جنبش اسلامی سودان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳٬۰۵۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ مارس ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹۱: خط ۹۱:
<br>
<br>
در پی حملات 11 سپتامبر 2001 به نیویورک و [[واشنگتن]]، بسیاری از کشورها و از جمله سودان به عنوان پشتیبان اصلی تروریست ها مورد تهدید امریکا قرار گرفتند و سردمداران امریکا خواستار پایان دادن به پشتیبانی دولت سودان از اسلام گرایان شدند. دولت سودان تا کنون در برابر این زورگویی های دولتمردان امریکایی تسلیم نشده و اسلام گرایان همچنان در این کشور بر سر قدرت هستند.
در پی حملات 11 سپتامبر 2001 به نیویورک و [[واشنگتن]]، بسیاری از کشورها و از جمله سودان به عنوان پشتیبان اصلی تروریست ها مورد تهدید امریکا قرار گرفتند و سردمداران امریکا خواستار پایان دادن به پشتیبانی دولت سودان از اسلام گرایان شدند. دولت سودان تا کنون در برابر این زورگویی های دولتمردان امریکایی تسلیم نشده و اسلام گرایان همچنان در این کشور بر سر قدرت هستند.
 
<br>
 
==جنبش سودان و انقلاب اسلامی==
 
<br>
جمهوری اسلامی ایران همواره با سودان رابطه خوبی داشته و سطح این روابط پس از سال 1989 که اسلام گرایان قدرت را در اختیار گرفتند، تا حد قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. روابط ایران و سودان اگرچه در ابتدای روی کار آمدن «ژنرال عمر حسن احمد البشیر»، به علت عدم شناخت دقیق انقلابیون از جمهوری اسلامی و تبلیغات سوء که علیه آن می شد چندان گسترده نبود، ولی به تدریج با روشن شدن مواضع سیاسی ایران روابط دو کشور اسلامی گسترش پیدا کرد؛ به طوری که بسیاری از کشورهای عربی از روابط دوستانه ایران و سودان اظهار نارضایتی کرده و کمک های اقتصادی و نظامی شان را به سودان قطع کردند. با همه این فشارها، روابط دو کشور روز به روز مستحکم تر می شود. آنچه که بیش از همه در روابط دوستانه دو کشور تأثیر داشته، چند مورد است:
<br>
1 ـ پای بندی بر شریعت اسلامی: سودان، تنها کشور افریقایی است که اسلام گرایان در آن قدرت دارند و قوانین آن بر پایه شریعت اسلامی است. اصرار دولتمردان سودان بر اجرای شریعت اسلامی، یک نقطه مشترک مهم بین جمهوری اسلامی ایران و سودان به شمار می آید. اعلام وفاداری دولت سودان به قوانین و شریعت اسلامی هر چند این کشور را به جمهوری اسلامی ایران نزدیک کرده است، امّا بین سودان و کشورهای عربی و غربی فاصله ایجاد نموده است.
<br>
2 ـ ابراز علاقه به انقلاب اسلامی: مردم سودان نسبت به انقلاب اسلامی ایران علاقه خاصی دارند و این علاقه را در سفر حضرت «آیت اللّه هاشمی رفسنجانی» (رییس جمهور وقت ایران) به سودان در سال 1370 به خوبی به جهانیان نشان دادند. در این سفر استقبال مردم سودان از رییس جمهور و هیئت ایرانی به اندازه ای بود که برخی آن را به لحظه ورود «جمال عبدالناصر» به سودان در زمان حکومت «جعفر نمیری»2 تشبیه نمودند.
<br>
3 ـ مواضع مشترک بین المللی و منطقه ای: جمهوری اسلامی ایران و سودان از زمان روی کار آمدن «عمر البشیر»، نسبت به بسیاری از مسایل بین المللی و منطقه ای موضع یکسان اتخاذ کرده اند. مقامات سودان، همواره بر موضع ایران درباره قضیه فلسطین مبنی بر خروج صهیونیست ها از سرزمین های تحت اشغال و تعیین سرنوشت مردم فلسطین به دست خود آنها و همچنین تأمین امنیت حوزه خلیج فارس به دست خود کشورهای منطقه تأکید کرده اند. «ژنرال عمرالبشیر» در این ارتباط می گوید: «ما معتقدیم و تأکید داریم که مسئولیت تأمین امنیت منطقه با کشورهای منطقه است و نباید از این حق خود چشم پوشی کنند، ما موضع جمهوری اسلامی ایران را در این مورد کاملاً تأیید می کنیم.»
<br>
این امور به همراه مسایل دیگر؛ از یک سو باعث پیوند نزدیک انقلاب اسلامی ایران و سودان گردید و از سوی دیگر موجبات نگرانی دولت های امریکا، اسراییل و انگلیس را نیز فراهم آورده است به گونه ای که سودان را به پشتیبانی از تروریسم متهم می کنند. روزنامه «واشنگتن پست» در این باره می نویسد: «به دنبال کمک ایران برای تبدیل سودان به پایگاه تروریست ها در قلب افریقا، رییس جمهوری امریکا طی یک نامه رسمی به «عمر البشیر» رهبر نظامی سودان هشدار داد که نام کشورش در لیست سیا قرار خواهد گرفت.»
<br>
رهبران سودان و از جمله «ژنرال عمر البشیر» ضمن رد ادعاهای امریکا و هم پیمانان آن؛ علّت تبلیغات مغرضانه آنها را پای بندی سودان به پیاده کردن شریعت اسلام، الگوپذیری از انقلاب اسلامی ایران و تقویت جریان اسلام خواهی دانسته و می گوید:
<br>
«بدیهی است که پیاده شدن احکام اسلام در ایران همیشه انگیزه و عامل محرکی برای ما بوده و هست. اما شما تبلیغات شوم و سیاهی بر ضد برنامه های اجرای احکام اسلامی در سودان مشاهده می کنید. تا آنجا که مسلمانان عادی را نیز قانع کرده اند که اسلام و قوانین آن صلاحیت مطرح شدن در سطح حکومت را ندارند و هنوز زمان برای اجرای احکام اسلامی آماده و مهیا نیست و باید پس از حل مشکلات اقتصادی، چون فقر و گرسنگی به فکر پیاده کردن اسلام بود؛ در حالی که اسلام آماده است تا این مشکلات را از سر راه بردارد. اسلام، مکتب جدیدی آورده است تا اوضاع و شرایط را دگرگون ساخته و در مسیر صحیح و عادلانه ای قرار دهد. پس چرا نتواند کشور را از فقر و گرسنگی نجات بخشد؟»
<br>
«پایداری ایران در برابر مشکلات و کارشکنی ها مشوق ما برای پیاده کردن شریعت و اجرای نظام اقتصادی اسلام و... بوده است.»
<br>
بنابراین دولت سودان از زمان به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در 30 ژوئن 1989، تحت رهبری سیاسی «عمر البشیر» و رهبری مذهبی «دکتر حسن الترابی»، با الگو قرار دادن جمهوری اسلامی ایران، مبنای حرکت خود را بر اجرای شریعت اسلامی در این کشور و رویارویی با سیاست های تجاوزکارانه استکبار جهانی به رهبری امریکا قرار داد. اصرار دولتمردان سودان بر اسلامی کردن و اعمال قوانین اسلامی در این کشور، خشم امریکا و غربیان را برانگیخت و به این دلیل سودان افزون بر تحریم اقتصادی، بارها از سوی مقامات امریکا و برخی از کشورهای غربی به همکاری با تروریست ها متهم شده است.
<br>
اما آنچه که در شرایط کنونی برای سودان خطر اصلی به شمار می آید و هویت اسلامی این کشور را تهدید می کند، مشکلات داخلی و بروز اختلاف بین رییس جمهوری «عمر البشیر» و «دکتر حسن الترابی» است.
<br>
این وضعیت از ابتدای به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در سال 1989 پیش بینی می شد و از همان آغاز یک نوع دوگانگی در نظام سیاسی نوین سودان به چشم می خورد. این دوگانگی سبب شده بود که دولت این کشور، در واقع از سال 1989 تا سال 2000 یک دولت ائتلافی و مرکب از نظامیان و غیر نظامیان باشد و تنش بین دو جناح (طرفداران «عمر البشیر» و «حسن ترابی») اگر چه چندان محسوس نبود، ولی در عمل رقابت و تعارضات شدیدی بین دو جناح در صحنه های سیاسی و اجتماعی وجود داشت.
<br>
نظامیان به رهبری «عمر البشیر» بعد از به دست گرفتن قدرت، در اولین اقدام، تمام احزاب سیاسی و از جمله «جبهه اسلامی» را منحل اعلام کردند و به این ترتیب قدرت را در انحصار خود درآوردند.
<br>
این اقدام «عمر البشیر» برای اعضای جبهه اسلامی، ضربه سختی بود. اما «حسن ترابی»، رهبر این جبهه با خونسردی از یک سو تن به انحلال جبهه داد و از سوی دیگر فعالیت های سیاسی و اجتماعی اش را با نام های «کنگره اسلامی و عربی»، «سازمان جهانی زنان مسلمان»، «مجلس دوستی ملل جهان» و «سازمان دانشجویان ملی گرایان مسلمان» ادامه داد.
<br>
فعالیت های گسترده و چشم گیر «حسن ترابی» در صحنه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه سودان و به ویژه در «کنگره ملی» این کشور موجب شد که وی افزون بر محبوبیت مردمی، اکثریت کنگره ملی را نیز به دست آورد و در سال 1998 از سوی اعضای کنگره به عنوان رییس هیئت رهبری و دبیر کنگره برگزیده شود. با انتخاب «ترابی» به عنوان دبیر کنگره و رییس هیئت رهبری آن، مقام «عمر البشیر» به عنوان رییس کنگره، به یک مقام تشریفاتی مبدل شد و این وضعیت برای نظامیان، قابل تحمل نبود. بروز این گونه تنش ها و تداوم آن سرانجام بر فضای سیاسی سودان سایه افکند. «عمر البشیر» تحت تأثیر این اختلافات و فشارهای برخی عناصر غرب گرا در ماه مه 2000 کنگره ملی این کشور را منحل و «حسن ترابی» را از دبیر کلی آن برکنار کرد.
<br>
این تصمیم «عمر البشیر» واکنش شدید «حسن ترابی» و طرفداران او را در پی داشت. «[[یاسین عمر]]»، دبیر کنگره ملی در ایالت خارطوم، «البشیر» را به انجام یک کودتای نظامی علیه حزب حاکم «کنگره ملی» متهم کرد و گفت: «قطعنامه های بشیر برای تعلیق فعالیت های حزب، به منزله یک کودتای نظامی و یک اقدام مسلحانه است.»
<br>
«دکتر حسن ترابی» نیز در یک واکنش شدید به «البشیر» هشدار داد و با احتمال دانستن رویارویی مسلحانه با رییس جمهور گفت: «تمامی احتمالات از جمله ریختن مردم به خیابان ها وجود دارد، اما تلاش ما این است که نشان دهیم این اقدامات مردم برای رسیدن به هدفی صورت می گیرد.»
<br>
اختلافات به وجود آمده بین «عمر البشیر» و «حسن ترابی»، برای برخی از کشورهای اسلامی و از جمله جمهوری اسلامی [[ایران]]، مایه نگرانی بود؛ به همین دلیل جمهوری اسلامی تلاش هایی را برای حل درگیری ها، میان «عمر البشیر» و «حسن ترابی» انجام داد. این تلاش ها اگرچه با موفقیت صد در صد همراه نبود، ولی از بروز یک جنگ داخلی دیگر در سودان جلوگیری کرد.
<br>
«عمر البشیر»، رییس جمهور سودان از هنگام انحلال کنگره ملی و برکناری «حسن ترابی»، تلاش های وسیعی را در صحنه های بین المللی آغاز کرده و می خواهد از این راه روابط کشورش با غرب را بهبود بخشد. وی امیدوار است که این تلاش ها به لغو تحریم های امریکا علیه سودان منجر شود.
<br>
سیاست های جدید دولت سودان در داخل، اگرچه نارضایتی مردم این کشور را در پی داشته است؛ اما مهم ترین برگ برنده «البشیر»، حمایت ارتش و کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای از اقدامات وی می باشد.»
<br>
==پانویس==
==پانویس==
<br>
<br>
۱٬۵۶۹

ویرایش