نزول قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

نزول قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۲۹

۳۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۵ دسامبر ۲۰۲۲

جز

تمیزکاری

VahdatBot

ربات‌ها

۴٬۹۳۳

ویرایش

@@ خط ۲۲: / خط ۲۲: @@
 </div>
-'''نزول قرآن کریم''' در شب [[بعثت]] [[پیامبر]] و در [[غار حرا]] هنگامی که آن حضرت مشغول [[عبادت]] بود بر وی [[نازل]] شد و به عقیده اکثر علمای [[شیعه]]، بعثت [[پیامبر (ص)]] در روز 27 [[ماه رجب]]، پنج سال پس از تجدید بنای [[کعبه]]، اتفاق افتاد و پیامبر اکرم(ص) در این هنگام، چهل سال داشتند (610 یا 611 م.).پس آنچه مسلم است این است که در شب بعثت پیامبر [[سوره علق]] از [[قرآن کریم]] بر آن حضرت نازل شده است و شروع نزول قرآن از این تاریخ بوده است اما درباره کیفیت نزول تمام قرآن دو گونه آیات در قرآن کریم وجود دارد:یک. آیاتى که بر نزول قرآن در [[شب قدر]] و [[ماه رمضان]] دلالت دارند؛ مانند: آیه 185 [[سوره بقره]] و آیه 3 [[سوره دخان]] و آیه 1 [[سوره قدر]].دو. آیاتى که بر نزول تدریجى قرآن در طول 20 یا 23 سال دلالت دارند؛ مانند آیه 106 [[سوره اسراء]] و آیه 32 [[سوره فرقان]].
+'''نزول قرآن کریم''' در شب [[بعثت]] [[پیامبر]] و در [[غار حرا]] هنگامی که آن حضرت مشغول [[عبادت]] بود بر وی [[نازل]] شد و به عقیده اکثر علمای [[شیعه]]، بعثت [[پیامبر (ص)]] در روز 27 [[ماه رجب]]، پنج سال پس از تجدید بنای [[کعبه]]، اتفاق افتاد و پیامبر اکرم(ص) در این هنگام، چهل سال داشتند (610 یا 611 م.). پس آنچه مسلم است این است که در شب بعثت پیامبر [[سوره علق]] از [[قرآن کریم]] بر آن حضرت نازل شده است و شروع نزول قرآن از این تاریخ بوده است اما درباره کیفیت نزول تمام قرآن دو گونه آیات در قرآن کریم وجود دارد:یک. آیاتى که بر نزول قرآن در [[شب قدر]] و [[ماه رمضان]] دلالت دارند؛ مانند: آیه 185 [[سوره بقره]] و آیه 3 [[سوره دخان]] و آیه 1 [[سوره قدر]]. دو. آیاتى که بر نزول تدریجى قرآن در طول 20 یا 23 سال دلالت دارند؛ مانند آیه 106 [[سوره اسراء]] و آیه 32 [[سوره فرقان]].
 =چگونگی نزول قرآن از دیدگاه قرآن=
@@ خط ۲۸: / خط ۲۸: @@
 قرآن کریم، بهترین و زیباترین کلامی است که [[خداوند]] حکیم نازل کرده است. قرآن، ماندگارترین اثر وحیانی است که از ملکوتِ آسمان بر زمین فرود آمده و عظیم ترین و کامل ترین، [[دین]] را برایِ بشریّت به ارمغان آورده است. یکی از محورهای مهمِ مباحث [[علوم قرآنی]]، بحث نزول قرآن، چگونگی آن، زمان و مدّت نزول، انواع و مراتب نزول قرآن است.
-==اولین آیه و سوره نازل شده==
+== اولین آیه و سوره نازل شده ==
 درباره این که، کدام آیه یا سوره، برای اولین بار بر پیامبر(ص) نازل شده در میان صاحب نظران، اختلاف نظر وجود دارد. در این زمینه چهار نظر بیان شده است:
-#آیات سه یا پنج ابتدای [[سوره علق]]؛
+# آیات سه یا پنج ابتدای [[سوره علق]]؛
-#آیه اول [[سوره مدثر]]؛
+# آیه اول [[سوره مدثر]]؛
-#آیه بسم اللّه الرحمن الرحیم؛
+# آیه بسم اللّه الرحمن الرحیم؛
-#[[سوره حمد]]<ref>سید محمدباقر حجتى، تاریخ قرآن کریم، نشر فرهنگ اسلامى، چ ششم، 72، ص 54.</ref>.
+# [[سوره حمد]]<ref>سید محمدباقر حجتى، تاریخ قرآن کریم، نشر فرهنگ اسلامى، چ ششم، 72، ص 54.</ref>.
 #
-==آخرین آیه و سوره==
+== آخرین آیه و سوره ==
 در بسیاری از [[روایات]] آمده است: آخرین آیه ای که بر پیامبر نازل شد، آیه 281 [[سوره بقره]] بود. برخی دیگر گفت ه‌اند: آخرین آیه، آیه اکمال دین ([[سوره مائده]] /آیه 3) می‌باشد<ref>محمدهادى معرفت، تاریخ قرآن، سمت، چ اول، 75، ص 45. </ref>. درباره آخرین سوره نیز بین دو [[سوره نصر]] و [[سوره برائت]]، اختلاف نظر هست، هر چند سوره نصر، که در سال [[فتح مکه]] (هشتم هجری) نازل شده است، از قوّت بیشتری برخوردار است. زیرا فقط آیات نخستین سوره برائت، پس از فتح مکه (سال نهم) نازل شده است.
-==زمان نزول آیات==
+== زمان نزول آیات ==
 آنچه از آیات قرآن به دست می‌آید، بیانگر نزول قرآن در شبی از شب‌های [[ماه مبارک رمضان]] است:
@@ خط ۵۱: / خط ۵۱: @@
 #
-*از آیه اول بدست می‌آید که قرآن در ماه رمضان نازل شده است.
+* از آیه اول بدست می‌آید که قرآن در ماه رمضان نازل شده است.
-*از آیه دوم می‌توان دریافت که این نزول، دریک شب مبارکی انجام گرفته است. با توجه به این دو آیه، روشن می‌شود که این شب مبارک، یکی از شب‌های ماه رمضان است.
+* از آیه دوم می‌توان دریافت که این نزول، دریک شب مبارکی انجام گرفته است. با توجه به این دو آیه، روشن می‌شود که این شب مبارک، یکی از شب‌های ماه رمضان است.
-*در آیه سوم، خداوند می‌فرماید: «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.» از ضمیمه این سه آیه، می‌توان چنین نتیجه گرفت: در ماه رمضان، شب بابرکتی به نام [[شب قدر]]، وجود دارد که قرآن در آن شب، نازل شده است.
+* در آیه سوم، خداوند می‌فرماید: «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.» از ضمیمه این سه آیه، می‌توان چنین نتیجه گرفت: در ماه رمضان، شب بابرکتی به نام [[شب قدر]]، وجود دارد که قرآن در آن شب، نازل شده است.
 در ضمن روشن است که آن شب عظیم، یک شب است و نه چند شب. بنابراین، زمان نزول قرآن، در یک شبِ قدر از شب‌های ماه رمضان می‌باشد.
@@ خط ۶۵: / خط ۶۵: @@
 بنابراین در نزد [[شیعه]]، شب قدر در میان یکی از دو شب بیست و یک و بیست و سه، مورد تردید است. هرچند با توجه به برخی از روایات دیگر، شب بیست و سوم، دارای قوّت بیشتری است. [[شیخ صدوق]] می‌گوید: «مشایخ ما اتفاق نظر دارند که شب قدر، شب 23 ماه رمضان است<ref> معرفت، تاریخ قرآن، ص 32.</ref>.» با توجه به این سخن، نزول قرآن در یکی از دو شب بیست و یک یا بیست و سه ماه رمضان، واقع شده است.
-==رابطه نزول قرآن با [[بعثت]] [[پیامبر(ص)]]==
+== رابطه نزول قرآن با [[بعثت]] [[پیامبر(ص)]]==
 سؤالی که قابل طرح است، اینکه: چگونه قرآن در شب قدرِ ماه رمضان، نازل شده است. در حالی که بعثت پیامبر، بنابر قول مشهور، در [[بیست و هفت رجب]] بوده است؟ به عبارت دیگر: آیا بعثت پیامبر همزمان با نزول قرآن در ماه رمضان بوده است؟ ابتدا باید روشن شود که پیامبر در هنگام بعثت، چند سال داشت ه‌اند. دیدگاه‌های مختلفی در این باره، وجود دارد. در بسیاری از روایات، سنّ شریف آن حضرت، 40 سال، و در برخی دیگر از روایات، 43 سال ذکر شده است. البته با توجه به دلایل، قرائن و شواهد مختلف، قول چهل سالگی ترجیح دارد<ref>جعفر نکونام، درآمدى بر تاریخ‏گذارى قرآن، هستى نما، چاپ اول، 80، ص 206.</ref>.
@@ خط ۷۱: / خط ۷۱: @@
 هم چنین درباره زمان بعثت، سه احتمال داده شده است:
-#یازدهم و دوازدهم [[ربیع الاول]] سال چهلم [[عام الفیل]].
+# یازدهم و دوازدهم [[ربیع الاول]] سال چهلم [[عام الفیل]].
-#بیست و هفتم رجب.
+# بیست و هفتم رجب.
-#جماه مبارک رمضان<ref> همان، ص 209.</ref>.
+# جماه مبارک رمضان<ref> همان، ص 209.</ref>.
 از میان روایاتی که بیانگر این سه دیدگاه است، روایاتی که ماه رجب را ماه بعثت آن حضرت می‌دانند، بر دیگر روایات ترجیح داده می‌شود: این ترجیح به دلیل زیر می‌باشد:
-#درباره ماه رجب، سیزده روایت وجود دارد؛ در حالی که درباره ربیع الاول بیش از سه روایت و درباره بعثت آن حضرت در ماه رمضان، بیش از دو روایت به دست نیامده است.
+# درباره ماه رجب، سیزده روایت وجود دارد؛ در حالی که درباره ربیع الاول بیش از سه روایت و درباره بعثت آن حضرت در ماه رمضان، بیش از دو روایت به دست نیامده است.
-#روایات مربوط به ربیع الاول و ماه رمضان، در مورد تاریخ روز بعثت اختلاف دارند؛ در حالی که روایات مربوط به [[ماه رجب]]، به اتفاق، روز مبعث را بیست و هفتم رجب می‌دانند.
+# روایات مربوط به ربیع الاول و ماه رمضان، در مورد تاریخ روز بعثت اختلاف دارند؛ در حالی که روایات مربوط به [[ماه رجب]]، به اتفاق، روز مبعث را بیست و هفتم رجب می‌دانند.
 به طور کلی درباره همزمانی یا عدم همزمانی آغاز نزول قرآن با شروع بعثت پیامبر(ص) دو دیدگاه در بین صاحب نظران وجود دارد:
-#برخی معتقدند که بعثت پیامبر با نزول پنج آیه نخست سوره علق، آغاز شده است. لذا، زمان بعثت در ماه رمضان خواهد بود<ref>همان، ص 214.</ref>.
+# برخی معتقدند که بعثت پیامبر با نزول پنج آیه نخست سوره علق، آغاز شده است. لذا، زمان بعثت در ماه رمضان خواهد بود<ref>همان، ص 214.</ref>.
-#در مقابل عدّه ای می‌گویند که، ابتدا، آن حضرت، در ماه رجب به پیامبری انتخاب شدند، سپس در ماه رمضان، همان سال یا سال بعد، قرآن بر ایشان نازل شد. بنابراین بعثت پیامبر، همزمان با نزول قرآن نبوده است<ref>همان، ص 216. </ref>.
+# در مقابل عدّه ای می‌گویند که، ابتدا، آن حضرت، در ماه رجب به پیامبری انتخاب شدند، سپس در ماه رمضان، همان سال یا سال بعد، قرآن بر ایشان نازل شد. بنابراین بعثت پیامبر، همزمان با نزول قرآن نبوده است<ref>همان، ص 216. </ref>.
-==مراحل نزول قرآن==
+== مراحل نزول قرآن ==
 '''پیش از نزول'''
@@ خط ۹۷: / خط ۹۷: @@
 این مراحلِ نزول قرآن، نشانگر ذومراتب بودن آن است. قرآن، کتابی الهی و دارای مراتب مختلف است. مرتبه والای آن، همان امّ الکتاب است که حقیقتی نزد خدای حکیم دارد. مرحله دیگر آن در دست فرشتگان و مرتبه نازلِ آن در دست مردم و به زبان عربی فصیح و آشکار است<ref> جوادى آملى، قرآن در قرآن، اسراء، چاپ دوم، 78، ص 69.</ref>.
-==نوع نزول قرآن==
+== نوع نزول قرآن ==
 درباره واژه نزول و مشتقات آن در قرآن، آیات مختلفی وجود دارد. در برخی از این آیات، نزول قرآن به صورت مطلق ذکر شده است: «کِتابٌ اَنزَلناهُ اِلَیکَ»<ref>ص / 29.</ref> در برخی دیگر، از نزول تدریجی قرآن، سخن رفته است: «کِتابٌ اُحکِمَت آیاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَت»<ref>هود / 11. </ref> و «وهُوَ الَّذی اَنزَلَ اِلَیکُمُ الکِتابَ مُفَصَّلاً»<ref>انعام / 114.</ref>. بنابر ادعا برخی از صاحب نظران، آیاتی از قرآن، اشاره به نزول دفعی و مجموعی قرآن دارند: «اِنّا اَنزَلناهُ فی لَیلَةِ القَدر» و «ولا تَعجَل بِالقُرءانِ مِن قَبلِ اَن یُقضی اِلَیکَ وحیُهُ»<ref>طه / 114.</ref>، «لا تُحَرِّک بِهِ لِسانَکَ لِتَعجَلَ بِه»<ref>قیامت / 16 و 17.</ref>. دلالت این آیات بر نزول دفعی بدین قرار است:
@@ خط ۱۲۷: / خط ۱۲۷: @@
 برخی از سؤالاتی که از صاحبانِ دیدگاه نزول دفعی، باید پرسیده شود این است:
-#چه ضرورتی ایجاب می‌کرد که قرآن، دو نزول داشته باشد، یکی دفعی و در آسمان، دیگری تدریجی و در زمین، با این که یک نزول، آن هم تدریجی کفایت می‌کرد؟
+# چه ضرورتی ایجاب می‌کرد که قرآن، دو نزول داشته باشد، یکی دفعی و در آسمان، دیگری تدریجی و در زمین، با این که یک نزول، آن هم تدریجی کفایت می‌کرد؟
-#مراد از بیت العزّة یا بیت المعمور چیست؟
+# مراد از بیت العزّة یا بیت المعمور چیست؟
-#بعد از جمله «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن» می‌فرماید: «هدی للنّاس» این دلالت دارد که قرآنِ نازل شده، راهنما و هدایت گر مردم است و این صفات با آن که قرآن در آسمان (بیت العزّة یا بیت المعمور) باشد، سازش ندارد. زیرا چنان قرآنی، آن هم در آسمان، چگونه هدایت گر مردم خواهد بود<ref>همان، ص 324.</ref>؟
+# بعد از جمله «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن» می‌فرماید: «هدی للنّاس» این دلالت دارد که قرآنِ نازل شده، راهنما و هدایت گر مردم است و این صفات با آن که قرآن در آسمان (بیت العزّة یا بیت المعمور) باشد، سازش ندارد. زیرا چنان قرآنی، آن هم در آسمان، چگونه هدایت گر مردم خواهد بود<ref>همان، ص 324.</ref>؟
 با توجه به بیانات فوق، نمی توان نزول دفعی قرآن را پذیرفت. زیرا در آیات قرآن، افرادی مورد خطاب قرار گرفت ه‌اند، که در هنگام خطاب، حضور نداشت ه‌اند. در قرآن، آیات ناسخ و منسوخ، عام و خاص، مطلق و مقیّد، مبهم و مبیّن، بسیار است، که مقتضای این موارد، تأخیر زمانی برخی از آیات، از برخی دیگر است. هم چنین، در برخی از روایات، نظیر: روایات مربوط به [[اصحاب کهف]] و مسئله ظهار آمده است: گاه مردم اموری را از پیامبر سؤال می‌کردند و آن حضرت می‌فرمود: در این زمینه به من چیزی وحی نشده است، لذا در انتظار بمانید تا خداوند درباره آن به من آیاتی را وحی کند<ref>جعفر نکونام، درآمدى بر تاریخ‏گذارى قرآن، هستى نما، چاپ اول، 80، ص 56.</ref>.