قیام ۱۵ خرداد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'آن‌ها' به 'آنها')
جز (تمیزکاری)
خط ۴۰: خط ۴۰:
امام خمینی در پاسخ به تلگراف علمای همدان، در تاریخ ۱۶ [[اردیبهشت]] ۱۳۴۲، در‌این‌باره فرمودند:
امام خمینی در پاسخ به تلگراف علمای همدان، در تاریخ ۱۶ [[اردیبهشت]] ۱۳۴۲، در‌این‌باره فرمودند:


". . . خطر اسرائیل و عمال ننگین آن [[اسلام]] و [[ایران]] را تهدید به زوال می‌‏کند. من برای چند روز زندگی با عار و ننگ ارزشی قائل نیستم و از علماء اعلام و سایر طبقات مسلمین انتظار دارم که با تشریک مساعی قرآن و اسلام را از خطری که در پیش است نجات دهند. . .<ref>خمینی، امام (روح الله) . صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۶۱، جلد اول، ص. ص. ۵۱ - ۵۰.</ref> "
". . . خطر اسرائیل و عمال ننگین آن [[اسلام]] و [[ایران]] را تهدید به زوال می‌‏کند. من برای چند روز زندگی با عار و ننگ ارزشی قائل نیستم و از علماء اعلام و سایر طبقات مسلمین انتظار دارم که با تشریک مساعی قرآن و اسلام را از خطری که در پیش است نجات دهند. . .<ref>خمینی، امام (روح الله). صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۶۱، جلد اول، ص. ص. ۵۱ - ۵۰.</ref> "


بنابراین، نیروهای مذهبی که از امام خمینی پیروی می‌‏کردند، با انگیزه اولیه مخالفت ‏با دستگیری امام خمینی و انگیزه‌های اصلی دفاع از دین اسلام و ارزشها و احکام آن، در قیام پانزده خرداد شرکت کردند و اهداف رهبری نهضت که در طول دو سال مبارزه (۱۳۴۲ - ۱۳۴۱) بیان شده بود را پیگیری کردند. اهداف اصلی امام خمینی (ره) حاکمیت قوانین اسلام و اجرای شریعت اسلامی و قطع زنجیرهای وابستگی کشور از کشورهای استعمارگر و استکباری آمریکا و اسرائیل و. . . بود. خلع ایادی داخلی آنها و براندازی اصل نظام شاهنشاهی و جایگزینی حکومت اسلامی برای جامه عمل پوشاندن به اهداف نهضت ضروری بود که امام خمینی تلاش برای تحقق آنها را پیشه راه خود ساخته بود.
بنابراین، نیروهای مذهبی که از امام خمینی پیروی می‌‏کردند، با انگیزه اولیه مخالفت ‏با دستگیری امام خمینی و انگیزه‌های اصلی دفاع از دین اسلام و ارزشها و احکام آن، در قیام پانزده خرداد شرکت کردند و اهداف رهبری نهضت که در طول دو سال مبارزه (۱۳۴۲ - ۱۳۴۱) بیان شده بود را پیگیری کردند. اهداف اصلی امام خمینی (ره) حاکمیت قوانین اسلام و اجرای شریعت اسلامی و قطع زنجیرهای وابستگی کشور از کشورهای استعمارگر و استکباری آمریکا و اسرائیل و. . . بود. خلع ایادی داخلی آنها و براندازی اصل نظام شاهنشاهی و جایگزینی حکومت اسلامی برای جامه عمل پوشاندن به اهداف نهضت ضروری بود که امام خمینی تلاش برای تحقق آنها را پیشه راه خود ساخته بود.
خط ۵۶: خط ۵۶:


=ویژگی‌های دیگر نهضت=
=ویژگی‌های دیگر نهضت=
#قرار گرفتن مرجعیت‏ شیعه در سطح رهبری نیروهای مذهبی؛ هنگامی که امام خمینی (ره) به عنوان یک مرجع تقلید، رهبری یک جنبش سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی را بر عهده گرفت، دیگر مراجع را نیز با خود همراه کرد.
# قرار گرفتن مرجعیت‏ شیعه در سطح رهبری نیروهای مذهبی؛ هنگامی که امام خمینی (ره) به عنوان یک مرجع تقلید، رهبری یک جنبش سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی را بر عهده گرفت، دیگر مراجع را نیز با خود همراه کرد.
#فراگیری و پوشش دادن به حرکت‌های سیاسی موجود؛ حضور امام خمینی نیروهای مذهبی را گردهم آورد و از تفرقه آنها جلوگیری کرد.
# فراگیری و پوشش دادن به حرکت‌های سیاسی موجود؛ حضور امام خمینی نیروهای مذهبی را گردهم آورد و از تفرقه آنها جلوگیری کرد.
#رویارویی با اصل نظام شاهنشاهی؛ در حالی که جنبش‌های پیشین دارای این ویژگی نبودند.
# رویارویی با اصل نظام شاهنشاهی؛ در حالی که جنبش‌های پیشین دارای این ویژگی نبودند.
#ضد امپریالیسم و ضد صهیونیسم بودن مبارزه؛ امام خمینی (ره) از ابتدای نهضت‏، قدرت‌های استعماری شرق و غرب و صهیونیسم جهانی و اسرائیل را به مبارزه طلبید.
# ضد امپریالیسم و ضد صهیونیسم بودن مبارزه؛ امام خمینی (ره) از ابتدای نهضت‏، قدرت‌های استعماری شرق و غرب و صهیونیسم جهانی و اسرائیل را به مبارزه طلبید.
#ممانعت از اجرای سیاست [[دموکراسی]] کنترل شده کندی که در دیگر کشورهای وابسته جهان سوم در حال اجرا بود.
# ممانعت از اجرای سیاست [[دموکراسی]] کنترل شده کندی که در دیگر کشورهای وابسته جهان سوم در حال اجرا بود.
#آشکار شدن قدرت [[مذهب]] به وسیله بسیج گسترده مردمی و مقاومت در مقابل برنامه‌های نامشروع شاه<ref> ر. ک . پارسانیا، حمید. حدیث پیمانه، پژوهشی در انقلاب اسلامی، چاپ دوم، (قم): معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، ۱۳۷۶، ص. ص. ۳۰۵ - ۳۰۳.</ref>.
# آشکار شدن قدرت [[مذهب]] به وسیله بسیج گسترده مردمی و مقاومت در مقابل برنامه‌های نامشروع شاه<ref> ر. ک. پارسانیا، حمید. حدیث پیمانه، پژوهشی در انقلاب اسلامی، چاپ دوم، (قم): معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، ۱۳۷۶، ص. ص. ۳۰۵ - ۳۰۳.</ref>.


=فرایند قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲=
=فرایند قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲=
خط ۷۵: خط ۷۵:
با توجه به این خصوصیات، نتایج و پیامدهای قیام را می‌‏توان به اختصار اینگونه برشمرد:
با توجه به این خصوصیات، نتایج و پیامدهای قیام را می‌‏توان به اختصار اینگونه برشمرد:


#افزایش رشد سیاسی روحانیت و حوزه‌های علمیه و ورود آنها به عرصه سیاست کشور،
# افزایش رشد سیاسی روحانیت و حوزه‌های علمیه و ورود آنها به عرصه سیاست کشور،
#الگو قرار گرفتن مذهب برای مبارزه و رویکرد بیشتر نیروهای مبارز به مذهب،
# الگو قرار گرفتن مذهب برای مبارزه و رویکرد بیشتر نیروهای مبارز به مذهب،
#رشد و آگاهی توده‌های مردم و تکامل مبارزات آنان،
# رشد و آگاهی توده‌های مردم و تکامل مبارزات آنان،
#افشای چهره منافقانه و ریاکارانه شاه و روشن شدن ماهیت رژیم وی برای مردم،
# افشای چهره منافقانه و ریاکارانه شاه و روشن شدن ماهیت رژیم وی برای مردم،
#بی‏ اعتبار شدن شرق و غرب، به دلیل موضع‌گیری‌های منفی آمریکا و [[شوروی]] در مقابل قیام مذکور،
# بی‏ اعتبار شدن شرق و غرب، به دلیل موضع‌گیری‌های منفی آمریکا و [[شوروی]] در مقابل قیام مذکور،
#تثبیت مرجعیت و رهبری امام خمینی با تایید مراجع و علما و حمایت و پشتیبانی مردم،
# تثبیت مرجعیت و رهبری امام خمینی با تایید مراجع و علما و حمایت و پشتیبانی مردم،
#روشن شدن ماهیت گروه‌های سیاسی وابسته و لیبرال و محو شدن جاذبه گروههای سیاسی غیر مذهبی،
# روشن شدن ماهیت گروه‌های سیاسی وابسته و لیبرال و محو شدن جاذبه گروههای سیاسی غیر مذهبی،
#توسل به شیوه مبارزه قهرآمیز توسط برخی گروه‌های مبارز،
# توسل به شیوه مبارزه قهرآمیز توسط برخی گروه‌های مبارز،
#احساس ضرورت ایجاد تشکل برای ادامه مبارزه با رژیم.
# احساس ضرورت ایجاد تشکل برای ادامه مبارزه با رژیم.


به طور کلی قیام مردم ایران در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، باعث افزایش آگاهی سیاسی مردم و حضور بیشتر آنها در صحنه شد و با تثبیت رهبری امام خمینی (ره)، گروه‌های سیاسی غیر مذهبی به حاشیه رانده شدند، امام خمینی (ره) با دمیدن روح خودباوری و نفی از خودبیگانگی، زمینه‌های بازگشت‏ به اسلام اصیل را در میان قشر جوان و روشنفکر دانشگاهی فراهم ساخت و باعث رویکرد نیروهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور به سوی مذهب شد. بنابراین، قیام پانزده خرداد به رهبری امام خمینی (ره) در واقع، آماده ‏سازی شرایط و زمینه‌های لازم برای وقوع و شکل‌گیری انقلاب اسلامی را در دامن خود پرورش داد<ref>عباس خلجی حضور، شماره ۳۵.</ref>.
به طور کلی قیام مردم ایران در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، باعث افزایش آگاهی سیاسی مردم و حضور بیشتر آنها در صحنه شد و با تثبیت رهبری امام خمینی (ره)، گروه‌های سیاسی غیر مذهبی به حاشیه رانده شدند، امام خمینی (ره) با دمیدن روح خودباوری و نفی از خودبیگانگی، زمینه‌های بازگشت‏ به اسلام اصیل را در میان قشر جوان و روشنفکر دانشگاهی فراهم ساخت و باعث رویکرد نیروهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور به سوی مذهب شد. بنابراین، قیام پانزده خرداد به رهبری امام خمینی (ره) در واقع، آماده ‏سازی شرایط و زمینه‌های لازم برای وقوع و شکل‌گیری انقلاب اسلامی را در دامن خود پرورش داد<ref>عباس خلجی حضور، شماره ۳۵.</ref>.
خط ۹۳: خط ۹۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده: تاریخ]]
[[رده:تاریخ]]
[[رده: واقعه‌های تاریخی]]
[[رده:واقعه‌های تاریخی]]
[[رده: قیام‌ها]]
[[رده:قیام‌ها]]
[[رده: ایران]]
[[رده:ایران]]
۴٬۹۳۳

ویرایش