صالح فوزان یا صالح بن فوازان بن عبدالله الفوزان (۲۸ سپتامبر، ۱۹۳۵ - ۱ رجب ۱۳۵۴ه.ق)، فقیه و استاد دانشگاه سعودی، عضو هیئت کبار العلما، عضو مجمع فقهی مکه تابع انجمن جهان اسلام، عضو کمیته نظارت بر مبلغین در حج و همچنین عضو کمیته دائمی تحقیقات علمی و فتوا در عربستان سعودی است. او همچنین امام، سخنران و استاد مسجد شاهزاده متعب بن عبدالعزیز آل سعود در ریاض پایتخت عربستان سعودی است و در برنامه «نور علی الدرب» در رادیو در بخش پاسخ به پرسش‌ها شرکت می کند و در مجلات علمی در بخش تحقیق، مطالعات، نامه‌ها و فتواها مشارکت منظمی دارد که برخی از آنها جمع‌آوری و چاپ می‌شوند. او نظرات تکفیری دارد و غیر اهل سنت را اهل بدعت و غیر مومن می‌داند.

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۱:۲۰، ۷ ژوئن ۲۰۲۲؛

تربیت و تحصیل

او در سال ۱۳۵۴ از خانواده وداعین از عشیرۀ آل شماس از قبیله الدواسر در شهر الشماسیه در قصیم در نزدیکی شهر بریده به دنیا آمد^[۱]. کودک بود که پدرش درگذشت. در جمع خانواده‌اش بزرگ شد، قرآن را یاد گرفت و اصول خواندن و نوشتن را نزد امام مسجد البلد، شیخ حمود بن سلیمان التلال، که بعدها جایگاه قضاوت را در شهر ضریه قصیم در دست گرفت، آموخت^[۲].

در سال ۱۳۶۹ه.ق که در الشماسیه مدرسه دولتی افتتاح شد، در آن ثبت نام کرد و دوره ابتدایی خود را در تاریخ 1371 ه.ق در مدرسه الفیصلیه در بریده به پایان رساند. و سپس به مؤسسه علمی در بریده که در سال ۱۳۷۱ افتتاح شد، پیوست. در سال ۱۳۷۳ه.ق، از معهد علمی بریده فارغ‌التحصیل شد و در دانشکده شریعت ریاض شرکت کرد و از آنجا نیز با مدرک کارشناسی ارشد فقه و سپس دکترای تخصصی فقه در سال ۱۳۸۱ه.ق فارغ‌التحصیل شد.

فعالیت

پس از فارغ التحصیلی از دانشکده شریعت:
استاد در مؤسسه علمی ریاض؛
استاد دانشکده شریعت؛
استاد تحصیلات تکمیلی در دانشکدۀ اصول دین؛
استاد موسسه عالی قضا؛
مدیر موسسه عالی؛
عضو کمیته دائمی فتوا و تحقیقات علمی؛
عضو شورای فقهی در مکه؛
عضو کمیته کبار العلما؛
عضو کمیته نظارت بر مبلغین در حج؛
امام، واعظ و استاد در مسجد امیر متعب بن عبدالعزیز آل سعود در ملز؛
شرکت در بخش پاسخ به پرسش‌ها در برنامه رادیویی «نور علی الدرب»؛
شرکت منظم در گروه‌های مجلات علمی در بخش‌های پژوهش، مطالعات، نامه‌ها و فتواها؛
نظارت بر بسیاری از رساله‌های علمی در رشته‌های کارشناسی ارشد و دکترا.

نظرات

برده‌داری

صالح الفوزان در یک سخنرانی گفت: برده‌داری بخشی از اسلام است. برده‌داری بخشی از جهاد است و تا زمانی که اسلام وجود داشته باشد جهاد باقی خواهد ماند.»^[۳] او مسلمانان مخالف برده‌داری را اینگونه توصیف کرد: "آنها نادان هستند، از علما نیستند. کسانی که چنین چیزهایی می‌گویند کافر هستند.»^[۴]

شیعه و اقلیت‌های مسلمان

هیومن رایتس، دیده‌بان حقوق بشر سخنرانی صالح الفوزان در مورد شیعیان را نفرت انگیز خواند؛ زیرا او به شیعیان عنوان «برادران شیطان» داد و به طور خاص پیروان شیعه را «غیرمؤمنان» توصیف کرد که «به خدا و رسولش دروغ می‌بندند»^[۵]. هاله الدوسری نیز مدعی است که الفوزان جوامع اقلیت مسلمان را اهل بدعت می‌داند.

گواهی صحرانشین

شیخ صالح در یکی از درس‌هایش در توضیح این حدیث نبوی که «لا تجوز شهادة بدوي على صاحب قرية»^[۶] (شهادت بدوی(صحرانشین) علیه یک روستا نشین جایز نیست) اظهار داشت که شهادت بادیه نشین بر علیه ساکنین آبادی‌ها پذیرفته نیست؛ زیرا به استناد به آیه «الأعراب أشدّ كفرا ونفاقاً وأجدر أن لا يعلموا حدود ما أنزل الله على رسوله» بادیه‌نشین به دلیل جهلش جفاکار است و ارزش شهادت و مسئولیت آن را نمی‌داند. اما شهرنشین به دلیل علم و آگاهی و معرفتی که از همنشینی با علما و مجالس پند و اندرز به دست می‌آورد، به راست‌گویی نزدیک‌تر است.

آقای ناصر البقمی عضو شورای امور اسلامی و قضا در مجلس شورا در این باره گفته است: نظر فوزان بر مبنای رای امام مالک است؛ اما رای ابوحنیفه و شافعی و رای مشهور از احمد بن حنبل قبول شهادت بدوی عادل است اما اگر ناشناخته باشد و عدالتش معلوم نباشد شهادتش پذیرفته نیست.

استادان

شیخ توسط تعدادی از علما و فقها برجسته تحصیل کرده است که مشهورترین آن ها از این قرار است:

عبد الرحمن السعدی
عبد العزیز بن باز
عبد الله بن حمید، حیث کان یحضر دروسه فی جامع بریدة
محمد الأمین الشنقیطی
عبد الرزاق عفیفی
صالح بن عبد الرحمن السکیتی
صالح بن إبراهیم البلیهی
محمد السبیل
عبد الله بن صالح الخلیفی
إبراهیم بن عبید العبد المحسن
حمود بن عقلاء الشعیبی
صالح العلی الناصر.
محمد بن صالح المنصور.

او از اساتید دیگر الازهر نیز در رشته‌های حدیث، تفسیر و لغت عربی بهره برده است.

شاگردان

از مشهورترین دانشجویان شیخ الفوزان می باشد:

عبد الرحمن السدیس
علی القصیر
عبد الرحمن المحمود
محمد الوشلی
یوسف الحوشان
ناصر العبد المنعم
نایف العساکر
علی الشبل

تالیفات

(التحقیقات المرضیة فی المباحث الفرضیة) فی المواریث، وهو رسالته فی الماجستیر، مجلد.
(أحکام الأطعمة فی الشریعة الإسلامیة) وهو رسالته فی الدکتوراه، مجلد.
(الإرشاد إلى صحیح الاعتقاد) مجلد صغیر.
(شرح العقیدة الواسطیة) مجلد صغیر.
(البیان فیما أخطأ فیه بعض الکتاب) مجلد کبیر.
(مجموع محاضرات فی العقیدة والدعوة) مجلدان.
(الخطب المنبریة فی المناسبات العصریة) فی مجلدان.
(من أعلام المجددین فی الإسلام).
(رسائل فی مواضیع مختلفة).
(مجموع فتاوى فی العقیدة والفقه) مفرغة من نور على الدرب، وقد أنجز منه أربعة أجزاء.
(نقد کتاب الحلال والحرام فی الإسلام).
(شرح کتاب التوحید- للإمام محمد بن عبد الوهّاب)، شرح مدرسی.
(التعقیب على ما ذکره الخطیب فی حق الإمام محمد بن عبد الوهّاب).
(الملخص الفقهی) مجلد واحد.
(إتحاف أهل الإیمان بدروس شهر رمضان).
(الضیاء اللامع من الأحادیث القدسیة الجوامع).
(بیان ما یفعله الحاج والمعتمر).
(کتاب التوحید) جزءان مقرران فی المرحلة الثانویة بوزارة المعارف.
(فتاوى ومقالات نشرت فی مجلة الدعوة)، وهو هذا الذی نشر ضمن (کتاب الدعوة).
(البدع والمحدثات وما لا أصل له).
(مجالس شهر رمضان المبارک).
(عقیدة التوحید).
(أضواء من فتاوى ابن تیمیة).
(بحوث فقهیة فی قضایا عصریة).
(محاضرات فی العقیدة والدعوة).
(شرح کتاب کشف الشبهات).
(فقه وفتاوى البیوع).
(دروس من القرآن الکریم).
(زاد المستقنع).
(الملخص فی شرح کتاب التوحید).
(إعانة المستفید بشرح کتاب التوحید).
(شرح مسائل الجاهلیة).
(حکم الاحتفال بذکرى المولد النبوی).
(المنتقى).
(لمحة عن الفرق).
(الإیمان بالملائکة وأثره فی حیاة الأمة).
(الإعلام بنقد کتاب الحلال والحرام).
(مجمل عقیدة السلف الصالح).
(البیان بالدلیل لما فی نصیحة الرفاعی ومقدمة البوطی من الکذب الواضح والتضلیل).
(حقیقة التصوف).
(من مشکلات الشباب).
(وجوب التحاکم إلى ما أنزله الله).
(الفرق بین البیع والربا).
(مسائل فی الإیمان).
(التعلیقات المختصرة على متن العقیدة الطحاویة).
(تدبر القرآن).
(من أعلام المجددین فی الإسلام).
(وجوب التثبت فی الأخبار واحترام العلماء).
(من أصول عقیدة أهل السنة والجماعة).
(دور المرأة فی تربیة الأسرة).
(معنى لا إله إلا الله).
(شرح کتاب شرح السنة للإمام البربهاری).
(شرح نواقض الإسلام).
(التوحید فی القرآن).
(التحذیر من الفوضى والفتن والمظاهرات).
(کتاب مناسک الحج والعمرة).
(مختصر أحکام الجنائز).
(أسئلة وأجوبة فی مسائل الإیمان والکفر).
(مورد الأفهام فی شرح عمدة الأحکام).

لینک های خارجی

درباره شیخ الفوزان
وب گاه رسمی شیخ صالح الفوزان.
صفحه توییتر
صفحه فیس بوک
صفحه یوتیوب
[=http://www.alifta.net/Fatawa/MoftyDetails.aspx?ID=7&languagename]
Youtube

پانویس

↑ "صالح بن فوزان الفوزان - طريق الإسلام"، ar.islamway.net، مؤرشف من الأصل في 25 يونيو 2020، اطلع عليه بتاريخ 25 يونيو 2020.
↑ "عن الشيخ | موقع الشيخ صالح بن فوزان الفوزان"، www.alfawzan.af.org.sa، مؤرشف من الأصل في 12 مايو 2019، اطلع عليه بتاريخ 12 مايو 2019.
↑ "Author of Saudi Curriculums Advocates Slavery"، SIA News، مؤرشف من الأصل في 18 أكتوبر 2005، اطلع عليه بتاريخ 27 مايو 2014.
↑ "Taming a Neo-Qutubite Fanatic Part 1" (PDF)، salafi publications, abdurrahman.org، ص. 24، مؤرشف من الأصل (PDF) في 27 مايو 2014، اطلع عليه بتاريخ 27 مايو 2014، Questioner: ... one of the contemporary writers is of the view that this religion, at its inception, was compelled to accept the institution of slavery ... [but] ... that the intent of the Legislator [i.e. God] is to gradually end this institution of slavery. So what is your view on this? Shaikh Salih alFawzaan: These are words of falsehood (baatil) ... despite that many of the writers and thinkers -- and we do not say scholars -- repeat these words. Rather we say that they are thinkers (mufakkireen), just as they call them. And it is unfortunate, that they also call them `Du'at' (callers). ... These words are falsehood ... This is deviation and a false accusation against Islaam. And if it had not been for the excuse of ignorance [because] we excuse them on account of (their) ignorance so we do not say that they are Unbelievers because they are ignorant and are blind followers .... Otherwise, these statements are very dangerous and if a person said them deliberately he would become apostate and leave Islaam. ..." [Source of Q&A: Cassette Recording dated 4/8/1416 and subsequently verified by the Shaikh himself with a few minor alterations to the wording.]
↑ Maida, Adam (26 سبتمبر 2017)، ""They Are Not our Brothers":Hate Speech by Saudi Officials"، www.hrw.org، مؤرشف من الأصل في 31 مايو 2019، اطلع عليه بتاريخ 17 يوليو 2019.
↑ "الدرر السنية - الموسوعة الحديثية"، www.dorar.net، مؤرشف من الأصل في 09 ديسمبر 2019، اطلع عليه بتاريخ 13 سبتمبر 2019.

[1] "صالح بن فوزان الفوزان - طريق الإسلام"، ar.islamway.net، مؤرشف من الأصل في 25 يونيو 2020، اطلع عليه بتاريخ 25 يونيو 2020.

[2] "عن الشيخ | موقع الشيخ صالح بن فوزان الفوزان"، www.alfawzan.af.org.sa، مؤرشف من الأصل في 12 مايو 2019، اطلع عليه بتاريخ 12 مايو 2019.

[3] "Author of Saudi Curriculums Advocates Slavery"، SIA News، مؤرشف من الأصل في 18 أكتوبر 2005، اطلع عليه بتاريخ 27 مايو 2014.

[4] "Taming a Neo-Qutubite Fanatic Part 1" (PDF)، salafi publications, abdurrahman.org، ص. 24، مؤرشف من الأصل (PDF) في 27 مايو 2014، اطلع عليه بتاريخ 27 مايو 2014، Questioner: ... one of the contemporary writers is of the view that this religion, at its inception, was compelled to accept the institution of slavery ... [but] ... that the intent of the Legislator [i.e. God] is to gradually end this institution of slavery. So what is your view on this? Shaikh Salih alFawzaan: These are words of falsehood (baatil) ... despite that many of the writers and thinkers -- and we do not say scholars -- repeat these words. Rather we say that they are thinkers (mufakkireen), just as they call them. And it is unfortunate, that they also call them `Du'at' (callers). ... These words are falsehood ... This is deviation and a false accusation against Islaam. And if it had not been for the excuse of ignorance [because] we excuse them on account of (their) ignorance so we do not say that they are Unbelievers because they are ignorant and are blind followers .... Otherwise, these statements are very dangerous and if a person said them deliberately he would become apostate and leave Islaam. ..." [Source of Q&A: Cassette Recording dated 4/8/1416 and subsequently verified by the Shaikh himself with a few minor alterations to the wording.]

[5] Maida, Adam (26 سبتمبر 2017)، ""They Are Not our Brothers":Hate Speech by Saudi Officials"، www.hrw.org، مؤرشف من الأصل في 31 مايو 2019، اطلع عليه بتاريخ 17 يوليو 2019.

[6] "الدرر السنية - الموسوعة الحديثية"، www.dorar.net، مؤرشف من الأصل في 09 ديسمبر 2019، اطلع عليه بتاريخ 13 سبتمبر 2019.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]