۸۷٬۸۸۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'غیر ممکن' به 'غیر‌ممکن') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
</div> | </div> | ||
'''معروف کرخی''' (د ۲۰۰ق) از عارفان طبقۀ اول به شمار می‌رود. به روایت عطار وی به دست [[امام رضا]] (ع) توبه کرد و در شمار بزرگان [[عرفان]] در آمد. او را به صفتِ زهد و فتوت ستوده‌اند. به گفتۀ وی جوان‌مردان دارای ۳ نشان‌اند: وفای بی‌خلاف، ستایش بی‌جود و عطای بی‌سؤال. افزون بر آن، کرخی در باب محبت معتقد بود که محبت نه به تعلیم خلق، بلکه از موهبت حق، و از فضل او ست<ref>هجویری، علی، ج۱، ص۱۴۱-۱۴۲، کشف المحجوب، به کوشش ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۵۸ش. - عطار نیشابوری، فریدالدین، ج۱، ص۳۲۴-۳۲۹، تذکرةالاولیاء، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش. - جامی، عبدالرحمان، ج۱، ص۳۵، نفحات الانس، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش</ref> به این ترتیب، با توجه به روایات و شرح احوال صوفیۀ این دوره می‌توان گفت که در این زمان صوفیان بیش‌تر بر زهد و ریاضت و خوف، وهم‌چنین توکل و فقر تأکید می‌کردند و کمال سعادت را در زیستن بدون هیچ تعلق دنیوی می‌دانستند. اما در عین حال، زهد آنان، زهدی عاشقانه، و مقدمۀ محبت و معرفت حق بود. | '''معروف کرخی''' (د ۲۰۰ق) از عارفان طبقۀ اول به شمار می‌رود. به روایت عطار وی به دست [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا]] (ع) توبه کرد و در شمار بزرگان [[عرفان]] در آمد. او را به صفتِ زهد و فتوت ستوده‌اند. به گفتۀ وی جوان‌مردان دارای ۳ نشان‌اند: وفای بی‌خلاف، ستایش بی‌جود و عطای بی‌سؤال. افزون بر آن، کرخی در باب محبت معتقد بود که محبت نه به تعلیم خلق، بلکه از موهبت حق، و از فضل او ست<ref>هجویری، علی، ج۱، ص۱۴۱-۱۴۲، کشف المحجوب، به کوشش ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۵۸ش. - عطار نیشابوری، فریدالدین، ج۱، ص۳۲۴-۳۲۹، تذکرةالاولیاء، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش. - جامی، عبدالرحمان، ج۱، ص۳۵، نفحات الانس، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش</ref> به این ترتیب، با توجه به روایات و شرح احوال صوفیۀ این دوره می‌توان گفت که در این زمان صوفیان بیش‌تر بر زهد و ریاضت و خوف، وهم‌چنین توکل و فقر تأکید می‌کردند و کمال سعادت را در زیستن بدون هیچ تعلق دنیوی می‌دانستند. اما در عین حال، زهد آنان، زهدی عاشقانه، و مقدمۀ محبت و معرفت حق بود. | ||
=نسب و تولد= | =نسب و تولد= | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
معروف کرخی از عارفان طبقه اوّل بوده و وی را آغازگر مکتب [[تصوف|تصوّف]] بغداد می‌دانند که نقش مهمی در انتقال تصوّف از زهد به عرفان دارد. گفته شده که معروف اولین تعریف از تصوّف را ارایه کرده است. او تصوّف را (گرفتن حقایق و گفتن دقایق و نومیدی از دست خلایق) می‌داند. این تعریف مورد توجه عارفان پس از وی و مستشرقانی گردید که به مطالعه و شناخت جریان عرفان و تصوّف پرداختند<ref>ذوالفقاری، آرا و عقاید معروف کرخی، ص۶۶</ref>. | معروف کرخی از عارفان طبقه اوّل بوده و وی را آغازگر مکتب [[تصوف|تصوّف]] بغداد می‌دانند که نقش مهمی در انتقال تصوّف از زهد به عرفان دارد. گفته شده که معروف اولین تعریف از تصوّف را ارایه کرده است. او تصوّف را (گرفتن حقایق و گفتن دقایق و نومیدی از دست خلایق) می‌داند. این تعریف مورد توجه عارفان پس از وی و مستشرقانی گردید که به مطالعه و شناخت جریان عرفان و تصوّف پرداختند<ref>ذوالفقاری، آرا و عقاید معروف کرخی، ص۶۶</ref>. | ||
سلسله معروف کرخی به «السلاسل» مشهور شده است؛ در میان فرقه‌های صوفیه، معروفیه که بعدها به نعمت اللهیه تغییر نام داد، به همراه تمام شعباتش به معروف کرخی منتهی می‌شود و از این طریق نسبت خود را به امام رضا(ع) و [[حضرت علی]](ع) می‌رسانند<ref>نور بخش، سلسله جلیله نعمت اللهیه رضویه، ص۲۰۲</ref>. | سلسله معروف کرخی به «السلاسل» مشهور شده است؛ در میان فرقه‌های صوفیه، معروفیه که بعدها به نعمت اللهیه تغییر نام داد، به همراه تمام شعباتش به معروف کرخی منتهی می‌شود و از این طریق نسبت خود را به امام رضا(ع) و [[علی بن ابی طالب|حضرت علی]](ع) می‌رسانند<ref>نور بخش، سلسله جلیله نعمت اللهیه رضویه، ص۲۰۲</ref>. | ||
[[فرقه ذهبیه]] نیز سلسله خود را به معروف کرخی و به واسطه وی به معصومین(ع) می‌رساند<ref>رفیعی، فرقه ذهبیه، ص۵۶</ref>. | [[ذهبیه|فرقه ذهبیه]] نیز سلسله خود را به معروف کرخی و به واسطه وی به معصومین(ع) می‌رساند<ref>رفیعی، فرقه ذهبیه، ص۵۶</ref>. | ||
بنابر گفتار محققان [[صوفیه]]، نسبت خرقه معروف کرخی از سه طریق به [[پیامبر اسلام]](ص) می‌رسد: | بنابر گفتار محققان [[صوفیه]]، نسبت خرقه معروف کرخی از سه طریق به [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام]](ص) می‌رسد: | ||
معروف کرخی- داود طایی- حبیب عجمی- [[حسن بصری]]- | معروف کرخی- داود طایی- حبیب عجمی- [[حسن بصری]]- علی(ع)- پیامبر(ص). | ||
معروف کرخی- فرقد سبخی- حسن بصری- [[انس بن مالک]]- علی(ع)- پیامبر(ص). | معروف کرخی- فرقد سبخی- حسن بصری- [[انس بن مالک]]- علی(ع)- پیامبر(ص). | ||
معروف کرخی- امام رضا(ع)- | معروف کرخی- امام رضا(ع)- امام جعفر صادق(ع)- امام محمد باقر(ع)- امام سجاد(ع)- امام حسین(ع)<ref>عزالدین کاشانی، مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة، مقدمه جلال‌الدین همایی، ص۲۹-۳۱</ref>. | ||
[[سَرّی سَقَطی]] از دیگر صوفیه مشهور، شاگرد وی بوده است<ref>سلمی، طبقات الصوفیة، ص ۸۵</ref>. | [[سری سقطی|سَرّی سَقَطی]] از دیگر صوفیه مشهور، شاگرد وی بوده است<ref>سلمی، طبقات الصوفیة، ص ۸۵</ref>. | ||
=تغییر دین= | =تغییر دین= | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
اولین راوی این گزارش را ابی عبدالرحمن سلمی و کتاب طبقات الصوفیه می‌دانند؛ که بعد از او افرادی مانند [[ابن خلکان]]<ref>ابن خلکان، وفیات الأعیان، ج۵، ص۲۳۱</ref> این حکایت را بدون تفحص و تحقیق از درستی آن نقل کرده‌اند<ref>ابن جوزی، مناقب معروف کرخی و اخباره، ص۵۲</ref>.همه منابع بعدی نیز همین گزارش را با استناد به سخن سلمی نقل کرده‌اند<ref>ر. ک: عطار، تذکرة الأولیاء، ص۳۴۵-۳۴۶. فروزانفر، ترجمه رساله قشیریه، ص۲۹. معصوم‌علی‌شاه، طرایق الحقایق، ج۲، ص۲۸۸. بندنیجی قادری، جامع الأنوار، ص۲۵۷</ref>. | اولین راوی این گزارش را ابی عبدالرحمن سلمی و کتاب طبقات الصوفیه می‌دانند؛ که بعد از او افرادی مانند [[ابن خلکان]]<ref>ابن خلکان، وفیات الأعیان، ج۵، ص۲۳۱</ref> این حکایت را بدون تفحص و تحقیق از درستی آن نقل کرده‌اند<ref>ابن جوزی، مناقب معروف کرخی و اخباره، ص۵۲</ref>.همه منابع بعدی نیز همین گزارش را با استناد به سخن سلمی نقل کرده‌اند<ref>ر. ک: عطار، تذکرة الأولیاء، ص۳۴۵-۳۴۶. فروزانفر، ترجمه رساله قشیریه، ص۲۹. معصوم‌علی‌شاه، طرایق الحقایق، ج۲، ص۲۸۸. بندنیجی قادری، جامع الأنوار، ص۲۵۷</ref>. | ||
تغییر دین معروف کرخی و وقایع مربوط به آن و احوالات و مناقب وی پس از آن نقطه اتکای نظریه‌ای است که وی را حلقه اتصال میان تصوف و [[تشیع]] می‌داند. این منابع معتقدند سلسله‌های خرقه تصوف که شکل گرفت همگی از طریق معروف کرخی به | تغییر دین معروف کرخی و وقایع مربوط به آن و احوالات و مناقب وی پس از آن نقطه اتکای نظریه‌ای است که وی را حلقه اتصال میان تصوف و [[تشیع]] می‌داند. این منابع معتقدند سلسله‌های خرقه تصوف که شکل گرفت همگی از طریق معروف کرخی به امام رضا(ع) اتصال می‌یابند<ref>شیبی، تشیع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجری، ص۳۴-۳۵</ref>. | ||
=در منابع شیعه= | =در منابع شیعه= | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
[[رده:تصوف]] | [[رده:تصوف]] | ||
[[رده:صوفیه]] | |||