۸۷٬۱۹۹
ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده: | [[پرونده:لیله القدر.jpg|بیقاب|چپ]] | ||
'''شب قدر''' یکی از شبهای [[رمضان|ماه رمضان]]، شبی که از هزار ماه برتر است. شب [[نزول قرآن]]، تقدیر امور و بخشش [[گناه|گناهان]] است. شب قدر بزرگترین سند [[امامت]] و تداوم آن در طول زمان است. بر اساس [[روایات]] در این شب، تقدیر یک ساله افراد مشخص میگردد. در تعالیم [[اسلام]] و در کلام [[معصومین (ع)|معصومین (علیهمالسلام)]]، یک شب خاص بهعنوان شب قدر معرفی نشده؛ بلکه یکی از شبهای [[19 رمضان|نوزدهم]]، [[بیست و یکم رمضان|بیست و یکم]] و یا [[بیست و سوم ماه رمضان|بیست و سوم]] ماه مبارک رمضان، شب قدر دانسته شده است. در [[روایات]] به احیا (شب زندهداری) شبهای قدر سفارش زیادی شده و اعمالی برای این شبها تعیین گردیده است. | '''شب قدر''' یکی از شبهای [[رمضان|ماه رمضان]]، شبی که از هزار ماه برتر است. شب [[نزول قرآن]]، تقدیر امور و بخشش [[گناه|گناهان]] است. شب قدر بزرگترین سند [[امامت]] و تداوم آن در طول زمان است. بر اساس [[روایات]] در این شب، تقدیر یک ساله افراد مشخص میگردد. در تعالیم [[اسلام]] و در کلام [[معصومین (ع)|معصومین (علیهمالسلام)]]، یک شب خاص بهعنوان شب قدر معرفی نشده؛ بلکه یکی از شبهای [[19 رمضان|نوزدهم]]، [[بیست و یکم رمضان|بیست و یکم]] و یا [[بیست و سوم ماه رمضان|بیست و سوم]] ماه مبارک رمضان، شب قدر دانسته شده است. در [[روایات]] به احیا (شب زندهداری) شبهای قدر سفارش زیادی شده و اعمالی برای این شبها تعیین گردیده است. | ||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
از مجموع این آیات استفاده میشود که قرآن کریم در یک شب مبارک، در ماه رمضان که همان '''«شب قدر»''' است نازل شده است. پس شب قدر در ماه رمضان است. اما این که کدام یک از شبهای ماه رمضان شب قدر است، در قرآن کریم چیزی برآن دلالت ندارد. و تنها از راه اخبار میتوان آن شب را معین کرد. | از مجموع این آیات استفاده میشود که قرآن کریم در یک شب مبارک، در ماه رمضان که همان '''«شب قدر»''' است نازل شده است. پس شب قدر در ماه رمضان است. اما این که کدام یک از شبهای ماه رمضان شب قدر است، در قرآن کریم چیزی برآن دلالت ندارد. و تنها از راه اخبار میتوان آن شب را معین کرد. | ||
در بعضی از روایات منقول از [[ائمه|ائمه اطهار (علیهمالسلام)]]، '''«شب قدر»''' مردد بین [[19 رمضان|نوزدهم]] و [[بیست و یکم رمضان|بیست و یکم]] و [[بیست و سوم ماه رمضان]] است و در برخی دیگر از آنها مردد بین شب بیست و یکم و بیست و سوم و در روایات دیگری متعین در شب بیست و سوم است<ref>مجمع | در بعضی از روایات منقول از [[ائمه|ائمه اطهار (علیهمالسلام)]]، '''«شب قدر»''' مردد بین [[19 رمضان|نوزدهم]] و [[بیست و یکم رمضان|بیست و یکم]] و [[بیست و سوم ماه رمضان]] است و در برخی دیگر از آنها مردد بین شب بیست و یکم و بیست و سوم و در روایات دیگری متعین در شب بیست و سوم است<ref>طبرسی، ''مجمع البیان''، 1338 ش، ج 10، ص 519.</ref>. و عدم تعین یک شب به جهت تعظیم امر شب قدر بوده تا بندگان خدا با گناهان خود به آن اهانت نکنند. | ||
پس از دیدگاه روایات [[اهل بیت|اهلبیت(علیهمالسلام)]] شب قدر از شبهای ماه رمضان و یکی از سه شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم است. اما روایات منقول از طرق [[اهلسنت]] به طورعجیبی با هم اختلاف داشته و قابل جمع نیستند ولی معروف بین اهلسنت این است که شب [[بیست و هفتم رمضان|بیست و هفتم]] ماه رمضان شب قدر است<ref>تفسیر | پس از دیدگاه روایات [[اهل بیت|اهلبیت (علیهمالسلام)]] شب قدر از شبهای ماه رمضان و یکی از سه شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم است. اما روایات منقول از طرق [[اهلسنت]] به طورعجیبی با هم اختلاف داشته و قابل جمع نیستند ولی معروف بین اهلسنت این است که شب [[بیست و هفتم رمضان|بیست و هفتم]] ماه رمضان شب قدر است<ref>سیوطی، ''تفسیر الدرالمنثور''، ج 6.</ref> و در آن شب قرآن نازل شده است. | ||
== تکرار شب قدر در هر سال == | == تکرار شب قدر در هر سال == | ||
'''«شب قدر»''' منحصر در شب نزول قرآن و سالی که قرآن درآن نازل شد نیست؛ بلکه با تکرار سالها، آن شب نیز تکرار میشود. یعنی درهر [[رمضان|ماه رمضان]]، شب قدری است که در آن شب امور سال آینده تقدیر میشود. دلیل براین امر این است که: | '''«شب قدر»''' منحصر در شب نزول قرآن و سالی که قرآن درآن نازل شد نیست؛ بلکه با تکرار سالها، آن شب نیز تکرار میشود. یعنی درهر [[رمضان|ماه رمضان]]، شب قدری است که در آن شب امور سال آینده تقدیر میشود. دلیل براین امر این است که: | ||
* اولا: نزول قرآن به صورت یکپارچه در یکی از شبهای قدر چهارده قرن گذشته ممکن است ولی تعیین حوادث تمامی قرون گذشته و آینده در آن شب بی معناست. | |||
* اولا: نزول قرآن به | |||
* ثانیا: کلمۀ «یفرق» در آیۀ شریفۀ: {{متن قرآن|فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ |سوره = دخان |آیه = 4 }} به خاطر مضارع بودنش، استمرار را میرساند و نیز کلمه «تنزل» درآیۀ کریمۀ: {{متن قرآن|تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ |سوره = قدر |آیه = 4 }} به دلیل مضارع بودنش دلالت بر استمرار دارد. | * ثانیا: کلمۀ «یفرق» در آیۀ شریفۀ: {{متن قرآن|فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ |سوره = دخان |آیه = 4 }} به خاطر مضارع بودنش، استمرار را میرساند و نیز کلمه «تنزل» درآیۀ کریمۀ: {{متن قرآن|تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ |سوره = قدر |آیه = 4 }} به دلیل مضارع بودنش دلالت بر استمرار دارد. | ||
* ثالثا: از ظاهر عبارت: '''«شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن»''' چنین برمیآید که مادامی که ماه رمضان تکرار میشود آن شب نیز تکرار میشود. پس شب قدر منحصر در یک شب نیست؛ بلکه درهر سال و در ماه رمضان تکرار میشود. | * ثالثا: از ظاهر عبارت: '''«شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن»''' چنین برمیآید که مادامی که ماه رمضان تکرار میشود آن شب نیز تکرار میشود. پس شب قدر منحصر در یک شب نیست؛ بلکه درهر سال و در ماه رمضان تکرار میشود. | ||
در این خصوص در تفسیر برهان از شیخ طوسی از ابوذر روایت شده که گفت: به [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلیالله علیه وآله وسلم)]] عرض کردم یا رسول الله آیا شب قدر شبی است که در عهد [[پیامبران|انبیا]] بوده و امر به آنان نازل میشده و چون از دنیا میرفتند نزول امر در آن شب تعطیل میشده است؟ فرمود: «نه، بلکه شب قدر تا قیامت هست<ref>تفسیر | در این خصوص در تفسیر برهان از شیخ طوسی از ابوذر روایت شده که گفت: به [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلیالله علیه وآله وسلم)]] عرض کردم یا رسول الله آیا شب قدر شبی است که در عهد [[پیامبران|انبیا]] بوده و امر به آنان نازل میشده و چون از دنیا میرفتند نزول امر در آن شب تعطیل میشده است؟ فرمود: «نه، بلکه شب قدر تا قیامت هست<ref>بحرانی، ''تفسیر البرهان''، ج 4، ص 488، ح 26.</ref>». | ||
== عظمت شب قدر == | == عظمت شب قدر == | ||
[[پرونده:شب قدر 2 (2).jpg|بیقاب|راست]] | |||
در [[سوره قدر]] میخوانیم: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ* وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ* لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ|سوره = قدر|آیه = 1_3}} خداوند متعال برای بیان عظمت شب قدر با این که ممکن بود بفرماید: '''«وما أَدراك ما هی، هی خیر من الف شهر»''' یعنی با این که میتوانست در آیۀ دوم و سوم به جای کلمه '''«لیلة القدر»''' ضمیر بیاورد، خود کلمه را آورد تا بر عظمت این شب دلالت کند. و با آیات بعد عظمت این شب را بیان کرد به اینکه این شب از هزار ماه بهتر است. منظور از بهتر بودن این شب از هزار ماه، بهتر بودن از حیث فضیلت [[عبادت]] است. چه اینکه با غرض [[قرآن]] نیز مناسبت دارد. چون همۀ عنایت قرآن در این است که مردم را به خدا نزدیک و به وسیله عبادت زنده کند. و احیا یا عبادت آن شب از عبادت هزار ماه بهتر است. | در [[سوره قدر]] میخوانیم: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ* وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ* لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ|سوره = قدر|آیه = 1_3}} خداوند متعال برای بیان عظمت شب قدر با این که ممکن بود بفرماید: '''«وما أَدراك ما هی، هی خیر من الف شهر»''' یعنی با این که میتوانست در آیۀ دوم و سوم به جای کلمه '''«لیلة القدر»''' ضمیر بیاورد، خود کلمه را آورد تا بر عظمت این شب دلالت کند. و با آیات بعد عظمت این شب را بیان کرد به اینکه این شب از هزار ماه بهتر است. منظور از بهتر بودن این شب از هزار ماه، بهتر بودن از حیث فضیلت [[عبادت]] است. چه اینکه با غرض [[قرآن]] نیز مناسبت دارد. چون همۀ عنایت قرآن در این است که مردم را به خدا نزدیک و به وسیله عبادت زنده کند. و احیا یا عبادت آن شب از عبادت هزار ماه بهتر است. | ||
از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیهالسلام)]] سؤال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ (با این که در آن هزار ماه در هر دوازده ماهش یک شب قدر است). | از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیهالسلام)]] سؤال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ (با این که در آن هزار ماه در هر دوازده ماهش یک شب قدر است). | ||
حضرت فرمود: «عبادت در شب قدر بهتر است از عبادت در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد<ref> | حضرت فرمود: «عبادت در شب قدر بهتر است از عبادت در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد<ref>کلینی، ''فروع کافی''، ج 4، ص157، ح 4.</ref>». | ||
== وقایع شب قدر == | == وقایع شب قدر == | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
بر اساس آیۀ شریفۀ: {{متن قرآن|تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ|سوره = قدر|آیه = 4}} [[ملائکه]] و [[روح]] در این شب به اذن پروردگارشان نازل میشوند. مراد از [[روح]]، آن روحی است که از عالم امر است و خدای متعال دربارهاش فرموده است: {{متن قرآن|قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي ...|سوره = اسراء|آیه = 85}} دراین که مراد از امر چیست؟ بحثهای مفصلی در تفسیر شریف [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] آمده است که به جهت اختصار مبحث، به دو روایت در مورد نزول [[ملائکه]] و این که [[روح]] چیست بسنده میشود. | بر اساس آیۀ شریفۀ: {{متن قرآن|تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ|سوره = قدر|آیه = 4}} [[ملائکه]] و [[روح]] در این شب به اذن پروردگارشان نازل میشوند. مراد از [[روح]]، آن روحی است که از عالم امر است و خدای متعال دربارهاش فرموده است: {{متن قرآن|قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي ...|سوره = اسراء|آیه = 85}} دراین که مراد از امر چیست؟ بحثهای مفصلی در تفسیر شریف [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] آمده است که به جهت اختصار مبحث، به دو روایت در مورد نزول [[ملائکه]] و این که [[روح]] چیست بسنده میشود. | ||
# [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلیالله علیه وآله وسلم)]] فرمود: وقتی شب قدر میشود ملائکهای که ساکن در '''«سدره المنتهی»''' هستند و [[جبرئیل]] یکی از ایشان است نازل میشوند در حالی که جبرئیل به اتفاق سایرین پرچمهایی را به همراه دارند. یک پرچم بالای قبر من، و یکی بر بالای [[بیتالمقدس]] و پرچمی در [[مسجدالحرام]] و پرچمی بر [[طورسینا|طور سینا]] نصب میکنند و هیچ مؤمن و مؤمنهای دراین نقاط نمیماند مگر آن که جبرئیل به او سلام میکنند، مگر کسی که دائم الخمر و یا معتاد به خوردن گوشت خوک و یا زعفران مالیدن به بدن خود باشد<ref> | # [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلیالله علیه وآله وسلم)]] فرمود: وقتی شب قدر میشود ملائکهای که ساکن در '''«سدره المنتهی»''' هستند و [[جبرئیل]] یکی از ایشان است نازل میشوند در حالی که جبرئیل به اتفاق سایرین پرچمهایی را به همراه دارند. یک پرچم بالای قبر من، و یکی بر بالای [[بیتالمقدس]] و پرچمی در [[مسجدالحرام]] و پرچمی بر [[طورسینا|طور سینا]] نصب میکنند و هیچ مؤمن و مؤمنهای دراین نقاط نمیماند مگر آن که جبرئیل به او سلام میکنند، مگر کسی که دائم الخمر و یا معتاد به خوردن گوشت خوک و یا زعفران مالیدن به بدن خود باشد<ref>طبرسی، مجمع البیان، 1338 ش، ج 10، ص 520.</ref>. | ||
# از [[جعفر بن محمد ( | # از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیهالسلام)]] در مورد [[روح]] سؤال شد. حضرت فرمودند: روح از [[جبرئیل]] بزرگتر است و جبرئیل از سنخ [[ملائکه]] است و روح ازآن سنخ نیست. مگر نمیبینی خدای متعال فرموده: '''«تنزل الملائکه والروح»''' پس معلوم میشود روح غیر از ملائکه است<ref>بحرانی، ''تفسیر برهان''، ج 4، ص 481، ح 1.</ref>. | ||
=== سلام و امنیت === | === سلام و امنیت === | ||
[[قرآن کریم]] در بیان این ویژگی '''«شب قدر»''' میفرماید: {{متن قرآن|سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ|سوره = قدر|آیه = 5»}} کلمۀ سلام و سلامت به معنای عاری بودن از آفات ظاهری و باطنی است. و جملۀ '''«سلام هی»''' اشاره به این مطلب دارد که عنایت الهی تعلق گرفته است به این که رحمتش شامل همۀ آن بندگان بشود که به سوی او روی میآورند و نیز به اینکه در خصوص شب قدر باب عذابش بسته باشد. به این معنا که عذابی جدید نفرستد. و لازمه این معنا این است که در این شب، کید شیطانها هم مؤثر واقع نشود چنانکه در بعضی از روایات نیز به این معنا اشاره شده است. | [[قرآن کریم]] در بیان این ویژگی '''«شب قدر»''' میفرماید: {{متن قرآن|سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ|سوره = قدر|آیه = 5»}} کلمۀ سلام و سلامت به معنای عاری بودن از آفات ظاهری و باطنی است. و جملۀ '''«سلام هی»''' اشاره به این مطلب دارد که عنایت الهی تعلق گرفته است به این که رحمتش شامل همۀ آن بندگان بشود که به سوی او روی میآورند و نیز به اینکه در خصوص شب قدر باب عذابش بسته باشد. به این معنا که عذابی جدید نفرستد. و لازمه این معنا این است که در این شب، کید شیطانها هم مؤثر واقع نشود چنانکه در بعضی از روایات نیز به این معنا اشاره شده است. | ||
البته بعضی از مفسرین گفتهاند: مراد از کلمه '''«سلام»''' این است که در شب قدر [[ملائکه]] از هر [[مؤمن]] مشغول به عبادت بگذرند، سلام میدهند. | البته بعضی از مفسرین گفتهاند: مراد از کلمه '''«سلام»''' این است که در شب قدر [[ملائکه]] از هر [[مؤمن]] مشغول به عبادت بگذرند، سلام میدهند. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[قرآن]] | |||
* [[امامت]] | |||
* [[تفسیر]] | |||
* [[19 رمضان]] | |||
* [[21 رمضان]] | |||
* [[23 رمضان]] | |||
* [[سوره قدر]] | |||
* [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
== پیوند به بیرون == | |||
* [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/961363/%d8%b4%d8%a8-%d9%82%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%85%d9%81%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%82%d8%b1%d8%a7%d9%86 شب قدر در نگاه مفسران]. | |||
== منابع == | |||
* قرآن کریم. | |||
* سید محسن امین، ''اعیان الشیعه''، تحقيق: حسن الأمين، بیتا، بیجا. | |||
[[ur:شب قدر]] | [[ur:شب قدر]] | ||
[[رده:مناسبتهای اسلامی]] | [[رده:مناسبتهای اسلامی]] | ||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | ||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] |