ابومصعب الزرقاوی
ابومصعب الزرقاوی با نام اصلی احمد فاضل الخلایه در سال ۱۹۹۰ گروهی به نام جماعت توحید و جهاد را بنیان گذاری کرده و سرکردگی آن را تا زمان مرگ (ژوئن سال ۲۰۰۶) برعهده داشت[۱].
| ابومصعب الزرقاوی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد فاضل الخلایه |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | 1966 م، ۱۳۴۴ ش، ۱۳۸۵ ق |
| محل تولد | اردن |
| سال درگذشت | 2006 م، ۱۳۸۴ ش، ۱۴۲۶ ق |
تولد
احمد فاضل الخلایه، ملقب به ابومصعب الزرقاوی در بیستم دسامبر ١٩٦٦م در شهر "زرقا" دومین شهر بزرگ اردن واقع در ٢٥ کیلومتری شمال شرقی "امان " در فقیرترین محلات شهر موسوم به "معصوم" به دنیا آمد. در مورد پیشینه ایشان اختلاف است برخی معتقدند که وی پیشینه خانوادگی خاصی نداشت، و فرزند خانواده فقیر فلسطینی بود که در اردن اقامت داشت.
آشنایی با اندیشه سلفی
اولین بار که نام زرقاوی ذکر شد در ارتباط با حمله نافرجام به هتل رادیسون امان پایتخت اردن بود. اما برخی دیگر معتقدند که ظهور القاعده عراق را می‌توان در افراط گرایی ابو مصعب زرقاوی دانست وی پس از درگذشت پدرش در هفده سالگی از دبیرستان اخراج گردید و یک زندگی همراه با خشونت، مواد مخدر و الکل را تجربه کرده است و در اوسط دهه هشتاد میلادی به دلیل همراه داشتن مواد مخدر و تجاوز جنسی به زندان افتاد و چند ماه بعد به دلیل عفو عمومی حکومت اردن آزاد گشت. وی در زندان با سلفیون جهادی آشنا شد و پس ار زندان اردن را به منظور شرکت در جهاد در افغانستان ترک کرد. اما در مصاحبه که ابو الیمان البغدادی با زرقاوی داشت و توسط موسسه الفرقان وابسته به داعش منتشر گردید زرقاوی نحوه آشنایی خود را با القاعده اینگونه بیان می‌کند:
«خلال وجودی مع الإخوة فی المسجد کنت - بفضل‌الله تعالی - محافظاً علی صلاة الجماعة، وکان الإخوة یتذاکرون أخبار الجهاد فی أفغانستان، وکانت تأتینا من هناک بعض الأشرطة للشیخ عبدالله عزام رحمه‌الله، الذی کان له تأثیراً کبیراً فی توجّهی صوب الجهاد، وکانت تأتینا کذلک"مجلة الجهاد"وبعض الأفلام المرئیة التی أثّرت فی کثیراً وجعلتنی من بین الشباب الذین حرصوا علی الذهاب إلی ساحات الجهاد فی أفغانستان» در مدت رفت و آمدم با دوستان در مسجد، با اخبار جهاد در افغانستان که توسط دوستان نقل می‌شد مطلع می‌شدم و برخی سی دی‌های متعلق به عبدالله عزام و همچنین مجله الجهاد و بعضی از فیلم‌های تصویری از صحنه جنگ برای ما فرستاده می‌شد که تاثیر بسزائی در ورودم به صحنه جهاد داشتند و انگیزه ام را برای حضور در افغانستان دو چندان می‌کردند [۲].
ورود به القاعده
با آغاز سال 2003 زرقاوی در عراق بود و حملات سرسختانه علیه اهداف عراقی و آمریکایی را رهبری می‌کرد و گروه تحت امر او به "سازمان القاعده در عراق" ملقب شد و در نهایت در حملۀ سازمان یافتۀ نیروهای آمریکایی در سال 2006 از پا در آمد و بعد از آن تروریست‌هایی که در حال حاضر سران "داعش" هستند راه زرقاوی را ادامه دادند.
تاثیر بر داعش
زرقاوی از نظر خیلی‌ها به عنوان پدر روحی داعش شناخته می‌شود. مایکل فلین می‌گوید: "رویای زرقاوی برای ایجاد داعش محقق شده است. وقتی به اوضاع امروز نگاه می‌کنم زرقاوی را در تمام ناآرامی‌ها و درگیری‌ها می‌بینم. او پدر روحی داعش است".
ژنرال استنلی مک کریستال که در زمان جنگ آمریکا در عراق از فرماندهان سرشناس بود نیز می‌گوید: "زرقاوی چیزی بیش از یک سازمان کوچک تروریستی را ایجاد کرد.. او آغازگر یک جنبش است. او مردم را قانع کرد که پیدایش "داعش" امری ممکن است".
زرقاوی در مقایسه با بن لادن
مغز متفکر حملات 11 سپتامبر سال 2001 با راهبرد زرقاوی که به سایر مسلمانان حمله می‌کرد مخالف بود. مک کریستال نیز دربارۀ زرقاوی می‌گوید:" هدفی که او دنبال می‌کرد ایجاد جنگ مذهبی بین اهل تسنن و شیعیان بود".
امروز هم داعش با هدف قرار دادن مسلمانانی که از تفسیر خاص این گروه در مورد اسلام تبعیت نمی‌کنند از این روش استفاده می‌کند. آماندا راجرز پژوهشگر دانشگاه جورجیا در آمریکا می‌گوید:" کاری که امروز داعش انجام می‌دهد ابعاد گسترش یافتۀ همان اقدامات زرقاوی است. این گروه قبل از هر کسی به مسلمانان حمله می‌کند... راهبرد داعش همان اصول مورد تبعیت زرقاوی است".
تاثیر بر جنگ عراق
به گفتۀ ژنرال مک کریستات زرقاوی کسی است که به صورت غیرمنتظره‌ای اثبات کرد که آمریکا می‌تواند بازندۀ جنگ در عراق باشد. در سال 2004 ژنرال‌های آمریکایی شاهد تحول بزرگی در جنگ و در فلوجه بودند چرا که فقط با سربازان صدام حسین رئیس‌جمهور سابق عراق طرف نبودند بلکه در برابر خود جنگجویان خارجی هوادار زرقاوی را می‌دیدند.
جنگ نخست فلوجه به عنوان پاسخ نظامی به کشته شدن 4 نفر از متحدان آمریکا شروع شد که از پل آویزان و اعدام شده بودند و صورت‌هایشان از بین رفته بود و در برهه‌ای که طراحان جنگ برای تقویت صفوف خود دست از نبرد کشیدند 27 سرباز آمریکایی نیز به قتل رسیدند و وقتی نیروهای ائتلاف بعد از 7 ماه به خط مقدم بازگشتند سخت‌ترین نبرد خود را بعد از جنگ ویتنام تجربه کردند.
در حال حاضر فلوجه که به عنوان پایگاه القاعده برای اعزام تروریست‌های انتحاری به بغداد به کار گرفته می‌شد؛ اولین شهر عراقی است که در سال 2014 تحت سیطرۀ داعش درآمد.
راهبرد زرقاوی با سر بریدن اسیران
زرقاوی با عملیات آدم‌ربایی و سر بریدن دنیا را شوکه کرد. وی با انتشار ویدیوی اقدامات وحشیانۀ خود را در اینترنت منتشر و تأکید می‌کرد مسؤولیت این اقدامات با زرقاوی و گروه تحت امر اوست. این اقدامات با ربایش و قتل نیکولاس برگ، پیمانکار آمریکایی در مه سال 2004 آغاز شد و داعش نیز این روش وحشیانه را ادامه داد تا جایی که محمد اموازی معروف به "جان جهادی" شهروند انگلیسی که چهره‌اش را پشت نقاب مخفی می‌کرد و سخنگوی انگلیسی زبان داعش به شمار می‌آمد نیز ویدیوی سر بریدن گروگان‌هایی را که بعضا برای کمک به دیگران به خاورمیانه رفته بودند منتشر می‌کرد.
سیاست آمریکا در تبدیل زرقاوی به یکی از مشاهیر جهان
قبل از سال 2003 زرقاوی چندان شناخته شده نبود اما "کالین پاول" وزیر خارجۀ سابق آمریکا وقتی تلاش می‌کرد حمایت جهانی را برای جنگ عراق جلب کند در سخنرانی خود در سازمان ملل متحد چندین بار تأکید کرد که زرقاوی حلقۀ اتصال اصلی میان اسامه بن لادن و حکومت صدام حسین است.
البته صحت این ارتباط بعدا مورد تشکیک قرار گرفت و "سام فادیس" افسر بازنشستۀ عملیات آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در این زمینه گفت: "هیچ دلیلی مبنی بر این که زرقاوی در بغداد به نفع صدام عمل کند یا ارتباطی با او داشته باشد پیدا نکردیم"[۳].
درگذشت
ابومصعب الزرقاوی در ۷ ژوئن سال ۲۰۰۶ در 8 کیلومتری شمال شهر بعقوبه در شمال بغداد پایتخت عراق به دست نیروهای آمریکایی کشته شد.