confirmed
۵٬۸۳۵
ویرایش
←معنای لغوی
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
در كاربردهاي قرآني واژة «فترت»، دو مورد اوّل از نظر معنايي با معناي لغوي اين كلمه هم خواني دارد. معناي مورد سوم نيز به نوعي با معناي لغوي مرتبط است زيرا وقتي جامعه انساني از هدايت تشريعي ـ كه به وسيله انبياء صورت مي گيرد ـ محروم مي ماند، مبتلا به نوعي ضعف و سستي بعد از قوت و استحكام مي شود. | در كاربردهاي قرآني واژة «فترت»، دو مورد اوّل از نظر معنايي با معناي لغوي اين كلمه هم خواني دارد. معناي مورد سوم نيز به نوعي با معناي لغوي مرتبط است زيرا وقتي جامعه انساني از هدايت تشريعي ـ كه به وسيله انبياء صورت مي گيرد ـ محروم مي ماند، مبتلا به نوعي ضعف و سستي بعد از قوت و استحكام مي شود. | ||
==== معنای اصطلاحی واژه فترت==== | ==== معنای اصطلاحی واژه فترت==== | ||
فترت در اصطلاح علوم قرآني به معناي عدم نزول وحي بر پيامبر (ص) | فترت در اصطلاح علوم قرآني به معناي عدم نزول وحي بر پيامبر (ص) است و از ظاهر معناي اصطلاحي آن بر مي آيد كه با هيچ يك از معاني لغوي و كاربردهاي قرآني آن، ارتباطي ندارد. | ||
=====مدت فترت نزول قران===== | =====مدت فترت نزول قران===== | ||
مدت اين دوره را؛ سه سال؛ پنجاه روز، چهل روز، بيست و پنج روز، نوزده روز، پانزده روز، دوازده روز، سه روز و دو روز نقل كرده اند كه مقاتل مدت آن را؛ چهل روز، ابن عباس پانزده روز و ابن جريح دوازده روز ذکر کرده است. | |||
======موارد فترت نزول قرآن====== | ======موارد فترت نزول قرآن====== | ||
از نظر قائلين به فترت، موارد فترت نزول قرآن را مي توان در چهار مورد زير بيان كرد : | |||
1- بعد از نزول آيات اوليه سوره علق و پيش از نزول سوره مدّثر : پس از نزول آيات اوليه سورة علق به مدت سه سال و طبق برخي نقلها چهل روز و برخي ديگر پانزده روز، نزول وحي قطع شد و بعد از آن سورة مدّثر از ديدگاه گروهي آية «فاصدَع بِما تُؤْمرُ ...» (حجر، 95) نازل شد. هدف از اين انقطاع وحي را گروهي دعوت سرّي و پنهاني سه ساله پيامبر (ص) و گروهي رفع نگراني آن حضرت و افزون شدن شوق و انسش و آمادگي بهتر براي بيان وحي، و برخي نيز ترس پيامبر (ص) از نخستين وحي الهي دانسته اند.مأخذ و منشأ این دیدگاه، روایات بیانگر فترت نزول قرآن بعد از سوره علق و نیز روایاتی است مدت نزول قران را بیست سال ذکر کرده، در حالیکه پيامبر (ص) بيست و سه سال ـ سيزده سال در مكه و ده سال در مدينه ـ به تبليغ رسالت خود پرداخت، و سه سال نخست رسالت پیامبر(ص) به عنوان فترت نزول قرآن ذکر است. | |||
روايات زير است : | |||
رواياتي كه بطور مستقيم به ذكر فترت نزول قرآن بعد از سورة علق پرداخته است مانند روايت علي بن ابراهيم از امام باقر (ع) كه در مورد آية «ماوَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلَي» (ضحي، 3) فرمودند : «و ذلك إنّ جبرئيل أبطا علي رسول الله و إنّه كانت اوّل سورة نزلت (إقرا باسم ربّك الذي خلق) ثم أبطأ عليه، فقالت خديجه لعل ربك تركك فلايرسل إليك، فأنزل الله تبارك و تعالي : ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ مَاقَلَي»10 | |||
ب) رواياتي كه مدت نزول قرآن را بيست سال بيان كرده در حاليكه پيامبر (ص) بيست و سه سال ـ سيزده سال در مكه و ده سال در مدينه ـ به تبليغ رسالت خود پرداخت. بنابراين در اين روايات سه سال نخست رسالت پيامبر (ص) به عنوان فترت نزول حساب شده است مانند روايت علي بن ابراهيم از امام صادق (ع) كه مي گويد به امام (ع) عرض كردم : خداوند عزيز و جليل مي فرمايد ماه رمضان ماهي است كه قرآن در آن نازل شده است. در حاليكه قرآن در مدت بيست سال از ابتداي دعوت تا آخر آن نازل شده است. امام (ع) فرمود : «نَزَل القرآن جمله واحده في شهر رمضان الي البيت المعمور، ثم انزل من البيت المعمور في طول عشرين سنه ...»11 | |||
هدف از اين انقطاع وحي را گروهي دعوت سرّي و پنهاني سه ساله پيامبر (ص) و گروهي رفع نگراني آن حضرت و افزون شدن شوق و انسش و آمادگي بهتر براي بيان وحي، و برخي نيز ترس پيامبر (ص) از نخستين وحي الهي دانسته اند. | |||
ولي آنچه قابل اعتماد است، اين است كه هيچ يك از اين اقوال ريشة قرآني ندارد9 و تنها مأخذ و منشأ قائلين به آن روايات زير است : | |||
الف) رواياتي كه بطور مستقيم به ذكر فترت نزول قرآن بعد از سورة علق پرداخته است مانند روايت علي بن ابراهيم از امام باقر (ع) كه در مورد آية «ماوَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلَي» (ضحي، 3) فرمودند : «و ذلك إنّ جبرئيل أبطا علي رسول الله و إنّه كانت اوّل سورة نزلت (إقرا باسم ربّك الذي خلق) ثم أبطأ عليه، فقالت خديجه لعل ربك تركك فلايرسل إليك، فأنزل الله تبارك و تعالي : ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ مَاقَلَي»10 | |||
ب) رواياتي كه مدت نزول قرآن را بيست سال بيان كرده در حاليكه پيامبر (ص) بيست و سه سال ـ سيزده سال در مكه و ده سال در مدينه ـ به تبليغ رسالت خود پرداخت. بنابراين در اين روايات سه سال نخست رسالت پيامبر (ص) به عنوان فترت نزول حساب شده است مانند روايت علي بن ابراهيم از امام صادق (ع) كه مي گويد به امام (ع) عرض كردم : خداوند عزيز و جليل مي فرمايد ماه رمضان ماهي است كه قرآن در آن نازل شده است. در حاليكه قرآن در مدت بيست سال از ابتداي دعوت تا آخر آن نازل شده است. امام (ع) فرمود : «نَزَل القرآن جمله واحده في شهر رمضان الي البيت المعمور، ثم انزل من البيت المعمور في طول عشرين سنه ...»11 | |||
=======جمع بندی و نتیجه گیری======= | =======جمع بندی و نتیجه گیری======= | ||