۸۷٬۹۸۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نامها' به 'نامها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = ابن جوزی | |||
| تصویر = ابن جوزی.jpg | |||
| نام = ابوالفرج عبدالرحمن بن علی ابوالفضائل جمالالدین بغدادی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| سال تولد = 510 ق | |||
|نام‌های دیگر | | تاریخ تولد = | ||
| | | محل تولد = بغداد | ||
| | | سال درگذشت = 597 ق | ||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | ابوالفضل محمد بن ناصر بغدادی | ابوالقاسم علی بن یعلی علوی هروی| ابوالسعادات احمد بن احمد}} | |||
| شاگردان = | |||
|بغداد | | دین = اسلام | ||
| | | مذهب = اهل‌سنت | ||
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | فضائل القدس | آفة أصحاب الحدیث | کتاب الموضوعات}} | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| | | وبگاه = {{نشانی وب | site.com.net}} | ||
| | }} | ||
|ابوالفضل محمد بن ناصر بغدادی | |||
| | |||
|دین | |||
|مذهب | |||
|آثار | |||
|فضائل القدس | |||
| | |||
|} | |||
'''سبط ابن جوزی''' (۶۵۴-۵۸۲ ق) واعظ و مورخ بزرگ [[اهل سنت]] در قرن هفتم هجری و از شاگردان [[ابن عساکر دمشقی]] است. مجالس وعظ و ارشاد او مقبول عام و خاص بوده است. دو کتاب «تذکرة الخواص» و «مرآة الزمان فی تاریخ الاعیان» از مهمترین آثار ابن جوزی به شمار می‌رود. [[فقیه]]، [[محدث]]، [[متکلم]] و تاریخ‌نگار [[حنبلی]] مذهب [[بغدادی]] بود. نسب خانوادگی وی به [[ابوبکر]] اولین [[خلیفه]] [[مسلمانان]] می‌رسد. | '''سبط ابن جوزی''' (۶۵۴-۵۸۲ ق) واعظ و مورخ بزرگ [[اهل سنت]] در قرن هفتم هجری و از شاگردان [[ابن عساکر دمشقی]] است. مجالس وعظ و ارشاد او مقبول عام و خاص بوده است. دو کتاب «تذکرة الخواص» و «مرآة الزمان فی تاریخ الاعیان» از مهمترین آثار ابن جوزی به شمار می‌رود. [[فقیه]]، [[محدث]]، [[متکلم]] و تاریخ‌نگار [[حنبلی]] مذهب [[بغدادی]] بود. نسب خانوادگی وی به [[ابوبکر]] اولین [[خلیفه]] [[مسلمانان]] می‌رسد. | ||
=زندگی‌نامه ابن جوزی= | == زندگی‌نامه ابن جوزی == | ||
شمس‌الدین ابوالمظفر یوسف بن حسام‌‌الدین قزاوغلی بن عبدالله ترکی عونی هبیری بغدادی، به گفته محیی‌الدین یوسف ابن جوزی در رجب ۵۸۱ قمری (۱۱۸۵ م)، یا چنانکه خود از مادرش نقل کرده در ۵۸۲ قمری به دنیا آمد. <ref>ابن خلکان، ۳/۱۴۲؛ یونینی، ۱/۴۲؛ جرجی زیدان،.۳/۸۹</ref> مادرش رابعه دختر ابوالفرج عبدالرحمان بن جوزی بود <ref> ابن جوزی، ۸(۲)/۵۰۳</ref> و به همین سبب به سبط ابن جوزی معروف شد. | شمس‌الدین ابوالمظفر یوسف بن حسام‌‌الدین قزاوغلی بن عبدالله ترکی عونی هبیری بغدادی، به گفته محیی‌الدین یوسف ابن جوزی در رجب ۵۸۱ قمری (۱۱۸۵ م)، یا چنانکه خود از مادرش نقل کرده در ۵۸۲ قمری به دنیا آمد. <ref>ابن خلکان، ۳/۱۴۲؛ یونینی، ۱/۴۲؛ جرجی زیدان،.۳/۸۹</ref> مادرش رابعه دختر ابوالفرج عبدالرحمان بن جوزی بود <ref> ابن جوزی، ۸(۲)/۵۰۳</ref> و به همین سبب به سبط ابن جوزی معروف شد. | ||
=اختلاف در مذهب ابن جوزی= | == اختلاف در مذهب ابن جوزی == | ||
برخی معتقدند که وی حنبلی نبوده است و بنابر حفظ ظواهر مذهب خود را حنبلی اظهار می‌کرده است. بلکه وی را قائل به مذهب [[تشیع]] می‌دانسته‌اند. وی صاحب قول معروفی است در‌این‌باره که از وی پرسیده شد که علی افضل است یا ابوبکر و ایشان پاسخ داده است: من کان بنته فی بیته..یعنی کسی که دخترش در خانه اوست. مثلا خوانساری نقل می‌کند که ابن جوزی کرامت [[رد الشمس]] را به [[امام علی]] | برخی معتقدند که وی حنبلی نبوده است و بنابر حفظ ظواهر مذهب خود را حنبلی اظهار می‌کرده است. بلکه وی را قائل به مذهب [[تشیع]] می‌دانسته‌اند. وی صاحب قول معروفی است در‌این‌باره که از وی پرسیده شد که علی افضل است یا ابوبکر و ایشان پاسخ داده است: من کان بنته فی بیته..یعنی کسی که دخترش در خانه اوست. مثلا خوانساری نقل می‌کند که ابن جوزی کرامت [[رد الشمس]] را به [[امام علی]] نسبت می‌دهد. در حالیکه هادی عالم‌زاده این قول را با سخن ابن جوزی در کتاب تلبیس ابلیس همخوان نمی‌بیند. به هر حال نمی‌توان ارادت و معرفت وی به امام علی (ع) را انکار کرد. وی در مورد امام علی (ع)، منزلت و مقام والای وی را نزد [[پیامبر]] متذکر شده است. <ref>ابن جوزی کیست - علوم قرآن و حدیث | ||
http://drmostafavi.blogfa.com › tag</ref> | http://drmostafavi.blogfa.com › tag</ref> | ||
=اساتید ابن جوزی= | == اساتید ابن جوزی == | ||
ابن جوزی تحت توجه جدش عبدالرحمان بن جوزی پرورش یافت. ابن تغری بردی، ۷/۳۹ در [[بغداد]] از جد خویش و از عبدالمنعم بن کلیب، ابن قبیطی، عبدالله بن ابی‌‌بکر معروف به ابن سدان حربی، موفق‌الدین عبدالله مقدسی، ابوحفص بن طبرزد، ابوالیمن کندی و برخی دیگر حدیث شنید. <ref>ابن جوزی، ۸(۱)/۱۹۳، ۸(۲)/۵۲۷، ۵۶۴، ۵۷۸، ۶۲۷</ref> ادب را نزد ابوالبقا و فقه را نزد حصیری خواند و همچون دایی اش محیی‌الدین ابن جوزی از دست شیخ ضیاءالدین عبدالوهاب ابن سکینه خرقه پوشید. <ref> ابن شاکر، ۴/۳۵۶</ref> | ابن جوزی تحت توجه جدش عبدالرحمان بن جوزی پرورش یافت. ابن تغری بردی، ۷/۳۹ در [[بغداد]] از جد خویش و از عبدالمنعم بن کلیب، ابن قبیطی، عبدالله بن ابی‌‌بکر معروف به ابن سدان حربی، موفق‌الدین عبدالله مقدسی، ابوحفص بن طبرزد، ابوالیمن کندی و برخی دیگر حدیث شنید. <ref>ابن جوزی، ۸(۱)/۱۹۳، ۸(۲)/۵۲۷، ۵۶۴، ۵۷۸، ۶۲۷</ref> ادب را نزد ابوالبقا و فقه را نزد حصیری خواند و همچون دایی اش محیی‌الدین ابن جوزی از دست شیخ ضیاءالدین عبدالوهاب ابن سکینه خرقه پوشید. <ref> ابن شاکر، ۴/۳۵۶</ref> | ||
| خط ۴۹: | خط ۳۵: | ||
خود می‌نویسد که الجامع الصغیر و قدوری را نزد جمالالدین محمود حصیری و صحاح جوهری را نزد تاج‌الدین کندی خوانده است. <ref> ابن شاکر، (۲)/۵۷۶، ۷۲۰-۷۲۱</ref> ابن جوزی در ۵۹۰ق، شهاب الدین عمر بن محمد سهروردی را در رباط درب المقبره بغداد در حال وعظ دیده است. او در ذیل وقایع ۵۹۶ق، می‌نویسد که این سال ابتدای جلوس وی بر تربت امام احمد حنبل بود. از آن جلسات نیز به نیکی یاد می‌کند. <ref>ابن شاکر، (۲)/۴۶۸</ref> | خود می‌نویسد که الجامع الصغیر و قدوری را نزد جمالالدین محمود حصیری و صحاح جوهری را نزد تاج‌الدین کندی خوانده است. <ref> ابن شاکر، (۲)/۵۷۶، ۷۲۰-۷۲۱</ref> ابن جوزی در ۵۹۰ق، شهاب الدین عمر بن محمد سهروردی را در رباط درب المقبره بغداد در حال وعظ دیده است. او در ذیل وقایع ۵۹۶ق، می‌نویسد که این سال ابتدای جلوس وی بر تربت امام احمد حنبل بود. از آن جلسات نیز به نیکی یاد می‌کند. <ref>ابن شاکر، (۲)/۴۶۸</ref> | ||
شمس‌الدین در ۶۰۰ق از بغداد به [[شام]] | شمس‌الدین در ۶۰۰ق از بغداد به [[شام]] سفر کرد و این اولین سفر او بود؛ ابتدا به دقوتا رفت و با خطیب و واعظ آنجا که حجت نامیده می‌شد، دیدار کرد و از او [[حدیث]] شنید. پس به اربل رفت و شیخ محیی‌الدین ساقانی را ملاقات کرد. آنگاه به [[موصل]] رفت و در آنجا ضمن برپایی جلسه وعظ که قبول تمام یافت، جماعتی از علما و [[محدثان]] از جمله خطیب ابوطاهر احمد بن عبدالله طوسی را درک کرد. از آنجا به حران رفت و از فخرالدین محمد ابن تیمیه، ابن طباخ، عبدالقادر رهاوی و جز آنان حدیث شنید. | ||
پس به [[حلب]] رفت و شمائل النبی را از افتخارالدین و اسباب النزول را از عبدالرحمان بن استاد شنید. از آنجا به [[دمشق]] رفت و در قاسیون نزدیک فارسیه فرود آمد. در جامع دمشق جلسه داشت و خود این جلسات را به غرفه‌های بهشت | پس به [[حلب]] رفت و شمائل النبی را از افتخارالدین و اسباب النزول را از عبدالرحمان بن استاد شنید. از آنجا به [[دمشق]] رفت و در قاسیون نزدیک فارسیه فرود آمد. در جامع دمشق جلسه داشت و خود این جلسات را به غرفه‌های بهشت تشبیه کرده است. | ||
پس به زیارت [[بیت‌المقدس]] و قبر [[ابراهیم خلیل (ع)]] رفت که در آنجا هم جلسه داشت. سپس به قاسیون بازگشت و تا ۶۰۳ق در آنجا بود. آنگاه به حلب رفت و در شام تاج‌الدین کندی، قاضی جمالالدین بن حرستانی، شمس‌الدین بن شیرازی، شرف‌الدین بن موصلی و بنی عساکر را ملاقات کرد و از موفق‌الدین حنبلی، داوود بن ملاعب، ابن صصری و دیگران استفاده برد و با ابوعمر شیخ فارسیه مصاحبت داشت. | پس به زیارت [[بیت‌المقدس]] و قبر [[ابراهیم خلیل (ع)]] رفت که در آنجا هم جلسه داشت. سپس به قاسیون بازگشت و تا ۶۰۳ق در آنجا بود. آنگاه به حلب رفت و در شام تاج‌الدین کندی، قاضی جمالالدین بن حرستانی، شمس‌الدین بن شیرازی، شرف‌الدین بن موصلی و بنی عساکر را ملاقات کرد و از موفق‌الدین حنبلی، داوود بن ملاعب، ابن صصری و دیگران استفاده برد و با ابوعمر شیخ فارسیه مصاحبت داشت. | ||
| خط ۵۷: | خط ۴۳: | ||
ابن جوزی می‌گوید: همنشینی با اینان خانواده و وطن را از یاد او برده بوده است. <ref>ابن شاکر، ۸(۲)/۵۱۶-۵۱۷</ref> آنچه نقل شد مفصل‌ترین سخنی است که شمس الدین یوسف درباره خویش گفته است، ولی او در مواضع دیگر نیز از مشایخ و اساتید خود از جمله ابن عساکر، شرف‌الدین اسماعیل موصلی فقیه و دیگران <ref>ابن شاکر ۸(۲)/۵۸۱،۶۶۳،۶۷۴</ref> یاد کرده است. | ابن جوزی می‌گوید: همنشینی با اینان خانواده و وطن را از یاد او برده بوده است. <ref>ابن شاکر، ۸(۲)/۵۱۶-۵۱۷</ref> آنچه نقل شد مفصل‌ترین سخنی است که شمس الدین یوسف درباره خویش گفته است، ولی او در مواضع دیگر نیز از مشایخ و اساتید خود از جمله ابن عساکر، شرف‌الدین اسماعیل موصلی فقیه و دیگران <ref>ابن شاکر ۸(۲)/۵۸۱،۶۶۳،۶۷۴</ref> یاد کرده است. | ||
=زمینه‌های علمی ابن جوزی= | == زمینه‌های علمی ابن جوزی == | ||
ابن جوزی از سیزده سالگی به تألیف پرداخت و تا پایان عمر از نوشتن بازنایستاد. ابوالفرج بن جوزی بیش از ۱۰۰ کتاب در رشته‌های گوناگون و در کل بیش از ۳۸۰ کتاب و رساله نوشت. وی با علوم عقلی و کلام و [[فلسفه]] مخالفت داشته‌است و معتقد بوده‌است که نباید مردم عادی را با علم کلام آشنا کرد. <ref>صادق علاماتی، ابن جوزی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،1389ش، شماره 146</ref> | ابن جوزی از سیزده سالگی به تألیف پرداخت و تا پایان عمر از نوشتن بازنایستاد. ابوالفرج بن جوزی بیش از ۱۰۰ کتاب در رشته‌های گوناگون و در کل بیش از ۳۸۰ کتاب و رساله نوشت. وی با علوم عقلی و کلام و [[فلسفه]] مخالفت داشته‌است و معتقد بوده‌است که نباید مردم عادی را با علم کلام آشنا کرد. <ref>صادق علاماتی، ابن جوزی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،1389ش، شماره 146</ref> | ||
| خط ۶۵: | خط ۵۱: | ||
از کارهای بی‌سابقه ابن جوزی، بیان یک دوره [[تفسیر قرآن]] بر روی منبر است. تدریس بخش مهمی از زندگی اجتماعی ابن جوزی را دربرمی‌گرفت. وی در پنج مدرسه تدریس می‌کرده‌است. | از کارهای بی‌سابقه ابن جوزی، بیان یک دوره [[تفسیر قرآن]] بر روی منبر است. تدریس بخش مهمی از زندگی اجتماعی ابن جوزی را دربرمی‌گرفت. وی در پنج مدرسه تدریس می‌کرده‌است. | ||
=آثار مهم ابن جوزی= | == آثار مهم ابن جوزی == | ||
# اسبابُ النُّزول | # اسبابُ النُّزول | ||
# روحُ الارواح | # روحُ الارواح | ||
# مولدُ النَّبی | # مولدُ النَّبی | ||
# النُطقُ المَفهوم | # النُطقُ المَفهوم | ||
# کتاب اخبارالبرامکه (تاریخچه برمکیان) | # کتاب اخبارالبرامکه (تاریخچه برمکیان) | ||
# تلقیح فهوم الاثر فی التاریخ و السیر | # تلقیح فهوم الاثر فی التاریخ و السیر | ||
# تنویر الغبش فی فضل السودان و الحبش | # تنویر الغبش فی فضل السودان و الحبش | ||
# حسن السلوک الی مواعظ الملوک | # حسن السلوک الی مواعظ الملوک | ||
# الذهب المسبوک فی سیر الملوک | # الذهب المسبوک فی سیر الملوک | ||
# سیرةالعمرین | # سیرةالعمرین | ||
# عجائب النساء (شگفتی‌های زنان) | # عجائب النساء (شگفتی‌های زنان) | ||
# کتاب الالقاب | # کتاب الالقاب | ||
# اللباب فی قصص الانبیاء | # اللباب فی قصص الانبیاء | ||
# کتاب ما یلحن فیه العامة | # کتاب ما یلحن فیه العامة | ||
# المدهش | # المدهش | ||
# فنون الأفنان | # فنون الأفنان | ||
# مناقب معروف الکرخی | # مناقب معروف الکرخی | ||
# مناقب الامام احمد بن حنبل | # مناقب الامام احمد بن حنبل | ||
# کتاب الفروسیة | # کتاب الفروسیة | ||
# صفةالصفوة (ویژگی صوفی‌گری) | # صفةالصفوة (ویژگی صوفی‌گری) | ||
# زاد المسیر فی علم التفسیر در چهار بخش | # زاد المسیر فی علم التفسیر در چهار بخش | ||
# نواسخ القرآن | # نواسخ القرآن | ||
# الموضوعات من الأحادیث المرفوعات | # الموضوعات من الأحادیث المرفوعات | ||
# الناسخ والمنسوخ فی الحدیث | # الناسخ والمنسوخ فی الحدیث | ||
# تلبیس ابلیس (ترفندهای شیطان) | # تلبیس ابلیس (ترفندهای شیطان) | ||
# التذکرة فی الوعظ | # التذکرة فی الوعظ | ||
# ذم الهوی | # ذم الهوی | ||
# صید الخاطر | # صید الخاطر | ||
# لفتة الکبد الی نصیحة الولد | # لفتة الکبد الی نصیحة الولد | ||
# المنتظم فی تاریخ الملوک والامم | # المنتظم فی تاریخ الملوک والامم | ||
# تاریخ بیت‌المقدس | # تاریخ بیت‌المقدس | ||
# أخبار الحمقی والمغفلین | # أخبار الحمقی والمغفلین | ||
# ولقط المنافع، فی الطب. | # ولقط المنافع، فی الطب. | ||
# تنبیه النائم الغمر علی مواسم العمر | # تنبیه النائم الغمر علی مواسم العمر | ||
# لفتة الکبد الی نصیحة الولد | # لفتة الکبد الی نصیحة الولد | ||
# أعمار الاعیان <ref> http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527</ref> | # أعمار الاعیان <ref> http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527</ref> | ||
=درگذشت ابن جوزی= | == درگذشت ابن جوزی == | ||
ابن جوزی پس از آخرین وعظ خود در ۱۷ [[رمضان]] ۵۹۷ بیمار شد و پس از ۵ روز در شب [[جمعه]] میان [[نماز]] مغرب و عشا در خانه خود در قطفتا (محله‌ای در شرق بغداد) درگذشت. | ابن جوزی پس از آخرین وعظ خود در ۱۷ [[رمضان]] ۵۹۷ بیمار شد و پس از ۵ روز در شب [[جمعه]] میان [[نماز]] مغرب و عشا در خانه خود در قطفتا (محله‌ای در شرق بغداد) درگذشت. | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۳۳: | ||
گفته‌اند که [[وصیت]] کرد شعری را که بدین مضمون سروده بود، بر قبرش بنویسند: «ای بسیار بخشاینده، ای که از گناهکاران در می‌گذری، گناهکاری به امید بخشایش گناهانش نزد تو آمده است. من مهمانم و سزای مهمان جز احسان نیست». <ref> ابن جوزی، یوسف، مرآة الزمان، ج۸، ص۵۰۲، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م</ref> | گفته‌اند که [[وصیت]] کرد شعری را که بدین مضمون سروده بود، بر قبرش بنویسند: «ای بسیار بخشاینده، ای که از گناهکاران در می‌گذری، گناهکاری به امید بخشایش گناهانش نزد تو آمده است. من مهمانم و سزای مهمان جز احسان نیست». <ref> ابن جوزی، یوسف، مرآة الزمان، ج۸، ص۵۰۲، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م</ref> | ||
=پانویس= | == پانویس == | ||
{{پانویس | {{پانویس}} | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان اهل سنت]] | [[رده:عالمان اهل سنت]] | ||