سجده: تفاوت میان نسخه‌ها

سجده (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۱۳

۱۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

Hoosinrasooli

confirmed، مدیران

۳۶٬۸۳۲

ویرایش

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 در [[فقه]] [[شیعه]] سجده‌ در [[نماز]] تنها بر زمین و روییدنی‌های آن صحیح است؛ ولی [[اهل سنت]] سجده بر فرش و مانند آن را نیز جایز شمرده‌اند. به باور همه [[مسلمانان]] سجده برای غیر خدا [[حرام]] است.
-=سجده در لغت و اصطلاح=سجده.jpg
+== سجده در لغت و اصطلاح ==
 «سَجدَه» اسم مصدر «سجَدَ» و مصدر آن «سجود» می‌باشد و آن در لغت به معنی خضوع و تذلّل است و در شرع عبارتست از پیشانی به خاک نهادن به منظور تعظیم پروردگار.
@@ خط ۱۶: / خط ۱۵: @@
 سجده را نزد [[خداوند]] مکانتی عظیم و شأنی والا است و در شأن آن همین بس که خداوند خطاب به بنده‌اش می‌فرماید: «سجده کن و به من نزدیک آی». <ref>سوره علق: ۱۹</ref>
-=تعریف سجده=
+== تعریف سجده ==
 سجده در لغت به معنای تذلٌل و خوار شدن آمده است.<ref>راغب، اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص 396، چاپ اول، دار القلم، دمشق، 1416 هـ ق</ref> و در اصطلاح فقهی گذاشتن پیشانی بر زمین را سجده می‌گویند.<ref>ابن اثیر، النهایة فی غریب الحدیث، ج 2، ص 213، چاپ چهارم، مؤسسه اسماعیلیان، قم 1364هـ ش</ref> در روایات زیادی سجده به عنوان بهترین حالت انسان معرفی شده است. [[پیامبر اکرم (ص)]] می‌فرماید: «بنده به چیزی با فضیلت‌تر از سجده پنهانی، به خداوند نزدیک نشده است». <ref>مجیدی، غلام حسین، نهج الفصاحة، ج 1، ص 461، چاپ اول، مؤسسة انصاریان، قم، 1379</ref>
@@ خط ۲۴: / خط ۲۲: @@
 به اجماع تمام علما و فقها سجده در برخی از موارد واجب است؛ چرا که خدای متعال می‌فرماید: “ای کسانی که ایمان آورده‌اید: رکوع کنید و سجده به جا آورید…”. <ref> حج، 77</ref>
-=سجده در روایات=
+== سجده در روایات ==
 یکی از مسائلی که از سوی مخالفان شیعیه مطرح می‌شود و از این طریق شیعه را مورد حمله قرار می‌دهند مسئلۀ سجده بر خاک است، اما بنابر عقیدۀ شیعیان، شیعه بر خاک سجده می‌کند، نه برای خاک و اگر برای خاک باشد، بدون تردید این حالتی از حالات شرک است و شیعه این نوع از سجده را حرام می‌داند؛ برای این که سجود این چنینی برای غیر خدا است و اثباتش نیاز به براهین و تلاش زیاد ندارد.
 اخبار و روایات وارده در باب سجود را می‌شود به سه قسم تقسیم نمود:
-. روایاتی که تأکید می‌کنند به ضرورت سجده بر زمین.
+# روایاتی که تأکید می‌کنند به ضرورت سجده بر زمین.
+#
+# روایاتی که اشاره دارند به سجده بر گیاهان؛ مانند حصیر.
+#
+# روایاتی که اشاره دارند به سجده بر پیراهن (پارچه) پنبه ای یا پشمی. <ref>علامه امینی، السجود علی التربة الحسینیة، ص 13</ref>
-. روایاتی که اشاره دارند به سجده بر گیاهان؛ مانند حصیر.
+=== روایاتی که بر سجود روی زمین تأکید می‌کنند ===
-. روایاتی که اشاره دارند به سجده بر پیراهن (پارچه) پنبه ای یا پشمی. <ref>علامه امینی، السجود علی التربة الحسینیة، ص 13</ref>
-== روایاتی که بر سجود روی زمین تأکید می‌کنند ==
 روایات در این زمینه فراوان است و با تعابیر متفاوت و مختلف در کتاب‌های روایی نقل شده است که ما در این جا به ذکر چند نمونه اکتفا می‌کنیم:
+#
+# از [[پیامبر اسلام (ص)]] نقل شده که فرمود: “جعلت لی الارض مسجداً و طهوراً”؛ زمین برای من محل سجده و پاک کننده قرار داده شد. این روایت در کتاب مسلم این گونه آمده است: “تمام زمین برای ما محل سجده قرار داده شد و خاکش برای ما پاک کننده (طهور)، در صورتی که آب یافت نشود”.
+# در سنن ترمذی این گونه آمده است: “تمام زمین برای من مسجد و طهور قرار داده شد”. در کلام بیهقی چنین نقل شده است: “زمین برای من طهور و مسجد قرار داده شد” در کلام بیهقی با این بیان نیز ملاحظه می‌شود: “زمین برای من پاک و [[مسجد]]<ref>ر. ک:مقاله مسجد</ref> قرار داده شد و هر کجا که هنگام نماز شد نماز می‌خوانم هر طور که باشد”. <ref>صحیح البخاری، ج 1، ص 113(نیاز به تکمیل دارد)؛ صحیح مسلم، ج 2، ص 64(نیاز به تکمیل دارد)؛ صحیح النسائی، ج 2، ص 32</ref>
+#
+# [[ابوذر غفاری|اباذر]] نقل می‌کند که رسول خدا (ص) فرمود: “زمین برای تو محل سجده است. پس هر کجا که وقت نماز شد، نماز بخوان”. <ref>صحیح النسائی، ج 2، ص 37</ref>
+#
+# [[ابن عباس]] می‌گوید: “پیامبر (ص) بر سنگ سجده کرد”. <ref>حاکم در مستدرک آن روایت را نقل کرده و ذهبی آن را تصحیح نموده است، ج 3، ص 473</ref>
+#
+# ابو سعید خدری روایت می‌کند: “من با چشمان خودم دیدم که بر پیشانی و بینی رسول خدا (ص) اثر خاک و گل بود”. <ref>صحیح البخاری، ج 1، ص 2- 198- 163- 253- 256- 258- 259؛ سنن ابی داود، ج 1، ص 143 و 144؛ السنن الکبری، ج 2، ص 106</ref>
+#
+# جابربن عبدالله می‌گوید: “من با رسول خدا (ص) نماز ظهر می‌خواندم. به خاطر شدت گرما و حرارت یک تکه سنگ در دست خود گذاشتم تا این که سرد شود و بر آن سجده کنم”.
+#
+# [[انس بن مالک]] می‌گوید: “ما با پیامبر (ص) در گرمای شدید [[نماز]] می‌خواندیم، هر یکی از ما سنگ بر می‌داشتیم و در دست خود نگه می‌داشتیم تا این که خنک شود، وقتی سرد شد می‌گذاشتیم و بر آن سجده می‌کردیم”. <ref>السنن الکبری، ج 2، ص 106</ref>
+#
+# [[عمر بن خطاب]]<ref>ر. ک:مقاله عمر</ref> می‌گوید: “در شب بارانی برای [[نماز صبح]] خارج شدیم؛ چون زمین گل آلود شده بود، هر یک از ما مقداری سنگ جمع‌آوری کردیم و در حیاط مسجد فرش کردیم و بر آن نماز گزاردیم، وقتی [[پیامبر(ص)]] متوجه این مسئله شد، فرمود: چه چیز خوبی، پس این شروع نماز خواندن با سجده بر سنگ بود”. <ref>سنن ابوداود؛ ج 1، ص 75؛ السنن الکبری، ج 2، ص 440</ref>
+#
+# عیاض بن عبدالله قرشی نقل می‌کند: “چون پیامبر (ص) دید مردی بر عمامه ای که بر سرش است، سجده می‌کند، اشاره فرمود عمامه ات را به عقب بکش و اشاره فرمود با پیشانی ات سجده کن”. <ref> السنن الکبری، ج 2، ص 105</ref>
+#
+# اینها نمونه‌ای از روایات فراوانی است که بیان می‌کند سجود باید بر خاک و زمین باشد. بیهقی می‌گوید: … اگر سجود بر پارچه و لباس جایز بود، باید در روایات به آن اشاره می‌شد؛ چرا که سجده بر آن از برداشتن سنگ و خنک کردن در دست برای سجود راحت تر بود. <ref>مسند احمد حنبل، ج 1، ص 321</ref>
-. از [[پیامبر اسلام (ص)]] نقل شده که فرمود: “جعلت لی الارض مسجداً و طهوراً”؛ زمین برای من محل سجده و پاک کننده قرار داده شد.
+=== روایاتی که می‌گویند سجود بر غیر زمین بدون عذر جایز است ===
-این روایت در کتاب مسلم این گونه آمده است: “تمام زمین برای ما محل سجده قرار داده شد و خاکش برای ما پاک کننده (طهور)، در صورتی که آب یافت نشود”.
-در سنن ترمذی این گونه آمده است: “تمام زمین برای من مسجد و طهور قرار داده شد”.
-در کلام بیهقی چنین نقل شده است: “زمین برای من طهور و مسجد قرار داده شد”.
-در کلام بیهقی با این بیان نیز ملاحظه می‌شود: “زمین برای من پاک و [[مسجد]]<ref>ر. ک:مقاله مسجد</ref> قرار داده شد و هر کجا که هنگام نماز شد نماز می‌خوانم هر طور که باشد”. <ref>صحیح البخاری، ج 1، ص 113(نیاز به تکمیل دارد)؛ صحیح مسلم، ج 2، ص 64(نیاز به تکمیل دارد)؛ صحیح النسائی، ج 2، ص 32</ref>
-. [[ابوذر غفاری|اباذر]] نقل می‌کند که رسول خدا (ص) فرمود: “زمین برای تو محل سجده است. پس هر کجا که وقت نماز شد، نماز بخوان”. <ref>صحیح النسائی، ج 2، ص 37</ref>
-. [[ابن عباس]] می‌گوید: “پیامبر (ص) بر سنگ سجده کرد”. <ref>حاکم در مستدرک آن روایت را نقل کرده و ذهبی آن را تصحیح نموده است، ج 3، ص 473</ref>
-. ابو سعید خدری روایت می‌کند: “من با چشمان خودم دیدم که بر پیشانی و بینی رسول خدا (ص) اثر خاک و گل بود”. <ref>صحیح البخاری، ج 1، ص 2- 198- 163- 253- 256- 258- 259؛ سنن ابی داود، ج 1، ص 143 و 144؛ السنن الکبری، ج 2، ص 106</ref>
-. جابربن عبدالله می‌گوید: “من با رسول خدا (ص) نماز ظهر می‌خواندم. به خاطر شدت گرما و حرارت یک تکه سنگ در دست خود گذاشتم تا این که سرد شود و بر آن سجده کنم”.
-. [[انس بن مالک]] می‌گوید: “ما با پیامبر (ص) در گرمای شدید [[نماز]] می‌خواندیم، هر یکی از ما سنگ بر می‌داشتیم و در دست خود نگه می‌داشتیم تا این که خنک شود، وقتی سرد شد می‌گذاشتیم و بر آن سجده می‌کردیم”. <ref>السنن الکبری، ج 2، ص 106</ref>
-. [[عمر بن خطاب]]<ref>ر. ک:مقاله عمر</ref> می‌گوید: “در شب بارانی برای [[نماز صبح]] خارج شدیم؛ چون زمین گل آلود شده بود، هر یک از ما مقداری سنگ جمع‌آوری کردیم و در حیاط مسجد فرش کردیم و بر آن نماز گزاردیم، وقتی [[پیامبر(ص)]] متوجه این مسئله شد، فرمود: چه چیز خوبی، پس این شروع نماز خواندن با سجده بر سنگ بود”. <ref>سنن ابوداود؛ ج 1، ص 75؛ السنن الکبری، ج 2، ص 440</ref>
-. عیاض بن عبدالله قرشی نقل می‌کند: “چون پیامبر (ص) دید مردی بر عمامه ای که بر سرش است، سجده می‌کند، اشاره فرمود عمامه ات را به عقب بکش و اشاره فرمود با پیشانی ات سجده کن”. <ref> السنن الکبری، ج 2، ص 105</ref>
-اینها نمونه‌ای از روایات فراوانی است که بیان می‌کند سجود باید بر خاک و زمین باشد. بیهقی می‌گوید: … اگر سجود بر پارچه و لباس جایز بود، باید در روایات به آن اشاره می‌شد؛ چرا که سجده بر آن از برداشتن سنگ و خنک کردن در دست برای سجود راحت تر بود. <ref>مسند احمد حنبل، ج 1، ص 321</ref>
-== روایاتی که می‌گویند سجود بر غیر زمین بدون عذر جایز است ==
 . انس بن مالک نقل می‌کند: “جده اش (ملیکه) رسول خدا (ص) را برای غذایی که برای آن حضرت پخت دعوت کرد. پیامبر (ص) از آن غذا و طعام خورد، سپس فرمود: برخیزید و با من نماز اقامه کنید. انس بن مالک می‌گوید: پا شدم و حصیری را که بر اثر مرور زمان سیاه شده بود، آبی پاشیدم و نمناکش کردم. پیامبر (ص) بر آن ایستاد. من پشت سر حضرت و آن پیر زن (جده اش) پشت سر من به نماز ایستادیم. <ref>بخاری، صحیحه، ج 1، ص 101؛ صحیح النسائی، ج 2، ص 57</ref>
@@ خط ۸۲: / خط ۷۲: @@
 روایات در این زمینه فراوان است که به جهت اختصار به همین مقدار اکتفا می‌کنیم.
-== روایاتی که می‌گویند سجده بر غیر زمین در حال عذر جایز است ==
+=== روایاتی که می‌گویند سجده بر غیر زمین در حال عذر جایز است ===
 در این قسمت به بیان حدیث انس بن مالک اکتفا می‌کنیم. انس می‌گوید: “ما با رسول خدا (ص) نماز می‌خواندیم. هرگاه یکی از ما به جهت شدت گرما، نمی‌توانستیم پیشانی خود را بر زمین بگذاریم، در حال سجده، پیراهن خود را پهن می‌کردیم و بر آن سجده می‌کردیم”.