زیانیه شاخه‏‌ای از طریقت صوفیه شاذلیه هستند که ذکر ایشان با ذکر طریقت «شاذلیه» اختلاف دارد.

زیانیه
نامزیانیه
قرن شکل گیریقرن 12 میلادی
موسسمحمد‌بن‌عبدالرحمن ابی‌زیان

موسس

رئیس طریقه زیانیه شخصی به نام محمد‌بن‌عبدالرحمن ابی‌زیان متوفای سال 1145 میلادی بود[۱].

شرح حال موسس

محمد‌بن‌عبدالرحمن در یکی از مناطق مربوط به کشور مراکش متولد شد و در شهری به نام سجلماسه تحصیل علم کرد و به فرمان پادشاه مراکش با تهمت جادوگری از فاس (یکی از شهرهای مراکش) رانده شد و به تافیلالت (پهناورترین واحه‌های زمین) گریخت و به فرقه شاذلیه در آمد و به حج رفت و پس از بازگشت در قناذی که مرکز آن طایفه بود زاویه‌‏ای (خانقاه) بنا کرد و چندین چاه آب حفر نمود. چندی بعد شهرت کرامات او در شمال آفریقا زبانزد مردم شد و گروهی از دزدان و راهزنان نیز به وی گرویدند[۲].

توصیفات

زیانیه صوفیه‏‌ای هستند که کارشان اختصاص به نگهداری و حفظ کاروان‌ها و تجار، از خطر حمله راهزنان بوده است. به‌طوری که هیچ کاروان و تاجری نمی‌توانست بدون حمایت سواران زیانیه سفر امنی داشته باشد. آنها با خود نامه‌ای را که به مهر شیخ طایفه رسیده بود حمل می‌‏کردند. از این جهت، دزدان به احترام نامه شیخ از غارت کاروان خودداری می‌‏کردند[۳].

حیطه جغرافیایی

زیانیه بیشتر در شمال آفریقا زندگی می‌کردند و همچنین در کشوهای الجزایر و مراکش سکونت داشتند[۴][۵].

پانویس

  1. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 214
  2. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 214
  3. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 213 با ویرایش و جابجایی و اصلاح عبارات
  4. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 213 با ویرایش و اصلاح و جابجایی عبارات
  5. دائرة المعارف الاسلامیه، چاپ اول، ج 10، ص 477- 478.