مضطربه از جمله فرقه های اسلامی است که با تفکر جبرگرایانه معرفی شده است.

مضطربه
ناممضطربه
نام رایجمضطربه
عقیدهانسان فاعل افعال خود ش نیست بلکه خداوند همه کارها را انجام می دهد.

ابن کمال پاشا در الفرق و المذاهب فرقه‌های جبریه را دوازده فرقه برشمرده و اولین آنها را مضطریه معرفی می‌کند. وی سپس به افعالیه، معیه، مفروغیه، نجاریه، منانیه، کسبیه، سابقیه، حبیه، خوفیه، فکریه و خشبیه اشاره می‌کند. مصحح کتاب به نسخه‌ای دیگر از این کتاب اشاره کرده و نسخه بدل مضطریه را مطریه ضبط کرده است[۱]. ابن جوزی در تلبیس ابلیس جبریه را به دوازده فرقه تقسیم می‌کند که عبارتند از: مضطربه، افعالیه، مفروغیه، نجاریه، مُتَأَنِّیه، کسبیه، سابقیه، حبّیه، خوفیه، فکریه، خسّیه و معیه.

اعتقادات

پیروان این فرقه بر اساس تفکر جبرگرایانه معتقدند که اگر فعلی از انسان سر بزند آن فعل منتسب به او نیست بلکه منتسبب به خداوند است و او همه کارها را بجا می‌آورد. ابن‌جوزی درباره فرقه مضطربه می‌نویسد: «آدمی هیچ فعلی ندارد بلکه خدا همه افعال را انجام می‌دهد.»[۲].

پانویس

  1. الفرق و المذاهب، ابن کمال پاشا، ص84 / الفرق و الجماعات فی الاسلام، ابکار سقاف، ص23.
  2. تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص42