ابوالعباس احمد بن ابراهیم حسنی: تفاوت میان نسخه‌ها

در کتاب‌های تراجم، خاصه تراجم زیدیه، درباره وی اطلاعات اندکی وجود دارد. وی احتمالا در فاصله سال‌های ۲۸۰ تا ۲۹۰ متولد شده‌است و نسب او با هفت واسطه به حسن مثنّی فرزند امام [[امام حسن|حسن‌]]مجتبی علیه‌السلام می‌رسد<ref>احمد بن ابراهیم حسنی، المصابیح، ج۱، ص۴۳ـ ۴۸، چاپ عبداللّه حوثی، صنعا ۱۴۲۳/۲۰۰۲</ref>.جد اعلای او محمد بن سلیمان، در ۱۹۹ هم‌زمان با قیام ابوالسرایا سرّی بن منصور شیبانی در [[عراق]] در [[مدینه]] بر ضد حکومت عباسی شورید، ولی سرکوب شد. پدربزرگ حسنی، حسن‌ بن ابراهیم، در حدود ۲۷۰ـ۲۷۵، همراه با الهادی الی الحق یحیی بن حسین رَسّی، به آمل مهاجرت کرد. توفیق‌ نیافتن الهادی الی الحق در تشکیل حکومتی زیدی در نواحی جبال و دعوت گروهی از یمنیان از وی، او را به مهاجرت به یمن ترغیب کرد. احتمالاً حسن‌ بن ابراهیم نیز در این سفر همراه او بوده است؛ ازاین‌رو، شاید پدر حسنی و خود وی در یمن به‌دنیا آمده باشند.

نکته دیگری که بر احتمال تولد حسنی در یمن می‌افزاید، این است که وی کتاب الاحکام فی الحلال و الحرام و کتاب المنتخب، هر دو از الهادی الی الحق، را از عالمان و محدّثان یمنی روایت کرده است<ref>مجدالدین حسنی مؤیدی، التُّحَفُ شرح الزُّلَف، ج۱، ص۱۸۹، صنعا ۱۴۱۷/۱۹۹۷</ref><ref>یحیی بن حسین ناطق بالحق، تیسیر المطالب فی امالی الامام ابیطالب، ج۱، ص۱۳۱، چاپ یحیی عبدالکریم فضیل، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵</ref><ref>یحیی بن حسین ناطق بالحق، تیسیر المطالب فی امالی الامام ابیطالب، ج۱، ص۱۳۸ـ ۱۴۰، چاپ یحیی عبدالکریم فضیل، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵</ref>. در عین حال احتمال داده شده است که وی در آمل به دنیا آمده باشد<ref>مجدالدین حسنی مؤیدی، التُّحَفُ شرح الزُّلَف، ج۱، ص۱۸۹، صنعا ۱۴۱۷/۱۹۹۷</ref>.  

مهم‌‌ترین شیخ او در [[حدیث]]، عالم زیدی ابوزید عیسی بن محمد بن زید علوی بود. در منابع تصریح شده است که حسنی در ۳۲۲ برای دیدار وی و نیز سماع حدیث از عبدالرحمان‌ بن ابی حاتم‌ رازی، به‌[[ری]] سفر کرد. <ref>مجدالدین حسنی مؤیدی، التُّحَفُ شرح الزُّلَف، ج۱، ص۱۳۲، صنعا ۱۴۱۷/۱۹۹۷</ref><ref>حُمید بن مُحَلِّی، کتاب الحدائق الوردیة فی مناقب ائمّة الزیدیة، ج۲، ص۱۵، چاپ سنگی (بی جا) ۱۳۵۶ـ۱۳۵۷، چاپ افست دمشق ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵</ref><ref>یحیی بن حسین ناطق بالحق، تیسیر المطالب فی امالی الامام ابیطالب، ج۱، ص۴۱، چاپ یحیی عبدالکریم فضیل، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵</ref><ref>یحیی بن حسین ناطق بالحق، تیسیر المطالب فی امالی الامام ابیطالب، ج۱، ص۱۱۵، چاپ یحیی عبدالکریم فضیل، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵</ref><ref>یحیی بن حسین ناطق بالحق، تیسیر المطالب فی امالی الامام ابیطالب، ج۱، ص۱۱۹، چاپ یحیی عبدالکریم فضیل، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵</ref>حسنی احتمالاً در [[بغداد]] از عالم زیدی عبدالعزیز بن اسحاق مشهور به ابن‌بقال و ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی نیز سماع حدیث کرده است. در مکه نیز از ابومحمد عبداللّه ‌بن محمد بن اسحاق ‌بن العباس فاکهی، مؤلف کتاب اخبار مکه اخذ حدیث کرد. وی در دانش کلام نیز تبحر داشت و کلام معتزلی را به روش [[معتزله]] بغداد تدریس می‌کرد<ref>حُمید بن مُحَلِّی، کتاب الحدائق الوردیة فی مناقب ائمّة الزیدیة، ج۲، ص۶۵، چاپ سنگی (بی جا) ۱۳۵۶ـ۱۳۵۷، چاپ افست دمشق ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵</ref>. مادلونگ احتمال داده است که حسنی کلام معتزلی را از ابوبکر محمد بن ابراهیم مقانعی، از شاگردان ابوالقاسم بلخی/ کعبی فرا گرفته باشد<ref>یحیی بن حسین ناطق بالحق، الافادة فی تاریخ ائمة الزّیدیّة، ج۱، ص۱۱۵، چاپ محمد یحیی سالم عزان، صنعا ۱۴۱۷/۱۹۹۶</ref>.

کتاب المصابیح از آثار مهم در سنّت تاریخ‌نگاری زیدیه است. حسنی در این کتاب، درباره سیره پیامبر و خلفای نخستین گزارش مفصّلی آورده است. وی پاره‌ای از مطالب را از طریق روایت از مشایخ خود یا کسانی که از اجازه نقل داشته آورده و پاره‌ای دیگر را بدون سند از قولابن‌اسحاق (متوفی ۱۵۱)، ابن‌حبیب، واقدی و نصربن مزاحم مِنْقَری نقل کرده است<ref>احمد بن ابراهیم حسنی، المصابیح، ج۱، ص۶۹، چاپ عبداللّه حوثی، صنعا ۱۴۲۳/۲۰۰۲</ref>.وی در این کتاب از ۵۸ شخصیت مطلب نقل کرده که حوثی اسامی آنها را استخراج و فهرست نموده است<ref>احمد بن ابراهیم حسنی، المصابیح، ج۱، ص۷۰ـ۷۲، چاپ عبداللّه حوثی، صنعا ۱۴۲۳/۲۰۰۲</ref> از مصادر حسنی در این بخش، کتاب سیره ابن‌اسحاق به روایت‌های مختلف آن است.