جنبش جامعه صلح الجزایر
جنبش جامعه صلح الجزایر تشکیل شده توسط همفکران محفوظ نحناح است که پس از تلاش‌‌های مستمر در آشتی میان احزاب اسلامی، در تاریخ 6 دسامبر 1990 منجر به تأسیس یک حزب سیاسی جدید به رهبری محفوظ نحناح شد.
| جنبش جامعه صلح | |
|---|---|
 | |
| رهبران | محفوظ نحناح، عبدالرزاق مقری |
| مبانی و اصول | اسلام، زبان عربی، گرایش به امت اسلامی، نظام جمهوری، آزادی‌های فردی و اجتماعی، گردش مسالمت‌جویانه قدرت در تئوری و عمل. |
شکل‌گیری جنبش و آغاز فعالیت
جنبش جامعه صلح الجزایر در واقع شکل تکامل یافته انجمن «ارشاد و اصلاحات» است که از جبهه نجات اسلامی الجزایر انشعاب کرد. در 29 می 1991 «جنبش جامعه صلح» با برگزاری اولین کنفرانس درون حزبی خود، «محفوظ نحناح» را به عنوان رئیس حزب انتخاب و قانون اساسی، نظام داخلی و ضوابط اقدام سیاسی حزب را تدوین کردند. حزب از ابتدای 12 ژوئن 1990 تا 8 آوریل 2004 در کلیه انتخابات‌های محلی حضور فعال داشت. در این راستا همچنین اقدام به ایجاد اتحاد میان دیگر گروه‌ها و احزاب سیاسی در الجزایر کرد تا جائیکه به «جنبش اقدام» شهرت یافت.
تفکرات و اصول جنبش
جنبش جامعه صلح الجزایر با هرگونه خشونت‌طلبی مخالفت می‌کرد و در مقابل تمسک به گفتگو، میانه‌روی و میانجی‌گری را بهترین وسیله برای نجات ملت مسلمان الجزایر و برقراری «آشتی ملی» می‌دانست. از این نظر، جنبش جامعه صلح الجزایر، جنبش سیاسی، مردمی، اصلاح‌طلب و فراگیر است که با شعار علم، عدالت و عمل پا به عرصه سیاسی الجزایر گذاشت. [۱]
اصول اساسی جنبش جامعه صلح عبارتند از: اسلام، زبان عربی، گرایش به امت اسلامی، نظام جمهوری، آزادی‌های فردی و اجتماعی، گردش مسالمت‌جویانه قدرت در تئوری و عمل. [۲]
اساسنامه جنبش
راهبرد کلان این جنبش جامعه صلح براساس اساسنامه و مرامنامه آن این گونه تعیین شده است: 1.اسلام با تمامی منابع و اهداف آن، به مثابه نیرویی جمعی، وحدت‌بخش، حفاظت کننده و عامل نزدیکی میان گروه‌های مختلف امت اسلامی با رویکردها و توجهات مختلف. اسلام همچنین منشأ الهام و اصلاحات، عنصر تعامل ملت، آشتی ملی از طریق تلاش جمعی و همکاری در امور خیر و تقوی است. 2. میراث جنبش جامعه صلح و تاریخ رشادت‌های جوانان آن، میراث جمعیت علمای مسلمان الجزایر، تمدن تاریخی الجزایر، احیاء روحیه ملی‌گرایی و مبارزه‌طلبی ملت پس از استعمار (1830 – 1962 م)، ارزش‌های تمدنی جهان عرب و تحقق ثبات و امنیت اجتماعی و رفاه اجتماعی آن که باعث تحقق مبارزه مسالمت‌آمیز و گفتگوی دموکراتیک می‌گردد.
فعالیت‌های سیاسی جنبش و نقش آن در الجزایر
جنبش جامعه صلح در سال 1994 میلادی با شرکت در همایش «وفاق ملی» که رئیس‌جمهور وقت الجزایر، «امین زروال»، نیز در آن حضور داشت، خواستار تأسیس یک هیئت قانونگذاری به جای «مجلس شورایی» ایجاد شده توسط «محمد بوضیاف» رئیس‌جمهور پیشین شد. بنابراین «مجلس ملی انتقالی» که جنبش جامعه صلح نیز در آن شرکت داشت، از پنج عضو تشکیل می‌شد که به مثابه اولین تجربه سیاسی جنبش در دستگاه دولت به شمار می‌رفت: عبدالمجید مناصره، عبدالقادر بن قرینه، بشیر طویل، موسی رزیق و عبداللطیف‌بن وارد مجلس ملی انتقالی شدند. محفوظ نحناح در سال 1995 به عنوان کاندیدای جنبش جامعه صلح در انتخابات ریاست‌جمهوری الجزایر شرکت و با کسب 3.2 میلون رأی و 25% کل آراء در رتبه دوم جای گرفت. جنبش جامعه صلح هدف خود را از شرکت در این انتخابات را بازسازی مؤسسات و سازمان‌های دولتی، ترسیم خطوط اعتدال و میانه‌روی، و بیان دیدگاه حقیقی اسلام اعلام داشته است. [۳]
اولین حضور اسلام‌گرایان در کابینه دولت
در سال 1996 جنبش جامعه صلح موفق به جای دادن دو وزیر (وزیر سازمان‌های کوچک و متوسط و وزیر دبیر دولت در کابینه دولت شد. این اقدام اولین تجربه رسمی حضور اسلام‌گرایان الجزایری در دستگاه اجرایی دولت شد. یک سال بعد، جنبش در اولین انتخابات پارلمانی چند حزبی و انتخابات محلی شرکت و علی‌رغم تقلب در انتخابات موفق به تصاحب 71 کرسی پارلمانی و 1100 کرسی مجلس محلی شد. مشارکت سیاسی و ورود اسلام‌گرایان به سیستم اجرایی دولت، به تدریج زمینه‌هایی را فراهم آورد تا علی‌رغم فعالیت گسترده نیروهای سکولار در فضای سیاسی الجزایر، رسانه‌های داخلی را بر آن داشت تا از این نیروها با عنوان جریان‌های مقاوم و حاضر در صحنه، برای تشکیل نظامی دموکراتیک یاد کنند.
تنش‌های سیاسی در الجزایر
در همان سال «امین زروال» که یک نظامی سیاستمدار بود برای جلوگیری از ترور و حل مسالمت‌آمیز اختلافات داخلی «مقداد صیفی»، نخست‌وزیر، را که در مذاکرات با مخالفان موفقیت حاصل نکرده بود برکنار و در اول ژانویه همان سال «احمد اویحیی» را به نخست‌وزیری انتخاب کرد. متعاقب آن اعلام کرد در آوریل 1991 انتخابات آزاد ریاست‌جمهوری تکلیف مملکت را روشن خواهد کرد. این مسئله موجی از حوادث پیش‌بینی نشده را در فضای سیاسی الجزایر به دنبال داشت که انتخابات ریاست‌جمهوری زود هنگام از جمله این حوادث بود. محفوظ نحناح به اتهام تغییر نام حزب (از جنبش جامعه اسلامی به جنبش جامعه صلح) و عدم استفاده از اصول ملی در راستای اهداف سیاسی، به واسطه آیین‌نامه اجرایی دولت از شرکت در انتخابات‌های 97 – 1999 محروم شد.
برون رفت از تنش سیاسی
جنبش جامعه صلح در مارس 1998 دومین گردهمایی خود را با شعار «صلح و توسعه» در قصر «الامم» شهر الجزیره برگزار کرد. در این گردهمایی کلیه روش‌های مشارکت سیاسی و کیفیت میانجی‌گری برای خروج کشور از بحران‌های موجود مورد بحث و بررسی قرار گرفت. انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1999 با حضور 7 کاندیدا برگزار شد، اما این در حالی بود که «محفوظ نحناح» با توجه به منافع عمومی و نه حزبی، علی‌رغم محرومیت از انتخابات، به تشکیل ائتلافی با احزاب هم رأی خود پرداخت. (62) این احزاب عبارت بودند از: جبهه آزادی‌بخش ملی، تجمع ملی دموکراتیک، حزب اسلامی النهضه، جنبش جامعه صلح. در انتخابات 1999 محفوظ نحناح - به دلیل هراس از به قدرت رسیدن سکولارها و بازگشت هرج و مرج و خشونت به الجزایر – به حمایت از «عبدالعزیز بوتفلیقه» پرداخت. در انتخابات پارلمانی و محلی سال 2002، جنبش جامعه صلح علی‌رغم فشارهایی که از جانب دیگر احزاب بر آن وارد می‌شد، موفق به جای دادن 38 نفر از اعضای خود در پارلمان الجزایر، 38 نفر در شورای شهرداری‌ها و در حدود 1200 نفر در شورای محلی شد. در 19 ژوئن 2003 مؤسس جنبش جامعه صلح مبادرت به اتخاذ مواضعی کرد که برگرفته حوادث خونین فلسطین و عراق، پس از 11 سپتامبر 2001 بود. در هشتم اوت همان سال سومین گردهمایی جنبش جامعه صلح برگزار و ابوجره سلطانی به عنوان جانشین محفوظ نحناح برگزیده شد.
ائتلاف با احزاب در انتخابات ریاست‌جمهوری
سومین انتخابات ریاست‌جمهوری دمکراتیک الجزایر در هشتم آوریل 2004 برگزار شد. در این انتخابات مجلس شورای ملی ائتلاف حزبی خود را به ائتلاف برای انتخابات ریاست‌جمهوری تبدیل کرد که شامل «جبهه آزادی‌بخش ملی»، «جنبش جامعه صلح» و «تجمع ملی دموکراسی» بود. [۴] این احزاب در 16 فوریه 2004 طی امضای یک تفاهنامه کلیه اصول، مبانی، اهداف و راهکارهای دست‌یابی به آنها را تدوین کردند. پس از انتخاب عبدالعزیز بوتفلیقه، کاندیدای آشتی ملی، با 84/99 از مجموع کل آراء به عنوان رئیس‌جمهوری الجزایر، مجال تازه‌ای برای تحقق آشتی ملی و خروج از بحران بوجود آمد. ریاست‌جمهوری عبدالعزیز بوتفلیقه همچنین فضایی را بوجود آورد که در آن برخی پرونده‌های معطل از جمله مسائل اقتصادی، وضعیت مسکن، بیکاری و مفقودین به صورت جدی پیگیری می‌شد.
انتخابات پارلمانی الجزایر
در انتخابات پارلمان الجزایر در سال 2007 میلادی (سال 1385)، 24 حزب شرکت داشتند که نمایندگان 22 حزب موفق به راهیابی به پارلمان شدند. جبهه آزادی‌بخش ملی با 136 نماینده، حزب تجمع دموکراتیک ملی با 61 کرسی و جنبش جامعه صلح با 52 کرسی اکثریت را در مجلس در دست دارند و دولت ائتلافی را تشکیل دادند. آخرین تجربه انتخاباتی جنبش جامعه صلح به انتخابات میان دوره‌ای مجلس سنا در سال 2012 برمی‌گردد که نتوانست توفیق جدی به دست آورده و در واقع شکست سنگینی متحمل شد. این حزب با مشارکت در ائتلاف «الجزایر سبز» که شامل سه حزب اسلامگرای «جنبش جامعه صلح»، «جنبش اصلاح ملی» و «جنبش النهضه» بود در انتخابات یاد شده شرکت کرد که ائتلافشان بیش از 50 کرسی از 390 کرسی ممکن را به خود اختصاص دهد. به دنبال اعلام نتایج این انتخابات، «ابوجره سلطانی»، دبیر کل این جنبش، در کنفرانسی خبری گفت: نتایج این انتخابات غیرقابل قبول، غیرمنطقی و غیرمعقول است و صرفاً تلاشی از سوی حزب حاکم برای «تأخیر در بهار الجزایر» ارزیابی می‌شود.[۵]
بزرگ‌ترین و موثرترین حزب اسلامی الجزایر
هر چند که «جنبش جامعه صلح الجزایر» در آخرین تجربه انتخاباتیش موفق نبود اما به واقع باید گفت که اکنون بزرگ‌ترین و مؤثرترین حزب اسلامگرای الجزایر است. جنبش جامعه صلح الجزایر اکنون نیز به همراه دیگر احزاب اسلامگرا به ویژه ائتلاف «الجزایر سبز» در اندیشه تداوم اصلاحات و فشار به دولت برای برگزاری انتخابات آزاد در دور آینده هستند که بر طبق شواهد اسلامگرا از شانس بسیاری برای پیروزی در آن برخوردارند.
پانویس
- ↑ برگرفته از درگاه اینترنتی رسمی حزب جنبش جامعه صلح: http://www.hmsalgeria.net/portal/
- ↑ مجله «الاصلاح»، شماره 169 به تاریخ 2 رجب 1412 ه. ق
- ↑ آفران: جنبش‌های اسلامگرا در الجزائر معاصر، 1389/02/6 به آدرس اینترنتی: http://www.afran.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=616
- ↑ Amel Boubekeur, “Les partis islamistes algériens et la démocrativ: vers une professionnalisation politique?”, L’Année du Maghreb, IV | 2008, 219-238
- ↑ نسخه اینترنتی روزنامه نیویورک تایمز مورخ 12/25/2012: http://www.nytimes.com/2012/05/12/ world /Africa/Algerians-skeptical-of-election-results-favoring-party-in-power.html? r = 0