عامر بن عبدالله بن جراح: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'بیت المال' به 'بیت‌المال')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:ابوعبیده.jpg |جایگزین=ابوعبیده|ابوعبیده]]
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| عنوان = ابوعبیده
!نام
| تصویر = ابوعبیده.jpg
!ابوعبیده
| نام = عامر بن عبدالله بن جرّاح بن هلال بن ابی طلحه بن حارث فهری قرشی
|-
| نام‌های دیگر =
|نام کامل
| سال تولد =
|عامر بن عبدالله بن جرّاح بن هلال بن ابی طلحه بن حارث فهری قرشی
| تاریخ تولد =
|-
| محل تولد =
|کنیه
| سال درگذشت = ۱۸ ق
|ابوعبیده
| تاریخ درگذشت =
|-
| محل درگذشت =
|محل زندگی
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | استاد | استاد | استاد}}
|[[مکه]] • [[مدینه]]
| شاگردان =
|-
| دین =
|مهاجر • [[انصار]]
| مذهب =
|مهاجر
| آثار =
|-
| فعالیت‌ها =
|نسب • قبیله
| وبگاه =
|بنی‌حارث • [[قریش]]
}}
|-
|زمان اسلام آوردن
|از نخستین مسلمانان
|-
|حضور در جنگ‌ها
|در تمامی [[غزوه|غزوات]] به جز [[غزوه تبوک]]
|-
|هجرت به
|[[حبشه]] • مدینه
|-
|دیگر فعالیت‌ها
|نقش پررنگ در [[بیعت]] گرفتن از مخالفان حکومت [[ابوبکر]]
|-
|دلیل شهرت
|حضور در [[سقیفه بنی ساعده|سقیفه بنی‌ساعده]]
|-
|درگذشت
|۱۸ق • بر اثر بیماری طاعون
|-
|مدفن
|[[اردن]]
|-
|}
</div>
'''عامر بن عبدالله بن جراح''' معروف به ابوعبیده از طایفه بنی الحارث [[قریش|قبیله قریش]] بود. پدرش عبدالله در جنگ فجار از سرکردگان [[قریش]] و مادرش نیز از قریشیانی بود که بعدها [[اسلام]] آورد. ابوعبیده در سال‌های نخست [[بعثت]] به همراه ارقم بن ارقم و عثمان بن مظعون نزد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(علیه‌السلام)]] آمد و اسلام آورد.
'''عامر بن عبدالله بن جراح''' معروف به ابوعبیده از طایفه بنی الحارث [[قریش|قبیله قریش]] بود. پدرش عبدالله در جنگ فجار از سرکردگان [[قریش]] و مادرش نیز از قریشیانی بود که بعدها [[اسلام]] آورد. ابوعبیده در سال‌های نخست [[بعثت]] به همراه ارقم بن ارقم و عثمان بن مظعون نزد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(علیه‌السلام)]] آمد و اسلام آورد.
نام وی جزو کسانی ذکر شده که به [[حبشه]] هجرت کردند. ابوعبیده پس از هجرت پیامبر به [[مدینه]]، از حبشه به [[مکه]] بازگشت و سپس به مدینه هجرت کرد. پیامبر بین او و [[سعد بن معاذ]] یا سالم مولی ابی حذیفه یا محمد بن مسلمه پیمان برادری بست.
نام وی جزو کسانی ذکر شده که به [[حبشه]] هجرت کردند. ابوعبیده پس از هجرت پیامبر به [[مدینه]]، از حبشه به [[مکه]] بازگشت و سپس به مدینه هجرت کرد. پیامبر بین او و [[سعد بن معاذ]] یا سالم مولی ابی حذیفه یا محمد بن مسلمه پیمان برادری بست.
خط ۶۶: خط ۴۲:
== ابوعبیده در شأن نزول ==
== ابوعبیده در شأن نزول ==
با توجه به جایگاه ابوعبیده در [[تاریخ اسلام]] و نقش‌آفرینی‌های وی در جریان خلافت ابوبکر و عمر در کتاب‌های تفسیری، نگاه شیعه و سنی درباره او همگون ‌نیست.
با توجه به جایگاه ابوعبیده در [[تاریخ اسلام]] و نقش‌آفرینی‌های وی در جریان خلافت ابوبکر و عمر در کتاب‌های تفسیری، نگاه شیعه و سنی درباره او همگون ‌نیست.
#
# در ذیل آیه 172 سوره آل ‌عمران/3 از ابن‌عباس آمده است: <ref> الدر المنثور، ج‌ 2، ص‌ 385</ref> پس از جنگ احد، وقتی پیامبر (صلی الله علیه) خواست با سپاهی از [[مسلمانان]] به تعقیب [[مشرکان]] برود، عده‌ای با وجود خستگی و آثار ناشی از شکست و نیز ترس و وحشت به آن حضرت پاسخ مثبت دادند و خداوند در وصف آنان فرمود: «الَّذِینَ اسْتَجَابُواْ لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَآ أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُواْ مِنْهُمْ وَاتَّقَواْ أَجْرٌ عَظِیمٌ».
# در ذیل آیه 172 سوره آل ‌عمران/3 از ابن‌عباس آمده است: <ref> الدر المنثور، ج‌ 2، ص‌ 385</ref> پس از جنگ احد، وقتی پیامبر (صلی الله علیه) خواست با سپاهی از [[مسلمانان]] به تعقیب [[مشرکان]] برود، عده‌ای با وجود خستگی و آثار ناشی از شکست و نیز ترس و وحشت به آن حضرت پاسخ مثبت دادند و خداوند در وصف آنان فرمود: «الَّذِینَ اسْتَجَابُواْ لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَآ أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُواْ مِنْهُمْ وَاتَّقَواْ أَجْرٌ عَظِیمٌ».
# خداوند در این آیه به آنان که دعوت خدا و پیامبر را اجابت کرده و پرهیزکار و نیکوکار بوده‌اند، وعده پاداش بزرگ داده است. در ضمنِ روایت پیشین نام ابوعبیده نیز آمده است.
# خداوند در این آیه به آنان که دعوت خدا و پیامبر را اجابت کرده و پرهیزکار و نیکوکار بوده‌اند، وعده پاداش بزرگ داده است. در ضمنِ روایت پیشین نام ابوعبیده نیز آمده است.
# [[جلال‌الدین سیوطی|سیوطی]] به نقل از [[ابن‌عباس]]، بخشی از آیه ‌29 سوره فتح/48: «... ‌سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ...» را اشاره به چند تن، از ‌جمله ابوعبیده می‌داند؛ <ref>الدر المنثور، ج‌ 7، ص‌ 544</ref> اما نظر به دیگر مصادیقی که سیوطی در ذیل این آیه بیان می‌کند، آشکارا بدست می‌آید که ذکر این مصادیق از باب فضیلت‌سازی است.
# [[جلال‌الدین سیوطی|سیوطی]] به نقل از [[ابن‌عباس]]، بخشی از آیه ‌29 سوره فتح/48: «... ‌سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ...» را اشاره به چند تن، از ‌جمله ابوعبیده می‌داند؛ <ref>الدر المنثور، ج‌ 7، ص‌ 544</ref> اما نظر به دیگر مصادیقی که سیوطی در ذیل این آیه بیان می‌کند، آشکارا بدست می‌آید که ذکر این مصادیق از باب فضیلت‌سازی است.
# آیه 22 سوره مجادله/58: «لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ»؛ قومی را نَیابی که به خداوند و روز بازپسین [[ایمان]] داشته باشند و با کسانی‌ که با خداوند و پیامبر او مخالفت می‌ورزند، دوستی کنند؛ هر چند پدرانشان یا فرزندانشان یا خاندانشان باشند.
# آیه 22 سوره مجادله/58: «لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ»؛ قومی را نَیابی که به خداوند و روز بازپسین [[ایمان]] داشته باشند و با کسانی‌ که با خداوند و پیامبر او مخالفت می‌ورزند، دوستی کنند؛ هر چند پدرانشان یا فرزندانشان یا خاندانشان باشند.
# ابن ‌شوذب بر آن است که این آیه درباره ابوعبیده نازل شده که پدرش را در جنگ بدر به ناچار کشت؛ <ref> المعجم الکبیر، ج‌ 1، ص‌ 155؛ تفسیر ابن ‌کثیر، ج‌ 4، ص‌ 352؛ الدرالمنثور، ج‌ 8، ص‌ 86</ref> البته با توجه به آنچه از واقدی منقول‌ است که پدر ابوعبیده پیش از ظهور اسلام از دنیا رفته بود، <ref> تاریخ دمشق، ج‌ 25، ص‌ 447؛ تهذیب التهذیب، ج‌ 5، ص‌ 67</ref> پذیرش سخن ابن ‌شوذب ناموجه می‌نماید.
# ابن ‌شوذب بر آن است که این آیه درباره ابوعبیده نازل شده که پدرش را در جنگ بدر به ناچار کشت؛ <ref> المعجم الکبیر، ج‌ 1، ص‌ 155؛ تفسیر ابن ‌کثیر، ج‌ 4، ص‌ 352؛ الدرالمنثور، ج‌ 8، ص‌ 86</ref> البته با توجه به آنچه از واقدی منقول‌ است که پدر ابوعبیده پیش از ظهور اسلام از دنیا رفته بود، <ref> تاریخ دمشق، ج‌ 25، ص‌ 447؛ تهذیب التهذیب، ج‌ 5، ص‌ 67</ref> پذیرش سخن ابن ‌شوذب ناموجه می‌نماید.
# ماوردی در ذیل آیه 9 سوره انسان/76، به نقلی چنین آورده است: این آیه به کسانی اشاره دارد که سرپرستی اسرای بدر را بر عهده گرفتند و ابوعبیده نیز از آنان بود: <ref> تفسیر ماوردی، ج‌ 6، ص‌ 167</ref>
# ماوردی در ذیل آیه 9 سوره انسان/76، به نقلی چنین آورده است: این آیه به کسانی اشاره دارد که سرپرستی اسرای بدر را بر عهده گرفتند و ابوعبیده نیز از آنان بود: <ref> تفسیر ماوردی، ج‌ 6، ص‌ 167</ref>
# «إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنکُمْ جَزَاء وَلَا شُکُورًا»؛ ما فقط برای خشنودی خداوند شما را اطعام می‌کنیم؛ از شما نه پاداشی می‌خواهیم و نه سپاسی. اما با توجه به قبل آیه و سیاق مجموعه آیات و نیز آنچه مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] گفته‌اند، شأن نزول آن [[نذر]] [[امام علی]] و [[حضرت فاطمه زهرا|حضرت فاطمه(سلام الله علیها)]] و ایثارگری‌های آنان است؛ <ref> تفسیر قمی، ج‌ 2، ص‌ 422؛ کشف‌الاسرار، ج‌ 10، ص‌ 320؛ الکشّاف، ج 4، ص‌ 670</ref> بنابراین هیچ ارتباطی به سرپرستی اسیران جنگ بدر ندارد.
# «إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنکُمْ جَزَاء وَلَا شُکُورًا»؛ ما فقط برای خشنودی خداوند شما را اطعام می‌کنیم؛ از شما نه پاداشی می‌خواهیم و نه سپاسی. اما با توجه به قبل آیه و سیاق مجموعه آیات و نیز آنچه مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] گفته‌اند، شأن نزول آن [[نذر]] [[امام علی]] و [[حضرت فاطمه زهرا|حضرت فاطمه(سلام الله علیها)]] و ایثارگری‌های آنان است؛ <ref> تفسیر قمی، ج‌ 2، ص‌ 422؛ کشف‌الاسرار، ج‌ 10، ص‌ 320؛ الکشّاف، ج 4، ص‌ 670</ref> بنابراین هیچ ارتباطی به سرپرستی اسیران جنگ بدر ندارد.
# قتاده از حسن بصری نقل می‌کند که آیه‌ 90 سوره مائده/5، پس از آن [[نزول قرآن|نازل]] شد که جمعی از ‌جمله ابوعبیده جراح، در خانه سعد بن ‌ابی وقاص گرد آمدند و پس از صرف غذا با [[شراب]] پذیرایی شدند و چون خبر به پیامبر (صلی الله علیه) رسید، این آیه نازل شد: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ... رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ...» و بدین ‌گونه از نوشیدن شراب نهی شدند. <ref> البرهان، ج‌ 2، ص‌ 360</ref>
# قتاده از حسن بصری نقل می‌کند که آیه‌ 90 سوره مائده/5، پس از آن [[نزول قرآن|نازل]] شد که جمعی از ‌جمله ابوعبیده جراح، در خانه سعد بن ‌ابی وقاص گرد آمدند و پس از صرف غذا با [[شراب]] پذیرایی شدند و چون خبر به پیامبر (صلی الله علیه) رسید، این آیه نازل شد: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ... رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ...» و بدین ‌گونه از نوشیدن شراب نهی شدند. <ref> البرهان، ج‌ 2، ص‌ 360</ref>
# نقل است که آیه‌ 51 سوره قلم/68 در شأن ابوعبیده و دوستانش نازل شده است؛ آنگاه که پس از نصب علی (علیه‌السلام) به [[امامت]] و خلافت در [[غدیرخم]] به یکدیگر می‌گویند: چشمان پیامبر را ببین که همچون چشمان دیوانگان می‌چرخد: <ref> الکافی، ج‌ 4، ص‌ 566‌ـ‌567؛ بحارالانوار، ج‌ 37، ص‌ 172</ref> «وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ»؛ هر چند با توجه به نزول آیه که پیش از هجرت بوده و نیز سیاق آن، این نقل را نمی‌توان پذیرفت.
# نقل است که آیه‌ 51 سوره قلم/68 در شأن ابوعبیده و دوستانش نازل شده است؛ آنگاه که پس از نصب علی (علیه‌السلام) به [[امامت]] و خلافت در [[غدیرخم]] به یکدیگر می‌گویند: چشمان پیامبر را ببین که همچون چشمان دیوانگان می‌چرخد: <ref> الکافی، ج‌ 4، ص‌ 566‌ـ‌567؛ بحارالانوار، ج‌ 37، ص‌ 172</ref> «وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ»؛ هر چند با توجه به نزول آیه که پیش از هجرت بوده و نیز سیاق آن، این نقل را نمی‌توان پذیرفت.
# آیه‌ 74 سوره توبه/9: «یَحْلِفُونَ بِاللّهِ مَا قَالُواْ وَلَقَدْ قَالُواْ کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَکَفَرُواْ بَعْدَ إِسْلاَمِهِمْ وَهَمُّواْ بِمَا لَمْ یَنَالُواْ... ‌»؛ اینان به خدا [[سوگند]] یاد می‌کنند که نگفته‌اند؛ ولی به راستی سخن کفرآمیز را گفته‌اند و پس از اسلام ‌آورد نشان [[کافر|کافر]] شده و آهنگِ کاری را کرده‌اند که به آن دست نیافتند‌.. ‌. به نقل از حذیفه و [[عمار]] آیه درباره عده‌ای از ‌جمله ابوعبیده نازل شده که بر آن بودند پیامبر (صلی الله علیه) را به‌گونه‌ای از پای درآورند. <ref>بحارالانوار، ج‌ 21، ص‌ 222‌ـ‌223؛ البرهان، ج‌ 2، ص‌ 819</ref>
# آیه‌ 74 سوره توبه/9: «یَحْلِفُونَ بِاللّهِ مَا قَالُواْ وَلَقَدْ قَالُواْ کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَکَفَرُواْ بَعْدَ إِسْلاَمِهِمْ وَهَمُّواْ بِمَا لَمْ یَنَالُواْ... ‌»؛ اینان به خدا [[سوگند]] یاد می‌کنند که نگفته‌اند؛ ولی به راستی سخن کفرآمیز را گفته‌اند و پس از اسلام ‌آورد نشان [[کافر|کافر]] شده و آهنگِ کاری را کرده‌اند که به آن دست نیافتند‌.. ‌. به نقل از حذیفه و [[عمار]] آیه درباره عده‌ای از ‌جمله ابوعبیده نازل شده که بر آن بودند پیامبر (صلی الله علیه) را به‌گونه‌ای از پای درآورند. <ref>بحارالانوار، ج‌ 21، ص‌ 222‌ـ‌223؛ البرهان، ج‌ 2، ص‌ 819</ref>
# از [[امام محمد باقر|امام ‌باقر]] و [[موسی بن جعفر|امام کاظم(علیه‌السلام)]] نیز در ذیل آیه‌ 108 سوره نساء/4: «إِذْ یُبَیِّتُونَ مَا لاَ یَرْضَی مِنَ الْقَوْلِ» نقل شده که این آیه در شأن چند تن از ‌جمله ابوعبیده است که در مجالس خود سخنانی برخلاف رضایت خدا بر زبان می‌آوردند. <ref> تفسیر عیاشی، ج‌ 1، ص‌ 275</ref>
# از [[امام محمد باقر|امام ‌باقر]] و [[موسی بن جعفر|امام کاظم(علیه‌السلام)]] نیز در ذیل آیه‌ 108 سوره نساء/4: «إِذْ یُبَیِّتُونَ مَا لاَ یَرْضَی مِنَ الْقَوْلِ» نقل شده که این آیه در شأن چند تن از ‌جمله ابوعبیده است که در مجالس خود سخنانی برخلاف رضایت خدا بر زبان می‌آوردند. <ref> تفسیر عیاشی، ج‌ 1، ص‌ 275</ref>


خط ۹۶: خط ۶۴:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:تاریخ اسلام]]
[[رده:شخصیت‌ها]]
[[رده:شخصیت‌های تاریخی]]
[[رده:اصحاب پیامبر ص]]
[[رده:اصحاب پیامبر ص]]
[[رده:رجال]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۹۸۰

ویرایش