۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (Hadifazl صفحهٔ جمال البناء را به شیخ جمال البناء (مقاله) منتقل کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'اخوان المسلمین' به 'اخوانالمسلمین') |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
==چکیده== | ==چکیده== | ||
جمال البنا تحت سیطره نام برادرش، چندان شهره نشد. بسیاری حتی از وجود تحقیقات وی اطلاعی نداشتند. حسن البنا برادر بزرگتر جمال، بنیانگذار | جمال البنا تحت سیطره نام برادرش، چندان شهره نشد. بسیاری حتی از وجود تحقیقات وی اطلاعی نداشتند. حسن البنا برادر بزرگتر جمال، بنیانگذار اخوانالمسلمین بود و نامش بر سر زبانها افتاده بود. حتی پدرش عبدالرحمن البنا هم شناخته شده بود. عبدالرحمن شیخ الازهر مصر بود و کتاب مسند الامام احمد بن حنبل الشیبانی را در ۲۴ جلد نوشته بود. این کتاب دایره المعارفی در حدیث بود. شیخ عبدالرحمن -پدر جمال و حسن البنا- معروف بود به “الساعاتی”. گفته شده که این شیخ الازهر برای آنکه از وجوهات شرعی و حقوق اوقاف استفاده نکند، با تعمیر ساعت امرار معاش میکرده و به همین دلیل به الساعاتی معروف شده بود. | ||
در محله خان الخلیلی که شیخ عبدالرحمن مغازه خود را برپا کرده بود، مسجد سیدنا الحسین نیز وجود داشت. این مسجد مدتهای مدیدی محل اقامت سیدجمال الدین اسد آبادی بود. منزل سیدجمال الدین مرکز توجه طلاب الازهر و روشنفکران مصری بود. شیخ عبدالرحمن البنا هم در همانجا با افکار سیدجمال آشنا شد. این افکار بعدها در شکلگیری اندیشه حسن البنا ، فرزند بزرگتر شیخ عبدالرحمن اثر بسیاری گذاشت. از همین رو بود که حسن البنا گفته بود حرکت او استمرار راه سیدجمال و شیخ محمد عبده است. شیخ عبدالرحمن شاید تحت تاثیر سید جمال بود که نام فرزند دیگر خود را جمال گذاشت. | در محله خان الخلیلی که شیخ عبدالرحمن مغازه خود را برپا کرده بود، مسجد سیدنا الحسین نیز وجود داشت. این مسجد مدتهای مدیدی محل اقامت سیدجمال الدین اسد آبادی بود. منزل سیدجمال الدین مرکز توجه طلاب الازهر و روشنفکران مصری بود. شیخ عبدالرحمن البنا هم در همانجا با افکار سیدجمال آشنا شد. این افکار بعدها در شکلگیری اندیشه حسن البنا ، فرزند بزرگتر شیخ عبدالرحمن اثر بسیاری گذاشت. از همین رو بود که حسن البنا گفته بود حرکت او استمرار راه سیدجمال و شیخ محمد عبده است. شیخ عبدالرحمن شاید تحت تاثیر سید جمال بود که نام فرزند دیگر خود را جمال گذاشت. | ||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
وقتی که در ژوئیه ۱۹۵۲ قیام افسران آزاد در مصر با موفقیت همراه شد، و سرهنگ جمال عبدالناصر بر مسند امور نشست، اختلافی درگرفت که آیا این حرکت «انقلاب» است یا «کودتا»؟ | وقتی که در ژوئیه ۱۹۵۲ قیام افسران آزاد در مصر با موفقیت همراه شد، و سرهنگ جمال عبدالناصر بر مسند امور نشست، اختلافی درگرفت که آیا این حرکت «انقلاب» است یا «کودتا»؟ | ||
حامیان ناصر معتقد بودند که انقلابی صورت گرفته و از یک حرکت مقطعی و کودتا فراتر است. جمال البنا کتابی نوشت و در آن به تمایز میان کودتا و انقلاب پرداخت. این کتاب «ترشید النهضة» نام داشت که در آن نتیجه گرفت که حرکت عبدالناصر یک کودتا بوده و از مشخصههای یک انقلاب در آن خبری نیست. این کتاب اما توقیف و جمع آوری شد. جمال البنا به همین بهانه مقالهای با عنوان «مقدمهای بر دیکتاتوری نظامی» نوشت و عنوان کرد که جمع آوری کتاب، خود دلیل روشنی است بر کودتا بودن این قیام. | حامیان ناصر معتقد بودند که انقلابی صورت گرفته و از یک حرکت مقطعی و کودتا فراتر است. جمال البنا کتابی نوشت و در آن به تمایز میان کودتا و انقلاب پرداخت. این کتاب «ترشید النهضة» نام داشت که در آن نتیجه گرفت که حرکت عبدالناصر یک کودتا بوده و از مشخصههای یک انقلاب در آن خبری نیست. این کتاب اما توقیف و جمع آوری شد. جمال البنا به همین بهانه مقالهای با عنوان «مقدمهای بر دیکتاتوری نظامی» نوشت و عنوان کرد که جمع آوری کتاب، خود دلیل روشنی است بر کودتا بودن این قیام. | ||
وی به دلیل گستردگی فعالیتهای سیاسی و فرهنگی در دوران حکومت جمال عبدالناصر، به تدریج از یکسو فشارهای حکومت بر او بیشتر شد و از سوی دیگر حرکت | وی به دلیل گستردگی فعالیتهای سیاسی و فرهنگی در دوران حکومت جمال عبدالناصر، به تدریج از یکسو فشارهای حکومت بر او بیشتر شد و از سوی دیگر حرکت اخوانالمسلمین نیز با سرکوب مواجه گشت، و رهبران آن به دستور جمال عبدالناصر اعدام شدند. از اینرو جمال البنا به فعالیتهای اجتماعی روی آورد و در حوزه سندیکا فعالیت کرد و کتابها و نشریاتی را در این چارچوب منتشر نمود. وی مرکز فعالیتهای خود را اینک به ژنو منتقل کرده بود. در آنجا «اتحادیه بینالمللی اسلامیِ کار» را تأسیس کرد و فعالیتهای خود را از مصر فراتر برده و به سراسر جهان اسلام گسترش داده بود. وی در سال ۱۹۵۳ نیز «جمعیت حمایت از زندانیان سیاسی» را در مصر تأسیس کرد و ریاست آن را خود بر عهده گرفت. | ||
جمال البنا در خصوص کار و فلسفه کارگری و ارتباط آن با اسلام هم به تحقیق پرداخت. کتاب «نگاه ژرف به کار در جامعه اسلامی» را نوشت. این کتاب برداشتی جدید از روایتهای متعدد در فرهنگ اسلامی بود. او در این کتاب گفت که مهمترین دعوت اسلام به عدالت است و دفاع از حقوق کارگران که بزرگترین قشر جامعه هستند در حقیقت حرکت در راه عدالت اسلامی است. وی گفت که بر این اساس لازم است برخی از تعارضات و بی توجهیها را در این زمینه گوشزد کرد و آنها را به سمت توجه به حقوق کارگران، بیشتر مایل نمود. | جمال البنا در خصوص کار و فلسفه کارگری و ارتباط آن با اسلام هم به تحقیق پرداخت. کتاب «نگاه ژرف به کار در جامعه اسلامی» را نوشت. این کتاب برداشتی جدید از روایتهای متعدد در فرهنگ اسلامی بود. او در این کتاب گفت که مهمترین دعوت اسلام به عدالت است و دفاع از حقوق کارگران که بزرگترین قشر جامعه هستند در حقیقت حرکت در راه عدالت اسلامی است. وی گفت که بر این اساس لازم است برخی از تعارضات و بی توجهیها را در این زمینه گوشزد کرد و آنها را به سمت توجه به حقوق کارگران، بیشتر مایل نمود. | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==دیدگاه متفاوت جمال البناء با برادرش حسن البناء== | ==دیدگاه متفاوت جمال البناء با برادرش حسن البناء== | ||
رویکرد جمال البنا به کلی از برادرش حسن البنا جدا شد. وی در تعبیری گفت که من همیشه مستقل بودهام. برادرم و من رویکردهای متفاوتی داشتیم. او مسلمانی یکسره سنتی بود در حالی که من پرورشی غیر دینی داشتم. او رابطه خوبی با برادرش داشت و از وی دفاع میکرد و میگفت که حسن البنا فردی آزادیخواه است اما آرائش به خوبی فهم نشد. با این وجود اما جمال البنا هیچگاه به | رویکرد جمال البنا به کلی از برادرش حسن البنا جدا شد. وی در تعبیری گفت که من همیشه مستقل بودهام. برادرم و من رویکردهای متفاوتی داشتیم. او مسلمانی یکسره سنتی بود در حالی که من پرورشی غیر دینی داشتم. او رابطه خوبی با برادرش داشت و از وی دفاع میکرد و میگفت که حسن البنا فردی آزادیخواه است اما آرائش به خوبی فهم نشد. با این وجود اما جمال البنا هیچگاه به اخوانالمسلمین نپیوست. حتی تا مدتی از اسم احمد جمالالدین در نوشتههایش استفاده میکرد تا مبادا او را عضو اخوانالمسلمین بدانند. او گفته بود که نخواستم عضو اخوانالمسلمین باشم زیرا اندیشههایشان را قبول ندارم و اطاعت کورکورانه از هر سیستمی را نمیپذیرم. | ||
جمال البنا سرانجام پس از عمری تحقیق و فعالیت در عرصههای علمیو فرهنگی، در سال ۲۰۱۳ در ۹۳ سالگی در قاهره دیده از جهان فروبست. | جمال البنا سرانجام پس از عمری تحقیق و فعالیت در عرصههای علمیو فرهنگی، در سال ۲۰۱۳ در ۹۳ سالگی در قاهره دیده از جهان فروبست. | ||