طه جابر علوانی (۱۹۳۵ - ۴ مارس ۲۰۱۶) متفکر و فقیه اسلامی عراقی است. او رئیس شورای فقه آمریکا و رئیس دانشگاه علوم اسلامی و اجتماعی (SISS) در هرندن ویرجینیا(Herndon, Virginia)، ایالات متحده آمریکا بود. او دکترای خود را در فقه از دانشکده شریعت و حقوق در دانشگاه الازهر در قاهره مصر در سال ۱۹۷۳ دریافت کرد. او استاد فقه دانشگاه اسلامی امام محمد بن سعود در ریاض عربستان سعودی از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵ بود. او در سال ۱۹۸۱ مؤسسه جهانی فکر اسلامی را در آمریکا تأسیس کرد، عضو شورای تأسیس انجمن جهانی اسلام در مکه و عضو شورای بین المللی فقه اسلامی در جده بود. او در سال ۱۹۸۳ به آمریکا مهاجرت کرد. او رئیس دانشگاه اسلامی قرطبه در ایالات متحده آمریکا بود.

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۰:۳۴، ۱۳ ژوئن ۲۰۲۲؛

تولد

تحصیلات

دکترا، دانشکده شریعت و حقوق دانشگاه الازهر، 1973 با کسب رتبه اول در تخصص «اصول فقه»، به توصیه گروه اصول فقه الازهر این پایان‌نامه را با مخارج خود چاپ و با دانشگاه‌های اسلامی مبادله کرد.
کارشناسی ارشد، دانشکده شریعت و حقوق، دانشگاه الازهر، 1968.
لیسانس، دانشکده شریعت و حقوق، دانشگاه الازهر، 1959.
گواهی دبیرستان ازهر، قاهره، ۱۹۵۳.
گواهی معلم مؤسسه دینی آصفیّه در فلوجه عراق، 1952.
گواهینامه دبستان از دبستان پسرانه فلوجه عراق، 1948-1949.

فعالیت

رئیس دانشگاه قرطیه
رئیس سابق دانشگاه قرطبه، ویرجینیا، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶.
استاد کرسی فقه و اصول امام شافعی و فقه تطبیقی(مقارن) در دانشگاه قرطبه ویرجینیا از سال 1997 تا 2008.
رئیس سابق دانشگاه علوم اسلامی و اجتماعی G.S.I.S.S که از سال ۲۰۰۲ به دانشگاه قرطبه تبدیل شد، از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۷.
نایب رئیس مؤسسه جهانی فکر اسلامی (هرندن، ویرجینیا) از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۶.
رئیس تحقیقات و مطالعات مؤسسه جهانی فکر اسلامی از سال 1984 تا 1986.
موسس و سردبیر مجله دانش اسلامی که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ توسط مؤسسه جهانی فکر اسلامی ویرجینیا منتشر شده است.
استاد دانشکده فقه و اصول، دانشگاه امام محمد بن سعود از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۴.
استاد فرهنگ اسلامی در مؤسسه افسران امنیت عمومی در ریاض از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۳.
مشاور حقوقی حقوق وزارت کشور در عربستان سعودی از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۶.
مشاور کمیته ملی آب عربستان سعودی به مدت دو سال.
سردبیر مجله الجندی در آموزش نظامی در بغداد در سال ۱۹۶۳.
معلم مطالعات اسلامی در کالج نظامی بغداد از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۹.
معلم دانشکده مطالعات اسلامی در بغداد.
سخنرانی، امامت و تدریس در مسجد (الحاجه حسیبه) در بغداد، کراده شرقی، از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۹.

همایش‌ها و نشست‌های علمی

سومین نشست جهانی جوانان اسلامی، ریاض، 1976.
دوره امامان و واعظان در آمریکای شمالی، شیکاگو، ۱۹۷۶ و دوره‌های بعدی در بسیاری از ایالت‌های آمریکا.
کنفرانس فقه اسلامی، ریاض، 1976.
مجمع فکر اسلامی در الجزایر، شماره 11، 1977.
نشست تأسیس مؤسسه جهانی فکر اسلامی در لوکانو سوئیس، ۱۹۷۷ که در آن تصمیم به تأسیس مؤسسه جهانی گرفته شد.
سمینار حج، انجمن جهانی اسلام، مکه، 1357.
کنفرانس شیخ محمد بن عبدالوهاب، ریاض، ۱۹۸۰.
اردوگاه جوانان اسلامی در آفریقا، باماکو، مالی، ۱۹۸۱ به عنوان مدرس.
اردوگاه جوانان اسلامی، داکا، بنگلادش، ۱۹۸۱ به عنوان مدرس.
کنفرانس اتحادیه اسلامی سازمان‌های دانشجویی (EFSO) کوالالامپور، مالزی، ۱۹۸۱، به عنوان مدرس.
همایش آموزشی مدیریت فعالیت طلبه‌های مسلمان، بوبال هند، 1981، به عنوان سخنران.
چهارمین نشست جهانی نشست جهانی جوانان اسلامی، نایروبی، ۱۹۸۲ به عنوان مدرس.
مجمع فکر اسلامی در الجزایر، شماره 16، 1982.
سمینار: (شناخت (معرفت) اسلامی) برگزار شده توسط موسسه جهانی فکر اسلامی، با همکاری دانشگاه اسلامی، اسلام آباد، پاکستان، 1982.
همایش بین‌المللی شناخت اسلامی، کوالالامپور، مالزی، 1984.
سومین کنفرانس جهانی دانش اسلامی در سودان، ۱۹۸۶.
همایش حقوق متهم در اسلام، ریاض، عربستان سعودی، 1982.
کنفرانس اتحاد اسلامی آمریکای شمالی (ESNA)، ۱۹۸۳ و زمان‌های دیگر.
کنفرانس سالانه ملت اسلام به ریاست لویی فراخان و وارث الدین محمد در شیکاگو.
مجمع فکر اسلامی در الجزایر، شماره ۱۷، ۱۹۸۳، چندین بار عضو مشترک.
در سال 1988 همکاری در تدوین استراتژی ISESCO Symposium (به سوی یک استراتژی فرهنگی اسلامی).
همایش سنت نبوی ۱۹ تا ۲۳ ژوئن ۱۹۸۹ در عمان اردن.
سمینار زندگی فکری در امپراتوری عثمانی، زاقوان، تونس: مرکز مطالعات و مستندات عثمانی و موریس، ۱۹۸۸.
همایش «نظام معرفتی اسلام»، عمان اردن، مه 1988.
همایش با موضوع نظریه تربیتی اسلام، عمان اردن، 24 تا 27 ژوئیه 1990.
همایش تطبیق علوم طبیعی، اجتماعی و انسانی، قاهره، 1995.
استاد ریشه‌یابی و اسلامی بودن شناخت در یک دوره فشرده برای 50 استاد دانشگاه سودان، 1992، به مدت دو هفته.
استاد شناخت اسلامی در تحصیلات تکمیلی دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی.
جلسه 11 مجتمع بین المللی فقه اسلامی، بحرین، 1998 و سایر دوره‌ها در جده و جاهای دیگر.
همایش موسسه اوقاف برای جامعه اسلامی اندونزی، ژوئیه 1998.
سمینار مقدماتی تهیه برنامه‌های دانشگاه خلیج فارس در بحرین قبل از تاسیس.
عضو کمیته توسعه برنامه دانشکده شریعت و حقوق دانشگاه سلطان قابوس عمان.
جلسه 15 شورای مجموعه فقه اسلامی عمان 1382.
کارشناس امور اسلامی در میز گرد با موضوع «درک بیشتر جهان اسلام» در مؤسسه جرج شولتز وزارت امور خارجه آمریکا با حضور سفیران آمریکا در جهان اسلام و مقامات ارشد وزارت امور خارجه در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۲.
همایش چشم انداز شریعت در جامعه همدرد، دهلی نو، هند، دسامبر 2004.
استاد ناظر دانشگاه همدرد از دسامبر ۲۰۰۴ تا ژانویه ۲۰۰۵ در هند.
مشارکت در پژوهش: معجزات قرآن، دانشگاه زرقا، عمان اردن، 2005.
شرکت در پژوهش: مذاهب اسلامی و چالش‌های معاصر، دانشگاه آل‌البیت، امان اردن، 2005.
همایش دوره اول جایزه بین‌المللی نائف بن عبدالعزیز برای سنت نبوی و مطالعات اسلامی معاصر، مدینه، عربستان سعودی، آوریل ۲۰۰۵.
همایش ارزش‌های اسلامی و روش تربیت و آموزش، تطوان، مغرب، 21تا 23 نوامبر 2005.
اولین دوره آموزشی برای امامان و قانونگذاران، با همکاری دارالافتاء مصر، قاهره، ۲۱ ژانویه تا ۳۰ مارس ۲۰۰۶.
هم‌اندیشی فقه عمانی و مقاصد الشریعه، وزارت اوقاف و امور دینی، عمان، مارس 2006.
دومین دوره آموزشی برای امامان و قانونگذاران، با همکاری دارالافتاء مصر، قاهره، می-اوت ۲۰۰۶.
هم‌اندیشی روندهای مدرن در بررسی قرآن، بیروت، 11 تا 13 فوریه 2006.
همایش شورای موسسین انجمن جهان اسلام، مکه، نوامبر 2006.
کنفرانس ارزیابی پروژه دانش اسلامی 25 ساله، استانبول، ترکیه، دسامبر 2006.
هم‌اندیشی «سیاق در قرآن کریم» انجمن محمدیه علمای مغرب، رباط، 2007.
شرکت در برنامه‌های آموزشی دانشگاه قاضی عیاض و انجمن جوانان مغربی در کانادا برای چند بار.
دوره "آماده سازی محقق در علوم دینی" 2014 .
سمینار «نوسازی در فکر و علوم اسلامی» اساتید الازهر آوریل 2015..
دوره «تجدید گفتمان دینی» با همکاری آکادمی مطالعات قرآنی طه العلوانی و اساتید الازهر، اکتبر ۲۰۱۵.
علاوه بر مشارکت های متعدد دیگر در سمینارها و دوره‌های آموزشی در مالزی، اندونزی و ژاپن، جهانی و منطقه‌ای.

تحقیقات و مطالعات

علم اصول، ایجاد و شکل‌گیری. مجله المسلم المعاصر، قاهره، شماره 14 و 15، سال 1978؛
آشنایی با منطق و مقدمه‌های اصولگرایانه، نوشته شده برای دانشجویان دانشکده شریعت، ریاض، 1979.
مروری بر برخی برنامه‌های پژوهشی اسلامی، مجله اضواء الشریعة، ریاض، شماره 8، 1979.
الجاحظ و موضع او در مورد طعنه‌زنندگان به قرآن کریم، مجله دانشکده زبان عربی، دانشگاه امام محمد بن سعود، ۱۹۸۰.
دیدگاه‌هایی در پیشرفت علم اصول فقه، مجله اضواء الشریعة، ریاض: شماره ۱۳، ۱۳۶۱.
افعال رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و مذاهب علما در احتجاج به آن، 16 مجمع فکر اسلامی، الجزایر، 1982.
آب و احکام آن در اسلام، تحقیقاتی که برای طرح ملی آب در عربستان تهیه شده است، در یک جلد قانونی این طرح به زبان‌های عربی و انگلیسی، ۱۹۸۲ منتشر شده است.
علم اصول فقه: به عنوان رویکرد پژوهشی به دانش، کنفرانس دوم اسلامی کردن دانش، اسلام آباد پاکستان، 1982.
رای و اعتبار آن، همایش 17 فکر اسلامی، الجزایر، 1983.
حقوق متهم در مرحله تحقیق: پژوهش فقه تطبیقی، مجله المسلم المعاصر، قاهره، شماره ۳۵، ۱۹۸۴.
فقه و تمدن، هم‌اندیشی تمدن اسلامی، کوالالامپور، مالزی، ۱۹۸۴.
علت‌یابی احکام اسلامی و اختلاف علما در آن و حقیقت جایگاه حنبلی‌ها، مجله اضواء الشریعة، ریاض، شماره 10، 1404 ه / 1984م.
یادداشتی که شامل ارائه گزارش فرهنگ اسلامی موسسه افسران امنیتی در ریاض در سال ۱۹۸۷ بود.
ملی‌گرایی در جامعه اسلامی، مجله قراءات سیاسیة، فلوریدا، س3، ع1، 1993.
بحران فکری و رویکردهای تغییر در واقعیت عرب، مجله الاجتهاد، بیروت، پ ۲۴، ۱۹۹۴.
تعددگرایی(پلورالیسم) اصول و منابع ایجاد و تایید، مجله قراءات سیاسیة، فلوریدا، س4، ع2، 1994.
چرا دانش اسلامی؟، مجله معرفت اسلامی، ویرجینیا: س1، ع1، 1995.
علوم نقلی بین روش شناختی قرآن و مشکلات دوران تدوین، مجله قراءات سياسية، فلوریدا، س5، ع3، 1995.
جایگاه عقل در روش‌شناسی اسلامی، مجله إسلامية المعرفة، ویرجینیا: س2، ع6، 1996.
عالمی که از دست دادیم (شیخ محمد غزلی)، مجله إسلامية المعرفة، ویرجینیا، ع۴، ۱۹۹۶.
صفحاتی از زندگی شیخ محمد الغزلی، مجله إسلامية المعرفة، ویرجینیا،ع7، 1997.
روش‌های فهم حدیث، مجله الرشاد، کالیفرنیا، ع4، 1997.
دانش اسلامی: ایده و قانون، مجله قضایا اسلامیة، ایران، ع4، 1997.
پرسش‌هایی درباره دانش اسلامی، مجله قضایا اسلامیة، ایران، ع۵، 1997.
حکومت قرآن، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع2، 1998.
صحنه فرهنگی عرب، مجله قضایا اسلامیه معاصره،ع3، 1998.
ابعاد نادیده شده در فکر اسلامی معاصر، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع۵، 1999.
آشنایی با فقه اقلیت‌ها: دیدگاه‌های بنیادین، مجله إسلامية المعرفة، ویرجینیا: س5، ع19، 1999.
قرآن فرستاده‌ای ابدی، پیامی جهانی و منبعی همیشگی برای بشریت، مجله الکلمة، بیروت، ع22، 1999.
روش‌شناسی بهره‌گیری از قرآن، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع۶، 1999.
فقه اولویت‌ها: علم اولویت‌ها یا فقه اولویت‌ها؟، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع۷، 1999.
فقه موروثی: (بخشی از گذشته و بخشی جدید)، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع۸، 1999.
مقاصد الشریعة، قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع9، 10، 2000.
سنت نبوی و آموزه‌های گذشته و حال آن، مجله الکلمة، بیروت، ع27، 2000.
اهداف عالی و برتر اسلامی: توحید، تزکیه، آبادی، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع13، 2000.
ورود به فقه اقلیت اسلامی، مجله المسار، ویرجینیا، ع2، 2000.
اندیشه اسلامی در برابر جهانی شدن، گفتگو با د.طه العلوانی، مجله روی، پاریس، ع12، 2001.
اسلام و غرب، مجله روی، پاریس، ع13، 2001.
توحید، تزکیه، آبادی (1)، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع16، 17، 2001.
توحید، تزکیه، آبادی (2)، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع18، 2002.
روش قرآنی تحقیقات و مطالعات، مجله اسلامیة المعرفة، ویرجینیا، ع30، 2002.
اسلام و غرب گفتگو یا مخالفت، مجله روی، پاریس، ع16، 2002.
مفهوم خانواده در گفتمان اسلامی معاصر، کتاب «موسوعة الأسرة»، کویت: بنیاد الكويت للتقدم العلمي، 2002م.
فقه آشنایی، فرهنگ همزیستی، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع۲۲، 2003.
روش شناختی قرآن، اسلامی شدن فلسفه علوم طبیعی و انسانی، مجله قضایا اسلامیه معاصره، بیروت، ع23، 2003.
مفاهیم قرآن و شناسایی مأموریت‌های پیامبران، مجله اسلامیة المعرفة، ویرجینیا، ع33 و 34، 2003.
قرآن مجید و پیام جهانی آن(1)، مجله المسار، ویرجینیا، ع11 و 12، 2003.
قرآن مجید و پیام جهانی آن(2)، مجله المسار، ویرجینیا، ع13، 2004.
وحدت مبنایی قرآن، مجله الکلمة، بیروت، ع43، 2004.
عربية القرآن ومستقبل الأمة القطب، مجله اسلامیة المعرفة، ویرجینیا، ع35، 2004.
بررسی کتاب «العالمية الإسلامية الثانية» اثر محمد ابوالقاسم حاج حمد، مجله اسلامیة المعرفة، ع37 و 38، 2004.
سنت نبوی و نقد نوشته‌ها، مجله اسلامیة المعرفة، ویرجینیا، ع39، 2005.
میراث اسلامی ما و دانش انسانی و اجتماعی، مجله اسلامیة المعرفة، ویرجینیا، ع42 و 43، 2006.

تالیفات

کتاب «محصول در علم فقه» اثر امام فاخالدین ال رازی در سال ۱۳۵۹ توسط دانشگاه امام محمد بن سعود در شش جلد منتشر و منتشر شد. Edition 2, Beirut: Al-Resala Foundation, 1992. چاپ سوم در دار سلام برای چاپ و نشر در حال آماده سازی است.
Ijtihad and Tradition in Islam, Cairo: Dar-ansar, 1980.
تحقق کتاب «جلوگیری از استفاده و پیروزی در امور مسلمانان در مردم دیمه و کافر» اثر مصطفی المقدانی، ریاض، شرکت الابیکان، 1362.
ریشه های فقه اسلامی: برنامه درسی تحقیق و دانش، ویرجینیا: مؤسسه جهانی فکر اسلامی، ۱۳۶۷.
ادبیات تفاوت در اسلام، I1، 1985، قطر: کتاب سری ملت، کتاب شماره 9. I2, Virginia: World Institute of Islamic Thought, 1991.
Two problems and a reading, with Advisor Tarek Al-Hasani, Virginia: World Institute of Islamic Thought, 1993.
اصلاح فکر اسلامی: مقدمه ای بر نظام گفتمان در فکر اسلامی معاصر، ویرجینیا، مؤسسه جهانی فکر اسلامی، 1373.
ابن تیمیه و دانش اسلامی، ویرجینیا: مؤسسه جهانی تفکر اسلامی، 1374.
افکار بحران فکری و بن بست فرهنگی ملت اسلامی، ریاض: خانه بین المللی کتاب اسلامی، 1375.
بحران فکری و رویکردهای تغییر: افق ها و خاستگاه ها، قاهره: مؤسسه جهانی فکر اسلامی، ۱۹۹۶.
ترکیب دو خوانش: خواندن وحی و خواندن کیهان، قاهره: مؤسسه جهانی فکر اسلامی، ۱۹۹۶.
کثرت گرایی: خاستگاه ها و نقدهای بین پیگیری و خلاقیت، قاهره: مؤسسه جهانی فکر اسلامی، ۱۹۹۶.
حکومت قرآن، قاهره: مؤسسه جهانی فکر اسلامی، ۱۹۹۷.
دانش اسلامی بین دیروز و امروز، قاهره: مؤسسه جهانی فکر اسلامی، 1997.
در فقه اقلیت های مسلمان (در مجموعه ای: در روشنگری اسلامی) قاهره: رنس مصر، ۲۰.
آشنایی با دانش اسلامی، بیروت: دار الحدی، ۱۳۸۰.
اصلاح فکر اسلامی، I2، بیروت: دار الحدی، 1380.
بحران فکری و بسترهای تغییر، بیروت: دار الحدی، ۱۳۸۰.
مقاصد شریعت، بیروت: دار الحدی، ۱۳۸۰.
حریم و جهانی بودن در فکر اسلامی معاصر، بیروت: دار الحدی، 1382.
Introduction to Minority Jurisprudence, Ireland, European Council for Fatwa and Research, 2004.
ابعاد غایب از فکر و شیوه های جنبش های اسلامی معاصر، قاهره: دار سلام چاپ، نشر و توزیع، 1383.
به سوی یک روش شناسی دانش قرآنی: تلاش برای وضع قواعد رویکرد توحیدی به دانش، بیروت: دار الحدی، ۱۳۸۳.
ابن رشد آل نوه: فقه و فیلسوف، مراکش: قاضی دانشگاه ایاد، مطبوعات ملی، ۱۳۸۵.
بحران بشریت و نقش قرآن در رستگاری آن، قاهره: کتابخانه بین المللی الشروک، 1385.
ترکیب دو خوانش: خواندن وحی و خواندن کیهان، قاهره: کتابخانه بین المللی الشروک، ۲۰۰۶.
Building Unit of the Glorious Qur'an, Cairo: Al Shorouk International Library, 2006.
The Tongue of the Qur'an and the Future of the Polar Nation, Cairo: Al Shorouk International Library, 2006.
بدون اضداد در دین: مشکل ارتداد و مرتد از سینه اسلام تا به امروز. I2, jointly between the World Institute of Islamic Thought and the International Sunrise Library, 2006.
Towards a Qur'anic position on copying, Cairo: Al Shorouk International Library, 2007.
به سوی نوآوری و تلاش، نقدها در نظام دانش اسلامی، اول: فقه و ریشه های آن، قاهره: خانه روشنگری، 1387.
تربیت دینی بین نوسازی و یخ بندان، قاهره: دار سلام، ۱۳۸۸.
به سوی بازسازی علوم اجتماعی و حقوقی ملت، طه جابر الوانی، مونا ابوالفدل، قاهره، دار سلام، 1388.
مفاهیم مرکزی در برنامه درسی و روش شناسی، قاهره: دار سلام، 1388.
Landmarks in the Qur'anic Curriculum, Cairo: Dar es Salaam, 2010.
امام فرخ الدین ال رازی و آثار او، قاهره: دار سلام، ۱۳۸۹.
به سوی موضع قرآنی در مورد مشکل داور و مشابه آن، قاهره: دار سلام، 1389.
تفسیر سوراء الانام، قاهره: دار سلام، 1391.
مشکل برخورد با سنت پیامبر، هرندن، ویرجینیا: مؤسسه جهانی فکر اسلامی، 1393.
گفتگو با قرآن، تجربه نفس و فراخوانی به تأمل، قاهره: دار سلام، 1435 ه /2014 م.
جهاد و سنت در اسلام
ادبیات تفاوت در اسلام (کتاب)
ریشه های فقه اسلامی: رویکرد تحقیق و دانش
دانش اسلامی بین دیروز و امروز
کثرت گرایی: خاستگاه ها و بررسی های بین زیرمجموعه و خلاقیت
حکم قرآن
بحران فکری و رویکردهای تغییر
ترکیب دو خوانش
هیچ اضدادی در دین نیست.

طه جابر علوانی

فهرست

تولد

تحصیلات

فعالیت

همایش‌ها و نشست‌های علمی

تحقیقات و مطالعات

تالیفات

وفات

پیوند به بیرون

پانویس