فضل بن شاذان
÷
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در
| نام | فضل بن شاذان بن خلیل اَزْدی نیشابوری |
|---|---|
| القاب و سایر نام‌ها | ابن شاذان • اب‍وم‍ح‍م‍د فضل بن شاذان • فضل بن شاذان • ازدی نیشابوری • فضل بن شاذان |
| زاده | نیشابور |
| درگذشت | ۲۶۰ق • نیشابور |
| مشایخ | محمد بن ابی‌عمیر • حسن بن علی بن فضال • حسن بن محبوب • صفوان بن یحیی و ... |
| آثار | اثبات الرجعه • الطلاق • الفرائض الکبیر و ... |
| دین و مذهب | اسلام • امامیه |
| فعالیت‌ها | اصحاب امام هادی(ع) |
فضل بن شاذان بن خلیل اَزْدی نیشابوری متکلم و فقیه مذهب امامیه بود. طوسی، او را در شمار اصحاب امام هادی(ع) آورده است. وی در بغداد از مشایخی چون محمد بن ابی‌عمیر (د ۲۱۷ق) بهره برد و با حسن بن علی بن فضّال آشنا شد. ابن شاذان سپس به کوفه رفت و در آنجا از حسن بن محبوب، احمد بن محمد بن ابی‌نصر بزنطی، صفوان بن یحیی و نصر بن مزاحم منقری بهره جست.
زندگی
در مورد زندگی او اطلاعات دقیقی به‌دست نرسیده است. نسب وی به قبیله عرب اَزْد می‌رسید. پدرش شاذان بن خلیل از محدّثان امامیه به‌شمار می‌آمد[۱]. ابن شاذان پس از تحصیل در عراق به نیشابور بازگشت. او در زمان حکومت عبدالله بن طاهر بر خراسان (۲۱۴- ۲۳۰ق) به دلیل تشیع از نیشابور تبعید شد[۲]. روایتی از حضور او در بیهق در اواخر عمر گزارش داده است[۳]. ابن شاذان سرانجام در اواخر ۲۵۹ق در بستر بیماری افتاد و در اوایل ۲۶۰ق درگذشت[۴] مقبره وی در نیشابور است.
تحصیلات
بنابر روایت کشّی، فضل مدتی پس از وفات هارون عباسی (۱۹۳ق) به همراه پدرش به بغداد آمد و در حالی‌که هنوز به بلوغ نرسیده بود، در قطیعة الربیع بغداد نزد اسماعیل بن عباد به آموختن قرآن پرداخت[۵]. ابن شاذان در بغداد از محمد بن ابی‌عمیر (د ۲۱۷ق) بهره برد و با حسن بن علی بن فضّال آشنا گردید[۶]. او سپس به کوفه رفت و در آنجا از حسن بن محبوب، احمد بن محمد بن ابی نصر، صفوان بن یحیی و نصر بن مزاحم منقری بهره جست[۷].
ارتباط با ائمه(ع)
امام هادی(ع)
شیخ طوسی ابن شاذان را در شمار اصحاب امام هادی(ع) آورده است[۸]. با توجه به حضور ابن شاذان در عراق در ربع اول قرن ۳ق، احتمال روایت مستقیم او از امام جواد و امام هادی وجود دارد، اما اینکه در آثار ابن بابویه به احادیثی برمی‌خوریم که حکایت از استماع مستقیم ابن شاذان از امام رضا(ع) دارد، امری غریب است[۹].
امام حسن عسکری(ع)
ابن شاذان، در زمان امام حسن عسکری(ع) از معتبرترین عالمان امامی خراسان به‌شمار می‌رفت. کشی از ارتباط دورادور او با آن حضرت خبر داده است[۱۰]. در مورد رابطه او با امام حسن عسکری(ع) روایات بر دو دسته است؛ در یک‌دسته سخنانی از آن‌حضرت در عتاب و سرزنش وی وارد شده[۱۱] و در برخی ترحم امام(ع) نسبت به وی و مدح او دیده می‌شود[۱۲].
پانویس
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۹ق /۱۹۵۹م.
- ↑ ابن بابویه، محمد، التوحید، به کوشش هاشم حسینی، تهران، ۱۳۸۷ق.
- ↑ ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی‌اکبر غفاری، تهران، ۱۳۸۹ق.
- ↑ ابن بابویه، محمد، عیون الاخبار، نجف، ۱۳۹۰ق.
- ↑ ابن بابویه، محمد، من لایحضره الفقیه، نجف، ۱۳۷۶ق.
- ↑ ابن شاذان، فضل، مختصر اثبات الرّجعه، به کوشش باسم موسوی، تراثنا، قم، ۱۴۰۹ق، شم ۱۵.
- ↑ ابن شاذان، فضل، العلل، به کوشش احمد پاکتچی، منتشر نشده.
- ↑ ابن شهر آشوب، محمد، المناقب، قم، چاپخانه علمیه.
- ↑ استرابادی، شرف‌الدین، تأویل الآیات، قم، ۱۴۰۷ق.
- ↑ الایضاح، منسوب به ابن شاذان، به کوشش جلال‌الدین محدث، تهران، ۱۳۵۱ش.
- ↑ بحرالعلوم، محمد مهدی، الرجال، تهران، ۱۳۶۳ق.
- ↑ برقی، احمد، الرجال، تهران، ۱۳۴۲ش.