۸۷٬۷۹۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:اخوان‌المسلمین' به 'رده:اخوان المسلمین') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = غلام محمد نیازی | |||
| تصویر = غلام محمد نیازی.jpg | |||
| نام = | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| سال تولد = افغانستان | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| | | سال درگذشت = ۱۳۵۷ ش | ||
| | | تاریخ درگذشت = | ||
| | | محل درگذشت = افغانستان | ||
| | | استادان = | ||
|درگذشت | | شاگردان = | ||
| | | دین = اسلام | ||
| | | مذهب = تسنن | ||
|دین | | آثار = | ||
| | | فعالیت‌ها = | ||
| | | وبگاه = | ||
| | }} | ||
'''غلام محمد نیازی''' از علما و مدرسان اندیشمند و سیاسی برجسته [[افغانستان]] در قرن چهاردهم هجری بود. زمانی که برای ادامه تحصیل به [[قاهره]] رفته بود با جریان [[اخوان‌المسلمین]] آشنا شد. وی معتقد بود برای سرنگونی یک نظام فاسد و تاسیس دولت اسلامی نیرو تربیت کرد. | |||
'''غلام محمد نیازی''' | |||
=معرفی اجمالی= | == معرفی اجمالی == | ||
آموزش‌های ابتدایی را در شلگر ولایت غزنی گذراند و برای فراگیری آموزش عالی عازم [[کابل]] گردید و در مدرسه «[[ابوحنیفه]]» به تحصیل پدراخت و سپس در گروه شاگردان ممتاز برای ادامه تحصیل به جامع [[الازهر]] [[قاهره]] اعزام شد و در دانشکده اصول دین به تحصیل پرداخت. وی در این دوران در قاهره با سازمان «اخوان‌المسلمین» آشنا شد. در آن زمان این جنبش در اوج قدرت و شکوفایی بود و او از راه ارتباط با این نهضت انقلابی آموختنی‌های سودمند و با ارزشی را فراگرفت و پس از پایان دوره تحصیل به وطن بازگشت. ایشان با تدریس علوم اسلامی در دانشگاه کابل به تربیت نسل جوان پرداخت. | در شلگر ولایت غزنی متولد شد.آموزش‌های ابتدایی را در شلگر ولایت غزنی گذراند و برای فراگیری آموزش عالی عازم [[کابل]] گردید و در مدرسه «[[ابوحنیفه]]» به تحصیل پدراخت و سپس در گروه شاگردان ممتاز برای ادامه تحصیل به جامع [[الازهر]] [[قاهره]] اعزام شد و در دانشکده اصول دین به تحصیل پرداخت. وی در این دوران در قاهره با سازمان «اخوان‌المسلمین» آشنا شد. در آن زمان این جنبش در اوج قدرت و شکوفایی بود و او از راه ارتباط با این نهضت انقلابی آموختنی‌های سودمند و با ارزشی را فراگرفت و پس از پایان دوره تحصیل به وطن بازگشت. ایشان با تدریس علوم اسلامی در دانشگاه کابل به تربیت نسل جوان پرداخت. | ||
=فعالیت‌ها= | == فعالیت‌ها == | ||
'''نیازی''' معتقد بود که انقلاب‌های اجتماعی و سیاسی، اگر بر تحول فکری و عقیدتی متکی نباشد، استوار نخواهد گردید و به همین خاطر، خود تدریس را انتخاب کرد. وی وقتی در دانشکده الهیات دانشگاه کابل به تدریس پرداخت، تحجر و ظاهر گرایی جو حاکم درسی را تشکیل می‌داد. | '''نیازی''' معتقد بود که انقلاب‌های اجتماعی و سیاسی، اگر بر تحول فکری و عقیدتی متکی نباشد، استوار نخواهد گردید و به همین خاطر، خود تدریس را انتخاب کرد. وی وقتی در دانشکده الهیات دانشگاه کابل به تدریس پرداخت، تحجر و ظاهر گرایی جو حاکم درسی را تشکیل می‌داد. | ||
ایشان برای ایجاد تحول بنیادی، تدریس [[حدیث]] و تاریخ [[اسلام]] را بر عهده گرفت. او می‌دانست رهبری جامعه اسلامی بدون آگاهی از عمق احادیث [[پیامبر]] (ص) | ایشان برای ایجاد تحول بنیادی، تدریس [[حدیث]] و تاریخ [[اسلام]] را بر عهده گرفت. او می‌دانست رهبری جامعه اسلامی بدون آگاهی از عمق احادیث [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] (ص) بی‌مفهوم و بدون پایه و اساس خواهد بود و بی خبری از تاریخ و ناآشنایی با رنج‌ها و دردهای جهان اسلام و عوامل شکست با پیروزی [[مسلمانان]]، جاهلیت و نیرنگ‌های دشمنان در نهایت عامل ذلت و نابودی آنها خواهد شد. | ||
== فعالیت آموزشی _ فرهنگی == | === فعالیت آموزشی _ فرهنگی === | ||
وی به تدریس تاریخ اسلام و شرح احوال و اوضاع ملت‌ها و کشورهای اسلامی توجه خاصی داشت و توصیه می‌کرد که باید از عوامل انحطاط مسلمانان آگاه شد، آینده اسلام را در میان عظمت‌ها و افتخارات، رنج‌ها و دردها، آبادی‌ها و ویرانی‌های گذشته مطالعه و بررسی نمود و راه علاج را جستجو کرد و در همین خصوص بیشتر درباره رژیم‌های حاکم، نهضت‌های سیاسی و اوضاع اجتماعی کشورهای خاورمیانه و اسلامی بحث می‌کرد و از حرکت اسلامی [[اخوان‌المسلمین]] نام می‌برد و از اخلاص، نظم و روش تربیتی آنان سخت تمجید می‌کرد. | وی به تدریس تاریخ اسلام و شرح احوال و اوضاع ملت‌ها و کشورهای اسلامی توجه خاصی داشت و توصیه می‌کرد که باید از عوامل انحطاط مسلمانان آگاه شد، آینده اسلام را در میان عظمت‌ها و افتخارات، رنج‌ها و دردها، آبادی‌ها و ویرانی‌های گذشته مطالعه و بررسی نمود و راه علاج را جستجو کرد و در همین خصوص بیشتر درباره رژیم‌های حاکم، نهضت‌های سیاسی و اوضاع اجتماعی کشورهای خاورمیانه و اسلامی بحث می‌کرد و از حرکت اسلامی [[اخوان‌المسلمین]] نام می‌برد و از اخلاص، نظم و روش تربیتی آنان سخت تمجید می‌کرد. | ||
زمانی که رئیس دانشکده انتخاب شد، شایستگی اداری فوق‌العاده‌ای از خود نشان داد. وی شب و روز کار می‌کرد تا با استفاده از موقعیت اداری خویش شعله انقلاب اسلامی را فروزانتر سازد. او نقشه‌های وسیعی را برای پیشبرد آرمان‌های ملت مسلمان [[افغانستان]] طرح کرد. از این که در دوران ریاست او، دانشکده شرعیات، مرکز علمی و محور جنبش‌های و فعالیت‌های دینی و اجتماعی گردیده بود همه مزدوران حکومت طاغوتی افغانستان در هراس افتاده بودند. | |||
== سفر به شوروی == | === سفر به شوروی === | ||
'''نیازی''' برای آشنایی با اوضاع داخلی [[آمریکا]] و [[روسیه|شوروی]] به این دو کشور سفر کرد و درنتیجه این مسافرت‌ها ارمغان‌های آموزنده‌ای با خود به همراه آورد. وی به شوروی رفت تا تراژدی و عوامل سقوط حکومت‌های مسلمان در کام [[ | '''نیازی''' برای آشنایی با اوضاع داخلی [[آمریکا]] و [[روسیه|شوروی]] به این دو کشور سفر کرد و درنتیجه این مسافرت‌ها ارمغان‌های آموزنده‌ای با خود به همراه آورد. وی به شوروی رفت تا تراژدی و عوامل سقوط حکومت‌های مسلمان در کام [[کمونیسم]] را از نزدیک مطالعه کند و جنایات بیرحمانه حاکمان کاخ کرملین را بر ضد ملت‌های مسلمان در آسیای میانه به چشم ببیند. | ||
نیازی پس از پایان مسافرت خویش چنین نتیجه‌گیری کرد که رژیم کمونیستی شوروی در همه ابعاد به سوی ناکامی و نابودی روان است. داستان بهشت خیالی [[کمونیسم]]، افسانه بیهوده‌ای است که دیگر در میان انسان‌های عاقل و خردمند به شنیدن نمی‌ارزد، زیرا که سردمداران مبارزه بر ضد رژیم‌های طبقاتی، خود پیام آور و گردانندگان | نیازی پس از پایان مسافرت خویش چنین نتیجه‌گیری کرد که رژیم کمونیستی شوروی در همه ابعاد به سوی ناکامی و نابودی روان است. داستان بهشت خیالی [[کمونیسم]]، افسانه بیهوده‌ای است که دیگر در میان انسان‌های عاقل و خردمند به شنیدن نمی‌ارزد، زیرا که سردمداران مبارزه بر ضد رژیم‌های طبقاتی، خود پیام آور و گردانندگان فجیعترین رژیم‌های طبقاتی شده‌اند. | ||
== فعالیت سیاسی == | === فعالیت سیاسی === | ||
استاد نیازی برای ایجاد تحرک اسلامی در کشور عقیده داشت که باید قبل از همه گروهی از مجاهدین مؤمن را بر مبنای تعالیم والای انسانی تربیت نمود و این کار را از راه آموزش و پرورش آغاز کرد. او معتقد بود که باید ریشه نهضت را در میان قشرهای مختلف تعمیق بخشید و این هدف را از راه برنامه‌های مختلف چون تاسیس مجله شرعیات، طبع و نشر کتب اسلامی از طریق دانشکده شرعیات و پخش آن در میان مردم، اداره مجالس تربیتی و کنفرانس‌های دینی، طرح و برنامه‌ریزی بزرگترین مرکز اسلامی به نام «مرکز تحقیقات اسلامی» که به منظور معرفی اسلام در سطح جهان انجام گرفت، را دنبال کرد. | استاد نیازی برای ایجاد تحرک اسلامی در کشور عقیده داشت که باید قبل از همه گروهی از مجاهدین مؤمن را بر مبنای تعالیم والای انسانی تربیت نمود و این کار را از راه آموزش و پرورش آغاز کرد. او معتقد بود که باید ریشه نهضت را در میان قشرهای مختلف تعمیق بخشید و این هدف را از راه برنامه‌های مختلف چون تاسیس مجله شرعیات، طبع و نشر کتب اسلامی از طریق دانشکده شرعیات و پخش آن در میان مردم، اداره مجالس تربیتی و کنفرانس‌های دینی، طرح و برنامه‌ریزی بزرگترین مرکز اسلامی به نام «مرکز تحقیقات اسلامی» که به منظور معرفی اسلام در سطح جهان انجام گرفت، را دنبال کرد. | ||
البته تلاش‌های سازنده‌ای در جهت پایه‌گذاری جنبش اسلامی، قبل از پیدایش این نهضت اسلامی تحت نام «[[جمعیت اسلامی افغانستان]]» در کشور جریان داشت، اما با وجود فعالیت‌های گسترده فردی و جمعی، سازماندهی و تشکیلات نیرومندی به وجود نیامده بود. از جمله پیشگامانی که بعدها فعالانه در جمعیت اسلامی شرکت نمودند، کسانی چون سید احمد ترجمان و استاد محمد فاضل و از قشر جوان، عبدالعزیز فروغ را می‌توان نام برد و از آنهایی که در پایه‌گذاری هسته‌های نخستین به ابتکار نیازی شرکت داشتند، از اشخاص ذیل می‌توان نام برد: استاد توانا، استاد وفی الله سمیعی، عبدالاحد عشرتی، [[برهان الدین ربانی]]، سیداحمد ترجمان، استاد فاضل، عبدالهادی هدایت و عبدالعزیز فروغ که پرتلاش‌ترین اعضا در میان همگان بود. بعدها جمعی دیگر از جوانان چون عبدالرسول سیاف، غلام ربانی عطیش، عبدالرحیم نیازی شهید، محمد اسحاق بزرگ، [[گلبدین حکمتیار]] و دین محمد گران یکی پس از دیگری در این سازمان شرکت کردند و اجتماعات نخستین در منازل برخی از برادران و گاهی در محوطه باغ «دارالامان» و دامنه‌های کوهستان و دور از انظار مردم، تشکیل می‌گردید. | === تشکیل جنبش اسلامی === | ||
'''نیازی''' یک ایدئولوگ کامل و یک سازمان دهنده انقلاب اسلامی نیز بود. وی از میان شاگردان خویش عده‌ای را که اخلاص و استعداد شکوفایی داشتند گرد خود آورده و آرمانش را به وضوح با آنها در میان می‌گذاشت. او در ۱۳۳۶ با همکاری چند تن از مجاهدین جوان و یک گروه از فرزندان دردمند و مؤمن به انقلاب اسلامی، اولین هسته رزمندگان انقلاب اسلامی را پایه‌گذاری کرد و به فعالیت‌های سری و علنی پرداخت. در آغاز به منظور ریشه‌دار شدن انقلاب، به فعالیت‌های زیرزمینی توصیه می‌کرد و همین که فرصت را مناسب یافت، دعوت علنی را آغاز نمود و نشریه جهاد اولین پیام علنی بود که در میان مردم پخش شد. | |||
البته تلاش‌های سازنده‌ای در جهت پایه‌گذاری جنبش اسلامی، قبل از پیدایش این نهضت اسلامی تحت نام «[[جمعیت اسلامی افغانستان]]» در کشور جریان داشت، اما با وجود فعالیت‌های گسترده فردی و جمعی، سازماندهی و تشکیلات نیرومندی به وجود نیامده بود. از جمله پیشگامانی که بعدها فعالانه در جمعیت اسلامی شرکت نمودند، کسانی چون سید احمد ترجمان و استاد محمد فاضل و از قشر جوان، عبدالعزیز فروغ را می‌توان نام برد و از آنهایی که در پایه‌گذاری هسته‌های نخستین به ابتکار نیازی شرکت داشتند، از اشخاص ذیل می‌توان نام برد: استاد توانا، استاد وفی الله سمیعی، عبدالاحد عشرتی، [[برهان الدین ربانی|برهان‌الدین ربانی]]، سیداحمد ترجمان، استاد فاضل، عبدالهادی هدایت و عبدالعزیز فروغ که پرتلاش‌ترین اعضا در میان همگان بود. بعدها جمعی دیگر از جوانان چون عبدالرسول سیاف، غلام ربانی عطیش، عبدالرحیم نیازی شهید، محمد اسحاق بزرگ، [[گلبدین حکمتیار]] و دین محمد گران یکی پس از دیگری در این سازمان شرکت کردند و اجتماعات نخستین در منازل برخی از برادران و گاهی در محوطه باغ «دارالامان» و دامنه‌های کوهستان و دور از انظار مردم، تشکیل می‌گردید. | |||
== فعالیت در زندان == | === فعالیت در زندان === | ||
در ۱۳۵۳ در یک حمله وسیع که در تاریکی شب صورت گرفت ایشان با گروه زیادی از همفکرانش اسیر و زندانی شد و دادگاه کودتاچیان مزدور، او را محکوم به اعدام نمود؛ اما از بیم واکنش شدید ملت مسلمان افغانستان او را به ظاهر با یک درجه تخفیف به حبس ابد محکوم ساخت. | در ۱۳۵۳ در یک حمله وسیع که در تاریکی شب صورت گرفت ایشان با گروه زیادی از همفکرانش اسیر و زندانی شد و دادگاه کودتاچیان مزدور، او را محکوم به اعدام نمود؛ اما از بیم واکنش شدید ملت مسلمان افغانستان او را به ظاهر با یک درجه تخفیف به حبس ابد محکوم ساخت. | ||
نیازی علیرغم شکنجه و آزار دایمی که او را ناتوان ساخته بود، دست از تلاش و فعالیت برنداشت و زندان را به محل دعوت و تدریس تبدیل کرد و زندانیان را با فرهنگ والای اسلام آشنا ساخت و آنان را به صبر و استقامت در برابر شداید فراخواند.<br> | نیازی علیرغم شکنجه و آزار دایمی که او را ناتوان ساخته بود، دست از تلاش و فعالیت برنداشت و زندان را به محل دعوت و تدریس تبدیل کرد و زندانیان را با فرهنگ والای اسلام آشنا ساخت و آنان را به صبر و استقامت در برابر شداید فراخواند.<br> | ||
محبوبیت او در میان زندانیان، کودتاچیان مزدور را هراسان ساخت. در کنار تدریس در زندان ترجمه احادیث اسلامی پرداخت و ترجمه جزء اول کتاب [[صحیح بخاری]] را در زندان به پایان برد.< | محبوبیت او در میان زندانیان، کودتاچیان مزدور را هراسان ساخت. در کنار تدریس در زندان ترجمه احادیث اسلامی پرداخت و ترجمه جزء اول کتاب [[صحیح بخاری]] را در زندان به پایان برد. | ||
== درگذشت == | |||
در ۷ اردیبهشت ۱۳۵۷ شمسی کودتایی از سوی احزاب کمونیستی [[افغانستان]] به وقوع پیوست و داودخان و دار و دسته وی به فرمان روس‌ها به قتل رسیدند. نورمحمد تره کی به قدرت رسید و فضای شکنجه و کشتار نیروهای مسلمان بر همه جا سایه افکند و نیازی از همه بیشتر مورد شکنجه قرار رفت. استاد نیازی را با گروهی از یاران وفادارش به نقطه نامعلومی بردند و از آن تاریخ به بعد دیگر خبری از آنها به دست نیامد. بدین ترتیب ایشان همراه یاران رزمنده‌اش به شهادت رسید<ref>خسروشاهی، سیدهادی، نهضت‌های اسلامی افغانستان، ص۱۲۹-۱۳۸.</ref>. | |||
= | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
* ر. ک:دانشنامه‌های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران. | * ر. ک:دانشنامه‌های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران. | ||
[[رده:اخوان المسلمین]] | [[رده:اخوان المسلمین]] | ||
[[رده:اعضای اخوان المسلمین]] | |||
[[رده:افغانستان]] | [[رده:افغانستان]] | ||