مبانی قرآنی راهبرد رهبری در بحران سوریه: تفاوت میان نسخه‌ها

1. شکی نیست که رخدادهای روزهای نخست [[سوریه]] را باید در ادامه حوادثی دانست که بر اثر موج و طوفان برخواسته از بیداری اسلامی ملت¬ها از شمال آفریقا و کشورهای عربی، زوال حاکمیت دیکتاتورهایی نظیر بن علی (یمن)، عبدالله صالح (تونس)، قذافی (لیبی)، و حسنی مبارک (مصر) را به دنبال داشت. تظاهرات آغازین برخی از شهرهای مهم سوریه از جمله دمشق، معلول نظام پلیسی و نظامی حزب حاکم در سوریه بود که طی سه دهه گذشته گسست و فاصله¬های عمیق را بین ملت و دولت ایجاد نموده بود. مردم سوریه نیز همانند ملت¬های برخواسته دیگر در صدد آن بودند که به نظام تک حزبی حاکمیت خاندان أسد پایان داده مطالبات مشروع خود را از طریق مسالمت آمیز عینیّت بخشند.

2. در مدت اندکی که از قیام عمومی ملت سوریه می¬گذشت بناگاه ملت سوریه احساس نمود که مدیریت این تظاهرات مردمی و مسالمت¬آمیز، به تدریج از کنترل آن¬ها خارج شده به گونه¬ای که نقش گروه¬های بیرونی منطقه¬ای و بلکه فرامنطقه¬ای در جهت دادن به مطالبات مردمی بسیار پر رنگ است. مردم به خوبی پنجه¬های خونین گرگ¬های بیرونی را می-دیدند که می¬خواستند از فرصت به دست آمده، اهداف شوم و استراتژیک خود را ـ که نابودی مقاومت ملت¬ها به ویژه مقاومت لبنان و فلسطین و ایران و نیز نجات رژیم صهیونیستی که در ورطه سراشیبی و سقوط قرار گرفته است ـ از مجرای سوریه عملی سازند.

بدین جهت به رغم نارضایتی از حاکمیت موجود کشورشان در راستای منافع و مصالح ملّی خود، در شکل¬های مختلف وحدت و انسجام ملی¬شان را در برابر توطئه بیگانگان اعلام نموده تا مانع سوء استفاده و بهره¬برداری سیاسی دشمنان اصلی کشورشان گردند.

به خوبی مشهود بوده و هست که ماهیت ناآرامی¬های سوریه با کشورهای انقلابی دیگر نظیر مصر، یمن، لیبی، بحرین متفاوت است؛ چون:

اولاً هیچ یک از ملت¬های معترض و انقلابی عرب، مورد حمایت دولت¬های غربی و نیز دولت¬های مرتجع عرب قرار نگرفتند در حالی که سیل حمایت¬های مالی و تسلیحاتی منطقه¬ای و فرامنطقه¬ای به سوی گروه¬های اپوزسیون نظام سوریه، جاری شد که همچنان ادامه دارد.

ثانیاً معترضان در سوریه بر خلاف سائر کشورهای انقلابی عرب، نوعاً مسلح هستند به گونه¬ای که شناخت این گروه¬ها هم چندان دشوار نیست، گروه¬هایی نظیر: گردان¬های الحق، احرار الشام، نصرة أهل الشام، الفاروق، خالدين الوليد، عبيدة بن الجراح، عمرو بن العاص، شموخ الإسلام، جيش الأمه، المارة البیضاء، شورای دولت اسلامی القاعده، ارتش آزادی بخش، شورای ارتش انقلابی و انصار المجاهدین از جمله گروه¬های مسلحی هستند که عملاً عله نظام سوریه می¬جنگند.

ثالثاً عملیات تروریستی در سوریه به شکل بسیار آموزش دیده پیاده می¬گردد به گونه¬ای که برخی از دستگیر شدگان عامل این حوادث، به خوبی اعتراف می¬کردند که در اسرائیل و برخی از کشورهای همسایه آموزش دیده¬اند.

رابعاً تظاهرات و اعتراض¬های در سوریه همگانی نبوده و تنها در برخی شهرها آن هم شهرهای مرزی رخ می¬دهند. از طرفی دیگر هر جا اعتراضی صورت می¬گیرد در مقابل آن بلافاصله تظاهراتی نیز به نفع حاکمیت واقع می¬گردد.

خامساً بر اساس آخرین اخبار تایید شده 28 کشور خارجی از 30 گروه مسلح در سوریه علیه نظام بشار حمایت مالی و تسلیحاتی می¬کنند در حالی که در کشورهای انقلابی عرب تمامی این کشورها از دیکتاتورها حمایت نموده و به خواست ملت¬ها بی اعتنا بودند.

این نکات و امور دیگر باعث گردید که حوادث سوریه از مسیر اولیه خود که در راستای بیداری اسلامی ملت¬ها بود خارج شده و مدیریت آن به دست عوامل بیرونی که در رأس آن¬ها آمریکا و صهیونیسم بود قرار گیرد.

4. در اثبات اینکه مدیریت کنونی حوادث سوریه از کنترل ملت این کشور خارج شده و کارگردانان اصلی آن نظام استکباری آمریکا و برخی از مرتجعین عرب می¬باشند اعترافات سران استکبار و برخی از مرتجعین عرب کفایت می¬کند؛ در اینجا چند نمونه از گفتار اینان را که در رسانه¬های دنیا منتشر شده است بیان می¬کنیم:

فیلیپ جرالدی افسر بازنشسته سیاد در مقاله¬ای در ماهنامه آمریکایی امریکن کانسرواتیو: نیروهای ویژه ارتش¬های فرانسه و انگلیس از شورشیان مسلح سوریه پشتیبانی می¬کنند و آن¬ها را آموزش می¬دهند و نیروهای ویژه ارتش و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا تجهیزات ارتباطاتی و اطلاعاتی را در اختیار شورشیان می¬گذارند <ref>.همان</ref>

سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان در نشست مورخه 23/11/90 وزرای خارجه [[اتحادیه عرب]] اعلام کرد: باید از مخالفان سوریه همه نوع حمایت ممکن را به عمل آورد. اتحادیه عرب باید کانال¬های ارتباطی با مخالفان سوریه را باز کند و همه نوع حمایت را از آنان به عمل آورد .<ref>همان</ref>

هیئت پارلمانی کویت که به اردن سفر کرده، روز جمعه 21/11/90 در جریان تظاهرات اعتراضی شهروندان اردنی به عملکرد نظام در شهر «رمثا» ـ مرز اردن و سوریه ـ با پرداخت مبالغ قابل توجهی پول، آن¬ها را علیه نظام سوریه تحریک و از آن¬ها خواسته¬اند تا به منطقه صفر مرزی رفته و علیه بشار اسد شعار دهند.

خوشحالی سران صهیونیست را در بحران سوریه از گفتار «عاموس یدلین» رئیس سابق رکن اطلاعات ارتش اسرائیل می-توان فهمید که می¬گوید: تغییر حکومت در سوریه به سود اسرائیل است، در گذشته به اسرائیل توصیه می¬شد با سوریه صلح کند و حتی برای این منظور بهای سنگینی بپردازد ولی با وضعی که کنون پیش آمده این منظور يعنی جدایی سوریه از محور شرارت بدون پرداخت هیچگونه بهایی تامین خواهد شد .<ref>همان</ref>

غربی¬ها می¬گویند این مقاومت ـ لبنان فلسطینی در برابر اسرائیل ـ یک اژدهای افعی است که سرش در جمهوری اسلامی ایران است و دُم آن حزب الله و مقاومت اسلامی فلسطین و کمرش در سوریه است ما ـ غربی¬ها ـ در این 33 سال تلاش کردیم که دُم اژدها را بزنیم ولی غافل از آنکه خصوصیت افعی این است که دُمش را ترمیم می¬کند از طرفی نمی¬توانیم سر او را بزنیم؛ امروز موقعیتی پیش آمده است تا کمر افعی را که سوریه است بشکنیم . <ref>نقل از سايت الف، 21/06/91.</ref>

باید اذعان کرد پیچیدگی اوضاع سوریه به گونه¬ای است که می¬توان آن را مصداقی از فتنه حقیقی دانست که مواضع گوناگونی حتی توسط دوستان واقعی سوریه نسبت به آن اتخاذ می¬گردد چون در این بحران همانگونه که بیان گردید مجموعه¬ای از حق ـ مطالبات مشروع مردم و اعتراض به نظام تک حزبی و پلیسی سوریه ـ و باطل ـ تجهیز گروه¬های مسلّح داخلی به کارگردانی آمریکا و اسرائیل وارتجاع عرب و ترکیه جهت نابودی مقاومت و تشدید اختلافات طائفه¬ای ـ به هم به گونه¬ای آمیخته شده است که تشخیص صحيح حق از باطل و نیز اتخاذ موصفي واقع¬بینانه و درست بسیار دشوار شده است.

مواضع و راهبرد رهبری معظم را می¬توان از گفتارهای متنوع ایشان که در مواقع گوناگون ابراز داشته¬اند به دست آورد؛ ایشان در تحلیلی عمیق و با نگاهی برخواسته از بصیرت دینی ماهیت حوادث سوریه را متفاوت از وقایع کشورهای انقلابی عرب دانسته و می¬گوید:

امروز آمریکا برای شبیه سازی کاری که در مصر و تونس و لیبی و امثال این¬ها انجام گرفته است متوجه شده است که سوریه را ـ که در خط مقاومت است ـ دچار مشکل کند. ماهیت قضیه در سوریه با ماهیت قضیه در این کشورها متفاوت است در این کشورها حرکت ضد آمریکا و صهیونیسم بود اما در سوریه، دست آمریکا آشکار و مشهود است، صهيونیست¬ها دنبال قضیه هستند...

حقیقت تلخ در مورد سوریه این است که مجموعه¬ای از دولت¬ها، گروه¬های مخالف دولت سوریه را به جنگی نیابتی از طرف خودشان با دولت سوریه وادار کرده¬اند و این جنگ نیابتی واقعیت امروز بحران سوریه است.

ایشان وضعیت کنونی سوریه را ـ که موجب قربانی شدن بسیاری از مردم بی¬گناه گردیده است ـ نتیجه ارسال سیل-گونه سلاح از بیشتر مرزهای سوریه به داخل این کشور و برای گروه¬های مخالف دانسته و در یک راهبردی اساسی و واقع بینانه می¬فرماید:

حل بحران سوریه یک شرط طبیعی دارد که عبارت است از جلوگیری از ارسال سلاح به گروه¬های بی مسؤوليت داخل سوریه.

همین دولت¬هایی که جنگ نیابتی را در سوریه راه انداخته¬اند مانع از اجرای طرح اقای کوفی عنان نیز شدند و نگذاشتند این طرح به نتیجه برسد. تا زمانی که این نقشه بسیار خطرناک از طرف برخی دولت¬ها در سوریه ادامه داشته باشد وضعيّت سوریه تغییری نخواهد کرد .

از طرفی ایشان برای آنکه مطالبات بحق مردم نیز که شبیه مطالبات دیگر ملت¬های به پا خواسته عرب ـ مصر، لیبی و یمن ـ بوده استیفاء گردد از دولت سوریه خواستند که ضمن بهانه ندادن به مخالفان و افشای واقعیت¬های پشت پرده توطئه برای افکار عمومی ملّت¬های عرب، گام¬های اساسی و جدی را در جهت اصلاحات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشورش بردارد .<ref>سايت های مختلف اين سخنان را گزارش کرده¬اند که از جمله آن¬ها سايت الف، تابناک، جهان نيوز و... .</ref>  به خوبی شاهد بوديم که برخی از اين اصلاحات که از جمله آن¬ها (حذف ماده 8) پايان دادن به سيطره نظام تک حزبی در کشور و اصلاحات اساسی در قانون اساسی بود انجام گرديد و لذا احزاب می¬توانند در سرنوشت کشور دخالت کنند.

به طور کلی از مجموعه بیانات رهبری در مسأله سوریه چند نکته استفاده می¬شود:

2. حقیقت بحران سوریه این است که مجموعه¬ای از دولت¬ها به سردمداری آمریکا گروه¬های مخالف دولت سوریه را به جنگی نیابتی از طرف خودشان با دولت سوریه وادار کرده-اند.

4. عامل تشدید بحران سوریه، ارسال سیل گونه سلاح به داخل سوریه و حمایت مالی از گروه¬های بی مسؤوليت است.

6. عامل شکست طرح کوفی عنان، آمریکا و اسرائیل¬اند که جنگ¬های نیابتی از طرف خودشان را توسط گروه¬های مسلح مخالف دولت به راه انداخته¬اند.

7. شرط طبیعی حل بحران سوریه عبارت است از: الف) جلوگیری از ارسال سلاح به گروه¬های بی مسؤولیت در سوریه؛ ب) انجام اصلاحات اساسی توسط دولت بشار جهت استیفاء مطالبات مردمی.

باید گفت در راستای راهبرد رهبری معظم به بحران سوریه، دولت جمهوری اسلامی نیز از طریق دیپلماسی، اقدامات شایسته¬ای را تا کنون انجام داده که آخرین آن پیشنهاد تشکیل اجلاسیه وزرای امور خارجه کشورهای ایران، عراق، ونزوئلا، عربستان، ترکیه و مصر می¬باشد.

نکته قابل توجه آن است که طبق گفته آقای علاء الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در ملاقاتی که با بشار اسد داشته است، جمهوری اسلامی چک سفید از دولت سوریه دریافت کرده و بشار اعلام کرده است که به ایران اعتماد داشته و مواضع ایران را می¬پذیرد و از هر گامی که ایران بردارد حمایت خواهد کرد.

از این رو ایشان می¬گوید:

ایران از دو ظرفیت مهم برای حل بحران سوریه برخوردار است که یکی از آن¬ها حُسن اعتماد و دوستی با دولت سوریه است و دیگری ریاست سه ساله ایران بر جنبش عدم تعهد است.

اکنون بعد از تبیین حقیقت بحران سوریه و راهبرد رهبری معظم و نظام جمهوری اسلامی به تبیین مبانی قرآنی این راهبرد می¬پردازيم:

«جمهوری اسلامی ایران بر اساس اعتقادات و آموزه¬های دینی خود، آماده هرگونه تلاش برای بحران سوریه است».

6. ممانعت از آسیب¬پذیری مسلمانان در برابر کفار ؛

و اینک به تبیین برخی از این اصول بر اساس آموزه¬های قرآنی می¬پردازیم:

شکی نیست که منازعات کنونی در سوریه با قطع نظر از عواملی که در پیدایش و یا شعله¬ور شدن آن سهیم هستند سبب ظلم و ستم بر مردم مظلوم و مستضعف سوریه گردیده است بر اساس گزارشات موثق مردمی که خارج از معادلات سیاسی گروه¬های معارض بوده و نقش در تشدید بحران کنونی ندارند به فجیع¬ترین وضع کشته می¬شوند. زنان و کودکان و افراد مسن، بیشترین قربانی بحران کنونی سوریه می¬باشند.<ref>بر اساس گزارش خبرگزاری¬ها در شهر حوله (روز جمعه) نزديک به صد تن از جمله 35 کودک زير 10 سال به طرز فجيعی کشته شدند (سايت هراز نيوز، خبرگزاری فار س به گزارش مانيتورينگ فارسي تروريست های غرب گرا در سوریه در جنایتی جدید با چاقو، گلوله و آتش زدن، اهالی یک روستا را قتل عام کردند. منابع خبری سوریه خبر دادند که روز گذشته تروریست های مسلح کشتاری در روستای القبير در ریف حماة مرتکب شدند که 78 شهید بر جای گذاشته است. خبرگزاری فارس 10/7/91.</ref>

حال در برابر این جنایات وحشت¬بار که طرفین نزاع یکدیگر را نسبت به ارتکاب آن متهم می¬کنند آیا مسلمانان تکلیفی ندارند؟ آیا رهبران اسلامی می¬توانند چشمان خود را در برابر این فجایع ضد بشری ـ با قطع نظر از مذاهب و فرق کسانی که قربانی این حوادث می¬گردند ـ بسته و از کنار آن به سادگی بگذرند؟ آیا قرآن کریم به رهبران کشورهای اسلامی و مسلمانان اجازه بی تفاوتی در برابر این حوادث را داده است؟

در پاسخ باید گفت: از آیات متعدد قرآنی به خوبی استفاده می¬شود که سکوت در برابر ظلم و ستم بر مظلومین روا نبوده و مسلمانان موظفند در هر کجا که نوای مظلومی را مي¬شنوند در برابر آن بی تفاوت نبوده و اقدامات لازم را در احقاق حق مظلومین و ستم دیدگان انجام دهند. اينک برخی از این آیات را مرور می¬کنیم:

در این آیه نکات فراوانی نهفته شده است که برخی از آن¬ها را بیان می¬کنیم:

2. قرار گرفتن عنوان مستضعفین در کنار نام مقدس الله ـ تبارک و تعالی ـ اهتمام فوق العاده خداوند متعال را به لزوم دفاع و نجات از مستضعفین بیان می¬کند.

3. آیه فوق جهت تحریک عواطف انسانی مسلمانان و تلاش سریع در رهایی و نجات مستضعفان از بند مستکبران، به جای به کارگیری هیئت امر و دستور ـ قاتلوا وجاهدوا ـ آنان را توبیخ و تحذیر نموده و با خطابی شدید اللحن می¬فرماید:

چه شده است شما را که در برابر یاري مستضعفان بی تفاوت شده و هیچ اقدامی جهت رهایی آن¬ها انجام نمی¬دهید ـ مگر انسانیت در شما مرده است که نسبت به ندای انسانی مردم محروم مستضعف بی تفاوت شده¬اید.

و آنگاه جهت تحریک بیشتر عواطف انسانی می¬فرماید:

4. از لحن آیه شریفه استنباط می¬گردد که گويا خداوند متعال دعای این مستضعفین و محرومین را مستجاب نموده و این رسالت بزرگ انسانی را بر عهده مسلمانان نهاده است مسلمانانی که با تبعیت از رهبری الهی ـ واجعل لنا من لدنک ولیا... ـ خود در برابر ظلم مستکبرین بر مردم بی دفاع و مستضعف، فرمان الهی را امتثال خواهند کرد. واجعل لنا من لدنک نصیرا.

نکته قابل توجه اینکه در آیه بعدی (76) اوصاف چنین مؤمنینی را بیان نموده و در قالب جمله خبریه، امتثال عملی آنان را اینچنین می¬ستاید:

5. امر به قتال ـ جهاد نظامی ـ جهت رهایی مستضعفین در فقره «وما لکم لا تقاتلون فی سبیل الله والمستضعفین» عالی¬ترین و سخت¬ترین مرحله دفاع از مظلومین است که خداوند بر عهده مسلمانان گذاشته است. بدیهی است اگر به عللی ـ نظیر لزوم إذن امام معصوم در جهاد ابتدایی و... ـ این مرحله از جهاد میسور نبود مراحل پایین¬تر آن نظیر دفاع رسانه¬ای و تبلیغاتی، کمک¬های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی از ذمّه مسلمانان ساقط نمی¬گردد که الميسور لا يسقط بالمعسور.

6. به کارگیری واژه مستضعف بدل ضعيف، بیانگر آن است که ظلم و ستمی که مسلمانان مأمور به دفع آن شده¬اند ظلم و ستم بر انسان¬هایی است که از ناحیه دیگران ـ اعم از حکومت¬ها و گروه¬های داخلی وخارجی ـ مورد تجاوز و بی عدالتی قرار گرفته¬اند به علاوه آنکه واژه مستضعف، مفهومی عام بوده و انواع استضعاف ـ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی را شامل می¬شود .<ref>اين نکته از تفسير نمونه استفاده شده است.</ref>   

7. از آنجا که جهاد در جهت رهایی از مستضعفان به امر الهی صورت می¬گیرد از این رو هیچگاه چنین حرکتی خارج از جهاد فی سبیل الله نخواهد بود. بنابراین می¬توان عطف والمستضعفین را به «الله» از قبیل عطف خاص بر عام دانست .<ref>اين نکته از تفسير راهنما، ج 3ف ص 469 استفاده شده است.</ref>   

8. نکته آخر انکه می¬توان از تقارب دو واژه فی سبیل الله و المستضعفین در آیه شریفه به وحدت عملی آن دو نیز پی برود چون همان طور که از آیات دیگر نظیر آیه: {ونريد أن نمن علی الذين استضعفوا فی الأرض ونجعلهم أئمة ونجعلهم الوارثين} استفاده می¬شود غرض از تشریع دین و ارسال انبيای الهی، تحقق وراثت مستضعفان بر دنیاست بنابراین هر قدمی که در راستای نجات مستضعفان برداشته می¬شود حرکت در مسیر الهی خواهد بود.

نتيجه آنکه بعد از مشاهده اوضاع کنونی سوریه باید اظهار داشت که مردم محروم و ستمدیده این کشور امروز مصداق مستضعفینی هستند که با زبان حال خویش به درگاه خداوند عاجزانه می¬خواهند که:

ربّنا أخرجنا من هذه القرية الظالم أهلها واجعل لنا من لدنک وليا واجعل لنا من لدنک نصيرا. بنابراین دفاع و حمایت از چنین انسان¬هایی، رسالتی است که خداوند متعال بر عهده رهبران اسلام و مسلمانان راستین گذاشته است. بنابراین سزاوار است حتی الإمکان به کمک آن¬ها بشتابیم.

در این آیه شریفه، جامع¬ترین برنامه اجتماعی مسلمانان تبیین گردیده است:

اصول سه¬گانه: عدل، احسان و نیکی به نزدیکان ـ اصولی که جنبه مثبت دارند و اصول سه¬گانه: نهی از فحشاء، منکر و بغي ـ که جنبه منفی دارند.

برخی از نکاتی که در این آیه شریفه، به اثبات مدّعا ـ دفاع از مظلوم و مستضعف، کمک می¬کند عبارتند از:

1. امر خداوند متعال به مسلمانان وجوامع اسلامی به رعایت عدالت، مستلزم آن است که آنان در برابر ظلم و ستم بر مظلومان ـ فارغ از هر نوع مذهب و عقیده¬ای ـ بی تفاوت نبوده و در جهت یاری آن¬ها قدم بردارند همان¬طور که علی علیه السلام می فرماید: «أحسن العدل نصرة المظلوم» <ref>عيون الحکم المواعظ، ص 113.</ref> ودر بیانی دیگر فرموده: إذا رأيت مظلوماً فأعنه علی الظالم» . <ref>همان ص 133.</ref>

3. عدالت در آیه شریفه مطلق بوده و تمامی انواع عدالت را ـ فردی، جمعی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی ـ را شامل می¬شود.

4. امر به احسان ـ نیکوکاری ـ در کنار امر به عدالت بیانگر آن است که اجرای عدالت به تنهایی مشکلات جوامع بشری را حل نمی¬کند بلکه در کنار عدالت لازم است مسلمانان از روحیه گذشت و ایثار و فداکاری نیز برخوردار باشند. علی علیه السلام در تفسیر آیه مذکور می¬فرماید: إن الله يأمر بالعدل والإحسان، العدل الانصاف والإحسان التفضّل .<ref>نهج البلاغة، ج 4، ص 51</ref>

6. از ذیل آیه: «يعظکم لعلکم تذکرون» استفاده می¬شود که اصول شش¬گانه مذکور در آیه اموری فطری بوده که در نهاد همه انسان¬ها نهادینه شده است بنابراین غرض خداوند متعال از آیه مذکور، بیداری روح اجتماعی و فطری انسان-هاست. به عبارت دیگر امر تشریعی الهی به اصول مذکور ـ إن الله يأمر بالعدل والاحسان ـ ریشه در تکوين نهاد و فطرت انسان¬ها دارد. بنابراین آنان که از این اصول روی برگردانند در حقیقت از فطرت الهی خویش خارج شده¬اند.

مفاد آيه شریفه این است که امت اسلام باید الگو و نمونه تمامی جهانیان باشد. چون شریعت اسلام به گونه¬ای از ناحیه خداوند متعال تشریع گردیده است که از هر نوع افراط و تفریط به دور بوده و اعتدال را در تمامی زمینه-های فردی ـ اجتماعی و... ملاحظه نموده است بنابراین امت اسلام شایسته است با بهره¬گیری از این دین معتدل و منسجم که تأمین کننده نیازهای دنیوی واخروی اوست گواه و شاهد و نمونه برای عالمیان ـ امت¬های دیگر ـ باشد. همانگونه که پیامبر (صلی الله علیه و آله) شاهد و الگوی عینی برای شما ـ مسلمانان ـ می¬باشد.

حال آیا می¬توان تصور نمود چنین امتی که باید الگو و اسوه امت¬های دیگر باشد در برابر فجایعی که در دنیا می-گذرد بی تفاوت باشد ـ فجایع دهشت¬باری که زبان از گفتن و چشم از دیدن آن¬ها عاجز است ـ آیا أمت اسلامی به ويژه رهبری آن می¬تواند در برابر گروه¬های مسلّحی که بی گناهان را سلاّخي نموده و برای تأمین اهداف اربابانشان دست به هر خیانتی می¬زنند سکوت کند؟

بنابراین لازمه الگو و شاهد بودن امت اسلام و رهبری آن بر جهانیان آن است که در برابر این جنایات که بر مظلومین کشور سوریه می¬رود تا حدّ ممکن به یاری آن¬ها شتافته و امکانات رهایی آنان را فراهم نمایند. لازم به تذکر است که از عمومات دیگر قرآنی مهم نظیر: «تعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدوان» و یا «کونو قوامین بالقسط» و... نیز می¬توان در جهت اثبات مدعا بهره گرفت.

شکی نیست که به اعتراف دوست و دشمن، سوریه در مقطع کنونی یکی از محورهای اصلی مقاومت اسلامی در منطقه به ویژه لبنان و فلسطین است بنابراین طبق آیات متعدد قرآنی مسلمانان لازم است به حمایت و دفاع از آن در حدّ توانشان اقدام کنند. برخی از آیاتی که می¬توان از آن¬ها چنین موضعی را برداشت نمود به شرح زیر است:

در دلالت این فقره آیه شریفه بر اثبات مدعا (دفاع از مقاومت اسلامی) باید گفت: دفاع مسلمین از مقاومت کنونی در منطقه ـ که سوریه اکنون در خط مقدم آن قرار دارد ـ مصداق بارز این ویژگی (اشدّاء علی الکفار رحماء بينهم) می¬باشد چون بدیهی است که نگاهی هرچند کوتاه به جناح¬های درگیر در سوریه بیانگر آن است که در یک جبهه بیش از 28 گروه مسلّح داخلی که نوعاً از آمریکا و اسرائیل و کشورهای مرتجع عرب وترکیه پشتیبانی می¬شوند قرار داشته و در جبهه مقابل آن نظام حاکم سوریه، حزب الله لبنان و مدافعین مقاومت اسلامی در برابر اسرائیل و آمریکا قرار گرفته است.

بر این اساس طرحی که مقام معظم رهبری در جهت حل بحران سوریه ابراز نموده¬اند دقیقا در راستای حمایت از مقاومت اسلامی بوده و منجر به اصلاحات لازم هم در نظام کنونی سوریه خواهد گردید.

مفاد آیه شریفه نفی تمامی انواع سلطه کفار ـ فکری، نظامی، اقتصادی، سیاسی و... ـ بر جوامع اسلامی می¬باشد.

در دلالت این آیه بر لزوم دفاع از مقاومت اسلامی ـ که سوریه اکنون در خط مقدم آن قرار گرفته است ـ باید گفت: از آنجا که عدم حمایت از نظام کنونی سوریه در برابر جبهه معارضین که از حمایت¬های گسترده مالی و تسلیحاتی و رسانه-ای استکبار ـ آمریکا و صهیونیسم ـ برخوردارند، به تدریج زمینه سلطه کفار به ویژه صهیونیسم را به کشورهای اسلامی فراهم می¬کند از این رو لازم است مسلمانان برای دفع این خطر مهم برترین راهکارها را اتخّاذ نمایند. [چنانکه راهکار کنونی رهبری معظم و نظام جمهوری اسلامی در همین راستا می¬باشد] در تبیین بیشتر مدعای فوق می¬توان به گفتار و مواضع سران استکبار و صهیونیست استناد نمود که اغراض پلیدشان را در طرح خاورمیانه جدید ـ با محوریت اسرائیل ـ بیان نموده¬اند.

با قطع نظر از عوامل خارجی و حتی با قطع نظر از اینکه سوریه یکی از محورهای مقاومت اسلامی در منطقه است، منازعات داخلی را که اکنون بین حکومت و معارضین جریان دارد می¬توان از مصادیق قتال و نزاع بین دو گروه از مسلمانان دانست که تا کنون موجب کشتار و مجروح بودن بسیاری از مسلمانان ـ از دو طرف ـ گردیده است.

چون به خوبی پیداست که بیشتر گروه¬های معارض متظاهر به اسلام بوده و شعارهای اسلامی سر می¬دهند نظام حاکم سوریه نیز گرچه مدافع حزب بعث بوده اما خودشان را در زمره مسلمانان دانسته و از اینکه به آنان نسبت لائیک ومخالفان اسلام داده شود پرهیز دارند.

بدیهی است در چنین موقعیتی ندای قرآن آن است که مسلمانان دیگر که شاهد این تنازع داخلی کشوری هستند بیکار ننشسته و در صدد اصلاح بین آن¬ها برآیند. به همین جهت در سوره حجرات می¬خوانیم:

با توجه به مفاد آیه شریفه مذکور می¬توان راهکار مقام معظم رهبری را در بحران سوریه مورد ارزیابی قرار داد. همان طور که پیداست راهکار ایشان دقیقا طبق این آیه تنظیم شده است: «گفتگو بین معارضین حکومت و نفی مداخلات کفار و جبهه استکبار و جلوگیری از ارسال سلاح برای معارضین و پی¬گیری خواسته¬های مشروع مردمی به شیوه مسالمت¬آمیز».

نکته مهم و قابل توجه در آیه این است که خداوند متعال قتال با اهل بغی را تا بازگشت آنان به راهکار اصلاحی مؤمنین لازم می¬داند: فقاتلو التي تبغي حتی تفيئ إلی أمر الله.

نظیر آیه مذکور آیه شریفه 50 سوره نساء می¬باشد که می¬فرماید:

در این آیه نیز به خوبی می¬بینیم که خداوند متعال مسلمانان را به هنگام تنازع بین خویش، به فرمان الهی و رسولش فراخوانده و پذیرش این اصل را نشانه ایمان به خداوند و معاد قرار داده است؛ به علاوه آنکه روش مذکور را ـ که همان اجرای دستور خداوند مبنی بر اصلاح بین المؤمنین است ـ برترین راهکار و سبب خیر برای آنان می-داند: ذلک خیر وأحسن تأویلا.

از منظر قران کریم مسلمانان علاوه بر لزوم دفاع از مظلوم ـ با قطع نظر از مذاهب و مکاتبی که بدان معتقدند ـ مأموريّت دارند که از همگیشان خود نیز که مبتلا به ظلم و بعضی دیگران گشته¬اند دفاع کنند چون اسلام تمامی مؤمنان و مسلمانان را با همه سلایق گوناگونی که در بینشان رایج است در حکم پیکر واحدی می¬بیند که اگر عضوی آسیب دید اعضای دیگر قهراً به یاری او می¬شتابند. در اینجا برخی از آیاتی را که متضمّن اصل فوق است بیان می¬کنیم:

در این آیه شریفه یکی از اوصاف مؤمنین را عدم پذیرش ستم و ظلم عنوان نموده و از آنان می¬خواهد که در هنگام ابتلا به ستم و ظلم، از دیگر مسلمانان طلب یاری و نصرت نمایند بنابراین وقتی قرآن کریم مسلمانان مظلوم را دعوت به مقاومت نموده و طلب یاری از مسلمانان دیگر را از آنان می¬خواهد قطعاً پاسخ مثبت دیگر مؤمنین به آن واجب و لازم خواهد بود. چون امر به یاری طلبیدن بدون الزام به یاری کردن دیگران، لغو و بیهوده خواهد بوده همانگونه که در سوره انفال آیه 72 می¬خوانیم:

بنابراین طبق مفاد آیه شریفه لازم است مسلمانان در برابر برادران و خواهران خویش که ابتلا به بغی و ستم گردیده¬اند در حدّ توانشان به کمک آنان بشتابند آیا نمی-توان گفت که مردم مسلمان و مظلوم سوریه که اکنون قربانی منازعات داخلی در کشورشان گردیده¬اند مصداق، «إذا أصابهم البغی هم ينتصرون» هستند؟ آيا راهکار مقام معظم رهبری و نظام جمهوری اسلامی چیزی جز پاسخگویی به این ندای مظلومان سوریه است؟

آیه دیگری که می¬تواند مستند لزوم دفاع از مسلمانان مظلوم باشد آیه شریفه 29 سوره فتح می¬باشد:

آيا «وصف رحماء بينهم» به مؤمنان و پیروان رسول اکرم مستلزم آن نیست که به کمک مسلمانان مظلوم برخیزیم؟ آیا این وصف بیانگر آن نیست که تمام مسلمانان و مؤمنان به پیامبر لازم است بینشان مهر و عطوفت و حس هم¬دردی حاکم بوده و قلبشان برای یاری یکدیگر بتپد. اگر چنین است آیا می¬توان در برابر وضعیت کنونی سوریه بی تفاوت می-ماند، آیا راهبرد رهبری در حل بحران سوریه را نمی¬توان یکی از مصادیق عینی «رحماء بينهم» دانست؟

===خشم¬آفرینی دشمن و بر هم زدن تعادلش===

از آیات متعدد قرآنی استفاده می¬شود که هر عملی که موجب خشم دشمن از مسلمانان گردیده و یا آنان را به هراس و خوف از مسلمانان وادارد ممدوح بوده و شایسته بلکه لازم است مسلمین از آن غفلت نکنند. همانگونه که فرو خوردن خشم در برابر مؤمنان از اوصاف برجسته¬ای است که شایسته است مؤمنان بدان ملتزم باشند چنانکه آیه شریفه 134 ـ 133 سوره آل عمران می¬فرماید:

در اینجا آیه¬ای که بیانگر اصل مذکور است را بیان نموده و آنگاه به تطبیق آن در مسأله راهبرد رهبری در بحران سوریه خواهیم پرداخت.

در این آیه شریفه در کنار لزوم تبعيت مسلمانان از رهبری اسلام ـ پیامبر (صلی الله علیه و آله) ومقدم دانستن حفظ جان او بر جان¬های خویش، آمده است که هر نوع اقدامی از آنان که سبب برافروختن خشم دشمنان گردد ـ ولا يطئون موطئا يغيظ الکفار ـ موجب ثبت عمل صالحی برایشان در دیوان الهی خواهد بود ـ الاّ کتب لهم به عمل صالح ـ .

یکی از اندیشمندان اسلامی اصل مذکور را یکی از شیوه-های جنگ نرم در برابر دشمنان دانسته و می¬گوید:

یکی از ابزارهای جنگ نرم که در جنگ روانی مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته خشم آفرینی برای دشمنان است تا این گونه تعادل طبیعی خود را از دست داده و واکنش عصبی از خود بروز داده و چهره فریبکارانه¬شان را آشکار سازند.

ایشان در ادامه می¬نویسد:

شناخت نقاط قوت و ضعف خود و دشمن در دستور کار مؤمنان قرار گرفته و خداوند به این مسائل بسیار توجه می¬دهد. یکی از نقاط ضعف دشمنان جنّی و انسی متأثر از جن، تأثر شدید از عواطف و احساسات است زیرا دشمنان و شیاطین جنّی و انسی، قلب خویش را ممهور و مختوم ساخته¬اند؛ از این رو قدرت تعقل خویش را از دست می¬دهند و رفتارهای ایشان به جای عقلانیت متأثر از عواطف و احساسات است. این گونه است که با تحریک هیجانات و عواطفشان می¬توان آنان را از تعادل روحی و شخصیتی خارج کرد و ضربات کاری بر نهاد آنان وارد ساخت... از نظر آموزه¬های قرآنی هر گامی که مؤمنان در حوزه عمل اجتماعی و مشارکت جمعی بر می¬دارند عمل صالح است که آثار دنیوی و اخروی بر آن بار می¬شود... به ویژه آنکه این گام¬ها، گام¬های خشم آفرین و موجب غیظ دشمنان می¬شود و آنان را از حالت اعتدال و تعادل روحی و روانی بیرون می¬برد   <ref>بر همین اساس ـ واصل قرآنی ـ مقام معظم رهبری در سخنرانی اخیرشان بعد از اجلاس غیر متعهدها در ایران فرمودند: بر اساس قاعده قرآنی هر کاری که دشمن را به عصبانیت وادارد یک حسنه و عمل صالح است. بنابراین برگزاری با شکوه و موفقیت آمیز اجلاس سران عدم متعهد در ایران یک عمل صالح بود ـ چون اجلاس مذکور طبق تعابیر رسانه¬های غربی «سیلی ایران بر صورت معارضان» اقدام ایران در گوشمالی کسانی که می¬خواستند او را منزوی کنند تلقی گردید.</ref>  

از آیات دیگر قرآن نیز به این اصل مهم در دشمن شناسی و ضربه زدن به آنان پرداخته شده است که از جمله آن¬ها آیه زیر را می¬توان ذکر کرد:

هان شما کسانی هستید که آنان را دوست دارید وحال آنکه آنان شما را دوست ندارند و شما به همه کتاب¬های خدا ایمان دارید و چون با شما برخورد کنند می¬گویند ایمان آوردیم و چون با هم خلوت کنند از شدت خشم بر شما سرانگشتان خود را می¬گزند بگو به خاطر خشم خود بمیرید که خداوند به راز درون سینه¬ها داناست.

بعد از تبیین آیه مذکور می¬گوییم:

راهبردی که رهبری معظم انقلاب در بحران سوریه ارائه نموده¬اند در صورتی که با موفقیت انجام پذیرد بزرگترین ضربه را بر پیکر آمریکا و اسرائیل و دشمنان اسلام وارد نموده و موجبات خشم و غضب فزاینده آنان را فراهم خواهد کرد. تلاش گسترده آنان در تشدید منازعات داخلی و تهدید به مداخلات نظامی جبهه استکبار همگی حاکی از خوف و هراس آنان از موفقیت راهبرد رهبری و نظام جمهوری اسلامی می¬باشد. بحران کنونی سوریه طبق اعترافات سران استکبار و صهیونیسم فرصت مطلوبی است که می¬تواند کینه و خشم فروخورده آنان را نسبت به موج بیداری مسلمانان و سقوط پیاپی همپیمانان اسرائیل و آمریکا فرو نشاند.  

از این رو طبق آموزه¬های قرآنی لازم است امت اسلامی با اقدامات شایسته خود مانع موفقیت طرح دشمن در سوریه گردیده و همچنان با مقاومت و جدیت به تکلیف دینی¬اش در فرونشاندن این فتنه آمریکایی ـ صهیونیستی و نیز عینیت بخشیدن به راهبرد رهبری که بر گرفته از قرآن کریم است عمل نماید هرچند مبانی قرآنی بیشتری را می¬توان در تبیین راهبرد رهبری ارائه نمود اما به جهت اختصار به همین مقدار بسنده می¬کنیم.

در پایان یکی از سخنان ارزشمند و کلیدی رهبری معظم انقلاب را در معیار تشخیص موضع حق از باطل بیان می¬کنیم:

اشتباهات را می¬توان با معیار عکس العمل بیگانگان دریافت و جبران کرد [باید] هر اقدام و مسیری که آن¬ها را خوشحال وذوق زده کند و در تبلیغات و سیاست¬هایشان بر آن تأکید کنند مسیری کج و زاویه دار دانست .