المستصفی من علم الأصول (کتاب)
المستصفیٰ من علم الأصول خلاصهٔ دانش اصول از آثار محمد غزالی در دانش اصول فقه و مهم‌ترین اثر در این دانش در میان مذاهب مختلف اهل‌سنت، به ویژه مذهب شافعی است. غزالی این کتاب را در سال‌های پایانی زندگی و پس از دوری گزیدن‌اش از درس و بحث و گوشه‌نشینی مطلق نوشت و نوشتن این کتاب را دو سال پیش از مرگ و در ماه محرم الحرام ۵۰۳ به پایان رساند.
| نام نویسنده | ابوحامد غزالی |
|---|---|
| تحقیق | محمدسلیمان اشقر |
| موضوع | اصول فقه شافعی |
| زبان کتاب | فارسی |
| ناشر | نشر احسان |
| تاریخ نشر | 1382/5/6 شمسی |
| تعداد جلد | تک جلدی |
| تعداد صفحات | 544 صفحه |
| مکان چاپ | تهران |
انگیزه کتابت
او در پایان عمر (ح 503ق) که از نو به تدریس روی آورد به درخواست شاگردان این کتاب را تالیف کرد. [۱]
معرفی اجمالی
غزالی در دیباچهٔ این کتاب بر اهمیت دانش منطق تأکید می‌کند و آن را آغاز و نیز میزان دیگر دانش‌ها می‌شمارد. نیز دانش بی‌بهرگان از منطق را درخور اعتماد نمی‌داند. با این همه دانش‌ها را با نظر به منابع آنها به سه دسته تقسیم می‌کند:
عقلی، نقلی و آمیخته‌ای از این دو.
پس از آن فقه را در دستهٔ سوم می‌نشاند و اشرف العلوم یا برترین دانش می‌داند.
اگرچه به اصول پرداختن در میان فقیهان اهل سنت همچون همتایان شیعه نیست ولی مستصفیٰ، هم مرجعیت اش را همچنان در میان ایشان نگاه داشته و هم در روزگار خود بر اصول فقه شیعه بی تأثیر نبوده‌است.
نشر
این کتاب توسط ناشرهای مختلفی به چاپ رسیده است. ازجمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دار الذخائر، ۱۳۶۸/۰۱/۰۴.
- تهران، نشر احسان، سال 1382.
- ۲ ج. بیروت - لبنان: شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم، بدون تاریخ. [۲]
- المستصفی در 1324ق در بولاق و در 1322 و 1324ق در قاهره به چاپ رسیده است.
منبع
- زرین کوب، عبدالحسین؛ فرار از مدرسه، انتشارات امیر کبیر، هفتم، 1381، تهران- ایران، ص ۱۸۰