ماوراء النهر: تفاوت میان نسخه‌ها

چنان که در آثارالبلاد و اخبارالعباد قزوینی «نخشب» یک بار جزو اقلیم چهارم و بار دیگر جزو اقلیم پنجم و«فاراب» یک بار جزو اقلیم پنجم و بار دیگر جزو اقلیم ششم به حساب می‌آید. به همین دلیل چنان که وامبری می‌نویسد مرزبندی واقعی ماوراءالنهر را نمی توان مشخص کرد و بر سر تعیین مدلول جعرافیایی برخی ازسرزمین‌های آن اختلاف هست این منطقۀ آباد زمانی جزو خاک ایران و درواقع خراسان بزرگ به شمار می‌آمده و اکنون به قلمرو جمهوری‌های تاجیك و ترك زبان: [[تاجیكستان]]، [[ازبكستان]]، [[تركمنستان]]، [[قزاقستان]] و [[قرقیزستان]] اطلاق می‌شود. امپراتوری [[روسیه]] در نیمۀ دوم قرن 19 با اغراض خاص سیاسی به این منطقه وارد و بر آن مسلط شد و به همراه بخش‌هایی از تركستان، چین، تبت شمالی، [[کشمیر]]، بخش شمالی پاكستان و بخشی از خراسان و [[مازندران]] ایران آن را آسیای مركزی نامید. این منطقه همچنین منطبق است بر بخشی از سرزمین افسانه‌ای [[توران زمین]] (قلمرو فرمانروایی تور، فرزند فریدون در [[شاهنامه فردوسی]])كه علاوه بر دو رود بزرگ که نام برده شد، رودهای زرافشان، پنج، فرغانه، تجن و برخی دیگر نیز در آن جاری‌اند.