۸۷٬۹۸۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
=اولین خانقاه در مصر= | =اولین خانقاه در مصر= | ||
از نیمۀ دوم قرن ششم در [[مصر]] [[خانقاه]] برپا شد و در آنجا تصوف جمعی پدید آمد. [[صلاح‌الدین ایوبی]] در 569 برای اقامت صوفیانی که از سرزمین‌های دیگر به مصر می‌آمدند خانه‌ای را خانقاه کرد و برای تأمین مخارج آن املاکی وقف نمود. این خانه که در دورۀ فاطمیان متعلق به شخصی به‌نام سعیدالسعداء بود به خانقاه سعیدالسعداء یا صلاحیه مشهور شد و این اولین بار بود که واژۀ خانقاه در مصر به کار رفت. بقایای این خانقاه در مصر وجود دارد. | از نیمۀ دوم قرن ششم در [[مصر]] [[خانقاه]] برپا شد و در آنجا تصوف جمعی پدید آمد. [[صلاح‌الدین ایوبی]] در 569 برای اقامت صوفیانی که از سرزمین‌های دیگر به مصر می‌آمدند خانه‌ای را خانقاه کرد و برای تأمین مخارج آن املاکی وقف نمود. این خانه که در دورۀ فاطمیان متعلق به شخصی به‌نام سعیدالسعداء بود به خانقاه سعیدالسعداء یا صلاحیه مشهور شد و این اولین بار بود که واژۀ خانقاه در مصر به کار رفت. بقایای این خانقاه در مصر وجود دارد. | ||
== شیخ المشایخ الصوفیه == | == شیخ المشایخ الصوفیه == | ||
صلاح‌الدین ایوبی برای اولین بار صدرالدین محمد بن عمادالدین محمود بن حمویه جوینی (فقیه و مدرّس و صوفی، متوفی 617) را شیخ‌الشیوخ خانقاه سعید السعداء کرد تا بر امور صوفیان نظارت کند و این اولین بار بود که چنین لقب و منصبی در مصر به وجود آمد. البته در دورۀ فاطمیان لقب «شیخ‌الصوفیه» وجود داشت، اما این لقب به معنای داشتن منصب و مسئولیت نبود. حکومت‌های بعدی نیز با انتصاب شیخ‌الشیوخ برای حمایت از صوفیان، نظام نظارت دولتی بر امور صوفیان را پدید آوردند. <br> | صلاح‌الدین ایوبی برای اولین بار صدرالدین محمد بن عمادالدین محمود بن حمویه جوینی (فقیه و مدرّس و صوفی، متوفی 617) را شیخ‌الشیوخ خانقاه سعید السعداء کرد تا بر امور صوفیان نظارت کند و این اولین بار بود که چنین لقب و منصبی در مصر به وجود آمد. البته در دورۀ فاطمیان لقب «شیخ‌الصوفیه» وجود داشت، اما این لقب به معنای داشتن منصب و مسئولیت نبود. حکومت‌های بعدی نیز با انتصاب شیخ‌الشیوخ برای حمایت از صوفیان، نظام نظارت دولتی بر امور صوفیان را پدید آوردند. <br> | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۶: | ||
موضع‌گیریهای سیاسی بکری سبب شد که وی در 1329/1911مجبور به کناره‌گیری شود. جانشین وی، عبدالحمید بکری، نسبت به انگلیس هیچ موضع سیاسی‌ای اتخاذ نکرد. در این دوره، چند طریقه، از جمله عظیمیه، حبیبیه، دَمرداشیه و ادریسیه به رسمیت شناخته شدند. | موضع‌گیریهای سیاسی بکری سبب شد که وی در 1329/1911مجبور به کناره‌گیری شود. جانشین وی، عبدالحمید بکری، نسبت به انگلیس هیچ موضع سیاسی‌ای اتخاذ نکرد. در این دوره، چند طریقه، از جمله عظیمیه، حبیبیه، دَمرداشیه و ادریسیه به رسمیت شناخته شدند. | ||
در دوران عبدالحمید بکری، دو گروه دیگر به مخالفان صوفیه پیوستند: جنبش ا[[اخوان‌المسلمین|خوان‌المسلمین]] که [[حسن البنا|حسن‌البنّا]] و جنبش [[وهابیت|وهابیه]]. جنبش وهابیه که تا 1331/ 1913سازماندهی نداشت، از 1332/1914 مبارزه با تصوف را به شکل سازمان یافته‌ای با عنوان «[[ | در دوران عبدالحمید بکری، دو گروه دیگر به مخالفان صوفیه پیوستند: جنبش ا[[اخوان‌المسلمین|خوان‌المسلمین]] که [[حسن البنا|حسن‌البنّا]] و جنبش [[وهابیت|وهابیه]]. جنبش وهابیه که تا 1331/ 1913سازماندهی نداشت، از 1332/1914 مبارزه با تصوف را به شکل سازمان یافته‌ای با عنوان «[[جامعةالشریعه لتعاون العالمین بالکتاب و السنه المحمدیه|جامعةالشریعه لتعاون العالمین بالکتاب و السُنّه المُحَمّدیه]]» آغاز کرد. محمود خَطّاب سُبکی، از مشایخ‌الازهر و مؤسس جامعه‌الشریعه، در نقد صوفیه از عقاید [[ابن تیمیه|ابن‌تیمیه]] و ابن‌قَیم جوزیه استفاده می‌کرد. | ||
در 1325ش/ 1946 ملک فاروق، احمد مراد بکری (آخرین شیخ‌المشایخ از خاندان بکری و فرزند عبدالحمید) را به علت فعالیت‌هایش در حمایت از جدایی‌طلبان سودانی، از مقام شیخ‌المشایخی برکنار کرد و احمد ساوی، از علمای الازهر و شاگرد محمد | در 1325ش/ 1946 ملک فاروق، احمد مراد بکری (آخرین شیخ‌المشایخ از خاندان بکری و فرزند عبدالحمید) را به علت فعالیت‌هایش در حمایت از جدایی‌طلبان سودانی، از مقام شیخ‌المشایخی برکنار کرد و احمد ساوی، از علمای [[الأزهر|الازهر]] و شاگرد [[محمد عبده]]، را شیخ‌المشایخ نمود. | ||
احمد ساوی در 1336ش/1957 استعفا داد و به جای او [[محمد محمود علوان]] (شیخ علوانیۀ خلوتیه، متوفی 1348ش/ 1969)، شیخ‌المشایخ شد. در دورۀ محمد علوان، مجله‌ای ادواری به نام الاسلام و التصوف زیر نظر شورای صوفیه منتشر شد، چند طریقه به رسمیت شناخته شد، هواداران طریقه‌ها افزایش یافتند و نقش متصوفه در اجرای مراسم و اعیاد مذهبی، از جمله مراسم موالید، بیشتر شد. در این دوره نیز بحث میان مخالفان و موافقان تصوف ادامه داشت که عمدتاً در دو ماهنامه منعکس می‌شد: ماهنامۀ «المسلم» ترجمان سازمان عشیرۀ محمدیه وابسته به طریقۀ محمدیۀ شاذلیه و «الاعتصام» ماهنامۀ جامعه‌الشریعه<ref>پروانه عروج‌نیا، دانشنامه جهان اسلام. ج7. ص431-443</ref>. | احمد ساوی در 1336ش/1957 استعفا داد و به جای او [[محمد محمود علوان]] (شیخ علوانیۀ خلوتیه، متوفی 1348ش/ 1969)، شیخ‌المشایخ شد. در دورۀ محمد علوان، مجله‌ای ادواری به نام الاسلام و التصوف زیر نظر شورای صوفیه منتشر شد، چند طریقه به رسمیت شناخته شد، هواداران طریقه‌ها افزایش یافتند و نقش متصوفه در اجرای مراسم و اعیاد مذهبی، از جمله مراسم موالید، بیشتر شد. در این دوره نیز بحث میان مخالفان و موافقان تصوف ادامه داشت که عمدتاً در دو ماهنامه منعکس می‌شد: ماهنامۀ «المسلم» ترجمان سازمان عشیرۀ محمدیه وابسته به طریقۀ محمدیۀ شاذلیه و «الاعتصام» ماهنامۀ جامعه‌الشریعه<ref>پروانه عروج‌نیا، دانشنامه جهان اسلام. ج7. ص431-443</ref>. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۰۹: | ||
طریقت بدویه یا احمدیه یکی از گسترده‌ترین طریقت‌های صوفیه مصر که به به شیخ احمد بن علی البدوی منسوب است. این طریقت انشعابات زیادی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: | طریقت بدویه یا احمدیه یکی از گسترده‌ترین طریقت‌های صوفیه مصر که به به شیخ احمد بن علی البدوی منسوب است. این طریقت انشعابات زیادی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: | ||
[[الطریقة التسقیانیة الأحمدیة]] و [[الطریقة المنایفیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الأمبابیة الأحمدیة]] و [[الطریقة السطوحیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الکناسیة الأحمدیة]] و [[الطریقة المرازقة الأحمدیة]] و [[الطریقة الحمودیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الجوهریة الأحمدیة]] و [[الطریقة الفرغلیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الشناویة الأحمدیة]] و [[الطریقة الزاهدیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الشعیبیة الأحمدیة]] و [[الطریقة البیومیة الأحمدیة]] | [[الطریقة التسقیانیة الأحمدیة]] و [[الطریقة المنایفیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الأمبابیة الأحمدیة]] و [[الطریقة السطوحیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الکناسیة الأحمدیة]] و [[الطریقة المرازقة الأحمدیة]] و [[الطریقة الحمودیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الجوهریة الأحمدیة]] و [[الطریقة الفرغلیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الشناویة الأحمدیة]] و [[الطریقة الزاهدیة الأحمدیة]] و [[الطریقة الشعیبیة الأحمدیة]] و [[الطریقة البیومیة الأحمدیة]] | ||
=== [[برهامیه]] === | === [[برهامیه]] === | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۲: | ||
=== [[قادریه]] === | === [[قادریه]] === | ||
1. [[الطریقة القادریة الفارضیة]]<br> | 1. [[الطریقة القادریة الفارضیة]]<br> | ||
2. [[الطریقة القادریة القاسمیة]] | 2. [[الطریقة القادریة القاسمیة]] | ||
=== [[نقشبندیه]] === | === [[نقشبندیه]] === | ||
1. [[الطریقة النقشبندیة]]<br> | 1. [[الطریقة النقشبندیة]]<br> | ||
2. [[الطریقة الکردیة النقشبندیة]] | 2. [[الطریقة الکردیة النقشبندیة]] | ||
=== [[ادریسیه]] === | === [[ادریسیه]] === | ||
1. [[الطریقة الجعفریة الأحمدیة المحمدیة]]<br> | 1. [[الطریقة الجعفریة الأحمدیة المحمدیة]]<br> | ||
2. [[الطریقة الإدریسیة الأحمدیة]] | 2. [[الطریقة الإدریسیة الأحمدیة]] | ||
=== [[طریقت رفاعیه در مصر|رفاعیه]] === | === [[طریقت رفاعیه در مصر|رفاعیه]] === | ||