اصول فقه در مکتب شیعه (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'راهها' به 'راه‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'تفاوتها' به 'تفاوت‌ها')
جز (جایگزینی متن - 'راهها' به 'راه‌ها')
خط ۳۶: خط ۳۶:
شیخ‌ مفید و سید مرتضی‌، پیشروان‌ تألیف‌ آثاری‌ جامع‌ در اصول‌ فقه‌ امامیه‌اند و پیش‌ از ایشان‌، چنین‌ آثاری‌ به‌ شکلی‌ بنیادین‌ و غیرجدلی‌ در میان‌ امامیه‌ به‌ تحریر نیامده‌ است‌. کتاب‌ التذکرة شیخ‌ مفید، تألیفی‌ فراگیر و مشتمل‌ بر مباحث‌ الفاظ و ادله‌، اما مختصر است‌ <ref>طوسی، محمد بن حسن، عدة الاصول‌، ج۱، ص۵ -۶.</ref> و با اندک‌ فاصله‌ای‌، سید مرتضی‌، از شاگردان‌ شیخ‌ مفید به‌ گردآوری‌ کتاب‌ الذریعة الی‌ اصول‌ الشریعه‌، دست‌ یازیده‌ است‌ که‌ نخستین‌ تألیف‌ مبسوط در اصول‌ فقه‌ امامی‌ محسوب‌ می‌گردد. شیخ‌ مفید جز دو اثر یاد شده‌، آثاری‌ هم‌ در باب‌ اجماع‌، قیاس‌ و رأی‌ تألیف‌ کرده‌ بوده‌، <ref>نجاشی، احمد، الرجال‌، ج۱، ص۴۰۲. </ref> و سید مرتضی‌ نیز در رساله‌هایی‌ با عناوین‌ «جواب‌ المسائل‌ التبانیات‌» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌، ج۱، ص۷ - ۹۶. </ref> «مسألة فی‌ الاجماع‌» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌ل، ج۳، ص۲۰۱ - ۲۰۵. </ref> «عدم‌ تخطئة العامل‌ بخبر الواحد» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌، ج۳، ص۲۶۹-۲۷۲. </ref>) و «ابطال‌ العمل‌ باخبار الاحاد» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌، ج۳، ص۳۰۹-۳۱۳. </ref> به‌ خصوص‌ به‌ بررسی‌ دو مبحث‌ اصولی‌ اجماع‌ و خبر واحد پرداخته‌ است‌.
شیخ‌ مفید و سید مرتضی‌، پیشروان‌ تألیف‌ آثاری‌ جامع‌ در اصول‌ فقه‌ امامیه‌اند و پیش‌ از ایشان‌، چنین‌ آثاری‌ به‌ شکلی‌ بنیادین‌ و غیرجدلی‌ در میان‌ امامیه‌ به‌ تحریر نیامده‌ است‌. کتاب‌ التذکرة شیخ‌ مفید، تألیفی‌ فراگیر و مشتمل‌ بر مباحث‌ الفاظ و ادله‌، اما مختصر است‌ <ref>طوسی، محمد بن حسن، عدة الاصول‌، ج۱، ص۵ -۶.</ref> و با اندک‌ فاصله‌ای‌، سید مرتضی‌، از شاگردان‌ شیخ‌ مفید به‌ گردآوری‌ کتاب‌ الذریعة الی‌ اصول‌ الشریعه‌، دست‌ یازیده‌ است‌ که‌ نخستین‌ تألیف‌ مبسوط در اصول‌ فقه‌ امامی‌ محسوب‌ می‌گردد. شیخ‌ مفید جز دو اثر یاد شده‌، آثاری‌ هم‌ در باب‌ اجماع‌، قیاس‌ و رأی‌ تألیف‌ کرده‌ بوده‌، <ref>نجاشی، احمد، الرجال‌، ج۱، ص۴۰۲. </ref> و سید مرتضی‌ نیز در رساله‌هایی‌ با عناوین‌ «جواب‌ المسائل‌ التبانیات‌» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌، ج۱، ص۷ - ۹۶. </ref> «مسألة فی‌ الاجماع‌» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌ل، ج۳، ص۲۰۱ - ۲۰۵. </ref> «عدم‌ تخطئة العامل‌ بخبر الواحد» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌، ج۳، ص۲۶۹-۲۷۲. </ref>) و «ابطال‌ العمل‌ باخبار الاحاد» <ref>شریف مرتضی، علی بن حسین، رسائل‌ الشریف‌ المرتضی‌، ج۳، ص۳۰۹-۳۱۳. </ref> به‌ خصوص‌ به‌ بررسی‌ دو مبحث‌ اصولی‌ اجماع‌ و خبر واحد پرداخته‌ است‌.


در بررسی‌ سرفصلها، جالب‌ توجه‌ است‌ که‌ در التذکرة شیخ‌ مفید، بحث‌ در چارچوبی‌ کاملاً متفاوت‌ با چارچوب‌ معمول‌ در کتب‌ اصولی‌، از جمله‌ الذریعه‌ شکل‌ گرفته‌، و «اصول‌ احکام‌ شرعی‌» سه‌ چیز شمرده‌ شده‌ است‌: نخست‌ کتاب‌ خدا، دیگر سنت‌ پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) و سپس‌ اقوال‌ ائمة طاهرین‌ (علیه‌السلام)، و در پی‌ آن‌، راههای‌ رسیدن‌ به‌ شناخت‌ِ (حکم‌) مشروع‌ از این‌ اصول‌ سه‌گانه‌، عقل‌، زبان‌ (لسان‌) و اخبار دانسته‌ شده‌ است‌. <ref>مفید، محمد بن محمد، التذکرة، ج۱، ص۲۸. </ref>
در بررسی‌ سرفصلها، جالب‌ توجه‌ است‌ که‌ در التذکرة شیخ‌ مفید، بحث‌ در چارچوبی‌ کاملاً متفاوت‌ با چارچوب‌ معمول‌ در کتب‌ اصولی‌، از جمله‌ الذریعه‌ شکل‌ گرفته‌، و «اصول‌ احکام‌ شرعی‌» سه‌ چیز شمرده‌ شده‌ است‌: نخست‌ کتاب‌ خدا، دیگر سنت‌ پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) و سپس‌ اقوال‌ ائمة طاهرین‌ (علیه‌السلام)، و در پی‌ آن‌، راه‌های‌ رسیدن‌ به‌ شناخت‌ِ (حکم‌) مشروع‌ از این‌ اصول‌ سه‌گانه‌، عقل‌، زبان‌ (لسان‌) و اخبار دانسته‌ شده‌ است‌. <ref>مفید، محمد بن محمد، التذکرة، ج۱، ص۲۸. </ref>


=شیخ‌ طوسی‌ و پیروان‌ و نقادان‌ آراء وی=
=شیخ‌ طوسی‌ و پیروان‌ و نقادان‌ آراء وی=
Writers، confirmed، مدیران
۸۸٬۰۰۹

ویرایش