آیات الاحکام تطبیقی (کتاب)
موضوع تألیف
نگارش کتابهایی در زمینه آیات‌الاحکام سابقه‌ای بس طولانی دارد و این آثار با روشهای مختلفی نوشته شده‌اند؛ برخی ترتیب آیات قرآن را در نظر گرفته‌اند که برادران اهل سنت و جماعت اغلب از این روش پیروی کرده‌اند. برخی دیگر ترتیب احکام را ملاک قرار داده‌اند که نویسندگان شیعه امامیه برخی این روش را دنبال کرده‌اند و برخی دیگر به ترتیب نزول احکام، کتاب خود را مرتب کرده‌اند. روش مؤلف در نگارش این کتاب، بر اساس تقسیم احکام به عبادات و عقود و تعهدات است که برگرفته از سرفصل دروس آیات‌الاحکام تطبیقی دانشکده فقه دانشگاه مذاهب اسلامی است[۱].
علت تالیف
کتاب حاضر برای دانشجویان رشته فقه و حقوق (امامیه، حنفی، شافعی) به عنوان منبع اصلی درس «آیات‌الاحکام» در مقطع کارشناسی به ارزش 4 واحد و در رشته‌های فقه شافعی، فقه و حقوق اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان منبع اصلی درس «آیات‌الاحکام» به ارزش 2 واحد تدوین شده است.
اهم مطالب کتاب
- مقدمه
- بخش اول: عبادات
- کتاب الزکات
- کتاب الجهاد
- کتاب الامر بالمعروف و النهی عن المنکر
- بخش دوم: معاملات
- کتاب المکاسب
- کتاب البیع
- کتاب الدین و توابعه
- کتاب العقود
مقدمه
سپاس خداي را كه حق ستايشش بالاتر از حد ستايشگران است و نعمتهايش فوق انديشه شمارشگران. هموست كه با فرستادن پيامبرانش انسانهاي غرق در ظلمت را به سوي نورانيت رهنمون ساخت. "«الَر كتَاب أنزَلْنَاه إلَيك لتُخْرِج النَّاس منَ الظُّلمات الی النورِ» (ابراهيم/1). درود بيپايان بر آورندة «كتاب»، محمد مصطفي(ص) كه در طول 23 سال بنيان شرعيتي جاودانه را نهاد و به امر پروردگار به تعليم و تزكيه غرقشدگان در جهالت پرداخت. «ربـَّنَا و ابعثْ فيهِم رسولاً منْهم يتْلُوا علَيهِم آياتك و يعلِّمهم الْكتَاب و الْحكْمةَ و يزَكِّيهِم إنَّك أنت العزِيزُ الحكيم» (بقره/129)، كتاب (قرآن) مهمترين، بلكه اصليترين منبع اثبات و استنباط احكام الهي اسـت و از آن جهت كه «سنت» مبين و مفسر كتاب الهي است و نه منبعي در عـرض آن، تنهـا مـصدرشريعت به شمار ميرود و حتي روايات نيز با ميزان قرآن سنجيده مي شود. يعني آن دسـته از روايات كه منطبق بر كتاب الهي باشد، پذيرفته و هر آنچه مخالف آن باشد، مورد عمل قرارنميگيرد. به نظر اينجانب ادله ديگر كه در استنباط احكام بـه كـار گرفتـه مـي شـود، ماننـد سنت خود از قرآن گرفته شده است . قرآن ميفرمايد: «ما ضَلَّ صاحبكُم و ما غَوى و ما ينطـقُ عنِ الْهوى إنْ هوإلاّ وحي يوحى» (نجم/ 2 و 3 و 4 ).زراره از امام صادق(ع) ميپرسـد: «مـن أين علمت أن المسح ببعض الرأس؟ » امام ميفرمايد: «لمكان الباء» كه در «وامسحوا برؤسكم» آمده اسـت (تفـسير البيـان، ص 283 .(بـه طـوري كـه ملاحظـه مـي شـود حتـي «سـنت» كـه تفسيركننده «كتاب» است خود از سرچشمه فياض قرآن جريان مي يابد و به عنوان مهم تـرين مستند در دست فقيهان قرار ميگيرد. از اين رو فقها در بحث اجتهاد و قضاء شناخت آيـات الاحكـام را از شـرايط اجتهـاد دانسته (← فرهنگ فقه، 1/155 ) و در اين زمينه كتابهايي به رشته تحرير درآورده اند. آياتالاحكام از دو واژة «آيات» و «احكام» تركيب يافته اسـت. مناسـب مـيدانـم در اين مقدمه درباره هر يك توضيحاتي به اختصار بيان كنم. ادامه مطلب
مؤلف
گردآوری و تنظیم این اثر توسط خلیل قبله ای خویی استاد دانشگاه مذاهب اسلامی انجام شده است.
ناشر
این اثر با اهتمام سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) با مشارکت دانشگاه مذاهب اسلامی به زبان فارسی چاپ شده است.
منبع
- ↑ قبله ای خویی، خلیل. آیات الاحکام تطبیقی،1392،سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت)، تهران، شابک 9789645308580، صفحه 200