مبانی اعتقادی جریان‌های تکفیری (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

==1 - جریانهای تکفیری و افراطی‌گری در عالم اسلام==  

یکی از مصادیق بارز این افراطی‌گری گروه کج اندیش مارقین یا خوارج بودند که بعد از تکفیر امیر مومنان او را در محراب عبادت به شهادت رساندند این نگرش در طول تاریخ به اشکال مختلف حتی بصورت مذاهب باصطلاح انقلابی بروز کرده و کمتر زمانی را می‌توان یافت که اثری از افراطی‌گری در آن دوره دیده نشود جنگهای مذهبی که بین پیروان مذاهب و فر ق مختلف در اعصار مختلف وجود داشته و همچنان ادامه دارد یکی از عوامل اصلیش نگرش افراطی به آموزه‌های دینی بوده است این جنگهای خونین که بین پیروان فرقه‌های مختلف اسلام مسیحیت و یهودیت با یکدیگر و نیز درگیریهایی داخلی که بین پیروان یک دین با یکدیگر وجود داشته است حاکی از جدی بودن این خطر است. جهت تبیین بیشتر این تهدید و لزوم پیشگیری از آن برخی از این منازعات مذهبی را که از آثار افراطی‌گری و نگاههای تکفیری به دین است را بیان می‌کنیم:  

===الف – منازعات مذهبی و افرا طی‌گری بین مذاهب اهل سنت===  

 

ایشان در کتاب دیگرشان،( فی ظل أصول الإسلام) از سبکی، در زمینه تکفیر حنابله نسبت به اشاعره نقل می‌کند:

 

 

 

خصیصه دیگری که می‌توان انرا مهمتر از عامل اول دانست تفکیک اینان بین تدین و تعقل بود براین اساس بین ظاهر قرآن و محتوای آن تمییز و تفاوت قائل نشده و درنتیجه براحتی فریب مکارانی نظیر معاویه را در جنگ صفین و ماجرای حکمیت خوردند در تایید وجود این خصیصه برای خوارج و سایر گروه‌های تکفیری باید گفت هر گاه به مبانی و ادله اینان مراجعه گردد بخوبی روشن می‌گردد که بیشترین تمسک آنان به اخبا رو روایات ویه ظواهر آیات قرآن کریم می‌باشد در حالی که هرگاه درایت و تعقل در آیات و روایات را شیوه خویش قرار می‌دادند به چنین بیمار ی خطرناکی مبتلا نمی‌شدند  

 

==پیشگویی پیامبر ص نسبت به جریانهای افراطی تکفیری در بین امت اسلام==  

 

==2-بررسی یکی از مبانی حدیثی تکفیری‌ها: احادیث رفض==

1- محمد بن علی بن میمون، حدثنا أبو سعید محمد بن أسعدالتغلبی. حدثنا عثبر بن القاسم أبو زبید، عن حصین بن عبدالرحمن، عن أبی عبدالرحمن السلمی. عن علی قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم: سیأتی بعدی قوم لهم نبز یقال لهم الرافضة فإذا لقیتموهم فاقتلوهم فإنهم مشرکون. قلت یا رسول الله ما العلامة فیهم ؟ قال: یقرضونک بما لیس فیک ویطعنون على أصحابی ویشتمونهم.17

 

==نقد و بررسی==

 

1- حدیث اول: محمد بن علی بن میمون، حدثنا أبو سعید محمد بن أسعدالتغلبی. حدثنا عثبر بن القاسم أبو زبید، عن حصین بن عبدالرحمن، عن أبی عبدالرحمن السلمی. عن علی قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم: سیأتی بعدی قوم لهم نبز یقال لهم الرافضة فإذا لقیتموهم فاقتلوهم فإنهم مشرکون. قلت یا رسول الله ما العلامة فیهم ؟ قال: یقرضونک بما لیس فیک ویطعنون على أصحابی ویشتمونهم.21

 

اما حدیث دوم - حدثنا محمد بن عوف، ثنا بکر بن خنیس، حدثنا سواد بن مصعب، عن داود بن أبی عوف، عن فاطمة بنت علی، عن فاطمة الکبرى، عن أسماء بنت عمیس، عن أم سلمة قالت کانت لیلتی وکان رسول الله صلى الله علیه وسلم عندی فجاءت إلی فاطمة مسلمة فتبعها علی فرفع رسول الله صلى الله علیه وسلم رأسه فقال: أبشر یا علی أنت وأصحابک فی الجنة إلا إن ممن یزعم أنه یحبک قوم یرفضون الإسلام یلفظونه یقال لهم الرافضة ( فإذا التقیتهم فجاهدهم ) فإنهم مشرکون قلت یا رسول الله ما العلامة فیهم ؟ قال لا یشهدون جمعة ولا جماعة ویطعنون على السلف.23  

مولف کتاب السنه نیزدر زمینه ضعف اسناد این حدیث می‌نویسد:إسناده ضعیف جدا، آفته سوار بن مصعب، قال البخاری: " منکر الحدیث ". وقال النسائی وغیره: " متروک ". وبکر بن خنیس ضعیف.... والحدیث أخرجه الخطیب فی " التاریخ " ( 12 / 358 ) من طریق الفضل بن غانم: وحدثنا سوار بن مصعب به وأتم منه. والفضل هذا ضعیف کما قال الخطیب،.... والحدیث أورده الشوکانی فی " الأحادیث الموضوعة " ( ص 381 ).25

إسناده ضعیف، الحجاج بن تمیم ضعیف. وعمران بن زید وهو التغلبی کما فی " التقریب ". وسائر رجاله ثقات رجال مسلم، وإسماعیل بن سالم هو الصائغ البغدادی. والحدیث أخرجه أبو یعلى ( 2 / 673 ) من طریق أخرى عن عمران بن زید به. وقال الهیثمی ( 10 / 22 ): " رواه أبو یعلى، والبزار، والطبرانی، ورجاله وثقوا، وفی بعضهم خلاف " 28.  

إسناده ضعیف، یحیى بن المتوکل وشیخه کثیر وهو ابن إسماعیل أبو إسماعیل النواء، کلاهما ضعیف، وساق الذهبی هذا الحدیث فیما أنکر على النواء. والحدیث أخرجه عبدالله بن أحمد فی " زوائد المسند " ( 1 / 103 ) من طریقین آخرین عن یحیى به. وقال الهیثمی ( 10 / 22 ): " رواه عبدالله والبزار، وفیه کثیر بن إسماعیل النواء وهو ضعیف ".30

5- عن علی قال: یخرج فی آخر الزمان قوم لهم نبز یقال لهم الرافضة یعرفون به، ینتحلون شیعتنا ولیسوا من شیعتنا، وآیة ذلک أنهم یشتمون أبا بکر وعمر، أینما أدرکتموهم فاقتلوهم ! فإنهم مشرکون. ( اللالکائی )32  

این روایت نیز بدلیل حجاج بن تمیم از منظر رجالیین اهل سنت قابل استناد نیست

 

ایشان در میزان الاعتدال نیز ج 1 - ص 358در مورد سند این حدیث می‌نویسد:تلید بن سلیمان [ ت ] الکوفی الأعرج. عن عطاء بن السائب، وعبدالملک بن عمیر. وعنه أحمد، وابن نمیر. فمن مناکیره....وقال النسائی: ضعیف –انتهی-

8-اخبرنا إبراهیم بن مخلد المعدل، حدثنا محمد بن أحمد بن إبراهیم الحکیمی قال: حدثنا أحمد بن زهیر، حدثنا الفضل بن غانم، حدثنا سوار بن مصعب عن عطیة العوفی عن أبی سعید الخدری عن أم سلمة قالت: کانت لیلتی من رسول الله صلى الله علیه وسلم فأتته فاطمة ومعها علی فقال له النبی صلى الله علیه وسلم " أنت وأصحابک فی الجنة، أنت وشیعتک فی الجنة، إلا أن ممن یحبک قوما یضفزون الإسلام بألسنتهم یقرءون القرآن لا یجاوز تراقیهم، لهم نبز یسمون الرافضة. فإذا لقیتهم فجاهدهم فإنهم مشرکون " قال: قلت یا رسول الله ما علامة ذلک فیهم ؟ قال: " یترکون الجمعة والجماعة، ویطعنون فی السلف الأول "35.

 

کنت مع رسول الله ( صلى الله علیه وسلم ) فی منزل أیوب الأنصاری قال فتلا رسول الله ( صلى الله علیه وسلم ) الآیة " یوم ینفخ فی الصور فتأتون أفواجا " فرأیت رسول الله ( صلى الله علیه وسلم ) قد تغرغرت یعنی عینیه فقلت یا رسول الله ما تفسیر هذه الآیة " یوم ینفخ فی الصور فتأتون أفواجا " فبکى حتى غشی علیه ثم أفاق فإذا هو ینتفض ویفیض عرقا ثم قلت یا رسول الله ما قوله " فتأتون ‹ أفواجا ) قال یا معاذ لقد سألتنی عن أمر عظیم وبکى حتى ظننت أنی قد أسأت إلى النبی ( صلى الله علیه وسلم ) ثم أقبل علی فقال یا معاذ هل تدری عمن سألت قلت اخبرنی یا رسول الله عن قوله " فتأتون أفواجا " قال إنک أول من سألنی عنها إذا کان یوم القیامة تجزأ أمتی عشرة أجزاء یحشرون على عشرة أفواج صنف على صورة القردة وصنف على صورة الخنازیر وصنف على صورة الکلاب وصنف على صورة الحمیر وصنف على صورة الذر وصنف على صورة البهائم وصنف على صورة السباع وصنف یحشرون على وجوههم وصنف رکبان وصنف مشاة.....قلت یا رسول الله فما الصنف الذین یحشرون على صورة الحمیر قال صنف من هذه الأمة یسمون الرافضة قلت یا رسول الله فما علامتهم قال إنهم مشرکون ینتحلون حبنا ویتبرأون من أبی‌بکر وعمر ویشتمونهما لهم نبز لا یرون جمعة ولا جماعة أولئک فی النار شر مکانا قلنا یا رسول الله ألیس هذه الأصناف مؤمنون قال یا معاذ ما نفعهم ایمانهم شیئا إذا ترکوا الإیمان وخالفوا ما جئت به أولئک لا تنالهم شفاعتی37

 

10- عن علی رضی الله عنه قال: یخرج فی أخر الزمان قوم لهم نبز یقال لهم الرافضة یعرفون به، وینتحلون شیعتنا ولیسوا من شیعتنا، وأیة ذلک أنهم یشتمون أبا بکر وعمر أینما أدرکتموهم فاقتلوهم فإنهم مشرکون 38این حدیث نظیر حدیث پنجم می‌باشد که بدلیل ارسالش مردود است  

در برخی دیگر از این روایات امده است که پیامبر ص نزدیکترین زمان را هنگام پیدایش فرقه رافضه می‌دانند:- تولد فی أقرب الأزمنة فرقة تسب أصحابی وتتبع أخطاءهم فلا وع‍ سوهم ولا تناکحوهم ولا تسلموا علیهم علیهم لعنة الله ( عمدة الطالبین: ص ).47

4- چگونه ممکن است سب و لعن برخی ازصحابه موجب کفر گردد مگر اعتقاد به صحابه جزیی از ارکان دین است که انکار آن موجب کفروشرک باشد.غزالی در الاقتصاد فی الاعتقاد ص261 دراینکه ایا انکار خلافت شیخین موجب کفراست یا خیرمی گوید:اعلم آن للناس فی الصحابه و الخلفا اسراف فی اطراف فمن مبالغ فی الثنا حتی یدعی العصمه للائمه و منهم منهجهم علی الطعن یطلق اللسان بذم الصحابه فلا تکونن من الفریقین و اسلک طریق الاقتصاد فی الاعتقاد48  

 

5- نکته دیگر انکه باید دید معنای رفض و رافضی در روایات مذکور چیست ؟ ایا مراد از انها طائفه غلات هستند یا مراد از انها کسانی هستند که زیر بار خلافت شیخین نرفته ویا مراد از رافضه شیعیان و پیروان اهلبیت ع هستند ؟ 

 

..... فإذا کان المقصود بکلمة رافضة هم الغلاة ؟ فهؤلاء طوائف،..... فباعتبار أن الغلاة متعددون والمغالی فیه متعدد کذلک. وعلیه فمن الممکن حصرهم فی ثلاث فرق.الأولى الغلاة فی آل محمد ( صلى الله علیه وآله وسلم ): نمثل لهذه الفرقة ( بالخطابیة ).....قال الإمام عبدالحسین شرف الدین الموسوی: " الخطابیة أصحاب أبی الخطاب محمد بن مقلاص الأجدع علیه وعلیهم لعنة الله والملائکة والناس أجمعین کان قبحه الله مغالیا فی الصادق ( علیه السلام ) فاسدالعقیدة خبیث المذهب لا ریب فی کفره وکفر أصحابه وقد تبرأ منه الصادق ( علیه السلام ) ولعنه وأمر الشیعة بالبراءة منه. ولهذا الکافر بدع کثیرة: منها تأخیر صلاة المغرب حتى تستبین النجوم، وقد نسب الجاهلون هذه البدعة إلینا على أنا نبرأ إلى الله منها وممن ابتدعها، والذی نذهب إلیه أن أول وقت صلاة المغرب غروب الشمس من جمیع أفق المصلى، ویتحقق ذلک بارتفاع الحمرة المشرقیة کما لا یخفى على من راجع فقهنا.

 

الثانیة الغلاة فی آل معاویة بن أبی سفیان: ونمثل لهذه الفرقة ( بالیزیدیة ) کما جاء على لسان عبدالوهاب عبداللطیف الأستاذ المساعد بکلیة أصول الدین بجامعة الأزهر الشریف...

گروه سوم غلاتی هستند که در وجود خویش افکار غلو امیز داشته و ادعاهای عجیبی می‌کنند نظیر برخی از متصوفه و عرفا مثل ابن عربی و حلاج و... که قائل به وحدت وجود می‌باشند که در این موارد باید سخن محققان و اهل اندیشه را جستجو نمود که آنان نسبت به این نوع تفکرات چه می‌گویند.  

 

- وإن کان المراد بکلمة رافضة الذین رفضوا خلافة الشیخین فی عصرهما أو فی عصر زید بن علی زین‌العابدین کما قیل فهذا سعد بن عبادة الصحابی الجلیل هو أول من رفض خلافة أبی‌بکر وعمر فلم یشهد لهما شورة ولا رأیا ولا جمعة ولا جماعة اگر مراد ازرافضه کسانی اند که زیربارخلافت شیخین نرفته و منکر خلافت آنان شدند در اینصورت باید گفت اولین رافضی سعدبن عباده انصاری است که یکی از صحابه جلیل القدر پیامبرص می‌باشد چونایشان خلافت شیخین را به رسمیت نشناخت و در هیچیک از مراسم جمعی آنان شرکت ننمود  

-قال: ابن قتیبة: " فکان سعد لا یصلی بصلاتهم ولا یجمع بجمعتهم ولا یفیض بإفاضتهم ولو یجد علیهم أعوانا لصال بهم ولو تابعه أحد على قتالهم لقاتلهم ". فهل هذا الصحابی سعد بن عبادة رافضی عندکم ؟ وهل یرفض الإسلام کما زعمتم فی الحدیث الذی نحن فی صدده أم رضی الله عنه وأرضاه، فإذا کان مرضیا عنه کما هو المعتقد فما الفرق بین رافضی ورافضی مع اتحاد الموجب فی مناط الحکم ؟ ولا حول ولا قوة إلا بالله. وإذا کان عجز الحدیث المشؤوم هذا نصه " فاقتلهم فإنهم مشرکون " فهل الشرک والقتل ینطبقان عندکم على سعد بن عبادة باعتباره أول رافضی بعد موت رسول الله ( صلى الله علیه وآله وسلم ) ؟سپس ایشان از معتقدان به احادیث رفض سئوال می‌کند که: ایا بخودتان اجازه می‌دهید این صحابی بزرگ پیامبر ص را کافر و مشرک دانسته و او را مهدور الدم بدانید

 

،انگاه سئوال دیگری را مطرح می‌کند اگر سعد از سابقین و صحابه است پس به چه جرمی او را کشتند و قتلش را به جنیان نسبت دادند:        

 

.. وإن کان المقصود بکلمة رافضة الذین یحبون آل محمد ( صلى الله علیه وآله وسلم ) وینهلون من فیض علمهم ویحذون حذوهم ویقتفون أثرهم ویقتدون بهم ویتخذونهم مثلا أعلى لهم فهؤلاء هم المهتدون حیث نفذوا عهد الله وتمسکوا بوصیة رسول الله کما أخرج مسلم عن زید بن أرغم قال: ( قام رسول الله ( صلى الله علیه وآله وسلم ) یوما خطیبا بماء یدعى خما بین مکة والمدینة فحمد الله وأثنى علیه ووعظ وذکر ثم قال: أما بعد أیها الناس فإنما أنا بشر یوشک أن یأتی رسول ربی فأجیب وأنا تارک فیکم ثقلین أولهما کتاب الله... وأهل بیتی أذکرکم الله فی أهل بیتی أذکرکم الله فی أهل بیتی أذکرکم الله فی أهل بیتی ). وعلیه فکیف یذم رسول الله ( صلى الله علیه وآله وسلم ) من التزم بالثقلین

.....وإن کان المراد من کلمة رافضة اتباع آل محمد ( صلى الله علیه وآله وسلم ) الذین التزموا " بالمقروء " أی الکتاب والسنة " والقارئ " أی العترة المطهرة الذین عبر عنهما رسول الله ( صلى الله علیه وآله وسلم ) بالثقلین وتبرؤا من کل تغییر وتبدیل مختلف الحدیث آمن عرضه ولأجله قام مداحو الملوک وتجار التملق أصحاب الطباع الخسیسة والضمائر الرخیصة بإیجاد حدیث الرفض المشؤوم وأمثاله لیستساغ لفراعنة الأمة وطواغیتها الإجهاز على اتباع آل محمد ( صلى الله علیه وآله وسلم ) وبالفعل قد حدث ذلک، فراجع تاریخ أبناء النبوة واتباعهم مثل حجر بن عدی ورشید الهجری ومیثم الثمار وجوریة ابن مسهر وکمیل بن زیاد وقنبر وغیرهم من الصالحین. فأنت لا تکاد ترى شیعة علی بن أبی‌طالب إلا وهم یتلقون أشد أنواع العذاب فتارة بالتنکیل والاضطهاد وتارة بقطع الألسن من القفى وأخرى بالقتل والتشرید ورابعة بقطع الأیدی وسمل الأعین وخامسة بالصلب على جذوع النخل وما إلى غیر ذلک – انتهی -  

15-  

18- رضایت خداوند ازصحابه (مهاجرین و انصار )که درقرآن کریم امده است مشروط به آن است که نقض نگردد از این رو درسوره فتح آیه 9پذیرش بیعت صحابه با پیامبرص (بیعت الشجره ) و رضوان الهی ازانان مشروط به عدم النکث شده است:

==3-حکم فقهی سب و لعن بر صحابه از منظر اهل سنت==

اولا سب و شتم بر اساس آموزه‌های قرآنی مطلقا حتی به بت‌های بت پرستان جایز نیست( اری لعن و نفرین بر ظالمین و کافران و منافقین یکی از آموزه‌های قرآنی است که منطبق بر ادله عقلی نیز می‌باشد ) اما این که این عمل سبب کفر گردد باید گفت اگر سب به صحابه فقط به دلیل صحابی بودنشان باشد شکی نیست که موجب کفر خواهد بود چون این عمل در واقع اهانت به پیامبرص خواهد بود اما اگر به این عنوان نباشد گر چه عمل حرامی است اما نمی‌توان حکم به کفر چنین کسی نمود چون مستلزم انکار رکنی از ارکان دین نشده است در این زمینه آیت‌الله صافی در مجموعة الرسائل می‌نویسد:  

. وعن الأوزاعی انه قال: لئن نشرت لا أقول بتکفیر أحد من أهل الشهادتین، وعن صاحب الاختیار: اتفق الأئمة على تضلیل أهل البدع أجمع وتخطئهم، وسب أحد من الصحابة وبغضه لا یکون کفرا لکن یضلل، وعن صاحب فتح القدیر: انه قطع بعدم کفر من یکفر الصحابة ویسبهم، وذکر آن ما وقع فی کلام أهل المذهب فی تکفیرهم لیس من کلام الفقهاء الذین هم المجتهدون انما هو من کلام غیرهم. وصرح ابن حجر فی الصواعق بان مذهبه فیمن لعن انه لا یکفر بذلک اوزاعی می‌گوید اگر مرا تهدید به اعدام هم کنند هیچگاه حکم به تکفیر حتی یک نفر در صورتی که اظهار شهادتین کند نخواهم کرد و مولف کتاب الاختیار می‌گوید: همه امامان اهل سنت بر گمراهی اهل بدعت اجماع دارند اما سب و بغض صحابه را موجب کفر ندانسته وفقط چنین شخصی را گمراه می‌دانند و مولف فتح القدیر می‌گوید: کسی که صحابه را کافر دانسته یا به آنان سب می‌کند قطعا کافر نخواهد بود و کسانی که حکم به کفر اینان نموده‌اند در زمره مجتهدان نیستند و ابن حجر نیز در الصواعق لعن کننده به صحابه را کافر نمی‌داند  

 

. ولو سردنا الکلام فی نقل فتاوى اعلام أهل السنة فی ذلک خرجنا عن طریق الایجاز، ومقتضى کلام غیر واحد من هؤلاء آن الساب لا یکفر، وان کان متعمدا فی ذلک، عالما بحرمته، مثل آن یسبه لمناقشة وقعت بینهما اگر بخواهیم همه فتاوای فقیها ن اهل سنت را ذکر کنیم از حالت اختصار خارج شده اما اجمالا می‌گوئیم مقتضای کلام بسیاری از آنان است که ساب به صحابه کافر نخواهد بود حتی اگر عملش از روی عمد و علم به حرمت آن باشد

 

- ابن عابدین از عالمان اهل سنت ( علاءالدین) در تکملة حاشیة رد المحتار) - ج 1 - ص 580 – 581می‌نویسد:

...... وقال القاضی أبو یعلى: الذی علیه الفقهاء فی سب الصحابة إن کان مستحلا لذلک کفر، وإن لم یکن مستحلا فسق ولم یکفر، سواء کفرهم أو طعن فی دینهم مع إسلامهم وقد قطع طائفة من الفقهاء من أهل الکوفة وغیرهم بقتل من سب الصحابة وکفر الرافضة. وقال أبوبکر بن عبدالعزیز فی المقنع: فأما الرافضی فإن کان یسب فقد کفر فلا یزوج. وقال الشیخ علاءالدین أبوالحسن الطرابلسی الحنفی فی [ معین الحکام فیما یتردد بین الخصمین من الأحکام ] ص 187: من شتم أحدا من أصحاب النبی علیه السلام أبا بکر أو عمر أو عثمان أو علیا أو معاویة أو عمرو بن العاص فإن قال: کانوا على ضلال وکفر. قتل وإن شتمهم بغیر هذا من مشاتمة الناس نکل نکالا شدیدا.

بنابراین بین فقیهان اهل سنت در حکم نمودن به کفر و کشتن کسانی که به برخی صحابه سب و اهانت می‌کنند اختلاف زیادی وجود داشته و همانطور که ملاحظه گردید اکثر آنان مخالف آن می‌باشند.

 

1- ینکه ادعا می‌کنید بر اساس قرآن کریم خداوند از مهاجرین و انصار راضی است گرچه سخنی درست است ا ما ناتمام است چون دقت در این آیات بیانگر آن است که این رضایت مشروط به عدم النکث است و خداوند متعال همین صحابه را تهدید می‌کند که در صور ت نقض بیعت شدیدا مواخذه خواهند شد:    

3-چگونه عقل می‌تواند بپذیرد که 12هزار نفر به صرف صحابی بودن عادل بود ه و تا پایان عمر به همان عدالت باشند مگرصحابی بودن چه خاصیتی دارد که انسان را تا اخر عمربیمه می‌کند؟- چگونه تمامی اصحاب را عادل می‌دانید درحالی که برخی از انها یکدیگر را تکفیر کرده و حتی به قتل رسانده اند ؟

2-اگر شیعه مشرک است چرا دولت وهابی سعودی به آنان اجازه حج وعمره را می‌دهد مگرقرآن کریم ورود مشرکان را به مکه مکرمه ونزدیک شدن به خانه خدا و مسجدالحرام ممنوع ننموده است ؟ ایا این رفتاردوگانه اینان بیانگران نیست که جریانهای تکفیری که رهبری آن اکنون در وهابیت متمرکز شدهاست اعتقادی به احادیث رفض نداشته و از این‌گونه روایات استفاده ابزاری می‌کنند؟  

والسلام  

12-مجموعه آثار شهید مطهری ج16ص323

37- تاریخ مدینة دمشق - ابن عساکر - ج 32 - ص 383                                                        

 

...... وقد قال رسول الله صلى الله علیه وآله فی حدیث أخرجه البخاری فی صحیحه -: إذا حکم الحاکم فاجتهد ثم أصاب فله اجران، وإذا حکم فاجتهد ثم أخطأ فله اجر. وهذا ابن حزم یقول فی کتابه الفصل: وذهبت طائفة إلى أنه لا یکفر ولا یفسق مسلم بقول قاله فی اعتقاد أو فتیا، وان کل من اجتهد فی شئ من ذلک فدان بما رأى أنه الحق فإنه مأجور على کل حال، وان أصاب فاجران وان أخطأ فاجر واحد ( قال ) وهذا قول ابن أبی لیلى وأبی حنیفة، والشافعی وسفیان الثوری، وداود بن علی، وهو قول کل من عرفنا له قولا فی هذه المسألة من الصحابة لا نعلم منهم خلافا فی ذلک أصلا. وقال الفاضل النبهانی فی أوائل کتاب ( شواهد الحق ) على ما حکى عنه: اعلم انى لا اعتقد ولا أقول بتکفیر أحد من أهل القبلة لا الوهابیة ولا غیرهم، وکلهم مسلمون تجمعهم مع سائر المسلمین کلمة التوحید والایمان بسیدنا محمد صلى الله علیه وآله، وما جاء من دین الاسلام. وبالغ فی ذلک الشیخ أبو طاهر القزوینی على ما حکى عنه فی کتابه ( سراج العقول ) فقال باثبات الاسلام لکل فرد من أهل القبلة، وجزم بنجاة الجمیع من کل فرق الاسلام، وحکى عن شیخ السادة الحنفیة ابن عابدین فی باب المرتد من کتاب الجهاد ص 302 انه حکم قاطعا باسلام من یتأول فی سب الصحابة، مصرحا بان القول بتکفیر المتأولین فی ذلک مخالف لاجماع الفقهاء. وقد أسلفنا فی بعض المباحث السابقة مقالة ابن حزم فیمن سب أحدا من الصحابة، وما قال فی تکفیر عمر بحضرة النبی صلى الله علیه حاطبا، وهو صحابی مهاجری بدری. وأضف إلى جمیع ذلک کله النصوص الکثیرة المخرجة فی الصحاح الستة الحاکمة على أهل الأرکان الخمسة بالاسلام ودخول الجنة، وإذا کان الخوارج الذین استحلوا دما المسلمین، وکفروا الصحابة، وحاربوا أمیر المؤمنین علی بن أبی‌طالب علیه السلام، ونص النبی صلى الله علیه وآله على أنهم یمرقون من الدین کما یمرق السهم من الرمیة ثم لا یعودون فیه، وانهم شر الخلق والخلیقة، وطوبى لمن قتلهم وقتلوه، عند أهل السنة من المسلمین والمعذورین فی مذهبهم، فغیرهم ممن تمسکوا بالثقلین وتمذهبوا بمذاهب أهل البیت أعدال الکتاب، واقتفوا أثرهم واهتدوا بهدیهم أولى بذلک –انتهی  

 

...... ولهم فی سب الشیخین وعثمان تصویب وتصعید، قال محمد بن یوسف الفریابی: سئل " القاضی أبو یعلى " عمن شتم أبا بکر ؟ قال: کافر. قیل: فیصلى علیه ؟ قال: لا. وسأله کیف یصنع به وهو یقول: لا إله إلا الله ؟ قال: لا تمسوه بأیدیکم ادفعوه بالخشب حتى تواروه فی حفرته......وقال ابن تیمیة فی " الصارم المسلول " ص 581: قال إبراهیم النخعی کان یقال شتم أبی‌بکر وعمر من الکبائر. وکذلک قال أبو إسحاق السبیعی: شتم أبی‌بکر و عمر من الکبائر التی قال الله تعالى: إن تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه. وقتل عیسی بن جعفر بن محمد لشتمه أبا بکر وعمر وعائشة وحفصة بأمر المتوکل على الله. قاله ابن کثیر فی تاریخه 10: 324. وفی " الصارم المسلول " ص 576: قال أحمد فی روایة أبی‌طالب فی الرجل یشتم عثمان: هذا زندقة. هب أن هذه الفتاوى المجردة من مسلمات الفقه، ولیس للباحث أن یناقش أصحابها الحساب، ویطالبه –انتهی -

==پانویس==

==منابع==

[[رده: مقالات]]

[[رده: تکفیر]]