۸۷٬۸۸۶
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'فعالیتها' به 'فعالیتها'
جز (جایگزینی متن - ' انشعابها' به ' انشعابها') |
جز (جایگزینی متن - 'فعالیتها' به 'فعالیتها') |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
معین‌الدین در ۵۶۱، پس از سفرهای طولانی، سرانجام به اجمیر رفت. <ref>حامدبن فضل‌اللّه جمالی دهلوی، سیرالعارفین، ج۱، ص ۵، چاپ سنگی دهلی ۱۳۱۱.</ref><ref>محمدقاسم‌بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته (گلشن ابراهیمی)، ج ۲، ص ۳۷۷، (لکهنو (: مطبع منشی نولکشور، (بی‌تا).</ref> | معین‌الدین در ۵۶۱، پس از سفرهای طولانی، سرانجام به اجمیر رفت. <ref>حامدبن فضل‌اللّه جمالی دهلوی، سیرالعارفین، ج۱، ص ۵، چاپ سنگی دهلی ۱۳۱۱.</ref><ref>محمدقاسم‌بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته (گلشن ابراهیمی)، ج ۲، ص ۳۷۷، (لکهنو (: مطبع منشی نولکشور، (بی‌تا).</ref> | ||
او با انتخاب شهر اجمیر به عنوان پایگاه چشتیه، از سنّت پایه‌گذاران سلسله چشتیه تبعیت کرد که برای | او با انتخاب شهر اجمیر به عنوان پایگاه چشتیه، از سنّت پایه‌گذاران سلسله چشتیه تبعیت کرد که برای فعالیتهای خود، به‌جای مراکز مهم قدرت سیاسی در ایران و آسیای مرکزی، شهرهای دورافتاده را انتخاب می‌کردند <ref>رضوی، ج ۱، ص ۱۲۲ـ۱۲۳.</ref> بنابراین، اهالی اجمیر و بسیاری از هندوان دیگر، سال‌ها پیش از آشنایی با دیگر سلسله‌های تصوف، با چشتیه آشنا شدند. <ref>محمدقاسم‌بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته (گلشن ابراهیمی)، ج ۲، ص ۳۷۷، (لکهنو (: مطبع منشی نولکشور، (بی‌تا).</ref><ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص ۶۹ـ۷۰، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
در قرن هفتم، پس از اجمیر، ناگور (ناحیه‌ای در راجستان هند) با حضور حمیدالدین صوفی سعیدی ناگوری و یکی از اخلافش به نام خواجه حسین ناگوری، و دهلی با حضور قطب‌الدین بختیار کاکی، از مراکز مهم تصوف چشتی شدند. <ref>رضوی، ج ۱، ص ۱۲۷ـ۱۳۴.</ref> | در قرن هفتم، پس از اجمیر، ناگور (ناحیه‌ای در راجستان هند) با حضور حمیدالدین صوفی سعیدی ناگوری و یکی از اخلافش به نام خواجه حسین ناگوری، و دهلی با حضور قطب‌الدین بختیار کاکی، از مراکز مهم تصوف چشتی شدند. <ref>رضوی، ج ۱، ص ۱۲۷ـ۱۳۴.</ref> | ||
پس از قطب‌الدین بختیار، شیخ‌بدرالدین و شیخ فریدالدینِ گنج‌شکر در اجودهن، <ref>شریف التواریخ، ج ۱: تاریخ الاقطاب، گجرات ۱۳۹۹/۱۹۷۹.</ref> خواجه نظام‌الدینِ اولیاء و دو خلیفه وی <ref>بزم‌صوفیه، چاپ مسعود علی‌صاحب ندوی، اعظم گره ۱۳۶۹/۱۹۴۹.</ref> در بنگال و دکن، شیخ‌نصیرالدین محمود، معروف به چراغ دهلی در دهلی، و سید محمد گیسودراز و اخلاف وی در نواحی دکن، سبب گسترش سلسله چشتیه در سرزمین هند و نیز ترویج زبان فارسی شدند و برای تجدید روابط فرهنگی بین گروه‌های مختلف فضای مطلوبی ایجاد کردند. | پس از قطب‌الدین بختیار، شیخ‌بدرالدین و شیخ فریدالدینِ گنج‌شکر در اجودهن، <ref>شریف التواریخ، ج ۱: تاریخ الاقطاب، گجرات ۱۳۹۹/۱۹۷۹.</ref> خواجه نظام‌الدینِ اولیاء و دو خلیفه وی <ref>بزم‌صوفیه، چاپ مسعود علی‌صاحب ندوی، اعظم گره ۱۳۶۹/۱۹۴۹.</ref> در بنگال و دکن، شیخ‌نصیرالدین محمود، معروف به چراغ دهلی در دهلی، و سید محمد گیسودراز و اخلاف وی در نواحی دکن، سبب گسترش سلسله چشتیه در سرزمین هند و نیز ترویج زبان فارسی شدند و برای تجدید روابط فرهنگی بین گروه‌های مختلف فضای مطلوبی ایجاد کردند. | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
به‌طور کلی، سلسله چشتیه در دوره اعتلای خود دارای چند خصوصیت عمده بود که با از دست دادن آنها از ترقی باز ایستاد، از جمله:: | به‌طور کلی، سلسله چشتیه در دوره اعتلای خود دارای چند خصوصیت عمده بود که با از دست دادن آنها از ترقی باز ایستاد، از جمله:: | ||
۱) تا دوره شیخ‌نصیرالدین چراغ دهلی این سلسله دارای نظامی متمرکز بود که همه امور سلسله، شامل | ۱) تا دوره شیخ‌نصیرالدین چراغ دهلی این سلسله دارای نظامی متمرکز بود که همه امور سلسله، شامل فعالیتهای روحانی و معنوی و تربیت مریدان و امور معیشت، را زیرنظر داشت و همه مریدان متوجه یک مرکز بودند که از همین مرکز، خواه دهلی‌خواه اجمیر، خلفایی برای ارشاد مردم به دیگر نواحی هند فرستاده می‌شد. | ||
بعد از شیخ نصیرالدین چراغ‌دهلی، به‌دلیل عدم تمایل وی در سپردن خرقه به مریدان، <ref>رضوی، ج ۱، ص ۱۸۷.</ref> سجاده‌نشینی دهلی از مرکزیت افتاد و هر خلیفه و سجاده‌نشینی به‌طور مستقل عمل کرد. | بعد از شیخ نصیرالدین چراغ‌دهلی، به‌دلیل عدم تمایل وی در سپردن خرقه به مریدان، <ref>رضوی، ج ۱، ص ۱۸۷.</ref> سجاده‌نشینی دهلی از مرکزیت افتاد و هر خلیفه و سجاده‌نشینی به‌طور مستقل عمل کرد. | ||
۲) از زمان خواجه معین‌الدین چشتی تا بعد از مرگ شیخ‌نصیرالدین، هیچ قطبی فرزند خود را به جانشینی تعیین نمی‌کرد، اما پس از آن سجاده‌نشینی موروثی شد. | ۲) از زمان خواجه معین‌الدین چشتی تا بعد از مرگ شیخ‌نصیرالدین، هیچ قطبی فرزند خود را به جانشینی تعیین نمی‌کرد، اما پس از آن سجاده‌نشینی موروثی شد. | ||
۳) تا آن زمان، اقطاب بزرگ در میان مردم نفوذ معنوی داشتند و کمتر به حکام و سلاطین اعتنا می‌کردند و گرچه غالباً فقیر بودند، خانقاهشان مأوای مردم بود. | ۳) تا آن زمان، اقطاب بزرگ در میان مردم نفوذ معنوی داشتند و کمتر به حکام و سلاطین اعتنا می‌کردند و گرچه غالباً فقیر بودند، خانقاهشان مأوای مردم بود. | ||
در این دوره، دست ارادت به شیخی دادن و با پیران هم‌صحبت شدن از افتخارات غالب امرا و حکام زمان بود؛ اما از دوره نصیرالدین چراغ‌دهلی که وی مدتی، به‌ناچار، به | در این دوره، دست ارادت به شیخی دادن و با پیران هم‌صحبت شدن از افتخارات غالب امرا و حکام زمان بود؛ اما از دوره نصیرالدین چراغ‌دهلی که وی مدتی، به‌ناچار، به فعالیتهای سیاسی و حکومتی نیز اشتغال داشت روش تغییر کرد <ref>عبدالحق دهلوی، اخبار الاخیار فی اسرار الابرار، ج۱، ص ۱۵۴ـ۱۵۵، چاپ علیم اشرف‌خان، تهران ۱۳۸۳ ش.</ref><ref>رضوی، ج ۱، ص ۱۸۶.</ref> و این امر با طبیعت صوفیانه چشتیه ــ که معتقد بود فعالیت سلسله باید دور از مراکز قدرت سیاسی باشد ــ تعارض داشت. | ||
=شاخه‌های فرعی= | =شاخه‌های فرعی= | ||