۸۷٬۶۵۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'شهاب الدین' به 'شهابالدین') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
</div> | </div> | ||
'''شیخ عباس قمی''' (م ۱۳۵۹ق)، عالم بزرگ شیعی قرن چهاردهم قمری است. در سال ۱۲۹۴ ه. ق، شهر مقدس [[قم]] شاهد تولد کودکی با باور اسلامی و [[شیعی]] بود؛ انسانی که از دامان پاک پدر و مادری مومن و | '''شیخ عباس قمی''' (م ۱۳۵۹ق)، عالم بزرگ شیعی قرن چهاردهم قمری است. در سال ۱۲۹۴ ه. ق، شهر مقدس [[قم]] شاهد تولد کودکی با باور اسلامی و [[شیعی]] بود؛ انسانی که از دامان پاک پدر و مادری مومن و دینباور برای دمیدن روح خدایی در کالبد جامعه به عرصه گیتی گام نهاد. | ||
عباس قمی یکی از [[محدثان]] و مورخان بزرگ [[شیعه]] بود که با نگارش مفاتیح الجنان اسم خود را در جهان تشیع جاودانه ساخت. وی در طول عمر پربرکت خود بیش از ۶۰ کتاب را به رشته تحریر درآورد [[مفاتیح الجنان]]، [[سفینة البحار]] و [[منتهی الآمال]] از مشهورترین تألیفات اوست. | عباس قمی یکی از [[محدثان]] و مورخان بزرگ [[شیعه]] بود که با نگارش مفاتیح الجنان اسم خود را در جهان تشیع جاودانه ساخت. وی در طول عمر پربرکت خود بیش از ۶۰ کتاب را به رشته تحریر درآورد [[مفاتیح الجنان]]، [[سفینة البحار]] و [[منتهی الآمال]] از مشهورترین تألیفات اوست. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
=زندگینامه شیخ عباس قمی= | =زندگینامه شیخ عباس قمی= | ||
شیخ عباس در سال ۱۲۹۴ق در [[قم]] به دنیا آمد. <ref>قمی، الفوائد الرضویه، ۱۳۲۷ش، ص۲۲۱</ref> پدرش <big>محمدرضا قمی</big> فردی متدین و مرجع مردم برای آگاهی از | شیخ عباس در سال ۱۲۹۴ق در [[قم]] به دنیا آمد. <ref>قمی، الفوائد الرضویه، ۱۳۲۷ش، ص۲۲۱</ref> پدرش <big>محمدرضا قمی</big> فردی متدین و مرجع مردم برای آگاهی از وظایف شرعی بود. مادر شیخ عباس به نام <big>بانو زینت</big> نیز از زنان متدین و پارسا بود. <ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش</ref> شیخ عباس قمی درباره وی میگوید: من هر موفقیتی که دارم از برکت مادرم است؛ زیرا ایشان سعی داشت همیشه مرا با طهارت کامل شیر دهد. <ref>دوانی، مفاخر اسلام، ۱۳۷۹ش، ج۱۱، ص۴۰</ref> | ||
شیخ عباس در بازگشت از [[نجف]] به قم ازدواج کرد. وی دختر سید زکریا قزوینی از [[علمای قم]] را به همسری برگزید؛ اما این وصلت پس از چندی به جدایی انجامید. محدث قمی هنگامی که در مشهد اقامت داشت، با دختر | شیخ عباس در بازگشت از [[نجف]] به قم ازدواج کرد. وی دختر سید زکریا قزوینی از [[علمای قم]] را به همسری برگزید؛ اما این وصلت پس از چندی به جدایی انجامید. محدث قمی هنگامی که در مشهد اقامت داشت، با دختر آیتالله سید احمد طباطبایی ازدواج کرد. <ref> احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش</ref> | ||
=تحصیل شیخ عباس قمی= | =تحصیل شیخ عباس قمی= | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
او در دوران نوجوانی مراحل آغازین تحصیلات حوزوی را به پایان برده بود و در سال 1316 قمری به دنبال فراگیری دانش، عازم [[نجف اشرف]] گردید. <ref>واعظ خیابانی، میرزا علی، علمای معاصر، ص 181، به کوشش عقیقی بخشایشی، نوید اسلام، قم، 1382 ش</ref> | او در دوران نوجوانی مراحل آغازین تحصیلات حوزوی را به پایان برده بود و در سال 1316 قمری به دنبال فراگیری دانش، عازم [[نجف اشرف]] گردید. <ref>واعظ خیابانی، میرزا علی، علمای معاصر، ص 181، به کوشش عقیقی بخشایشی، نوید اسلام، قم، 1382 ش</ref> | ||
از آنجا که شیخ عباس اشتیاق وصف ناپذیری به شناخت | از آنجا که شیخ عباس اشتیاق وصف ناپذیری به شناخت راویان و [[محدثان]] و نقل اخبار [[اهل بیت(ع)]] داشت، شیفته [[حاج میرزا حسین نوری]] (متوفای 1320ق) گشت و در درس او شرکت جست. <ref>واعظ خیابانی، میرزا علی، علمای معاصر،ص 181، به کوشش عقیقی بخشایشی، نوید اسلام، قم، 1382 ش</ref> شیخ عباس قمی بر آن بود تا آنچه را از استاد فرا میگیرد بی کم و کاست بنویسد و همانند استاد، بازگویش کند. به همین سبب طولی نکشید که به کمک حافظه قوی و تلاش پیگیر به مقام و منزلت والایی در نزد استاد خود دست یافت؛ تا آنجا که در همان ایام نسخه برداریِ [[مستدرک الوسائل]] را در اختیار گرفت. | ||
[[محدث قمی]] درک محضر این استاد بزرگ را لطف خداوند | [[محدث قمی]] درک محضر این استاد بزرگ را لطف خداوند میداند و مینویسد: «... پس [[خداوند]] متعال ملازمت [[ثقة الاسلام نوری طبرسی]] را به من منّت گذارد، [[مستدرک الوسائل]] را برای او نسخه برداری کردم که برای چاپ به [[ایران]] فرستاده شد». <ref>واعظ خیابانی، میرزا علی، علمای معاصر، ص 181 و 182، به کوشش عقیقی بخشایشی، نوید اسلام، قم، 1382 ش</ref> | ||
وی چهار سال در محضر محدّث نوری بود و در این چهار سال تلاش و کوشش او به حدّی رسید که جزو شاگردان طراز اول استاد به شمار رفت. سپس در سال 1322 قمری به قم بازگشت و مشغول تألیف و تدریس و وعظ و ارشاد مردم شد و تا سال 1329 قمری در این شهر مذهبی اقامت داشت. در این ایام عازم [[بیت الله الحرام]] شد و پس از مراجعت از زیارت خانه خدا همچنان در قم سکونت داشت. در سال 1332 قمری بنا به عللی -مخصوصاً به موجب تنگدستی- به [[مشهد]] مقدّس مهاجرت کرد و در آنجا سکونت گزید. <ref>تاریخ قم، 274</ref> | وی چهار سال در محضر محدّث نوری بود و در این چهار سال تلاش و کوشش او به حدّی رسید که جزو شاگردان طراز اول استاد به شمار رفت. سپس در سال 1322 قمری به قم بازگشت و مشغول تألیف و تدریس و وعظ و ارشاد مردم شد و تا سال 1329 قمری در این شهر مذهبی اقامت داشت. در این ایام عازم [[بیت الله الحرام]] شد و پس از مراجعت از زیارت خانه خدا همچنان در قم سکونت داشت. در سال 1332 قمری بنا به عللی -مخصوصاً به موجب تنگدستی- به [[مشهد]] مقدّس مهاجرت کرد و در آنجا سکونت گزید. <ref>تاریخ قم، 274</ref> | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
=نکاتی از ویژگیهای اخلاقی شیخ= | =نکاتی از ویژگیهای اخلاقی شیخ= | ||
شیخ عباس قمی در زمان خود یکی از مربّیان بزرگ و معلّمان اخلاق اسلامی در میان مردم و | شیخ عباس قمی در زمان خود یکی از مربّیان بزرگ و معلّمان اخلاق اسلامی در میان مردم و حوزههای علمیه شناخته میشده و در کلیه اخلاق حسنه و ملکات فاضله انسانى برجسته بود. در مسیری که می رفت اگر کوچک ترین شبهه ای در دلش رخنه می کرد که قدمش برای خدا نیست یا وسوسه ای قلبش را می لرزاند بدون هیچ تأمل، از آنجا باز میگشت. | ||
یکى از | یکى از ویژگىهاى اخلاقى ایشان این بود که علاقه زیادی به مطالعه و نوشتن داشته است. هم درس و هم دوره اش [[آیت اللَّه شیخ آقا بزرگ تهرانى]]، در بارۀ او مى نویسد: «... او پیوسته سرگرم کار بود، عشق شدید به نوشتن، بحث و تحقیق داشت. هیچ چیز او را از این شوق و عشق منصرف نمى کرد و مانعى در این راه نمى شناخت». | ||
یکى دیگر از خصلت هاى پسندیده آن مرحوم پاىبندى به [[نماز شب]] و [[شب زنده دارى]] و قرائت قرآن و تلاوت [[ادعیه]] و اوراد و اذکار مأثور، از [[ائمه معصومین (ع)]] بود و در این مورد فرزند بزرگش مىگوید: «تا آنجا که من به خاطر دارم بیدارى آخر شب از آن مرحوم فوت نشد، حتى در سفرها» او مانند [[شیخ طوسی]] که نخست خود به [[مصباح المتهجد]] عمل کرد، قبل از دیگران خود به مفاتیح الجنان عمل مى کرد. | یکى دیگر از خصلت هاى پسندیده آن مرحوم پاىبندى به [[نماز شب]] و [[شب زنده دارى]] و قرائت قرآن و تلاوت [[ادعیه]] و اوراد و اذکار مأثور، از [[ائمه معصومین (ع)]] بود و در این مورد فرزند بزرگش مىگوید: «تا آنجا که من به خاطر دارم بیدارى آخر شب از آن مرحوم فوت نشد، حتى در سفرها» او مانند [[شیخ طوسی]] که نخست خود به [[مصباح المتهجد]] عمل کرد، قبل از دیگران خود به مفاتیح الجنان عمل مى کرد. | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
=آثار و تألیفات شیخ عباس قمی= | =آثار و تألیفات شیخ عباس قمی= | ||
محدث قمی از عالمان پرکار و با اخلاص بود و در تاریخ، [[رجال]]، [[تراجم]]، [[علوم قرآن]]، [[اخلاق]]، [[عقاید]] و [[علم حدیث]] تألیف کرده است، <ref>برای آگاهی بیشتر از سایر تألیفات شیخ عباس قمی(ره) به منابعی مانند «الذریعة إلى تصانیف الشیعة» و نرم افزارهای «تراجم و کتابشناسی» و مجموعه آثار شیخ عباس قمی از آثار مرکز تحقیقات کامپیوتری نور مراجعه کنید</ref> که به چند نمونه اشاره | محدث قمی از عالمان پرکار و با اخلاص بود و در تاریخ، [[رجال]]، [[تراجم]]، [[علوم قرآن]]، [[اخلاق]]، [[عقاید]] و [[علم حدیث]] تألیف کرده است، <ref>برای آگاهی بیشتر از سایر تألیفات شیخ عباس قمی(ره) به منابعی مانند «الذریعة إلى تصانیف الشیعة» و نرم افزارهای «تراجم و کتابشناسی» و مجموعه آثار شیخ عباس قمی از آثار مرکز تحقیقات کامپیوتری نور مراجعه کنید</ref> که به چند نمونه اشاره میشود: | ||
1. کلمات لطیفه (در [[علم اخلاق]]) | 1. کلمات لطیفه (در [[علم اخلاق]]) | ||
خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
7. سفینة البحار؛ <ref>شیخ آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، ج 16، ص 408؛ و ج 12، ص 195 ، نشر اسماعیلیان، کتابخانه اسلامیه، قم، تهران، 1408ق</ref> این کتاب، فهرست موضوعى [[بحارالانوار]] [[علامه مجلسى]] است. ایشان آن را در دو جلد تنظیم نموده و در جهت آسان نمودن مراجعه به بحارالانوار نوشته است. | 7. سفینة البحار؛ <ref>شیخ آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، ج 16، ص 408؛ و ج 12، ص 195 ، نشر اسماعیلیان، کتابخانه اسلامیه، قم، تهران، 1408ق</ref> این کتاب، فهرست موضوعى [[بحارالانوار]] [[علامه مجلسى]] است. ایشان آن را در دو جلد تنظیم نموده و در جهت آسان نمودن مراجعه به بحارالانوار نوشته است. | ||
8. مفاتیح الجنان؛ کتاب مشهوری که در اکثر [[مشاهد مشرف]] و | 8. مفاتیح الجنان؛ کتاب مشهوری که در اکثر [[مشاهد مشرف]] و خانههای [[شیعیان]] مورد استفاده بوده و به عربی نوشته شده و به فارسی نیز ترجمه گردیده است. این کتاب شریف در جایگاه خود کم نظیر است؛ زیرا بسیاری از [[دعاها]] و [[نوافل]] و [[مستحباب]] و [[زیارات ائمه اطهار(ع)]] را در یکجا گردآوری کرده و در دسترس همگان قرار داده است. | ||
9. [[منتهی الآمال فی تاریخ النبی و الآل]]؛ <ref>شیخ آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، ج 16، ص 408؛ وج 23، ص 9 ، نشر اسماعیلیان، کتابخانه اسلامیه، قم، تهران، 1408ق</ref> در زمینۀ زندگانی [[رسول اکرم(ص)]]، [[حضرت زهرا(س)]] و [[ائمه اطهار(ع)]] و تاریخ ولادت و وفات و وقایع دوران آنها نوشته شده است. | 9. [[منتهی الآمال فی تاریخ النبی و الآل]]؛ <ref>شیخ آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، ج 16، ص 408؛ وج 23، ص 9 ، نشر اسماعیلیان، کتابخانه اسلامیه، قم، تهران، 1408ق</ref> در زمینۀ زندگانی [[رسول اکرم(ص)]]، [[حضرت زهرا(س)]] و [[ائمه اطهار(ع)]] و تاریخ ولادت و وفات و وقایع دوران آنها نوشته شده است. | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
=وفات محدث قمی= | =وفات محدث قمی= | ||
محدث قمی پس از عمری تلاش و خدمت به اسلام و مسلمین و تحمل | محدث قمی پس از عمری تلاش و خدمت به اسلام و مسلمین و تحمل سختیها و مرارات زمان به ویژه در اواخر عمر که مصادف با توطئههای دشمنان اسلام و دین زدایی رضاخانی بود، در شب سه شنبه بیست و دوم ذیحجه سال 1359 قمری بدرود حیات گفت و پس از [[تشییع]]، در [[نجف اشرف]] [[صحن مطهر علی(ع)]] در جوار استادش مرحوم حاجی نوری به خاک سپرده شد. <ref>جمعی از نویسندگان، گلشن ابرار، ج 2، ص 574، نور السجاد، قم، 1384ش</ref> | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
[[رده: عالمان شیعه]] | [[رده: عالمان شیعه]] | ||
[[رده: محدثان]] | [[رده: محدثان]] | ||