الشیخ محمد عبده (کتاب)
کتاب الشیخ محمد عبده شماره چهارم از مجموعه «سلسله رواد التقریب» است که به معرفی شیخ محمد عبده (ره) اختصاص دارد. وی از جمله متفکران نوگرای عصر نهضت بود که برای وحدت اسلامی و رهایی جهان اسلام از تفرقه، فعالیت‌های بسیاری کرد.
| الشیخ محمد عبده | |
|---|---|
| نام | سلسلة روّاد التقریب (4): الشیخ محمد عبده |
| پدیدآوران | مهدی احمدی |
| ترجمه | محمد پورصباغ |
| سال نشر | 1428 ق |
| ناشر | مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی |
| تعداد صفحه | ۱۹۱ ص |
| موضوع | معرفی شیخ محمد عبده به عنوان یکی از پیش گامان حوزه تقریب مذاهب اسلامی |
بخش‌های کتاب
کتاب از مقدمه ناشر، پیش گفتار محقق، و هفت فصل تشکیل شده است.
فصل اول
نویسنده در فصل اول «کودکی، رشد و تحصیل»، نخست به پدر و مادر و تولد ایشان اشاره کرده و سپس تحصیلات دینی وی و حوادث پس از آن را بیان کرده است. معرفی اجمالی الازهر، بخش پایانی این فصل است.
فصل دوم
فصل دوم به معرفی اساتید عبده از جمله شیخ درویش، شیخ حسن الطویل و سید جمال‌الدین اسد‌آبادی و شاگردان وی همچون محمد رشید رضا، مصطفی لطفی المنفلوطی، سعد زغلول، طه حسین، شیخ محمد مصطفی المراغی و دیگران اختصاص دارد.
فصل سوم
نویسنده در فصل سوم کتاب، آثار عبده را معرفی کرده است. از آثار به: تفسیر النار، شرح نهج‌البلاغه، الواردات، حاشیة علی العقائد العضدیة، علم الاجتماع و العمران، رسالة الراد علی الدهریین، شرح مقامات بدیع الزمان اهمذانی، رسالة التوحید، شرح البصائرالنصیریة، اسلام و الرد علی منتقدیه می‌توان اشاره کرد.
فصل چهارم
فصل چهارم کتاب که بسیار کم حجم است به سابقه و تجربة تدریس شیخ محمد عبده در مرکز دارالعلوم الازهر و مدرسه السلطانیه و شیوة تدریس تفسیر قرآن کریم اختصاص دارد. یکی از جنبه‌های بسیار مهم در زندگی شیخ محمد عبده، اصلاح‌گری و اصلاح‌طلبی و اقدامات و شیوه وی در این راه بود.
فصل پنجم
فصل پنجم کتاب به این بخش از حیات این اصلاح‌گر عصر نهضت پرداخته است. مصر در عصر محمد عبده، تأسیس حزب ملی، رویکرد‌های فکری شاگردان سید جمال‌الدین بعد از وفاتش، مبارزه از طریق روزنامه نگاری، عضویت در مجلس، نقش عبده در نهضت ملی‌گرایی عربی، پایه‌گذاری العروة الوثقی در پاریس و انتشار جهانی آن، اصلاح شیوه‌های آموزش دینی، تأسیس مجمع المقاصد الخیریه بیروت، اصلاح الازهر از جمله مطالب این فصل است.
فصل ششم
فصل ششم کتاب به تلاش‌ها و اقدامات عبده در زمینه تقریب مذاهب اسلامی و اتحاد مسلمانان اختصاص دارد. وی برای تحقق تقریب مذاهب اسلامی بر این باور بود که باید به اصلاح نظام آموزش، آزادی فقهی و اجرای اصلاحات در جنبه‌های مختلف پرداخت. برخی از عناوین این فصل از این قرار است: اصلاح نظام آموزشی، بازگشت به اسلام واقعی، ارسال نامه به تولستوی (ادیب روسی)، تقریب بین مذاهب و ادیان، بررسی وتشریح تفاوت‌های فکری و عملی شیخ محمد عبده و سید جمال‌الدین و نتیجة این بررسی تطبیقی.
فصل هفتم
فصل پایانی کتاب به وفات عبده، فرزندان و میراث فرهنگی وی اختصاص دارد. پایان بخش کتاب فهرست منابع و موضوعات است. محقق در این کتاب ضمن نگارش استدراکاتی، به شرح حال اعلام کتاب و مستند سازی موراد تاریخی، زبانی، حدیث وسیاسی و... پرداخته است.