بقیع: تفاوت میان نسخه‌ها

درباره وجود قبرستانی به نام بقیع، پیش از [[اسلام]]، سند و روایتی در دست نیست. کهن‌ترین اثر ادبی در این زمینه، شعر عمرو بن النعمان البیاضی از سران [[خزرج]] و [[انصار]] [[مدینه]] است که از قتل دوستانش میان دو بوستان عقیق در ده میلی مدینه و بقیع الغرقد، یاد کرده است.

[[ابن اثر]] ذیل عنوان «یوم البقیع» از درگیری [[اوس و خزرج]] در این مکان و پیروزی اوسی‌ها یاد می‌کند.

[[آیین یهودیت|یهودیان]] [[مدینه|یثرب]] نیز مردگان خود را در بوستانی به نام حش کوکب در جنوب شرقی بقیع، به خاک می‌سپرده‌اند. از گیاهان بقیع برای چرای شتران و گوسفندان نیز استفاده می‌شده است<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6673417/%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%A2%D9%86%DA%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9-%D9%86%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9-%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF برگرفته شده از مقاله قبرستان بقیع]</ref>.

 

 

گفته شده پیامبر این زمین‌ها را برای خانه‌سازی، تقطیع کرده و در اختیار مهاجران قرار داده است. یکی از مشهورترین خانه‌های بقیع در آن دوره خانه [[عقیل|عقیل بن ابی‌طالب]] بوده است.

=== دوره امویان (۴۱ تا ۱۳۲ق‍) ===

زمین و بوستان بقیع در زمان [[بنی امیه|امویان]] نیز مورد توجه مردم بوده است و در ادامه توسعه شهر مدینه، افرادی در آن‌جا خانه ساخته‌اند. همچنان که دفن اموات در بقیع نیز ادامه داشته است. [[محمد بن حنفیه|محمد حنفیه]] در زمان [[عبدالملک بن مروان]] در بقیع خانه‌ای ساخته و خود نیز در بقیع دفن شده است.

همچنین با توجه به اینکه از دفن [[عثمان بن عفان|خلیفه سوم]] در بقیع جلوگیری شده بود و وی در قبرستان [[آیین یهودیت|یهودیان]]، حش کوکب دفن شد، در زمان مروان بن حکم والی مدینه، دیوار میان بقیع و حش کوکب، برداشته شد و سنگ قبر عثمان بن مظعون که به دست پیامبر نصب شده بود بر روی قبر [[عثمان بن عفان]]، منتقل گردید.

 

خانه [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد(علیه‌السلام)]] نیز در منطقه بقیع قرار داشته است که گویا همان خانه [[عقیل]] یا [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیه‌السلام)]] بوده که تعمیر شده است.

 

با توجه به دفن [[عباس بن عبدالمطلب]] عموی پیامبر((صلی الله علیه و آله و سلم) در خانه عقیل و نیز دفن [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن(علیه‌السلام)]]، [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد(علیه‌السلام)]] و [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر(علیه‌السلام)]] در آن‌جا، [[عباسیان|بنی عباس]] با سیاست مخالفت با آثار [[بنی امیه|بنی‌امیه]] و جلب موافقت [[علویان]] به ویژه بنی الحسن، به ساخت و تعمیر این بنا پرداختند و آن را مسجد و زیارت‌گاه کردند.

این گونه مشهور است که [[هارون الرشید]] (حکومت: ۱۷۰ تا ۱۹۳) نیز در ساخت و تعمیر این بارگاه، نقش داشته است.

=== دوره سلجوقیان ===

عبدالجلیل قزوینی در حدود سال‌های ۵۵۵ تا ۵۵۹ ق می‌نویسد: «هنوز آثار خیرات او در حرمین [[مکه]] و مدینه ظاهر است و در مشاهد [[ائمه|ائمه علوی]] و [[سادات فاطمی]]، احسان‌های او متواتر است از اوقاف و شمع سوختن... و قبه حسن بن علی و عباس عبدالمطلب پدر خلفا که آنجا مدفون است.

 

اما [[قاضی نورالله شوشتری]]، ضمن تأیید این مطلب می‌افزاید: «.. و چهارطاق عثمان بن مظعون [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] چنان پندارند که مقام عثمان بن عفان است که او بنا کرده...»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در [[رمضان]] همان سال مفتی وهابیان، شیخ عبدالله بُلَیهد، از مکه وارد مدینه شد و برای تخریب قبور زمینه‌سازی کرد. بدین ترتیب در ۸ [[شوال]] ۱۳۴۵ق، بقعه‌های بقیع تخریب گردید<ref>نجمی، تاریخ حرم ائمه، ۱۳۸۰ش، ص۵۱</ref>.

[[مذهب شیعه|شیعیان]] در سالگشت این واقعه که با عنوان یوم الهدم شهرت یافته مجالسی برگزار می‌کنند و به مرثیه‌خوانی و یادآوری حادثه تخریب بقیع می‌پردازند.

عدم بازسازی اماکن تخریب شده بقیع، تا سال‌ها مانع آن شد که حکومت ایران، دولت سعودی را به رسمیت بشناسد و پس از آن نیز این مسئله، تا مدت‌ها موجب تیرگی روابط طرفین بود<ref>اسناد روابط ایران و عربستان سعودی (۱۳۰۴-۱۳۵۷ش)، ص۶۱، ش۱۸، ۱۲نیسان ۱۹۲۵م.</ref>.

در نهایت ۱۰ [[ماه‌ مهر]] ۱۳۰۵ مطابق ۲۵ [[ربیع الاول|ربیع‌الاول]] ۱۳۴۵، پیشنهاد تشکیل کمسیون در مجلس ایران به تصویب می‌رسد. کمیسیونی مرکب از دوازده نفر منتخبه از شعب شش‌گانه مجلس تحت عنوان (کمیسیون حرمین شریفین) تشکیل و با شرکت دولت در قضیه ظهور طائل وهابیه و تجاوزات مستقیم و غیرمستقیم آنها و تعیین تکلیف آتیه خطه حجاز مطالعات لازمه نموده نتیجه را به مجلس اطلاع دهند کمیسیون مزبور به توسط دولت می‌تواند لدی‌الاقتضا با مقامات روحانیت و دول اسلامی مذاکره نموده نشریات آنها را جلب نمایند عضویت کمیسیون ‌مزبور مانع عضویت دو کمیسیون دیگر مجلس نخواهدبود<ref>صورت مشروح مجلس یکشنبه دهم مهر ماه ۱۳۰۵ مطابق بیست و پنجم ربیع‌الاول ۱۳۴۵</ref>.

در این قبرستان، سبط اکبر رسول گرامی اسلام حضرت [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن مجتبی(علیه‌السلام)]] امام دوم شیعیان جهان، '''حضرت علی بن الحسین امام چهارم شیعیان جهان'''، '''حضرت محمد بن علی(علیه‌السلام) امام پنجم شیعیان'''، '''حضرت جعفربن محمد(علیه‌السلام) امام ششم شیعیان''' مدفون هستند و قبر شریف و بدون ضریح آنان محل زیارت شیعیان و سایر مذاهب و علاقه‌مندان اهل‌بیت(علیه‌السلام) است.

 

قبر مطهر '''ابراهیم فرزند رسول اکرم((صلی الله علیه و آله و سلم)''' که در سال هشتم هجرت متولد شده و ۱۸ ماه عمر کرده و در هجدهم ماه رجب دار فانی را وداع گفته در قبرستان بقیع است.

 

'''[[ام البنین|حضرت ام البنین]]''' که نام مقدس فاطمه است، همسر مکرم علی ابن ابی‌طالب امیرمومنان(علیه‌السلام) و مادر حضرت باب الحوائج ابوالفضل(علیه‌السلام) که در روز [[عاشورا]] فرزندانش جانشان را فدای عزیز [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|زهرا(سلام الله عِلِیها)]] نمودند، قبر شریفش در قبرستان بقیع است.

 

قبر شریف '''فاطمه بنت اسد'''، والده ماجده حضرت امیرالمومنان(علیه‌السلام) که دارای مقامات عالیه و از عظمت بسیاری برخوردار بود، کنار ائمه(علیه‌السلام) در قبرستان بقیع است.

 

قبر شریف '''حضرت زینب(سلام الله عِلِیها)'''، '''حضرت ام الکلثوم'''، '''حضرت رقیه''' دختران حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم) که در محل مشخصی قرار دارد، در قبرستان بقیع است. قبر مقدس '''حضرت عقیل بن ابی‌طالب و عبدالله بن جعفر طیار و اسماعیل بن امام جعفر صادق(علیه‌السلام)''' در قبرستان بقیع است.

 

قبور زوجات رسول الله در یک محل مشخص در داخل قبرستان بقیه است. '''عباس عموی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)''' و بسیاری از اصحاب و یاران و خویشان پیغمبر گرامی اسلام در همین قبرستان مقدس مدفون هستند. محتمل است که قبر مطهر صدیقه طاهره کنار قبور شریف چهار امام معصوم باشد.

 

[[بیت الاحزان]] یا قبه الحزن در شمال قبور ائمه قرار داشته و محل گریه حضرت زهرا(سلام الله عِلِیها) پس از رحلت پدرش بوده است.

 

 

قبر [[سعد بن معاذ]]، مرد والامقام از یاران وفادار پیامبر گرامی اسلام که در جنگ‌ها همراه حضرت بود و گاهی نیز نیز مورد اصابت قرار می‌گرفت. نافع (از جمله قرا بزرگ) و [[ابوسعید خدری]] (از صاحبه بزرگ) و از هواداران امیرالمومنین(علیه‌السلام) نیز در قبرستان بقیع است.

 

از بعضی از روایت استفاده می‌شود که سر مبارک حضرت امام حسین(علیه‌السلام) کنار قبور ائمه شیعه مدفون شده است. در محل قبر حضرت ام النبین که در ضلع شمالی قبرستان بقیع واقع شده، دو قبر دیگر نیز که قبرهای عمه‌های رسول الله یعنی عاتکه و حضرت صفیه هستند، قرار گرفته است.