۸۷٬۷۷۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
ابن رشد الاکبر | '''ابن رشد الاکبر''' | ||
ابوالولید محمد بن احمد قرطبى (450-11 ذیقعده 520ق /1058- 28 نوامبر 1126)، [[قاضى ]]و [[فقیه مالکى،]] که برای تمایز از نوه نامدارش، از او به ابن رشد الجد و ابن رشد الاکبر نیز یاد مى شود. | ابوالولید محمد بن احمد قرطبى (450-11 ذیقعده 520ق /1058- 28 نوامبر 1126)، [[قاضى ]]و [[فقیه مالکى،]] که برای تمایز از نوه نامدارش، از او به ابن رشد الجد و ابن رشد الاکبر نیز یاد مى شود. | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
برخى از برجسته ترین اساتید او عبارتند از: | برخى از برجسته ترین اساتید او عبارتند از: | ||
*ابوجعفر احمد بن رزق، فقیه قرطبه که نقش بسزایى در شکل گیری شخصیت فقهى و طریقه علمى او داشته است. | *ابوجعفر احمد بن رزق، فقیه قرطبه که نقش بسزایى در شکل گیری شخصیت فقهى و طریقه علمى او داشته است. | ||
*ابومروان عبدالملک بن سراج | *ابومروان عبدالملک بن سراج | ||
*ابوعبدالله محمد بن فرج معروف به ابن الطلاع | *ابوعبدالله محمد بن فرج معروف به ابن الطلاع | ||
*ابوعبدالله محمد بن خیره، معروف به ابن ابى العافیة جوهری | *ابوعبدالله محمد بن خیره، معروف به ابن ابى العافیة جوهری | ||
* ابوعلى حسین بن محمد غسانى، معروف به جیانى. | *ابوعلى حسین بن محمد غسانى، معروف به جیانى. | ||
*ابوالعباس احمد بن عمر عذری، معروف به دلائى نیز بدو اجازه روایت داده و ابن رشد تصانیف او را روایت کرده است <ref>ابن رشد، البیان، 1/31؛ قاضى عیاض، الغنیة، 55، 228</ref>. | *ابوالعباس احمد بن عمر عذری، معروف به دلائى نیز بدو اجازه روایت داده و ابن رشد تصانیف او را روایت کرده است <ref>ابن رشد، البیان، 1/31؛ قاضى عیاض، الغنیة، 55، 228</ref>. | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
مهم ترین شاگردان او عبارتند از: | مهم ترین شاگردان او عبارتند از: | ||
*ابوالحسن محمد بن عبدالرحمان، معروف به ابن الوزّان، | |||
*قاضى عیاض، | *ابوالحسن محمد بن عبدالرحمان، معروف به ابن الوزّان، | ||
*ابن بشکوال، | *قاضى عیاض، | ||
*ابومروان عبدالمک ابن مسرة یحصبى، | *ابن بشکوال، | ||
*محمد بن یوسف معروف به ابن سعاده، | *ابومروان عبدالمک ابن مسرة یحصبى، | ||
*ابوالحسن على بن عبدالله انصاری، معروف به ابن النعمة | *محمد بن یوسف معروف به ابن سعاده، | ||
*ابوالولید ابن الدباغ <ref>ابن رشد، فتاوی، 3/1521؛ قاضى عیاض، همان، 55؛ ابن بشکوال، 2/576؛ ابن ابار، المعجم، 155؛ همو، التکملة، 2/506؛ ابن زبیر، 207</ref>. | *ابوالحسن على بن عبدالله انصاری، معروف به ابن النعمة | ||
*ابوالولید ابن الدباغ <ref>ابن رشد، فتاوی، 3/1521؛ قاضى عیاض، همان، 55؛ ابن بشکوال، 2/576؛ ابن ابار، المعجم، 155؛ همو، التکملة، 2/506؛ ابن زبیر، 207</ref>. | |||
==فعالیت‌ها== | ==فعالیت‌ها== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۹: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
===آثار چاپى=== | ===آثار چاپى=== | ||
*البیان والتحصیل که اسم کامل آن بنا به تحقیق حجى <ref>1/5 -7</ref> البیان والتحصیل والشرح والتوجیه والتعلیل فى مسائل المستخرجة است که شرحى مفصل بر المستخرجة من الاسمعة معروف به عُتبیة اثر محمد بن احمد عتبى قرطبى <ref>د 255ق /869م </ref> است. این شرح در مدت 12 سال نوشته شده و در ربیع الاخر 517/ ژوئن 1122 به پایان رسیده است. البیان والتحصیل در خلال سالهای 1404-1407ق /1984-1987م در 20 مجلد در [[بیروت]] به چاپ رسیده که دو مجلد آخر آن شامل فهارس کتاب است. ابن قاضى مکناسى <ref> درة الحجال، 3/208</ref> از تألیف یک برنامج توسط ابوعمرو عثمان بن على بن دعمون غرناطى برای این کتاب خبر داده است. محمد بن ابى القاسم مشذالى مفتى و خطیب بجایه نیز این اثر را تلخیص نموده است <ref>[[بابا تنبکتى]]، 314</ref>. | |||
*المقدمات که اسم کامل آن به تسمیه ابن رشد <ref> المقدمات، 1/10</ref> عبارت است از کتاب المقدمات الممهّدات لبناء ما اقتضته رسوم المدونة من الاحکام الشرعیان والتحصیلات المحکمات لامهات مسائلها المشکلات، مایه این کتاب که ابتدا در شرح المدونة و به هنگام مذاکره و مناظره ابن رشد با مالکیان دیگر فراهم آمده بود <ref>همان، 1/9</ref> پس از درخواست همراهان مبنى بر تمهید مقدمه ای در اول هر یک از بخشهای البیان، مقدمه ای بر آن گشت و چنانکه خود گفته است در هر دو کتاب از نظر سبک پیرو استادش ابن رزق است <ref> البیان، 1/31-32</ref>.محمدبن سعیدرعینى آن را مختصر کرده است <ref>باباتنبکتى، 272</ref>. ابوعبدالله محمد بن خلف انصاری معروف به ابن الالبیری نیز اثری با عنوان الرد على ابى الولید بن رشد فى مسألة الاستواء الواقعة له فى الجزء الاول من مقدماته تألیف کرده است <ref>ابن عبدالملک، 6/194؛ قس: ابن رشد، المقدمات، 1/21</ref>. المقدمات یک بار در 1325ق در [[قاهره]] بدون کتاب الجامع به چاپ رسید. الجامع من المقدمات جداگانه در 1985م در [[عمان]] چاپ شده است. این کتاب به صورت کامل نیز در 1408ق /1988م در بیروت به چاپ رسیده است. | *البیان والتحصیل که اسم کامل آن بنا به تحقیق حجى <ref>1/5 -7</ref> البیان والتحصیل والشرح والتوجیه والتعلیل فى مسائل المستخرجة است که شرحى مفصل بر المستخرجة من الاسمعة معروف به عُتبیة اثر محمد بن احمد عتبى قرطبى <ref>د 255ق /869م </ref> است. این شرح در مدت 12 سال نوشته شده و در ربیع الاخر 517/ ژوئن 1122 به پایان رسیده است. البیان والتحصیل در خلال سالهای 1404-1407ق /1984-1987م در 20 مجلد در [[بیروت]] به چاپ رسیده که دو مجلد آخر آن شامل فهارس کتاب است. ابن قاضى مکناسى <ref> درة الحجال، 3/208</ref> از تألیف یک برنامج توسط ابوعمرو عثمان بن على بن دعمون غرناطى برای این کتاب خبر داده است. محمد بن ابى القاسم مشذالى مفتى و خطیب بجایه نیز این اثر را تلخیص نموده است <ref>[[بابا تنبکتى]]، 314</ref>. | ||
*المقدمات که اسم کامل آن به تسمیه ابن رشد <ref> المقدمات، 1/10</ref> عبارت است از کتاب المقدمات الممهّدات لبناء ما اقتضته رسوم المدونة من الاحکام الشرعیان والتحصیلات المحکمات لامهات مسائلها المشکلات، مایه این کتاب که ابتدا در شرح المدونة و به هنگام مذاکره و مناظره ابن رشد با مالکیان دیگر فراهم آمده بود <ref>همان، 1/9</ref> پس از درخواست همراهان مبنى بر تمهید مقدمه ای در اول هر یک از بخشهای البیان، مقدمه ای بر آن گشت و چنانکه خود گفته است در هر دو کتاب از نظر سبک پیرو استادش ابن رزق است <ref> البیان، 1/31-32</ref>.محمدبن سعیدرعینى آن را مختصر کرده است <ref>باباتنبکتى، 272</ref>. ابوعبدالله محمد بن خلف انصاری معروف به ابن الالبیری نیز اثری با عنوان الرد على ابى الولید بن رشد فى مسألة الاستواء الواقعة له فى الجزء الاول من مقدماته تألیف کرده است <ref>ابن عبدالملک، 6/194؛ قس: ابن رشد، المقدمات، 1/21</ref>. المقدمات یک بار در 1325ق در [[قاهره]] بدون کتاب الجامع به چاپ رسید. الجامع من المقدمات جداگانه در 1985م در [[عمان]] چاپ شده است. این کتاب به صورت کامل نیز در 1408ق /1988م در بیروت به چاپ رسیده است. | |||
*فتاوی که با عنوان المسائل یا النوازل از آن یاد شده <ref>نک: ابن بشکوال، 2/577؛ باباتنبکتى، 165</ref>. مجموعه فتاوای ابن رشد است که شاگرد او ابن وزان گرد آورده است. این کتاب در 1407ق /1987م در بیروت به چاپ رسیده است. | *فتاوی که با عنوان المسائل یا النوازل از آن یاد شده <ref>نک: ابن بشکوال، 2/577؛ باباتنبکتى، 165</ref>. مجموعه فتاوای ابن رشد است که شاگرد او ابن وزان گرد آورده است. این کتاب در 1407ق /1987م در بیروت به چاپ رسیده است. | ||
===آثار خطى=== | ===آثار خطى=== | ||
*شرح المدونة یا مناهج التحصیل و نتائج لطائف التأویل على کشف اسرار المدونة. نسخه ای از آن در [[کتابخانه قرویین]] فاس موجود است. رابطه این اثر با المقدمات قابل بررسى است. | *شرح المدونة یا مناهج التحصیل و نتائج لطائف التأویل على کشف اسرار المدونة. نسخه ای از آن در [[کتابخانه قرویین]] فاس موجود است. رابطه این اثر با المقدمات قابل بررسى است. | ||
*مختصر شرح معانى الآثار [[طحاوی]] <ref>خدیویه، 1/414</ref> این اثر توسط عبدالرحمان الرقعى به نظم درآمده است. | *مختصر شرح معانى الآثار [[طحاوی]] <ref>خدیویه، 1/414</ref> این اثر توسط عبدالرحمان الرقعى به نظم درآمده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۴۷: | خط ۵۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
#ابن ابار، محمد، التکملة، به کوشش عزت عطار حسینى، قاهره، 1375ق / 1956م | |||
#همو، المعجم فى اصحاب القاضى الامام ابى على الصدقى، [[مادرید]]، 1885م | |||
#ابن اثیر، مجدالدین، جامع الاصول، به کوشش محمد حامد الفقى، قاهره، 1370ق | |||
#ابن بشکوال، خلف، الصلة، قاهره، 1966م | |||
#ابن خطیب، محمد، الاحاطة، به کوشش محمد عبدالله عنان، قاهره، مکتبة الخانجى | |||
#ابن خیر، محمد، الفهرسة، به کوشش فرانسیسکو کودرا، [[بغداد]]، 1963م | |||
#ابن رشد، محمد، البیان والتحصیل، به کوشش محمد حجى و دیگران، بیروت، 1407ق /1987م | |||
#همو، الفتاوی، به کوشش مختار بن طاهر تلیلى، بیروت، 1987م | |||
#همو، المقدمات الممهدات، به کوشش محمد حجى و سعید احمد اعراب، بیروت، 1408ق /1988م | |||
#ابن زبیر، احمد، صلة الصلة، القسم الاخیر، به کوشش لوی پرووانسال، [[پاریس]]، 1937م | |||
#ابن سعید اندلسى، على، المغرب، به کوشش شوقى ضیف، قاهره، 1953م | |||
#ابن عبدالملک، محمد، الذیل والتکملة، به کوشش احسان عباس، بیروت، 1972م | |||
#ابن عذاری مراکشى، احمد، البیان المغرب به کوشش احسان عباس، بیروت، 1967م | |||
#ابن قاضى مکناسى، احمد، جذوة الاقتباس، [[رباط]]، 1972م | |||
#همو، درة الحجال، به کوشش محمد احمدی ابوالنور، [[تونس]] و قاهره، 1391ق /1971م | |||
#ابن وزان، محمد، توضیحات بر فتاوی (نک: ابن رشد در همین مآخذ) | |||
#باباتنکبتى، احمد، نیل الابتهاج، در حاشیة الدیباج المذهب ابن فرحون، قاهره، 1351ق | |||
#حاجى خلیفه، کشف | |||
#حجى، مقدمة البیان والتحصیل (نک: ابن رشد در همین مآخذ) | |||
#الحلل الموشیة، به کوشش سهیل زکار و عبدالقادر زمامه، دارالبیضاء، 1979م | |||
#خدیویه، فهرست | |||
#ذهبى، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط، بیروت، 1405ق /1985م | |||
#همو، العبر، به کوشش محمد سعید بن بسیونى زغلول، بیروت، 1405ق /1985م | |||
#ضبى، احمد، بغیة الملتمس، قاهره، 1967م | |||
#عنان، محمد عبدالله، عصر المرابطین والموحدین، قاهره، 1964م | |||
#همو، نهایة الاندلس، قاهره، 1966م | |||
#قاضى عیاض، ترتیب المدارک، به کوشش احمد بکیر محمود، بیروت و [[طرابلس]]، 1387ق /1967م | |||
#همو، الغنیة، به کوشش ماهر زهیر جرار، بیروت، 1402ق /1982م | |||
#مخلوف، محمد، شجرة النور الزکیة، بیروت، 1350ق | |||
#مراکشى، عباس، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، فاس، 1355ق /1936م | |||
#مقری، احمد، نفح الطیب، به کوشش یوسف بقاعى، بیروت، 1406ق /1986م | |||
#ناصری، سلاوی، احمد بن خالد، الاستقصاء، به کوشش جعفر و محمد ناصری، دارالبیضاء، 1956م | |||
#ونشریسى، احمد، المعیار المغرب، به کوشش محمد حجى و دیگران، بیروت، 1401ق /1981م | |||
#GAL; GAl,S. | |||
[[رده: مراکش]] | [[رده: مراکش]] | ||
[[رده: عالمان اهل سنت]] | [[رده: عالمان اهل سنت]] | ||
[[رده: شخصیت‌های دینی مراکش]] | [[رده: شخصیت‌های دینی مراکش]] | ||