۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
در مغرب: | در مغرب: | ||
*پدرش محمد بن محمد (د 981ق) که از او فرائض (تقسیم میراث) و حساب و برخى کتابها را فراگرفت <ref>ابن قاضى، درة الحجال، 2/215</ref> | *پدرش محمد بن محمد (د 981ق) که از او فرائض (تقسیم میراث) و حساب و برخى کتابها را فراگرفت <ref>ابن قاضى، درة الحجال، 2/215</ref> | ||
* ابوالعباس احمد بن على المَنجور مکناسى (د 995ق) که در معقول و منقول، تاریخ، بیان، منطق، و اصول استاد بود و ابن قاضى از 975ق تا فوت او مدت 20 سال، جز ایام اسارت و اقامتش در مراکش، پیوسته با او بود <ref>همان، 1/157، 163</ref>. سخنان ستایش‌آمیز ابن قاضى در حق این استادش میزان دلبستگى وی را به او مى‌نمایاند <ref>همان، 1/163، جذوة الاقتباس، 1/135-136</ref> | *ابوالعباس احمد بن على المَنجور مکناسى (د 995ق) که در معقول و منقول، تاریخ، بیان، منطق، و اصول استاد بود و ابن قاضى از 975ق تا فوت او مدت 20 سال، جز ایام اسارت و اقامتش در مراکش، پیوسته با او بود <ref>همان، 1/157، 163</ref>. سخنان ستایش‌آمیز ابن قاضى در حق این استادش میزان دلبستگى وی را به او مى‌نمایاند <ref>همان، 1/163، جذوة الاقتباس، 1/135-136</ref> | ||
* محمد بن قاسم قیسى معروف به قَصّار (زنده در 999ق) [[محدث]] و رجالى که به نظر مى‌رسد ابن قاضى پس از رهایى از اسارت، از او استفاده کرده است <ref>ابن قاضى، درة الحجال، 2/153-154، 159</ref> | *محمد بن قاسم قیسى معروف به قَصّار (زنده در 999ق) [[محدث]] و رجالى که به نظر مى‌رسد ابن قاضى پس از رهایى از اسارت، از او استفاده کرده است <ref>ابن قاضى، درة الحجال، 2/153-154، 159</ref> | ||
* ابومالک عبدالواحد بن احمد حسنى مراکشى (د 1003ق)، فقیه، ادیب، مفتى و محدث که ابن قاضى در شوال 998 از او اجازه عام گرفت <ref>همان، 3/140-142، جذوة الاقتباس، 2/453-454</ref> | *ابومالک عبدالواحد بن احمد حسنى مراکشى (د 1003ق)، فقیه، ادیب، مفتى و محدث که ابن قاضى در شوال 998 از او اجازه عام گرفت <ref>همان، 3/140-142، جذوة الاقتباس، 2/453-454</ref> | ||
* عبدالرحمان بن عبدالواحد سجلماسى که ابن قاضى در 99ق از او اجازه یافت <ref>همو، درة الحجال، 3/101</ref> | *عبدالرحمان بن عبدالواحد سجلماسى که ابن قاضى در 99ق از او اجازه یافت <ref>همو، درة الحجال، 3/101</ref> | ||
* محمد بن یوسف تدغى (زنده در 999ق)، استاد فقه و نحو و حدیث، با حافظه‌ای قوی که ابن قاضى در 998ق در مراکش به خط خود او از او اجازه روایت گرفت <ref>همان، 2/164- 165، 187</ref> | *محمد بن یوسف تدغى (زنده در 999ق)، استاد فقه و نحو و حدیث، با حافظه‌ای قوی که ابن قاضى در 998ق در مراکش به خط خود او از او اجازه روایت گرفت <ref>همان، 2/164- 165، 187</ref> | ||
و در مشرق: | و در مشرق: | ||
*سالم بن محمد سنهوری مالکى، فقیه و محدث و راویه که ابن قاضى در 986ق در [[قاهره]] شاگرد او بود <ref>همان، 3/314</ref> | *سالم بن محمد سنهوری مالکى، فقیه و محدث و راویه که ابن قاضى در 986ق در [[قاهره]] شاگرد او بود <ref>همان، 3/314</ref> | ||
* راشد بن عبدالله بغدادی شافعى، استاد معقول و [[نحو]] که ابن قاضى در قاهره در 986ق از او [[منطق]] فراگرفت <ref>همان، 1/276</ref> | *راشد بن عبدالله بغدادی شافعى، استاد معقول و [[نحو]] که ابن قاضى در قاهره در 986ق از او [[منطق]] فراگرفت <ref>همان، 1/276</ref> | ||
* ابراهیم بن عبدالرحمان علقمى شافعى اشعری (د 997ق)، محدث و راویه که ابن قاضى در 986 در قاهره از وی بهره جست <ref>همان، 1/203</ref> | *ابراهیم بن عبدالرحمان علقمى شافعى اشعری (د 997ق)، محدث و راویه که ابن قاضى در 986 در قاهره از وی بهره جست <ref>همان، 1/203</ref> | ||
* عبدالرحمان بن عبدالقادر ابن فهد علوی شافعى (د 995ق در [[مکه]]) که ابن قاضى در [[مسجد الحرام]] چندین کتاب از او فراگرفت و در 987ق به خط خود او از او اجازه دریافت داشت <ref>همان، 3/99</ref>. | *عبدالرحمان بن عبدالقادر ابن فهد علوی شافعى (د 995ق در [[مکه]]) که ابن قاضى در [[مسجد الحرام]] چندین کتاب از او فراگرفت و در 987ق به خط خود او از او اجازه دریافت داشت <ref>همان، 3/99</ref>. | ||
==اجازات== | ==اجازات== | ||
با توجه به اشتغال زیاد ابن قاضى به تدریس و تعلیم، شمار بسیاری از دانش طلبان عصر از او علم آموختند یا اجازه روایت گرفتند. از این جمله‌اند: | با توجه به اشتغال زیاد ابن قاضى به تدریس و تعلیم، شمار بسیاری از دانش طلبان عصر از او علم آموختند یا اجازه روایت گرفتند. از این جمله‌اند: | ||
*شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن محمد مَقّری (د 1041ق/ 1631م)، مؤلف نفح الطیب <ref>مقری، 7/250؛ کتانى، 1/77</ref> | |||
*شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن محمد مَقّری (د 1041ق/ 1631م)، مؤلف نفح الطیب <ref>مقری، 7/250؛ کتانى، 1/77</ref> | |||
*و ابومالک عبدالواحد بن احمد اندلسى فاسى (د 1040ق)، فقیه اصولى و متکلم <ref>ابوالنور، 1/20</ref>. | *و ابومالک عبدالواحد بن احمد اندلسى فاسى (د 1040ق)، فقیه اصولى و متکلم <ref>ابوالنور، 1/20</ref>. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
ابن قاضى آثار متعددی در رشته‌های مختلف پدید آورد. او خود در دیباچه جذوة الاقتباس (ص 10) به عناوین 4 اثر خویش که پیش از این کتاب تألیف و همه به سلطان احمد منصور اهدا شده، اشاره کرده است. شمار آثار او را 18 <ref>مخلوف، 297</ref> یا حدود 15 <ref>ازهری، 24</ref> گفته‌اند. آثار برجای مانده او را 14 شمرده‌اند <ref> 2 EI</ref> که عبارتند از: | ابن قاضى آثار متعددی در رشته‌های مختلف پدید آورد. او خود در دیباچه جذوة الاقتباس (ص 10) به عناوین 4 اثر خویش که پیش از این کتاب تألیف و همه به سلطان احمد منصور اهدا شده، اشاره کرده است. شمار آثار او را 18 <ref>مخلوف، 297</ref> یا حدود 15 <ref>ازهری، 24</ref> گفته‌اند. آثار برجای مانده او را 14 شمرده‌اند <ref> 2 EI</ref> که عبارتند از: | ||
# جذوة الاقتباس فى ذکر من حَل‌َّ من الاعلام مدینة فاس. این اثر پس از تألیفات معروف دیگر ابن قاضى نوشته شده است. جذوة تاریخ شهر فاس، آموزشگاهها، آب انبارها، بناها، فرمانروایان، دانشمندان و آثار علمى و ادبى آنان است. | |||
#جذوة الاقتباس فى ذکر من حَل‌َّ من الاعلام مدینة فاس. این اثر پس از تألیفات معروف دیگر ابن قاضى نوشته شده است. جذوة تاریخ شهر فاس، آموزشگاهها، آب انبارها، بناها، فرمانروایان، دانشمندان و آثار علمى و ادبى آنان است. | |||
این کتاب براساس حروف مرتب شده و در ذیل هر حرف انواع موضوعهای مزبور را به ترتیبى مشخص، مطرح کرده است: نخست فرمانروایان، بعد فقهای بومى شهر، سپس دانشمندانى که از جاهای دیگر به آنجا وارد شده‌اند. در دیباچه کتاب، مؤلف مانند مقدمه‌های دیگر آثارش مراتب قدردانى خود را از منصور، فرمانروای شریفى مغرب، به عنوان آزاد کننده خود از اسارت بیگانه ابراز داشته است <ref>1/9-10</ref>. | این کتاب براساس حروف مرتب شده و در ذیل هر حرف انواع موضوعهای مزبور را به ترتیبى مشخص، مطرح کرده است: نخست فرمانروایان، بعد فقهای بومى شهر، سپس دانشمندانى که از جاهای دیگر به آنجا وارد شده‌اند. در دیباچه کتاب، مؤلف مانند مقدمه‌های دیگر آثارش مراتب قدردانى خود را از منصور، فرمانروای شریفى مغرب، به عنوان آزاد کننده خود از اسارت بیگانه ابراز داشته است <ref>1/9-10</ref>. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۶: | ||
بیان مؤلف به تبع استفاده از مآخذ گونه‌گون و کتاب پر از کلمات و تعبیرات زمانهای مختلف است. ملاک درازی و کوتاهى تراجم مشخص نیست و ترتیب منطقى در موضوعات آنها رعایت نشده است <ref>دارالمنصور، 1/6</ref>. با اینهمه، این نوشته مرجعى مهم در بررسى تاریخ اجتماعى مغرب و فاس تلقى مى‌شود، به خصوص که بعضى مآخذ آن اکنون در دست نیست <ref>همانجا</ref>. جذوة، چشم‌اندازی کلى از سیر ادبى مراکش در زمان مرینیان و سعدیان ارائه مى‌کند <ref> 2 EI</ref>. این کتاب اول بار در 1309ق/1891م در فاس به صورت سنگى چاپ شد <ref>سرکیس، 210</ref>. چاپ نوین این کتاب با مطابقت نسخه چاپى پیشین با چند نسخه خطى، با بعضى تصرفات، به وسیله دارالمنصور [[رباط]] در 1973-1974م در دو جلد منتشر شده است. | بیان مؤلف به تبع استفاده از مآخذ گونه‌گون و کتاب پر از کلمات و تعبیرات زمانهای مختلف است. ملاک درازی و کوتاهى تراجم مشخص نیست و ترتیب منطقى در موضوعات آنها رعایت نشده است <ref>دارالمنصور، 1/6</ref>. با اینهمه، این نوشته مرجعى مهم در بررسى تاریخ اجتماعى مغرب و فاس تلقى مى‌شود، به خصوص که بعضى مآخذ آن اکنون در دست نیست <ref>همانجا</ref>. جذوة، چشم‌اندازی کلى از سیر ادبى مراکش در زمان مرینیان و سعدیان ارائه مى‌کند <ref> 2 EI</ref>. این کتاب اول بار در 1309ق/1891م در فاس به صورت سنگى چاپ شد <ref>سرکیس، 210</ref>. چاپ نوین این کتاب با مطابقت نسخه چاپى پیشین با چند نسخه خطى، با بعضى تصرفات، به وسیله دارالمنصور [[رباط]] در 1973-1974م در دو جلد منتشر شده است. | ||
# درة الحجال فى غُزَّة اسماء الرجال. تألیف این کتاب در اوایل رجب 999 آغاز شده است. مؤلف این کتاب را چون ذیلى بر وفیات [[ابن خلکان]] تلقى کرده و تراجم بزرگان را از وفیات ابن خلکان <ref>681ق/ 1282م</ref> تا اوایل سده 11ق به ترتیب حروف مغربیان آورده است <ref> درة - الحجال، 1/5</ref>. از این‌رو این کتاب در ردیف ذیلهای متعددی قرار دارد که بر اثر مشهور ابن خلکان نوشته‌اند. مؤلف دلیل عدم ترتیب تراجم را برحسب سالهای وفات چنین آورده که چون این تراجم را از روی یادداشتهایش نقل کرده، چنان ترتیبى برای او دشوار بوده است <ref>همان، 1/6</ref>. | |||
#درة الحجال فى غُزَّة اسماء الرجال. تألیف این کتاب در اوایل رجب 999 آغاز شده است. مؤلف این کتاب را چون ذیلى بر وفیات [[ابن خلکان]] تلقى کرده و تراجم بزرگان را از وفیات ابن خلکان <ref>681ق/ 1282م</ref> تا اوایل سده 11ق به ترتیب حروف مغربیان آورده است <ref> درة - الحجال، 1/5</ref>. از این‌رو این کتاب در ردیف ذیلهای متعددی قرار دارد که بر اثر مشهور ابن خلکان نوشته‌اند. مؤلف دلیل عدم ترتیب تراجم را برحسب سالهای وفات چنین آورده که چون این تراجم را از روی یادداشتهایش نقل کرده، چنان ترتیبى برای او دشوار بوده است <ref>همان، 1/6</ref>. | |||
در این اثر 1522، فقره ترجمه حال از فقها، ادیبان، شاهان و امرا و دیگر ناموران گردآوری شده است. بعضى تراجم کتاب در نهایت کوتاهى و در چند کلمه است، در حالى که برخى دیگر مشتمل بر صفحاتى چند مى‌شود. تفصیل در تراجم معمولاً همراه با ذکر جنبه‌ای ادبى و شعری صاحب ترجمه است. از این حیث و از لحاظ تکمیل نواقص المنتقى، درة را ملحقى بر آن اثر مى‌توان پنداشت <ref>ابوالنور، 1/9</ref>. | در این اثر 1522، فقره ترجمه حال از فقها، ادیبان، شاهان و امرا و دیگر ناموران گردآوری شده است. بعضى تراجم کتاب در نهایت کوتاهى و در چند کلمه است، در حالى که برخى دیگر مشتمل بر صفحاتى چند مى‌شود. تفصیل در تراجم معمولاً همراه با ذکر جنبه‌ای ادبى و شعری صاحب ترجمه است. از این حیث و از لحاظ تکمیل نواقص المنتقى، درة را ملحقى بر آن اثر مى‌توان پنداشت <ref>ابوالنور، 1/9</ref>. | ||
| خط ۷۹: | خط ۸۴: | ||
این اثر اول بار به وسیله. س. عَلّوش با یک مقدمه و سه فهرست در دو جلد در رباط (1934 و 1936م) چاپ شد و بار دیگر محمد احمدی ابوالنور آن را از روی نسخه خطى مصر و تونس و تطبیق با نسخه چاپى با مقدمه و فهرست در 1390ق/1970م در 3 مجلد در تونس منتشر کرد. رنه‌باسه، قسمت «محاضرة المریة» را از متن درة الحجال استخراج و به زبان فرانسه ترجمه کرده و همراه با متن عربى به چاپ رسانده است. علوش همان قسمت را از روی نسخه‌های خطى دیگر از نو به فرانسه ترجمه و با متن عربى چاپ کرده است <ref>فولتون، 144</ref>. | این اثر اول بار به وسیله. س. عَلّوش با یک مقدمه و سه فهرست در دو جلد در رباط (1934 و 1936م) چاپ شد و بار دیگر محمد احمدی ابوالنور آن را از روی نسخه خطى مصر و تونس و تطبیق با نسخه چاپى با مقدمه و فهرست در 1390ق/1970م در 3 مجلد در تونس منتشر کرد. رنه‌باسه، قسمت «محاضرة المریة» را از متن درة الحجال استخراج و به زبان فرانسه ترجمه کرده و همراه با متن عربى به چاپ رسانده است. علوش همان قسمت را از روی نسخه‌های خطى دیگر از نو به فرانسه ترجمه و با متن عربى چاپ کرده است <ref>فولتون، 144</ref>. | ||
# الاکسیر فى صناعة التکسیر <ref>تازی، 2/517</ref>. | |||
# تقایید على جداول الحوفى، <ref>ابوالنور، 1/21</ref>، یا شرح جداول الحوفى <ref>طوقان، 484</ref>. | #الاکسیر فى صناعة التکسیر <ref>تازی، 2/517</ref>. | ||
# درة السلوک فى من حَوَی المُلک من الملوک <ref>ازهری، 24</ref>، منظومه‌ای است به عنوان ذیل بر رَقَم الحُلَل ابن خطیب در مورد سلسله‌های حکومتى مسلمانان از پیامبر (ص) تا شرفای سعدی .<ref>GAL,S,II/679</ref> | #تقایید على جداول الحوفى، <ref>ابوالنور، 1/21</ref>، یا شرح جداول الحوفى <ref>طوقان، 484</ref>. | ||
#درة السلوک فى من حَوَی المُلک من الملوک <ref>ازهری، 24</ref>، منظومه‌ای است به عنوان ذیل بر رَقَم الحُلَل ابن خطیب در مورد سلسله‌های حکومتى مسلمانان از پیامبر (ص) تا شرفای سعدی .<ref>GAL,S,II/679</ref> | |||
نسخه‌هایى ازاین‌اثر در رباط و [[سلا]] (در 11 صفحه) موجوداست <ref> فهرست، 2(4)/174؛ حجى، 415</ref>. نسخه‌هایى در شرح این اثر با عنوان شرح درة السلوک فیمن حوی المُلک من الملوک یا الدرّ الحلوک المُشْرِق بدُرَّة السلوک فیمن حوی الملک من الملوک در تونس و رباط نگهداری مى‌شود <ref>فهرس، کویت، 1/127؛ فهرست، 2(4)/166</ref>. ابن قاضى این شرح را در رجب 1000 نوشته است (همانجا). احتمالاً همین اثر است که تازی (ص 517) آن را به صورت الدر الملوک آورده است. | نسخه‌هایى ازاین‌اثر در رباط و [[سلا]] (در 11 صفحه) موجوداست <ref> فهرست، 2(4)/174؛ حجى، 415</ref>. نسخه‌هایى در شرح این اثر با عنوان شرح درة السلوک فیمن حوی المُلک من الملوک یا الدرّ الحلوک المُشْرِق بدُرَّة السلوک فیمن حوی الملک من الملوک در تونس و رباط نگهداری مى‌شود <ref>فهرس، کویت، 1/127؛ فهرست، 2(4)/166</ref>. ابن قاضى این شرح را در رجب 1000 نوشته است (همانجا). احتمالاً همین اثر است که تازی (ص 517) آن را به صورت الدر الملوک آورده است. | ||
# رائد الفلاح بعَوالى الاسانید الصِحاح، فهرستى است از مشایخ ابن قاضى، که مؤلف در 1010ق با نوشتن آن به زیدان، پسر و ولیعهد منصور اجازه روایت داد. نسخه‌ای از این اثر در آکادمى سلطنتى تاریخ در مادرید شناسایى شده است <ref>زمامه، 632</ref>. این اثر با عنوان فهرسة <ref>ابوالنور، 1/21</ref> نیز یاد شده است. | |||
# غُنیةَ الرائض فى طبقات اهل الحساب و الفرائض <ref>بغدادی، 1/154</ref>. از این اثر نسخه‌ای در ضمن مجموعه‌ای با عنوان نقول ثلاثة فى حساب‌الفرائض در سلا وجود دارد و باتوجه به حجم اندک مجموعه (7 ص) اثری بسیار موجز است <ref>حجى، 214</ref>. | #رائد الفلاح بعَوالى الاسانید الصِحاح، فهرستى است از مشایخ ابن قاضى، که مؤلف در 1010ق با نوشتن آن به زیدان، پسر و ولیعهد منصور اجازه روایت داد. نسخه‌ای از این اثر در آکادمى سلطنتى تاریخ در مادرید شناسایى شده است <ref>زمامه، 632</ref>. این اثر با عنوان فهرسة <ref>ابوالنور، 1/21</ref> نیز یاد شده است. | ||
# الفتح النَبیل لما تَضَمنَّه من اسماء العدد التنزیل <ref>ازهری، 24</ref>، که ظاهراً نسخه‌ای از آن در دست نیست. | #غُنیةَ الرائض فى طبقات اهل الحساب و الفرائض <ref>بغدادی، 1/154</ref>. از این اثر نسخه‌ای در ضمن مجموعه‌ای با عنوان نقول ثلاثة فى حساب‌الفرائض در سلا وجود دارد و باتوجه به حجم اندک مجموعه (7 ص) اثری بسیار موجز است <ref>حجى، 214</ref>. | ||
# فى الروایة، در قرائت قرآن. نسخه‌ای از آن در فاس وجود دارد .<ref>GAL,S,II/679</ref> | #الفتح النَبیل لما تَضَمنَّه من اسماء العدد التنزیل <ref>ازهری، 24</ref>، که ظاهراً نسخه‌ای از آن در دست نیست. | ||
# لَقْطَة الفَرائد فى تحقیق الفوائد یا لقط الفرائد من لُفاظة حُلْو الفوائد <ref>بغدادی، همانجا؛ ، GAL,S همانجا</ref>، تکمله‌ای است بر کتاب الطبقات یا شرف (شرح) الطالب فى اَسْنَى المَطالب ابن قُنْفُذ، و در آن هر قرن را به 10 بخش کرده و هر بخش شامل 10 ترجمه کوتاه است <ref> [[دائرة المعارف الاسلامیة]]، 1/367</ref>. نسخه‌هایى از این اثر در مغرب <ref>فهرست، 2(4)/259؛ مجلة معهد، 5(1)/177</ref>و مصر <ref> فهرس، قاهره، 2/224</ref> وجود دارد. محمد بن شنب <ref> دائرةالمعارف الاسلامیة، همانجا</ref> و [[زرکلى]] <ref>1/236</ref> نسخه‌ای خطى از این اثر داشته‌اند. این اثر 48 صفحه دارد <ref> فهرست، همانجا</ref>. | #فى الروایة، در قرائت قرآن. نسخه‌ای از آن در فاس وجود دارد .<ref>GAL,S,II/679</ref> | ||
# المدخل فى الهندسة <ref>بغدادی، همانجا</ref>، که نسخه شناخته‌ای ندارد. | #لَقْطَة الفَرائد فى تحقیق الفوائد یا لقط الفرائد من لُفاظة حُلْو الفوائد <ref>بغدادی، همانجا؛ ، GAL,S همانجا</ref>، تکمله‌ای است بر کتاب الطبقات یا شرف (شرح) الطالب فى اَسْنَى المَطالب ابن قُنْفُذ، و در آن هر قرن را به 10 بخش کرده و هر بخش شامل 10 ترجمه کوتاه است <ref> [[دائرة المعارف الاسلامیة]]، 1/367</ref>. نسخه‌هایى از این اثر در مغرب <ref>فهرست، 2(4)/259؛ مجلة معهد، 5(1)/177</ref>و مصر <ref> فهرس، قاهره، 2/224</ref> وجود دارد. محمد بن شنب <ref> دائرةالمعارف الاسلامیة، همانجا</ref> و [[زرکلى]] <ref>1/236</ref> نسخه‌ای خطى از این اثر داشته‌اند. این اثر 48 صفحه دارد <ref> فهرست، همانجا</ref>. | ||
# المُنْتَقى المَقْصور على مآثر خلیفة المنصور، یا محاسن الخلیفة ابى العباس المنصور <ref> درة الحجال، 1/4؛ بغدادی، ، GAL,S همانجاها</ref>، نوشته‌ای است ستایش‌آمیز برای سلطان و بیشتر به یک مجموعه ادبى مى‌ماند تا به یک کتاب تاریخى <ref> 2 EI</ref>. سلاوی در استقصاء <ref>5/20، 69، 118، 190</ref> و اِفرانى (وَفْرانى) در نُزْهة الحادی به منتقى استناد کرده‌اند <ref> 2 EI، GAL,S; همانجا</ref>. از این اثر، تاکنون نسخه‌ای به دست نیامده است. | #المدخل فى الهندسة <ref>بغدادی، همانجا</ref>، که نسخه شناخته‌ای ندارد. | ||
# نظم تلخیص ابن البناء <ref>بغدادی، همانجا</ref>. | #المُنْتَقى المَقْصور على مآثر خلیفة المنصور، یا محاسن الخلیفة ابى العباس المنصور <ref> درة الحجال، 1/4؛ بغدادی، ، GAL,S همانجاها</ref>، نوشته‌ای است ستایش‌آمیز برای سلطان و بیشتر به یک مجموعه ادبى مى‌ماند تا به یک کتاب تاریخى <ref> 2 EI</ref>. سلاوی در استقصاء <ref>5/20، 69، 118، 190</ref> و اِفرانى (وَفْرانى) در نُزْهة الحادی به منتقى استناد کرده‌اند <ref> 2 EI، GAL,S; همانجا</ref>. از این اثر، تاکنون نسخه‌ای به دست نیامده است. | ||
# نظم منطق السعد <ref>ازهری، 24</ref>. | #نظم تلخیص ابن البناء <ref>بغدادی، همانجا</ref>. | ||
# نیل الامل فیما (مما) به جری بین المالکیة العمل <ref>ابوالنور، 1/21</ref> یا نیل الامل فیما به بین المالکیة جری العمل <ref>مخلوف، 297</ref>. از سه اثر اخیر نیز نسخه‌ای در دست نیست. | #نظم منطق السعد <ref>ازهری، 24</ref>. | ||
#نیل الامل فیما (مما) به جری بین المالکیة العمل <ref>ابوالنور، 1/21</ref> یا نیل الامل فیما به بین المالکیة جری العمل <ref>مخلوف، 297</ref>. از سه اثر اخیر نیز نسخه‌ای در دست نیست. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۹۹: | خط ۱۰۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
# | |||
# ابن قاضى، احمد، جذوة الاقتباس، رباط، 1973م | #ابن خلدون، [[العبر]] | ||
# همو، درّة الحجال، به کوشش محمد احمدی ابوالنور، قاهره / تونس، 1390ق، ابوالنور، محمد احمدی، مقدمه بر درة الحجال <ref>نک: ابن قاضى در همین مآخذ</ref> | #ابن قاضى، احمد، جذوة الاقتباس، رباط، 1973م | ||
# [[ازهری]]، محمد بشیر ظافر، الیواقیت الثمینة فى اعیان مذهب عالم المدینة، قاهره، 1324ق | #همو، درّة الحجال، به کوشش محمد احمدی ابوالنور، قاهره / تونس، 1390ق، ابوالنور، محمد احمدی، مقدمه بر درة الحجال <ref>نک: ابن قاضى در همین مآخذ</ref> | ||
# بابا تنبکتى، احمد، «نیل الابتهاج»، در حاشیة الدیباج المذهب ابن فرحون، قاهره، 1351ق | #[[ازهری]]، محمد بشیر ظافر، الیواقیت الثمینة فى اعیان مذهب عالم المدینة، قاهره، 1324ق | ||
# بغدادی، هدیه | #بابا تنبکتى، احمد، «نیل الابتهاج»، در حاشیة الدیباج المذهب ابن فرحون، قاهره، 1351ق | ||
# تازی، عبدالهادی، جامع القرویین، بیروت، دارالکتاب اللبنانى | #بغدادی، هدیه | ||
# حجى، محمد، فهرس الخزانة العلمیة الصُبَیحیة بسلا، کویت، معهد المخطوطات العربیة | #تازی، عبدالهادی، جامع القرویین، بیروت، دارالکتاب اللبنانى | ||
# دارالمنصور، مقدمه بر جذوة الاقتباس <ref>نک: ابن قاضى در همین مآخذ</ref> | #حجى، محمد، فهرس الخزانة العلمیة الصُبَیحیة بسلا، کویت، معهد المخطوطات العربیة | ||
# دائرةالمعارف الاسلامیة | #دارالمنصور، مقدمه بر جذوة الاقتباس <ref>نک: ابن قاضى در همین مآخذ</ref> | ||
# زرکلى، اعلام | #دائرةالمعارف الاسلامیة | ||
# زمامة، عبدالقادر، «ابن قاضى مورخ فاس»، مجلة مجمع اللغة العربیة بدمشق، ذیحجة 1386/ آوریل 1967، ج 42(2) | #زرکلى، اعلام | ||
# سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعریة، قاهره، 1346ق/1928م | #زمامة، عبدالقادر، «ابن قاضى مورخ فاس»، مجلة مجمع اللغة العربیة بدمشق، ذیحجة 1386/ آوریل 1967، ج 42(2) | ||
# [[سلاوی]]، احمد، الاستقصاء، به کوشش جعفر و محمد ناصری، دارالبیضاء، 1955م | #سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعریة، قاهره، 1346ق/1928م | ||
# طوقان، قدری حافظ، تراث العرب العلمى فى الریاضیات و الفلک، قاهره، 1382ق | #[[سلاوی]]، احمد، الاستقصاء، به کوشش جعفر و محمد ناصری، دارالبیضاء، 1955م | ||
# فهرس المخطوطات المصورة، کویت، 1405ق/1984م | #طوقان، قدری حافظ، تراث العرب العلمى فى الریاضیات و الفلک، قاهره، 1382ق | ||
# فهرس المخطوطات المصورة، به کوشش لطفى عبدالبدیع، قاهره، 1956م | #فهرس المخطوطات المصورة، کویت، 1405ق/1984م | ||
# فهرست المخطوطات المصورة، به کوشش مختار وکیل، قاهره، 1390ق/ 1970م | #فهرس المخطوطات المصورة، به کوشش لطفى عبدالبدیع، قاهره، 1956م | ||
# کتانى، عبدالکبیر، فهرس الفهارس و الاثبات و معجم المعاجم و المشیخات و المسلسلات، فاس، 1346ق | #فهرست المخطوطات المصورة، به کوشش مختار وکیل، قاهره، 1390ق/ 1970م | ||
# گنون، عبدالله، النبوغ المغربى فى الادب العربى، بیروت، 1395ق | #کتانى، عبدالکبیر، فهرس الفهارس و الاثبات و معجم المعاجم و المشیخات و المسلسلات، فاس، 1346ق | ||
# مجلة المخطوطات العربیة، ذیقعدة 1378/ مة 1959، ج 5(1) | #گنون، عبدالله، النبوغ المغربى فى الادب العربى، بیروت، 1395ق | ||
# مخلوف، محمد، شجرة النور الزکیة، بیروت، 1349ق | #مجلة المخطوطات العربیة، ذیقعدة 1378/ مة 1959، ج 5(1) | ||
# مقری تلمسانى، احمد، نفح الطیب، به کوشش یوسف محمد بقاعى، بیروت، دارالفکر | #مخلوف، محمد، شجرة النور الزکیة، بیروت، 1349ق | ||
# Fulton and Lings, Second Supplementary Catalogue of Arabic Printed Books in the British Museum, London, 1959 | #مقری تلمسانى، احمد، نفح الطیب، به کوشش یوسف محمد بقاعى، بیروت، دارالفکر | ||
#Fulton and Lings, Second Supplementary Catalogue of Arabic Printed Books in the British Museum, London, 1959 | |||
#GAL,S. | #GAL,S. | ||
[[رده: شخصیت های اسلامی]] | [[رده: شخصیت های اسلامی]] | ||
<references /> | |||