۲٬۸۸۰
ویرایش
جز (تمیزکاری) |
Wikivahdat (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' های ' به 'های ') |
||
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
'''جمهوری تاتارستان''' با ۸۳۶‘ ۶۷ کمـ وسعت و حدود ۳۲۹‘۷۸۶‘۳ نفر جمعیت در مرکز فدراسیون روسیه و در خاور بخش اروپایی آن کشور در قسمت میانی رود ولگا جای دارد. تاتارستان از شمال به جمهوریهای خودمختار ماری و اودمورت، از خاور به جمهوری خودمختار [[باشقیرستان]]، از باختر به جمهوری خودمختار چوواش، و از جنوب به استانهای اولیانوفسک، سامارا و اورنبورگ محدود است. | '''جمهوری تاتارستان''' با ۸۳۶‘ ۶۷ کمـ وسعت و حدود ۳۲۹‘۷۸۶‘۳ نفر جمعیت در مرکز فدراسیون روسیه و در خاور بخش اروپایی آن کشور در قسمت میانی رود ولگا جای دارد. تاتارستان از شمال به جمهوریهای خودمختار ماری و اودمورت، از خاور به جمهوری خودمختار [[باشقیرستان]]، از باختر به جمهوری خودمختار چوواش، و از جنوب به استانهای اولیانوفسک، سامارا و اورنبورگ محدود است. | ||
تاتار ها ی روسیه | تاتار ها ی روسیه پرجمعیتترین ملت [[مسلمان]] [[روسیه]] هستند. ولی به علت شرایط پیچیده تاریخی تعداد کمی از این افراد در زادگاه خود، جمهوری تاتارستان، زندگی میکنند. بخش زیادی از تاتارها در [[باشقیرستان]] و بخشی دیگر از آنها در آسیای میانه سکونت دارند. از دیگر مناطق بومی که تاتارها در آن زندگی میکنند، میتوان برخی مناطق سیبری، اورال و تقریباً تمام حاشیه رود ولگا را نام برد. | ||
<br> | <br> | ||
== جغرافیا و آب و هوا == | == جغرافیا و آب و هوا == | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
== پیشینه تاریخی == | == پیشینه تاریخی == | ||
<br> | <br> | ||
روسها اصطلاح تاتار را به همه مسلمانان ترک تبار ساکن در روسیه اروپایی اطلاق میکنند. تاتارها یکی از | روسها اصطلاح تاتار را به همه مسلمانان ترک تبار ساکن در روسیه اروپایی اطلاق میکنند. تاتارها یکی از بزرگترین قومهای ترک زبان میباشند که در سراسر روسیه و برخی دیگر از جمهوریهای آسیای مرکزی و قفقاز پراکندهاند. | ||
<br> | <br> | ||
قوم تاتار زمانی به مردم ساکن حاشیه رود ولگا و شبه جزیره کریمه اطلاق میشد. نخستین دولتی که در منطقه تاتارستان کنونی تاسیس گردید بلغاریای ولگا نام داشت که در فواصل قرون 7 تا 13 میلادی بر این سرزمین و برخی مناطق پیرامونی آن حکمروایی میکرد. این دولت مناسبات تجاری خود را بر حوزههای وسیعی از اورآسیا، خاور میانه و منطقه بالتیک گسترانیده بود. | قوم تاتار زمانی به مردم ساکن حاشیه رود ولگا و شبه جزیره کریمه اطلاق میشد. نخستین دولتی که در منطقه تاتارستان کنونی تاسیس گردید بلغاریای ولگا نام داشت که در فواصل قرون 7 تا 13 میلادی بر این سرزمین و برخی مناطق پیرامونی آن حکمروایی میکرد. این دولت مناسبات تجاری خود را بر حوزههای وسیعی از اورآسیا، خاور میانه و منطقه بالتیک گسترانیده بود. | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
در قرن نوزدهم میلادی تاتارستان به مرکز تجدد تبدیل شد و روابط دوستانهای با دیگر مردمان روسیه در پیش گرفته شد. اما با [[انقلاب اکتبر]] 1917، مذاهب به شدت سرکوب شدند و دین اسلام نیز از این امر مستثنی نبود. | در قرن نوزدهم میلادی تاتارستان به مرکز تجدد تبدیل شد و روابط دوستانهای با دیگر مردمان روسیه در پیش گرفته شد. اما با [[انقلاب اکتبر]] 1917، مذاهب به شدت سرکوب شدند و دین اسلام نیز از این امر مستثنی نبود. | ||
<br> | <br> | ||
در طی جنگهای داخلی که در فواصل سالهای 1918 تا 1920 ادامه داشت، | در طی جنگهای داخلی که در فواصل سالهای 1918 تا 1920 ادامه داشت، ملیگرایان تاتاری تلاش کردند یک جمهوری مستقل (تحت نام دولت ایدل اورال) تاسیس نمایند. این جمهوری برای مدتی بس کوتاه برپا شد، لیکن توسط [[بلشویکها]] ساقط گردید و جمهوری خودمختار سوسیالیستی شوروی جای آن را گرفت. لذا دور جدید مهاجرت تاتارها در دوران شوروی در سال 1921 میلادی و به دنبال آن بروز قحطی، آغاز گردید. آخرین موج مهاجرت تاتارها هم در سال 1954 میلادی به سرزمین بکر قزاقستان به وقوع پیوست. | ||
<br> | <br> | ||
در حال حاضر تاتارها نه تنها در جمهوری تاتارستان، بلکه در سایر جمهوریها و مناطق ولگا- اورال و خصوصا [[مسکو]] سکونت دارند. همچنین تاتارها در شرق و غرب سیبری، خاور دور، آسیای مرکزی، قزاقستان، اوکراین و جمهوریهای بالتیک زندگی میکردند. | در حال حاضر تاتارها نه تنها در جمهوری تاتارستان، بلکه در سایر جمهوریها و مناطق ولگا- اورال و خصوصا [[مسکو]] سکونت دارند. همچنین تاتارها در شرق و غرب سیبری، خاور دور، آسیای مرکزی، قزاقستان، اوکراین و جمهوریهای بالتیک زندگی میکردند. | ||
خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
<br> | <br> | ||
== جنبش تاریخی جدیدیه == | == جنبش تاریخی جدیدیه == | ||
در | در دهههای واپسین سده ی نوزدهم/سیزدهم یک جنبش فکری در حوزه مسلمان نشین روسیه تزاری ظهور کرد که بعدها به جدیدیه شهرت یافت. | ||
<br> | <br> | ||
خاستگاه نخستین این جنبش، تاتارستان و کریمه و | خاستگاه نخستین این جنبش، تاتارستان و کریمه و بنیانگذار آن روشنفکری تاتار به نام [[اسماعیل گاسپرینسکی|اسماعیل گاسپرینسکی]] (گاسپیرالی/غصپری) بود. هدف اصلی جنبشی که او به راه انداخت، اصلاح نظام آموزش در جوامع مسلمان روسیه به عنوان گام نخست و بنیادی برای اصلاح فرهنگی و اجتماعی این جوامع بود. گاسپرینسکی، آرای نوگرایانه خود را با نگارش مقالاتی در روزنامه ترجمان که خود تأسیس کرده بود و شماری رساله در میان جوامع مسلمان روسیه تزاری منتشر کرد. | ||
<br> | <br> | ||
این اقدام او با استقبال گسترده طیفی از تجددگرایان مسلمان در تاتارستان و آسیای مرکزی مواجه شد. | این اقدام او با استقبال گسترده طیفی از تجددگرایان مسلمان در تاتارستان و آسیای مرکزی مواجه شد. | ||
<br> | <br> | ||
در پژوهش پیش رو کوشش شده است با تمرکز بر یکی از | در پژوهش پیش رو کوشش شده است با تمرکز بر یکی از جنبههای نسبتاً مغفول جنبش جدیدیه، نقش این جنبش در روند گذار فرهنگی آسیای مرکزی از دوره تزاری به دوره شوروی بررسی شود. به این منظور کوشش شده است روند تاریخی توسعه و شکوفایی جنبش جدیدیه در آسیای مرکزی و بن مایههای نظری آن، با رویکردی تاریخی و روش توصیفی تحلیلی بررسی شود. | ||
<br> | <br> | ||
نتیجه اولیه این بررسی نشان میدهد که اندیشه جدیدیه هم در مرحله تکوین و هم در مرحله گسترش، با سیاستهای روسی گردانی آسیای مرکزی هم راستا بوده است. | نتیجه اولیه این بررسی نشان میدهد که اندیشه جدیدیه هم در مرحله تکوین و هم در مرحله گسترش، با سیاستهای روسی گردانی آسیای مرکزی هم راستا بوده است. |
ویرایش