۸۷٬۱۹۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یاد آور' به 'یادآور') |
جز (جایگزینی متن - '[[امام علی' به '[[علی بن ابی طالب') |
||
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== واژهشناسی فرات == | == واژهشناسی فرات == | ||
فرات به معنای آب بسیار گوارا است<ref>ابنجبیر، 1370، ص261)</ref>. ایرانیان هر آب شیرین و گوارا و زلال را فرات میگفتند<ref>مستوفی، 1362، ص209</ref>. [[ | فرات به معنای آب بسیار گوارا است<ref>ابنجبیر، 1370، ص261)</ref>. ایرانیان هر آب شیرین و گوارا و زلال را فرات میگفتند<ref>مستوفی، 1362، ص209</ref>. [[علی بن ابی طالب]] از فرات با نام «نطفه به معنای آب صاف» یاد کردهاند<ref>نهجالبلاغه، ص136</ref>. در [[تورات]] فرات را با نام «پرات» خواندهاند<ref>سفر پیدایش، برشیت، فصل دوم، ص14</ref>. در متون باستانی و در کتیبه بیستون، این رود با همان نام فرات در بند هفدهم کتیبه آمده است. فرات با فاء مضموم، معرب لفظی فارسی است به نام «پالاذ» یا به نگارش عربی «فالاذ روذ» یعنی رود پالاد. در نثر قدیم فارسی دال و ذال به جای هم به کار برده میشد<ref>یاقوت حموی، بیتا، ذیل فرات ص241</ref>. فرات به زبان سومری«Buranunu» و به زبان آکادی «Purattu» است<ref>بهمنش، 1374، ص3</ref>. به نوشته [[بلاذری]]، در زمان فتح اسلامی شهر ابله، شهری به نام فرات وجود داشته که مجاشعبن مسعود بر آنجا گمارده شد و به دستور [[عمر بن خطاب|عمربن خطاب]] نیز چندی حجاجبنعتیک ثقفی بر این شهر ولایت داشت<ref>بلاذری، 1367، ص537</ref>. [[ابنفقیه]] نیز از شهری به نام فراتالبصره (بهمن اردشیر خره) نام برده و بانی آن را اردشیربن بابک بنساسان یاد کرده است<ref>ابنفقیه، 1988، ص185؛ یاقوت حموی، بیتا، ذیل فرات، ص242.</ref>. | ||
== قدمت تمدنی فرات == | == قدمت تمدنی فرات == | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== تقدس معنوی فرات == | == تقدس معنوی فرات == | ||
برخی از رودها در فرهنگ اسلامی، از رودهای مقدس به شمار میآیند. این تقدس یا با نصوص مختلف قابل شناسایی است و یا در طی روند حوادث تاریخی که به آنها مربوط میباشد، حالت تقدس به خود گرفتهاند. البته این نکته تنها درباره [[مسلمانان]] نیست؛ ملل دیگر مانند هندوان، چینیها، [[ | برخی از رودها در فرهنگ اسلامی، از رودهای مقدس به شمار میآیند. این تقدس یا با نصوص مختلف قابل شناسایی است و یا در طی روند حوادث تاریخی که به آنها مربوط میباشد، حالت تقدس به خود گرفتهاند. البته این نکته تنها درباره [[مسلمانان]] نیست؛ ملل دیگر مانند هندوان، چینیها، [[آمریکای لاتین]] و کتابهای مقدس عهد عتیق و عهد جدید نیز برای برخی رودها هالهای از احترام و معنویت خاصی قائل هستند. در [[تورات]]، محل تولد [[حضرت ابراهیم]] در شهر اور مرکز پایتخت امپراتوری سومر، در حاشیه فرات در دو هزار سال قبل از میلاد مسیح دانسته شده است<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، 17: 1 به بعد</ref>. | ||
از زمانهای گذشته، بسیاری از افراد در حوالی فرات موقوفاتی را در نظر میگرفتند. این [[موقوفات]] هم به لحاظ آبرسانی از فرات به [[زائران]] و هم به لحاظ استفاده از سایر منافع آن قابل اهمیت بوده است<ref>افشار، 1345، ص313</ref>. نهر هندیه و بسیاری از کانالهای آبرسانی انشعاب یافته از فرات از اقدامات ایرانیان است<ref>برای اطلاع بیشتر نک: انصاری قمی، 1373، ص9</ref>. در فرهنگ اسلامی نیز از طریق دو منبع [[قرآن]] و [[حدیث]] و همچنین متون تاریخی، به دلایل مهم شمردن بعضی از رودها میتوان پی برد. برخی مصداق آیه 19 [[سوره الرحمن|سوره الرحمان]] را بدین شکل [[تفسیر]] کردهاند که «ملح اجاج» همان [[خلیج فارس]] است که لؤلؤ و مرجان دارد و «عذب فرات» همان آب شیرین اروندرود است و کلمه «بحرین»، به آبهای از [[بصره]] تا [[عمان]] اطلاق میگردید<ref>نکونام، 1390، ص33</ref>. | از زمانهای گذشته، بسیاری از افراد در حوالی فرات موقوفاتی را در نظر میگرفتند. این [[موقوفات]] هم به لحاظ آبرسانی از فرات به [[زائران]] و هم به لحاظ استفاده از سایر منافع آن قابل اهمیت بوده است<ref>افشار، 1345، ص313</ref>. نهر هندیه و بسیاری از کانالهای آبرسانی انشعاب یافته از فرات از اقدامات ایرانیان است<ref>برای اطلاع بیشتر نک: انصاری قمی، 1373، ص9</ref>. در فرهنگ اسلامی نیز از طریق دو منبع [[قرآن]] و [[حدیث]] و همچنین متون تاریخی، به دلایل مهم شمردن بعضی از رودها میتوان پی برد. برخی مصداق آیه 19 [[سوره الرحمن|سوره الرحمان]] را بدین شکل [[تفسیر]] کردهاند که «ملح اجاج» همان [[خلیج فارس]] است که لؤلؤ و مرجان دارد و «عذب فرات» همان آب شیرین اروندرود است و کلمه «بحرین»، به آبهای از [[بصره]] تا [[عمان]] اطلاق میگردید<ref>نکونام، 1390، ص33</ref>. | ||
اما یکی از جهانگردان در قرن هشتم هجری دراین باره | اما یکی از جهانگردان در قرن هشتم هجری دراین باره میگوید: | ||
بصره بر ساحل فرات و دجله واقع شده و آن درست مانند رودخانه سلا و رودخانههای دیگر از بلاد مغرب جزر و مد دارد. خلیج بصره که در حدود ده میل از دریای فارس پیشرفتگی پیدا کرده، آب شور دارد و در موقع مد، آب شور دریا بر آب شیرین رودخانه غلبه مییابد و هنگام جزر، آب شیرین آب شور را عقب میزند و مردم بصره باید در این مواقع آب مشروب خود را بردارند و از این جاست که معروف شده آب بصره خوب نیست و تلخ است <ref>1370، ج1، ص232.</ref>. | بصره بر ساحل فرات و دجله واقع شده و آن درست مانند رودخانه سلا و رودخانههای دیگر از بلاد مغرب جزر و مد دارد. خلیج بصره که در حدود ده میل از دریای فارس پیشرفتگی پیدا کرده، آب شور دارد و در موقع مد، آب شور دریا بر آب شیرین رودخانه غلبه مییابد و هنگام جزر، آب شیرین آب شور را عقب میزند و مردم بصره باید در این مواقع آب مشروب خود را بردارند و از این جاست که معروف شده آب بصره خوب نیست و تلخ است <ref>1370، ج1، ص232.</ref>. | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:مکانها]] | ||
[[رده: | [[رده:عراق]] | ||