محسن علی نجفی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = شیخ محسن علی نجفی
| عنوان = محسن علی نجفی
| تصویر =  
| تصویر = محسن علی نجفی.jpg
| نام =  محسن علی نجغی
| نام =  محسن علی  
| نام‌های دیگر = محسن ملت
| نام‌های دیگر = محسن ملت
| سال تولد = ۱۹۴۳م
| سال تولد = 1942 م
| تاریخ تولد =
| محل تولد = [[پاکستان]]
| محل تولد = [[پاکستان]]
| سال درگذشت =  
| سال درگذشت = 2024  م
| تاریخ درگذشت =  
| تاریخ درگذشت = نهم ژانویه
| محل درگذشت =  
| محل درگذشت = [[پاکستان]]
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | [[سید محمد باقر صدر|محمد باقر الصدر]] |[[سید ابوالقاسم خوئی|سید ابو القاسم خویی]]}}
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | [[سید محمد باقر صدر|محمد باقر الصدر]] |[[سید ابوالقاسم خوئی|سید ابو القاسم خویی]]}}
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |سید جواد نقوی | شیخ سلیم}}
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |سید جواد نقوی | شیخ سلیم}}
خط ۱۴: خط ۱۵:
| مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | ترجمه [[آخرین دختر (کتاب)|کتاب]] الکوثر فی تفسیر القرآن، النھج السوی فی معنی المولی والولی }}
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | ترجمه [[آخرین دختر (کتاب)|کتاب]] الکوثر فی تفسیر القرآن، النھج السوی فی معنی المولی والولی }}
| فعالیت‌ها = موسسه هیات [[مذهب شیعه| جامعه اهل بیت(ع) و جامعه الکوثر]]
| فعالیت‌ها = موسسه هیئت [[مذهب شیعه| جامعة اهل‎بیت (علیه‌السلام) و جامعة الکوثر]]
| وبگاه = {{نشانی وب|https://mohsinalinajafi.com/}}
| وبگاه = {{نشانی وب|https://mohsinalinajafi.com/}}
}}
}}
''' محسن علی نجفی''' یکی از منادیان [[وحدت اسلامی]] در کشور [[پاکستان]] است و فعالیت های زیادی در زمینه فرهنگی، آموزشی،‌ اجتماعی و سیاسی دارد. همچنین او از مفسران و فعالان شیعی به حساب  می‌آید. محسن علی نجفی مؤسس و سرپرست  مدارس جامعۀ [[اهل بیت|اهل البیت]]، جامعۀ الکوثر و سازمان آموزشی اسوه می‌باشد. او در زبان‌های [[زبان عربی|عربی]]، اردو و [[زبان فارسی|فارسی]] تألیفاتی زیادی دارد. وی  نماینده [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] در پاکستان است.
''' محسن علی نجفی''' یکی از منادیان [[وحدت اسلامی]] در کشور [[پاکستان]] بود و فعالیت‌های زیادی در زمینۀ فرهنگی، آموزشی،‌ اجتماعی و سیاسی داشت. همچنین او از مفسران و فعالان شیعی به‌شمار می‌آید. وی مؤسس و سرپرست  مدارس جامعة اهل‌البیت، جامعة الکوثر و سازمان آموزشی اسوه می‌باشد. او در زبان‌های [[زبان عربی|عربی]]، اردو و [[زبان فارسی|فارسی]] تألیفاتی زیادی دارد. او نمایندۀ [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] در پاکستان بود. وی در سن 84 سالگی در اسلام آباد درگذشت.
== زندگی نامه ==
 
وی در سال 1360هجري، ق/ 1940م، در منتوكه بلتستان در یک خانوادۀ مذهبی و اهل علم به دنيا آمد.
== زندگی‌نامه ==
و  آموزش‌های ابتدائی دينی را نزد پدرش مولانا حسين جان (متوفي1374هجري) فرا گرفت. و بعد از وفات وی خدمت يكی از علمای معروف دينی بلتستان به نام مولانا سيد احمد موسوی رفت <ref>سعیدی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن در گلگت و بلتستان، 1400ش، ص134</ref>.
وی در سال 1360 ق، برابر با 1942 م، در منتوكه [[بلتستان]] در یک خانوادۀ مذهبی و اهل علم به دنیا آمد. و  آموزش‌های ابتدایی دینی را نزد پدرش مولانا حسین جان (متوفی1374 ق) فرا گرفت. و بعد از وفات وی خدمت یكی از علمای معروف دینی بلتستان به نام مولانا سید احمد موسوی رفت<ref>سعیدی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن در گلگت و بلتستان، 1400 ش، ص 134.</ref>.


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==
وی در سال 1382هق، به مدرسة مشارع العلوم حيدرآباد سند، وارد شد. بعد از يك سال به دارالعلوم جعفريه خوشاب رفت، و از محضر [[محمد حسین نجفی|شيخ محمد حسين]]، مدرس اعلای جامعۀ المعصومين سرهوپوره فيصل آباد كسب فيض نمود. دو سال بعد به جامعۀ المنتظر لاهور رفت و علاوه بر ديگر علماء از محضر [[سید صفدر حسین نجفی|سید صفدر حسين نجفي]] كسب فيض كرد. در سال 1387م، مطابق 1969، راهي نجف اشرف شد، و از استادان ذيل علوم آل محمد را آموخت:
او در سال 1382 ق، به مدرسة مشارع العلوم حیدرآباد سند، وارد شد. بعد از یکسال به دارالعلوم جعفریه خوشاب رفت، و از محضر [[محمد حسین نجفی|شیخ محمد حسین]]، مدرس اعلای جامعة المعصومین سرهوپوره فیصل‌آباد كسب فیض نمود. دو سال بعد به جامعة المنتظر لاهور رفت و علاوه بر دیگر علما از محضر [[سید صفدر حسین نجفی|سید صفدر حسین نجفی]] كسب فیض كرد. در سال 1387 م، مطابق با 1969 م، راهی [[نجف|نجف اشرف]] شد، و از استادانی همچون: [[سید ابوالقاسم خوئی|آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی]] و [[سید محمد باقر صدر|آیت‌الله سید شهید محمد باقر صدر]] بهره گرفت<ref>نقوی، تذکرۀ علمای امامیه پاکستان، 1415 ق، ص 252.</ref>.  
* [[سید ابوالقاسم خوئی|آيت الله سيد ابوالقاسم خوئی]]
 
* [[سید محمد باقر صدر|آيت‌الله سيد شهيد محمد باقر الصدر]]، (متوفي1980م) <ref>نقوی، تذکرۀ علمای امامیه پاکستان، 1415هق، ص252</ref>.
== بازگشت به کشور ==
== بازگشت به کشور ==
محسن علی نجفی بعد از اقامت هشت سال در [[نجف|نجف اشرف]] در سال 1974، به پاكستان بازگشت و اسلام‌آباد را محل سكونت خود قرار داد، و مدرسه‌ی به نام جامعه‌ اهل‌البيت (ع) بنا كرد، و از سال 1979، در همان مدرسه ماهنامه‌ای به نام '''الزهراء''' را انتشار كرد. وی در سال 1981م، يك سلسله درس برای نوجوانان ترتيب داد كه هنوز هم ادامه دارد <ref>سعیدی، تاریخ تشیع در گلگت و بلتستان،ص135</ref>.
ایشان بعد از اقامت هشت سال در [[نجف|نجف اشرف]] در سال 1974 م، به [[پاکستان|پاكستان]] بازگشت و اسلام‌آباد را محل سكونت خود قرار داد، و مدرسه‌ای به نام جامعة اهل‌البیت (علیهم‌السلام) بنا كرد، و از سال 1979 م، در همان مدرسه ماهنامه‌ای به نام '''الزهراء''' را منتشر نمود. وی در سال 1981 م، یک سلسله درس برای نوجوانان ترتیب داد كه هنوز هم ادامه دارد<ref>سعیدی، تاریخ تشیع در گلگت و بلتستان، ص 135 .</ref>.


== آثار ==
== آثار ==
شيخ‌ محسن علی نجفی، به زبانهای فارسی، عربی، اردو و بلتی تسلط دارد. و مؤلف چندين كتاب است كه عبارت‌اند از:
شیخ‌ محسن علی نجفی، به زبان‌های فارسی، [[زبان عربی|عربی]]، اردو و بلتی تسلط داشت و مؤلف چندین كتاب است كه عبارت‌اند از:
* الکوثر فی تفسیرالقرآن دس جلد۔
# الکوثر فی تفسیرالقرآن دس جلد؛
* بلاغ القرآن: ترجمه و تفسیر مختصر
# بلاغ القرآن: ترجمه و تفسیر مختصر؛
* علی امام بنص صفاته و خصائص ذاته
# علی امام بنص صفاته و خصائص ذاته؛
* خطبه بنت علی زینب کبریٰ سلام اللہ علیھا دربار یزید لعین میں شریکۃ الحسین، علیؑ کی شیر
# خطبه بنت علی زینب کبری (سلام‌اللہ علیھا) دربار یزید لعین میں شریکۃ الحسین، علیؑ کی شیر؛
* انسان اور کائنات میں اللہ کی تجلی 
# انسان اور کائنات میں اللہ کی تجلی؛
* دراسات عصریه فی الالھیات
# دراسات عصریه فی الالھیات؛
* النھج السوی فی معنی المولی و الولی  این کتاب به عنوان راه سبز آسمان:کتاب النهج السوی فی معنی المولی و الولی: پژوهشی پیرامون معنی "مولا" و "ولی" توسط سید مرتضی به فارسی ترجمه شده است <ref>[https://www.gisoom.com/book/1212057/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%A8%D8%B2-%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D9%81% gisoom.com]</ref>.
# خطبۀ فدک؛
* خطبۀ فدک
# دوستی [[اهل بیت|اهل‌بیت]] کی نظر میں؛
* دوستی [[اهل بیت]] کی نظر میں
# آئین بندگی؛
* آئین بندگی
# محنت کا اسلامی تصور؛
* محنت کا اسلامی تصور
# فلسفۀ [[نماز]] ؛
* فلسفۀ [[نماز]]  
# راهنماء اصول،؛
* راهنماء اصول 
# تلخیص المنطق للعلامۃ المظفر؛
* تلخیص المنطق للعلامۃ المظفر 
# تلخیص المعانی للتفتازانی؛
* تلخیص المعانی للتفتازانی 
# اسلامی فلسفۀ اور مارکسزم؛
* اسلامی فلسفۀ اور مارکسزم 
# تدوین و تحفظ [[قرآن]]  ؛
* تدوین و تحفظ [[قرآن]]   
# شرح و ترجمۀ خطبۀ [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|زھرا (سلام‎اللہ علیها)]]؛
* شرح و ترجمۀ خطبۀ [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|زھراء سلام اللہ علیها]]
# آئین بندگی آئین بندگی؛
* آئین بندگی آئین بندگی <ref>تصانیف اور تالیفات، [https://mohsinalinajafi.com/?cat=2 mohsinalinajafi.com]</ref>۔
# النھج السوی فی معنی المولی و الولی. این کتاب به‎عنوان راه سبز آسمان: کتاب النهج السوی فی معنی المولی و الولی: پژوهشی پیرامون معنی "مولا" و "ولی" توسط سید مرتضی به فارسی ترجمه شده است.
علاوه بر اين كتاب‌ها در حدود پنجاه مقاله در ماهنامة الزهراء به چاپ رسيده است <ref>نقوی، همان، ص252</ref>.
علاوه بر این كتاب‌ها در حدود پنجاه مقاله در ماهنامۀ الزهراء به چاپ رسیده است<ref>نقوی، همان، ص 252.</ref>.


== خدمات فرهنگی و آموزشی ==
== خدمات فرهنگی و آموزشی ==
زیر نظر و سرپرستی او مدارس دینی متعددی به عنوان مدارس اهل بیت علیهم السلام در سراسر کشور فعال است. تعداد این مدارس بیش از 27 هست که در آنها اعم از پسر و دختر مشغول علوم دینی در سطوح مختلف هستند و مشهورترین آنها جامعۀ اهل بیت و الکوثر در اسلام آباد است <ref>حجۃ الاسلام والمسلمین علامہ شیخ محسن علی نجفی دام عزہ، [https://mohsinalinajafi.com/?page_id=8 mohsinalinajafi.com]</ref>.
در سراسر کشور پاکستان در زمان حیاتش به سرپرستی او مدارس دینی متعددی به‌عنوان مدارس اهل‌بیت (علیهم السلام) فعال بود. تعداد این مدارس بیش از 27 مدرسه می‌باشد که در آنها اعم از پسر و دختر مشغول علوم دینی در سطوح مختلف هستند و مشهورترین آنها جامعة اهل‌بیت و الکوثر در اسلام‌آباد است<ref>حجۃ الاسلام والمسلمین علامہ شیخ محسن علی نجفی دام عزہ، [https://mohsinalinajafi.com/?page_id=8 mohsinalinajafi.com].</ref>. علاوه بر آن توسط وی مدارس عصری زیادی به نام اسوه سیستم در سطوح مختلف در کشور پاکستان فعال است.
علاوه برآن توسط وی مدارس عصری زیادی بنام اسوه سیستم در سطوح مختلف در کشور پاکستان فعال است.


== خدمات اجتماعی و رفاهی ==
== خدمات اجتماعی و رفاهی ==
شيخ محسن علی نجفی، علاوه بر اهتمام به تعليم و تربيت دانش پژوهان، كارهای رفاهی و اجتماعی و برطرف نمودن مشكلات مردم شيعيان پاكستان و كمك به فقراء و نيازمندان مشغول می‌باشد. يكي از فعاليت‌هاي وی تاسيس بنياد جابرين حيان است كه در [[بلتستان]] و جاهاي مختلف مدارس اسوه پبلك سكول، زير نظر اين بنياد اداره مي‌شود و هزاران نفر از تشنگان علوم از آن سيراب می‌شوند <ref>سعیدی، همان، ص136</ref>.
شیخ، علاوه بر اهتمام به تعلیم و تربیت دانش‌پژوهان، كارهای رفاهی و اجتماعی و برطرف نمودن مشكلات مردم [[مذهب شیعه|شیعیان]] پاكستان و كمک به فقرا و نیازمندان مشغول می‌باشد. یكی از فعالیت‌های وی تاسیس بنیاد جابر بن حیان است كه در و جاهای مختلف مدارس اسوه پبلکسكول، زیر نظر این بنیاد اداره می‌شود و هزاران نفر از تشنگان علوم از آن سیراب می‌شوند<ref>سعیدی، همان، ص 136.</ref>.
 
==درگذشت ==
علامه «شیخ محسن علی نجفی» از علمای صاحب‌نام شیعیان پاکستان و موسس حوزۀ علمیۀ جامعة الکوثر که چهره‌ای مدافع [[وحدت اسلامی]] شناخته می‌شد، در اسلام‌آباد درگذشت. این‌ عالم ربانی که بیش از نیم قرن مدیریت جامعة الکوثر به‌عنوان بزرگترین مرکز دینی و حوزوی شیعیان در پاکستان را به عهده داشت پس از عمری تبلیغ معارف اسلام و نشر فرهنگ اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در سن ۸۴ سالگی درگذشت<ref>[https://pelikan.media/ni/2vDasBi7pot24Km8N/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D9%86%D8%AC%D9%81%DB%8C_%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA  ر. ک: افکارنیوز].</ref>.
== پیام رهبر معظم انقلاب ==
[[سید علی حسینی خامنه‌ای|رهبر معظم انقلاب]] در پیامی ارتحال عالم بزرگوار حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ محسن علی نجفی را به علما و حوزه‌های علمیۀ پاکستان تسلیت گفتند.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری فارس، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی ارتحال عالم بزرگوار حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ «محسن علی نجفی» را به علما و حوزه‌های علمیۀ پاکستان تسلیت گفتند.
متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
 
بسم الله الرحمن الرحیم
 
انا لله و انا الیه راجعون
 
خبر ارتحال عالم بزرگوار و خدوم مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین جناب حاج شیخ محسن علی نجفی طابَ ثَراه موجب تأثر و تأسف گردید.
اینجانب فقدان این عالم محترم را به علما و حوزه‌های علمیه پاکستان، خانواده و دوستداران ایشان مخصوصاً شیعیان محترم «[[بلتستان|بَلتِستان]]» تسلیت گفته و از خداوند شکور برای این عالم وارسته غفران واسعه و علو درجات و برای بازماندگان محترم صبر و اجر مسئلت دارم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
 
[[سید علی حسینی خامنه‌ای|سیدعلی خامنه‌ای]]<ref>تسلیت رهبر معظم انقلاب [https://www.farsnews.ir/news/14021021000360/%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%B8%D9%85-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%B4%DB%8C farsnews.ir    ر. ک: خبرگزاری فارس].</ref>.
 
 
۲۰ دی ماه ۱۴۰۲
 
== پیام آیت‌الله سیستانی ==
[[پرونده:پیام آیت الله سیستانی.jpg|بی‌قاب|چپ|بندانگشتی|]]
در پی ارتحال شیخ محسن علی نجفی، [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] پیامی به شرح زیر صادر کردند:
 
بسم الله الرحمن الرحيم
 
«انا لله وانا اليه راجعون»
 
خبر ارتحال عالم عامل حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ محسن علی نجفی (رضوان‌الله علیه ) موجب تأسف و تأثر گردید آن بزرگوار سالیان متمادی از عمر شریفشان را در ترویج دین مبین و خدمت به مؤمنین صرف، و با تأسیس و ادارۀ چند مرکز علمی و آموزشی کمک شایانی به جامعۀ ایمانی در پاکستان نمودند. جزاه الله خير جزاء المحسنين .
اینجانب مصیبت فقدان آن روحانی والامقام را به عموم برادران و خواهران ایمانی در پاکستان، به خصوص بستگان و علاقمندان ایشان تسلیت عرض نموده و از خداوند مستعان برای آن فقید سعید علو درجات و برای بازماندگانشان صبر جميل و أجر جزیل مسئلت دارم، ولا حول ولا قوة الا بالله العلی العظيم<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1721832/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE/  ر. ک: خبرگزاری شفقنا].</ref>.
 
علی الحسینی السیستانی
 
۲۶/ج ۲/ ۱۴۴۵ ق
== پیام دبیرکل مجمع تقریب ==
[[ حمید شهریاری|حجت‌ الاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری]]، دبیرکل [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] طی پیامی در گذشت آیت‌الله شیخ محسن علی نجفی، مفسر جلیل‌القدر، عالم تقریبی و مؤسس حوزه علمیه جامعة الکوثر [[پاکستان]] را تسلیت گفت.
به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، متن پیام به شرح زیر است:
 
بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمنِ ٱلرَّحِيمِ
إذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَهٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْءٌ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ
 
حضرات مستطاب جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای شیخ محمد اسحاق نجفی
و جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای شیخ انورعلی نجفی (أدام الله عزّهم)
 
سلام علیکم
 
خبر درگذشت مفسر جلیل‌القدر، عالم تقریبی و مؤسس حوزه علمیه جامعة الکوثر پاکستان، حضرت آیت‌الله شیخ محسن علی نجفی (رحمة الله علیه)، موجب تأثر و تألم عمیق اینجانب شد.
 
مرحوم شیخ محسن علی نجفی در [[حوزه علمیه نجف|حوزۀ علمیۀ نجف]] در محضر اساتید و بزرگانی چون حضرات آیات عظام [[سید ابوالقاسم خوئی]] و [[سید محمد باقر صدر|سید محمدباقر صدر]] (رحمةالله علیهم) کسب فیض نمود. اهتمام وافر و خدمات ارزشمند و فراوان ایشان به محرومان در عرصه‌های مختلف اجتماع سبب شد که با لقب وزین «محسن ملت جعفریه» مشهور شود.
 
مقولۀ [[وحدت اسلامی|وحدت مسلمانان]] و تقریب [[فرق و مذاهب اسلامی|مذاهب اسلامی]]، دغدغه همیشگی ایشان بود.
 
بنیان‌گذاری و تأسیس مدارس جامعة الکوثر، جامعة أهل البیت (علیهم‌السلام) و مجموعه آموزشی اسوه در پاکستان و تألیف تفسیر گرانسنگ الکوثر، از خدمات ارزندۀ مرحوم نجفی به ساحت نورانی اسلام و صدقه جاریه و باقیات الصالحات آن عالم عامل است که سرمشق و چراغ راه شاگردان آن عزیز سفر کرده قرار خواهد گرفت.
 
اینجانب ارتحال این مفسر فاضل و شخصیت تقریبی را به محضر علما و بزرگان پاکستان، مردم مؤمن و شریف این کشور، همچنین بیت معزز، فرزندان محترم آن فقید سعید، خاصه شما حضرات معظم تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای ایشان علو درجات و برای بازماندگان، صبر و عافیت مسئلت دارم<ref> تسلیت دبیرکل مجمع تقریب،  [https://www.taqrib.ir/fa/news/%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D9%84-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D8%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A4%D8%B3%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D taqrib.ir].</ref>.
 
== جستارهای وابسته ==
* [[سید علی حسینی سیستانی]]
* [[سید ابوالقاسم خوئی]]
* [[سید محمد باقر صدر]]
* [[پاکستان]]
* [[بلتستان]]


== پانویس ==  
== پانویس ==  
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
# سعیدی، فرمان علی، تاریخ تشیع و عوامل آن در گلگت و بلتستان، قم، دار التهذیب، 1400ش.
* سعیدی، فرمان علی، تاریخ تشیع و عوامل آن در گلگت و بلتستان، قم، دار التهذیب، 1400 ش.
# نقوی، سید حسین عارف،  تذکرۀ علمای امامیه پاکستان، آستان قدس رضوی،  1415هق.
* نقوی، سید حسین عارف،  تذکرۀ علمای امامیه پاکستان، آستان قدس رضوی،  1415 ق.
# حجت الاسلام والمسلمین علامه شیخ محسن علی نجفی دام عزہ، mohsinalinajafi.com
* حجت الاسلام والمسلمین علامه شیخ محسن علی نجفی دام عزہ.
 
{{علمای پاکستان}}
 
[[رده:شخصیت‌ها]]
[[رده:شخصیت‌ها]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:پاکستان]]
[[رده:پاکستان]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۸۱۰

ویرایش