جنبش‌های اسلامی پاکستان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' های ' به '‌های '
جز (جایگزینی متن - ' نمی خ' به ' نمی‌خ')
جز (جایگزینی متن - ' های ' به '‌های ')
خط ۱۷: خط ۱۷:
2. حفظ و حراست عزاداری [[سیدالشهداء]] ‌علیه‌السلام و عدم مزاحمت در مقابل عزاداری؛
2. حفظ و حراست عزاداری [[سیدالشهداء]] ‌علیه‌السلام و عدم مزاحمت در مقابل عزاداری؛
<br>
<br>
3. مستثنا بودن راهپیمایی های عزاداری از موافقت‌نامه‌های وزارت کشور؛
3. مستثنا بودن راهپیمایی‌های عزاداری از موافقت‌نامه‌های وزارت کشور؛
<br>
<br>
4. تعلیم کتب آموزشی [[شیعه]] در مدارس (شیعه) و مراعات فقه تشیع در قوانین حکومتی در صورت عملی شدن نظام اسلامی در کشور.
4. تعلیم کتب آموزشی [[شیعه]] در مدارس (شیعه) و مراعات فقه تشیع در قوانین حکومتی در صورت عملی شدن نظام اسلامی در کشور.
خط ۲۳: خط ۲۳:
«ضیاءالحق» نسبت به این تقاضاها کاملاً بی توجه بود و می‌خواست به وسیله زور و سلطه نظامی، فریادهای آزادی خواهی را در نطفه خفه کند. او برای وارد آوردن ضربه بیشتر بر شیعیان، در تاریخ 10 اردیبهشت 1357 سیستم آموزش دینی جداگانه (شیعه و سنی) را که پیش تر اعمال می‌شد، لغو کرد و آموزش مختلط را جای گزین نمود.
«ضیاءالحق» نسبت به این تقاضاها کاملاً بی توجه بود و می‌خواست به وسیله زور و سلطه نظامی، فریادهای آزادی خواهی را در نطفه خفه کند. او برای وارد آوردن ضربه بیشتر بر شیعیان، در تاریخ 10 اردیبهشت 1357 سیستم آموزش دینی جداگانه (شیعه و سنی) را که پیش تر اعمال می‌شد، لغو کرد و آموزش مختلط را جای گزین نمود.
<br>
<br>
وقتی رهبران نهضت اسلامی شیعیان پاکستان، از رسیدن به خواسته‌های خود از راه‌های قانونی و آشتی‌جویانه، ناامید شدند، دست به تظاهرات و اعتراض های عمومی زدند. در یکی از تجمع های بزرگ که در اسلام آباد و در 14 تیرماه 1359 (5 جولای 1980) برگزار شد، برخی ادارات دولتی سه روز در محاصره قرار داشتند. در طی این محاصره، نابسامانی هایی در نظام اداری پیش آمد و شیعیان معترض موفق شدند که توجه جهانیان را به وضعیت خفقان آوری که در پاکستان وجود داشت، جلب نمایند. این حرکت شیعیان که با رهبری نهضت اجرای فقه جعفریه صورت گرفت و نشان‌دهنده یکپارچگی شیعیان بود، دولت «ضیاءالحق» را با خطر جدی روبه رو کرد؛ از این رو، دولت مجبور شد با «مفتی جعفر حسین» و برخی دیگر از رهبران وارد مذاکره شود و معاهده ای را امضا نماید. «در آن معاهده نوشته شده بود قوانینی را که با فقه جعفریه منافات دارد ترمیم خواهیم کرد و قوانینی که در آینده می‌خواهیم برای شیعه ها وضع کنیم [[فقه جعفریه]] را لحاظ می‌کنیم. بعد طبق این معاهده شیعه ها را از زکات استثنا کردند.»
وقتی رهبران نهضت اسلامی شیعیان پاکستان، از رسیدن به خواسته‌های خود از راه‌های قانونی و آشتی‌جویانه، ناامید شدند، دست به تظاهرات و اعتراض‌های عمومی زدند. در یکی از تجمع‌های بزرگ که در اسلام آباد و در 14 تیرماه 1359 (5 جولای 1980) برگزار شد، برخی ادارات دولتی سه روز در محاصره قرار داشتند. در طی این محاصره، نابسامانی هایی در نظام اداری پیش آمد و شیعیان معترض موفق شدند که توجه جهانیان را به وضعیت خفقان آوری که در پاکستان وجود داشت، جلب نمایند. این حرکت شیعیان که با رهبری نهضت اجرای فقه جعفریه صورت گرفت و نشان‌دهنده یکپارچگی شیعیان بود، دولت «ضیاءالحق» را با خطر جدی روبه رو کرد؛ از این رو، دولت مجبور شد با «مفتی جعفر حسین» و برخی دیگر از رهبران وارد مذاکره شود و معاهده ای را امضا نماید. «در آن معاهده نوشته شده بود قوانینی را که با فقه جعفریه منافات دارد ترمیم خواهیم کرد و قوانینی که در آینده می‌خواهیم برای شیعه ها وضع کنیم [[فقه جعفریه]] را لحاظ می‌کنیم. بعد طبق این معاهده شیعه ها را از زکات استثنا کردند.»
<br>
<br>
بعد از درگذشت «مفتی [[جعفر حسین]]» در سال 1362 (1983 م) شورای عالی نهضت فقه اجرای جعفریه، «علامه [[سید عارف حسین الحسینی]]» را به رهبری نهضت برگزید. با قرار گرفتن «عارف حسین الحسینی» در مقام رهبری شیعیان در 21 بهمن 1363 (10 فوریه 1984 م)، فصلی جدید از جنبش شیعیان پاکستان آغاز می‌گردد، زیرا جنبش شیعیان از همان ابتدا با مشکلات فراوانی روبه رو بود که از آن جمله می‌توان به اهمیت ندادن دولت به خواسته‌های آنان، جهل و بی سوادی، فقر اقتصادی، وجود افکار انحرافی که دین از سیاست جداست و جامعه را باید [[امام زمان]] عج الله تعالی فرجه الشریف اصلاح کند، توطئه و اختلاف اندازی دشمنان تشیع اشاره کرد.
بعد از درگذشت «مفتی [[جعفر حسین]]» در سال 1362 (1983 م) شورای عالی نهضت فقه اجرای جعفریه، «علامه [[سید عارف حسین الحسینی]]» را به رهبری نهضت برگزید. با قرار گرفتن «عارف حسین الحسینی» در مقام رهبری شیعیان در 21 بهمن 1363 (10 فوریه 1984 م)، فصلی جدید از جنبش شیعیان پاکستان آغاز می‌گردد، زیرا جنبش شیعیان از همان ابتدا با مشکلات فراوانی روبه رو بود که از آن جمله می‌توان به اهمیت ندادن دولت به خواسته‌های آنان، جهل و بی سوادی، فقر اقتصادی، وجود افکار انحرافی که دین از سیاست جداست و جامعه را باید [[امام زمان]] عج الله تعالی فرجه الشریف اصلاح کند، توطئه و اختلاف اندازی دشمنان تشیع اشاره کرد.
خط ۳۹: خط ۳۹:
این در حالی بود که اسلام‌گرایان دیگر چون «[[سید قطب]]» و «[[حسن البنا]]» در مصر و «[[نواب صفوی]]» در ایران از سوی علما و مجامع دینی به عنوان افراد افراطی، مورد بی مهری قرار داشتند، ولی «ابوالاعلی مودودی» در پاکستان به خاطر از خودگذشتگی و سخت کوشی هایش مورد احترام بود. با وجودی که «مودودی»، از ابتدا عالم دین نبود و بیشتر شخصیتی فرهنگی داشته است، ولی در اثر مطالعه در متون اسلامی، بعدها دیدگاه‌های اسلامی و دینی اش بر مجامع علمی و دینی شبه قاره مسلط گردید.
این در حالی بود که اسلام‌گرایان دیگر چون «[[سید قطب]]» و «[[حسن البنا]]» در مصر و «[[نواب صفوی]]» در ایران از سوی علما و مجامع دینی به عنوان افراد افراطی، مورد بی مهری قرار داشتند، ولی «ابوالاعلی مودودی» در پاکستان به خاطر از خودگذشتگی و سخت کوشی هایش مورد احترام بود. با وجودی که «مودودی»، از ابتدا عالم دین نبود و بیشتر شخصیتی فرهنگی داشته است، ولی در اثر مطالعه در متون اسلامی، بعدها دیدگاه‌های اسلامی و دینی اش بر مجامع علمی و دینی شبه قاره مسلط گردید.
<br>
<br>
بعد از «اینکه جماعت اسلامی» در سال 1957 به طور رسمی وارد فعالیت‌های سیاسی شد، به عنوان قدرتمندترین و منظم‌ترین حزب سیاسی در پاکستان ظاهر گردید و با حکومت «[[ضیاءالحق]]» رابطه نزدیکی داشت. این حزب از حکومت «نواز شریف» در ابتدا پشتیبانی نمود، ولی در اواخر، جزو منتقدان او قرار گرفت و برای سرنگونی حکومت «نواز شریف» و ایجاد انقلاب اسلامی راهپیمایی های زنجیره ای را راه‌اندازی کرد.
بعد از «اینکه جماعت اسلامی» در سال 1957 به طور رسمی وارد فعالیت‌های سیاسی شد، به عنوان قدرتمندترین و منظم‌ترین حزب سیاسی در پاکستان ظاهر گردید و با حکومت «[[ضیاءالحق]]» رابطه نزدیکی داشت. این حزب از حکومت «نواز شریف» در ابتدا پشتیبانی نمود، ولی در اواخر، جزو منتقدان او قرار گرفت و برای سرنگونی حکومت «نواز شریف» و ایجاد انقلاب اسلامی راهپیمایی‌های زنجیره ای را راه‌اندازی کرد.
<br>
<br>
== گروه‌های بنیادگرای اسلامی در پاکستان ==
== گروه‌های بنیادگرای اسلامی در پاکستان ==
خط ۴۹: خط ۴۹:
2 ـ جمعیت علمای اسلام: این حزب در سال 1946 از «جمعیت علمای هند» منشعب شد و بعد از اعلام استقلال پاکستان، به طور فعال وارد عرصه سیاسی این کشور گردید. رهبری جمعیت علمای اسلام در ابتدا به عهده «[[مولانا مفتی محمود]]» که از علمای [[دیوبند]]ی بود قرار داشت و بعد از انشعاب در سال 1981، به دو دسته تقسیم گردید. هم اکنون یک دسته از جمعیت علمای اسلام را «[[مولانا فضل الرحمن]]» رهبری می‌کند و دسته دیگر را «[[مولانا سمیع الحق]]»، رییس مدرسه معروف «[[دارالعلوم حقانی]]» پیشاور که هزاران طلبه از کشورهای مختلف در آن مشغول به تحصیل هستند.
2 ـ جمعیت علمای اسلام: این حزب در سال 1946 از «جمعیت علمای هند» منشعب شد و بعد از اعلام استقلال پاکستان، به طور فعال وارد عرصه سیاسی این کشور گردید. رهبری جمعیت علمای اسلام در ابتدا به عهده «[[مولانا مفتی محمود]]» که از علمای [[دیوبند]]ی بود قرار داشت و بعد از انشعاب در سال 1981، به دو دسته تقسیم گردید. هم اکنون یک دسته از جمعیت علمای اسلام را «[[مولانا فضل الرحمن]]» رهبری می‌کند و دسته دیگر را «[[مولانا سمیع الحق]]»، رییس مدرسه معروف «[[دارالعلوم حقانی]]» پیشاور که هزاران طلبه از کشورهای مختلف در آن مشغول به تحصیل هستند.
<br>
<br>
جمعیت علمای اسلام، عمده‌ترین حزب سیاسی و اسلام‌گرایی پاکستان است که به مکتب دیوبندی وابسته است. این گروه تا میانه دهه 80 تنها نماینده سیاسی دیوبندی ها بود، اما از سال 1985 به بعد [[سپاه صحابه]] و برخی احزاب تندرو و افراطی دیگر از آن منشعب شد. این حزب در زمان جهاد مردم افغانستان در ستیز با روس ها، رابطه بسیار نزدیک با گروه‌های پشتون این کشور داشت. پس از پیروزی مجاهدان افغان در بهار 1371 (1992) و بروز جنگ های ویران‌گر داخلی، جمعیت علمای اسلام با همکاری ارتش پاکستان و برخی کشورهای غربی و عربی، جنبش طالبان را که از نظر فکری وابسته به مکتب دیوبندی بود، به وجود آوردند.
جمعیت علمای اسلام، عمده‌ترین حزب سیاسی و اسلام‌گرایی پاکستان است که به مکتب دیوبندی وابسته است. این گروه تا میانه دهه 80 تنها نماینده سیاسی دیوبندی ها بود، اما از سال 1985 به بعد [[سپاه صحابه]] و برخی احزاب تندرو و افراطی دیگر از آن منشعب شد. این حزب در زمان جهاد مردم افغانستان در ستیز با روس ها، رابطه بسیار نزدیک با گروه‌های پشتون این کشور داشت. پس از پیروزی مجاهدان افغان در بهار 1371 (1992) و بروز جنگ‌های ویران‌گر داخلی، جمعیت علمای اسلام با همکاری ارتش پاکستان و برخی کشورهای غربی و عربی، جنبش طالبان را که از نظر فکری وابسته به مکتب دیوبندی بود، به وجود آوردند.
<br>
<br>
3 ـ سپاه صحابه: این حزب در 6 سپتامبر 1985 با رهبری «[[حق نواز جنگوی]]» که پیش تر عضو جمعیت علمای اسلام بود، در شهر «جنگ» از توابع ولایات [[پنجاب]]، بنیان‌گذاری شد. این گروه از جمله افراطی‌ترین و فرقه گراترین سازمان‌های سیاسی ـ مذهبی در پاکستان است. با انقلاب اسلامی ایران رابطه ای ندارد و سعی می‌کند که از نفوذ ایران در پاکستان جلوگیری کند. با شیعیان خصومت زیادی دارد و تا کنون ده ها نفر را در شهرهای مختلف پاکستان به جرم [[شیعه]] بودن و عضویت در «[[نهضت فقه جعفری]]» به شهادت رسانده است. این گروه از سوی عربستان کمک مالی می‌شود و چنانکه از سخنان رهبر کنونی آن «[[اعظم طارق]]» برمی‌آید، خواهان تشکیل حکومت مذهبی [[سنی]] در پاکستان است: «در پاکستان با توجه به اکثریت جمعیت باید حکومت سنی به وجود آید، همان طوری که در ایران با توجه به اکثریت شیعه حکومت شیعی رسمیت پیدا کرده است...»
3 ـ سپاه صحابه: این حزب در 6 سپتامبر 1985 با رهبری «[[حق نواز جنگوی]]» که پیش تر عضو جمعیت علمای اسلام بود، در شهر «جنگ» از توابع ولایات [[پنجاب]]، بنیان‌گذاری شد. این گروه از جمله افراطی‌ترین و فرقه گراترین سازمان‌های سیاسی ـ مذهبی در پاکستان است. با انقلاب اسلامی ایران رابطه ای ندارد و سعی می‌کند که از نفوذ ایران در پاکستان جلوگیری کند. با شیعیان خصومت زیادی دارد و تا کنون ده ها نفر را در شهرهای مختلف پاکستان به جرم [[شیعه]] بودن و عضویت در «[[نهضت فقه جعفری]]» به شهادت رسانده است. این گروه از سوی عربستان کمک مالی می‌شود و چنانکه از سخنان رهبر کنونی آن «[[اعظم طارق]]» برمی‌آید، خواهان تشکیل حکومت مذهبی [[سنی]] در پاکستان است: «در پاکستان با توجه به اکثریت جمعیت باید حکومت سنی به وجود آید، همان طوری که در ایران با توجه به اکثریت شیعه حکومت شیعی رسمیت پیدا کرده است...»
خط ۸۰: خط ۸۰:
جنبش اسلامی و گروه‌های مذهبی پاکستان بعد از 11 سپتامبر 2001 با بحران شدیدی مواجه گردیدند؛ زیرا پایگاه اصلی گروه [[طالبان]] و [[بن لادن]] که متهم به حملات تروریستی 11 سپتامبر بودند، در پاکستان قرار داشت و از سوی گروه‌های مذهبی این کشور حمایت می‌شد. تصمیم [[آمریکا]] به حمله نظامی به افغانستان و همکاری «پرویز مشرف» با آمریکا، واکنش شدید گروه‌های مذهبی و فرقه گرای پاکستان را به همراه داشت. در 27 شهریور 1380 حدود چهل گروه اسلامی در اعتراض به حمله آمریکا، تظاهرات کردند. برخی از این گروه‌ها تهدید کردند که در صورت حمله آمریکا به افغانستان به فتوای شورای علمای طالبان عمل نموده و اعلام جهاد خواهند کرد.
جنبش اسلامی و گروه‌های مذهبی پاکستان بعد از 11 سپتامبر 2001 با بحران شدیدی مواجه گردیدند؛ زیرا پایگاه اصلی گروه [[طالبان]] و [[بن لادن]] که متهم به حملات تروریستی 11 سپتامبر بودند، در پاکستان قرار داشت و از سوی گروه‌های مذهبی این کشور حمایت می‌شد. تصمیم [[آمریکا]] به حمله نظامی به افغانستان و همکاری «پرویز مشرف» با آمریکا، واکنش شدید گروه‌های مذهبی و فرقه گرای پاکستان را به همراه داشت. در 27 شهریور 1380 حدود چهل گروه اسلامی در اعتراض به حمله آمریکا، تظاهرات کردند. برخی از این گروه‌ها تهدید کردند که در صورت حمله آمریکا به افغانستان به فتوای شورای علمای طالبان عمل نموده و اعلام جهاد خواهند کرد.
<br>
<br>
با شروع حملات نظامی آمریکا و ائتلاف ضد تروریستی به مواضع طالبان و بن لادن در افغانستان، موج تازه ای از اعتراض ها شروع شد. دولت «پرویز مشرف»، «[[مولوی فضل الرحمن]]» و «[[مولانا سمیع الحق]]»، دو تن از رهبران جمعیت علمای اسلام و رهبران برخی دیگر از گروه‌های اسلامی این کشور را که از حامیان اصلی گروه طالبان به شمار می‌آمدند، زندانی نمود. جمعیت علمای اسلام یکی از فعال‌ترین احزاب مذهبی پاکستان است که تلاش‌های زیادی را با گسیل داشتن افراد داوطلب به افغانستان، جمع‌آوری کمک‌های مالی و ارسال خون برای زخمی های طالبان، انجام داد تا از سرنگونی آن جلوگیری نماید.
با شروع حملات نظامی آمریکا و ائتلاف ضد تروریستی به مواضع طالبان و بن لادن در افغانستان، موج تازه ای از اعتراض ها شروع شد. دولت «پرویز مشرف»، «[[مولوی فضل الرحمن]]» و «[[مولانا سمیع الحق]]»، دو تن از رهبران جمعیت علمای اسلام و رهبران برخی دیگر از گروه‌های اسلامی این کشور را که از حامیان اصلی گروه طالبان به شمار می‌آمدند، زندانی نمود. جمعیت علمای اسلام یکی از فعال‌ترین احزاب مذهبی پاکستان است که تلاش‌های زیادی را با گسیل داشتن افراد داوطلب به افغانستان، جمع‌آوری کمک‌های مالی و ارسال خون برای زخمی‌های طالبان، انجام داد تا از سرنگونی آن جلوگیری نماید.
<br>
<br>
سرنگونی حکومت طالبان در افغانستان و فروپاشی شبکه های تروریستی بن لادن، روند اسلام‌گرایی در پاکستان را با خطر جدی روبه رو کرد. ژنرال «پرویز مشرف» در یک اقدام بی سابقه با تروریست خواندن گروه‌های مذهبی این کشور، از راهبرد جدید پاکستان در برابر تروریسم خبر داد. بر اساس سخنان رییس نظامی این کشور، برای مبارزه با تروریسم، فرقه گرایی و خشونت‌طلبی، پنج گروه، شامل؛ جیش محمد، لشکر طیبه، سپاه صحابه، تنظیم نفاذ شریعت محمدی و تحریک نفاذ فقه جعفری منحل گردید و گروه ششم (جمعیت علمای اسلام) تحت نظارت شدید دولت قرار گرفت.
سرنگونی حکومت طالبان در افغانستان و فروپاشی شبکه‌های تروریستی بن لادن، روند اسلام‌گرایی در پاکستان را با خطر جدی روبه رو کرد. ژنرال «پرویز مشرف» در یک اقدام بی سابقه با تروریست خواندن گروه‌های مذهبی این کشور، از راهبرد جدید پاکستان در برابر تروریسم خبر داد. بر اساس سخنان رییس نظامی این کشور، برای مبارزه با تروریسم، فرقه گرایی و خشونت‌طلبی، پنج گروه، شامل؛ جیش محمد، لشکر طیبه، سپاه صحابه، تنظیم نفاذ شریعت محمدی و تحریک نفاذ فقه جعفری منحل گردید و گروه ششم (جمعیت علمای اسلام) تحت نظارت شدید دولت قرار گرفت.
<br>
<br>
هم اکنون وضعیت گروه‌های اسلامی و به ویژه «نهضت فقه جعفری» چندان مشخص نیست. دولت پاکستان در برابر بنیادگرایی اسلامی سیاست دوگانه ای را در پیش گرفته است. «پرویز مشرف» از یک سوی زیر فشار آمریکاییان از فعالیت این گروه‌ها جلوگیری می‌کند و از سوی دیگر از گروه‌های اسلامی در کشمیر به عنوان آزادی خواه، پشتیبانی می‌کند!!
هم اکنون وضعیت گروه‌های اسلامی و به ویژه «نهضت فقه جعفری» چندان مشخص نیست. دولت پاکستان در برابر بنیادگرایی اسلامی سیاست دوگانه ای را در پیش گرفته است. «پرویز مشرف» از یک سوی زیر فشار آمریکاییان از فعالیت این گروه‌ها جلوگیری می‌کند و از سوی دیگر از گروه‌های اسلامی در کشمیر به عنوان آزادی خواه، پشتیبانی می‌کند!!