۸٬۲۰۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
== اساتید و دوستان == | == اساتید و دوستان == | ||
او در سالهای تحصیل خود، به محضر عالمان بسیاری شرفیاب شد. نزدیک به هفت ماه در نجف اشرف حضور داشت و در درسهای خارج استادان آن دیار، حضور پر رنگ داشت. در دروس خارج فقه و اصول آیتاللهالعظمی بروجردی(ره) و آیتاللهالعظمی محقق داماد(ره) و در درس خارج امام خمینی(ره) شرکت جدی داشت. در سال های تحصیل و پس از آن با فضلا و اساتید بسیار رابطه دوستی داشت که از آن جمله میتوان آیتالله جوادی آملی و آیتالله امینی را نام برد. | او در سالهای تحصیل خود، به محضر عالمان بسیاری شرفیاب شد. نزدیک به هفت ماه در نجف اشرف حضور داشت و در درسهای خارج استادان آن دیار، حضور پر رنگ داشت. در دروس خارج فقه و اصول آیتاللهالعظمی [[سید حسین بروجردی|بروجردی]](ره) و آیتاللهالعظمی محقق داماد(ره) و در درس خارج [[سید روحالله موسوی خمینی|امام خمینی]](ره) شرکت جدی داشت. در سال های تحصیل و پس از آن با فضلا و اساتید بسیار رابطه دوستی داشت که از آن جمله میتوان آیتالله [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی]] و آیتالله [[ابراهیم امینی|امینی]] را نام برد. | ||
== تدریس == | == تدریس == | ||
بسیاری از استادان و علمای امروز، از شاگردان وی به شمار میآیند که در درسهای وی شرکت جدی داشتهاند. وی کتب دوره مقدمات و سطح را بارها تدریس کرده و سالها به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشته است. همچنین درس تفسیر آیتالله مشکینی و درس اخلاق ایشان از دروس مشهور [[حوزۀ علمیه قم]] بوده است. | |||
== فعالیتها == | == فعالیتها == | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
فعالیتهای آیتالله مشکینی و همفکرانش در دوره ای آغاز شده بود که آیتالله بروجردی، زعیم حوزه و نهاد مرجعیت به حساب میآمد و نگرشهای سیاسی، مطرود و در حاشیه بود. آنان اگر چه مجال نیافته بودند به برخی دغدغههای سیاسی خود بپردازند؛ اما حرکتی را با نوشتن نامهای آغاز کردند. نامه با دست خط علی مشکینی نوشته شد و 200 طلبه و استاد حوزه آن را تنفیذ کردند که سنگبنای یک کار شبه تشکیلاتی برای روزهای آتی شد. | فعالیتهای آیتالله مشکینی و همفکرانش در دوره ای آغاز شده بود که آیتالله بروجردی، زعیم حوزه و نهاد مرجعیت به حساب میآمد و نگرشهای سیاسی، مطرود و در حاشیه بود. آنان اگر چه مجال نیافته بودند به برخی دغدغههای سیاسی خود بپردازند؛ اما حرکتی را با نوشتن نامهای آغاز کردند. نامه با دست خط علی مشکینی نوشته شد و 200 طلبه و استاد حوزه آن را تنفیذ کردند که سنگبنای یک کار شبه تشکیلاتی برای روزهای آتی شد. | ||
ایشان به اتفاق دوستان مبارز خود در سال 1339 بار دیگر دستبهکار شدند تا گام دوم اصلاح ساختار آموزشی در حوزه را بردارند. وی با شهید دکتر آیتالله [[سید محمدحسین بهشتی|بهشتی]] و آیتالله ربانی شیرازی برنامه مدون آموزشی طراحی کردند و قرار بود این برنامه در مدرسه علوی آیتالله گلپایگانی پیگیری شود که | ایشان به اتفاق دوستان مبارز خود در سال 1339 بار دیگر دستبهکار شدند تا گام دوم اصلاح ساختار آموزشی در حوزه را بردارند. وی با شهید دکتر آیتالله [[سید محمدحسین بهشتی|بهشتی]] و آیتالله ربانی شیرازی برنامه مدون آموزشی طراحی کردند و قرار بود این برنامه در مدرسه علوی آیتالله گلپایگانی پیگیری شود که سالها بعد در مدرسهای تحت عنوان «حقانی» رخنمایی کرد. ایشان علاوه بر عضویت در هیئت مؤسس این مدرسه، درس اخلاق و مکاسب نیز میگفت. او در آن دوره که کتب آموزشی قداستی داشت و هیچگاه حوزویان حتی حاضر به تغییر فرم نگاشتن آن نمی شدند، رسائل و مکاسب [[مرتضی انصاری|شیخ مرتضی انصاری]] را تلخیص کرد و در اختیار طلاب آن مدرسه با سبک و سیاق متفاوت با سایر مدارس حوزه علمیه قرار داد. | ||
وی در سال 56 جزو | وی در سال 56 جزو هستهای شد که بار دیگر به ابتکار آیتالله شهید بهشتی شکل یافته بود. اعضای این هسته اگر چه با دیگر تشکلها همچون [[جامعه مدرسین]] و [[روحانیت مبارز تهران]] و همان روحانیونی که در قم به دنبال ترویج تفکر براندازی رژیم وقت بودند، مشترک بودند، اما این هسته گام آخر شکلگیری حکومت اسلامی را دنبال میکرد. در گروه 11 نفره، ترویج و تئوریزه کردن ولایت و حکومت اسلامی مدنظر بود، اما در این هسته سازماندهی نیروها برای مدیریت حکومت اسلامی پیگیری میشد. بهدنبال آن بود که با یاری سایر روحانیون مقدمات شکلگیری یک حزب و حرکت مسلحانه را علیه رژیم فراهم کند که پس از انقلاب، بستری برای حزب جمهوری اسلامی شد. | ||
وی پس از نگارش | |||
وی پس از نگارش مقالۀ توهینآمیز روزنامۀ اطلاعات درباره رهبرشان در ساعات اولیه بامداد 18 دی، با دیگر علماء گرد هم جمع شدند و اعتراضهای روزهای آتی را برنامهریزی کردند. پس از قیام 19 دی نیز در دامنهدار کردن این اعتراضها در شهرهای دیگر نقش کلیدی داشتند. در آستانه ورود امام خمینی ره به ایران نیز برای وحدت میان روحانیون و دانشگاهیان در مسجد دانشگاه تهران متحصن شدند. | |||
=== تأسیس مؤسسه الهادی === | === تأسیس مؤسسه الهادی === | ||
یکی از | یکی از فعالیتهای مهم و برجستۀ وی در عرصۀ فرهنگی، تأسیس مؤسسه الهادی است که به چاپ کتب مفید و اسلامی برای سطوح گوناگون جامعه میپردازد و مردم را با حقایق و معارف اسلامی آشنا میسازد. | ||
=== | === فعالیتهای سیاسی === | ||
فعالیتهای سیاسی زندگی آیتالله مشکینی سرشار از مبارزات و تلاشهای سیاسی برای تحقق حکومت اسلامی است. وی از نخستین افرادی بود که به نهضت امام خمینی(ره) پیوست. او در جلسات مخفی مبارزان شرکت میکرد از این رو حدود چهار ماه در تهران متواری شده بود و سپس ایران را به مقصد عراق ترک کرد. با بازگشت به قم در همان روز اول دستگیر شد و ساواک از او خواسته بود تا 48 ساعت بعد از قم خارج شود. از این رو به مشهد رفت و 15 ماه در آنجا مشغول تدریس شد و بار دیگر به حوزۀ علمیۀ قم آمد و مبارزات را پی گرفت؛ اما پس از مدتی به همراه 27 نفر از اساتید و فضلای حوزه تبعید شد. از این رو در شهر اردبیل به زادگاه خود رفت. ولی پس از سه ماه ساواک وی را دستگیر و به ماهان کرمان و گلپایگان تبعید کرد. وی پس از دو سال نیز به کاشمر تبعید شد و در طول دوره تبعید نیز دست از مبارزه برنمیداشت؛ اینگونه بود که ساواک او را به مکان دیگری منتقل میکرد. و یکی از اعضای فعال سیاسی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. | |||
== | == مسئولیتها == | ||
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آیة الله مشکینی در | با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آیة الله مشکینی در مسؤولیتهای گوناگونی به ایفای نقش پرداخت که برخی از آنها به شرح زیر است: | ||
# عضویت در خبرگان تدوین قانون اساسی؛ | # عضویت در خبرگان تدوین قانون اساسی؛ | ||
# مسئول گزینش و اعزام قضات با حکم امام(ره)؛ | # مسئول گزینش و اعزام قضات با حکم امام(ره)؛ | ||
خط ۶۴: | خط ۶۵: | ||
# ریاست شورای بازنگری قانون اساسی. | # ریاست شورای بازنگری قانون اساسی. | ||
== | == تبیین مسائل مهم سیاسی == | ||
او در تبیین مسائل مهم سیاسی گفته است: | |||
در | گرچه کمبود اساسی در زمینه مسایل دینی است؛ امّا در عین حال آگاهی دادن در امور اجتماعی و سیاسی نیز لازم و ضروری است. آشنایی و تبیین قانون اساسی به ویژه اصول مهم و اساسی آن لازم است. | ||
استکبار با اصل صد و پنجم قانون اساسی در ستیز و مخالفت است، برای این که حکومت اسلامی و شرعیت نظام و شرعیت قانون اساسی و شرعیت نظام اداری کشور، وابسته به وجود رهبر است. مبلّغان با منطق به مردم بگویند و بفهمانند، آنهایی که میگویند دیانت از سیاست جدا است چه میگویند؟ اسلام منهای روحانیت یعنی چه؟ یعنی بیمارستان منهای دکتر، اگر دکترها را از بیمارستان بیرون ببرند، میشود بیمارستان منهای دکتر، در چنین وضعی این دیگر بیمارستان نیست، می شود غسالخانه، اسلام منهای روحانیت معنایش این است. | |||
== | == تألیفات == | ||
در | ایشان در سالهای عمر خود فعالیتهای بسیاری را به انجام رساند. بسیاری از استادان و علمای امروز از شاگردان ایشان به شمار میآیند که در درسهای وی شرکت جدی داشتهاند. او کتب دوره مقدمات و سطح را بارها تدریس کرده و سالها به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشته است. همچنین درس تفسیر او از دروس مشهور حوزه علمیه قم بوده است. | ||
در | از فعالیتهای مهم وی در این عرصه، تأسیس مؤسسه الهادی است که به چاپ کتب اسلامی برای سطوح گوناگون جامعه میپردازد و مردم را با حقایق و معارف اسلامی آشنا میسازد. | ||
ایشان کتابهای فراوانی در زمینههای گوناگون علوم اسلامی تألیف و منتشر ساخته است. برخی از آنها به شرح زیر است: | |||
ایشان | |||
# اصطلاح الاصول | # اصطلاح الاصول | ||
# مصطلحات الفقه | # مصطلحات الفقه | ||
خط ۱۴۳: | خط ۱۱۷: | ||
متن این بیانات را در ادامه میخوانید. همچنین پس از این بیانات، پیام تسلیت رهبر انقلاب بهمناسبت درگذشت آیتالله مشکینی، بخشهایی از سخنان ایشان در جمع اعضای مجلس خبرگان و سپس بخشی از بیانات ایشان در دیدار اعضای برگزار کننده همایش آیتالله مشکینی آمده است: | متن این بیانات را در ادامه میخوانید. همچنین پس از این بیانات، پیام تسلیت رهبر انقلاب بهمناسبت درگذشت آیتالله مشکینی، بخشهایی از سخنان ایشان در جمع اعضای مجلس خبرگان و سپس بخشی از بیانات ایشان در دیدار اعضای برگزار کننده همایش آیتالله مشکینی آمده است: | ||
بسم الله الرحمن الرحیم | بسم الله الرحمن الرحیم | ||
مرحوم آقای مشکینی مصداق کامل این حدیث بودند که؛ اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمه لا یسد ها شیء. واقعاً یکی از آن مصادیق کامل این روایت، ایشان بودند. بزرگانی هستند که | |||
ما کمتر شبیه ایشان را با این هیأت، وضعیت و جامعیت دیده ایم. آقای مشکینی اینجوری بود. اوایلی که بنده به قم آمده بودم، می شنیدم که ایشان جزء فضلای حوزه بودند و تدریس سطوح می کردند. اسم ایشان از همان سالهای تقریباً سی و هفت بود. بعد هم که مبارزات شروع شد، بعضی ها بودند که انسان بر حسب طبیعت و هیأت شخصیتشان خیلی حدس نمی زد به اینکه اینها بیایند و به مبارزه بپیوندند. آقای مشکینی از این قبیل بود که برخلاف این تصور، به میدان مبارزه آمدند و از همان اول بودند. من از سال چهل و دو یادم هست، بعد از آن که امام را زندانی کردند، قم از وجود امام خالی بود و واقعاً انسان احساس غربت می کرد. تلاشهای زیادی انجام می گرفت.<br> | خداوند ان شاءالله درجات مرحوم آقای مشکینی (رضوان الله علیه) را متعالی کند. وجود ایشان واقعاً برای کشور و ملت ما غنیمتی بزرگ و از دست دادن ایشان برای ما خیلی مایه غصه و احساس خسارت بوده است. ولی ایشان (عاش سعیداً و مات سعیداً) زندگی پاکیزه و خوبی را گذراندند و الحمدلله در طهارت، صفا، معنویت و روحانیت هم به لقاء الله پیوستند.<br>مرحوم آقای مشکینی مصداق کامل این حدیث بودند که؛ اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمه لا یسد ها شیء. واقعاً یکی از آن مصادیق کامل این روایت، ایشان بودند. بزرگانی هستند که میروند و جایشان خالی می ماند و انسان متأسف می شود. لکن ایشان فقیه جامع الاطرافی بود که همه جهات در او جمع و با تمام وجود، مغز، جسم، زبان ، قلم، زندگی و رفتارش در خدمت اسلام بود.<br>ما کمتر شبیه ایشان را با این هیأت، وضعیت و جامعیت دیده ایم. آقای مشکینی اینجوری بود. اوایلی که بنده به قم آمده بودم، می شنیدم که ایشان جزء فضلای حوزه بودند و تدریس سطوح می کردند. اسم ایشان از همان سالهای تقریباً سی و هفت بود. بعد هم که مبارزات شروع شد، بعضی ها بودند که انسان بر حسب طبیعت و هیأت شخصیتشان خیلی حدس نمی زد به اینکه اینها بیایند و به مبارزه بپیوندند. آقای مشکینی از این قبیل بود که برخلاف این تصور، به میدان مبارزه آمدند و از همان اول بودند. من از سال چهل و دو یادم هست، بعد از آن که امام را زندانی کردند، قم از وجود امام خالی بود و واقعاً انسان احساس غربت می کرد. تلاشهای زیادی انجام می گرفت.<br>یکی از آن تلاشها این بود که عده ای از فضلای برجسته قم را جمع کنیم، و بخشی از کارهایی را که ممکن باشد حوزه انجام بدهد، انجام بدهند. پایه جامعه مدرسین هم آنجا گذاشته شد. بنده، اخوی و آقای هاشمی در این قضیه فعال بودیم. از جمله کسانی که بهترین، بیشترین و اولین اجابت را کردند، آقای مشکینی بودند. ایشان پیش همه محترم بودند. من یادم هست، آن زمان، همان سال چهل و دو که امام رضوان الله علیه در قم نبودند و در زندان بودند دوره ی محنتی بود و برای قم، طلبه ها و حوزه خیلی سخت بود. خیلی تلاش می شد. آقایان می رفتند. دوستان ما با آقایان تماس می گرفتند. همین جماعتی که عرض کردیم تقسیم شدند و قرار شد هر کدام بروند با یک نفر از آقایان مراجع صحبت کنند و از آنها مطالبه کنند و بخواهند بیشتر وارد میدان بشوند.<br>اعلامیه بدهند یا اقدام بکنند ... حقاً و انصافاً از ایشان هیچ انحرافی از خط و صراط مستقیم در مسئله ای دیده نشد و ایشان در مسائل مربوط به حوزه، گروه ها، اصل جمهوری اسلامی، امام، در همه مراحل گوناگون و در امتحانات سخت که در طول این بیست و چندسال پیش آمد در صراط مستقیم و در وسط جاده بودند و راه را خوب طی کردند. امتیازاتی هم ایشان داشتند که در خیلی ها دیده نمی شد و آن اینکه با بیان سلیس مثل آب روان حرف می زد. وقتی ایشان صحبت می کردند من واقعاً لذت می بردم. در بیاناتشان به آیات و روایات اتکا می کردند. | ||
یکی از آن تلاشها این بود که عده ای از فضلای برجسته قم را جمع کنیم، و بخشی از کارهایی را که ممکن باشد حوزه انجام بدهد، انجام بدهند. پایه جامعه مدرسین هم آنجا گذاشته شد. بنده، اخوی و آقای هاشمی در این قضیه فعال بودیم. از جمله کسانی که بهترین، بیشترین و اولین اجابت را کردند، آقای مشکینی بودند. ایشان پیش همه محترم بودند. من یادم هست، آن زمان، همان سال چهل و دو که امام رضوان الله علیه در قم نبودند و در زندان بودند دوره ی محنتی بود و برای قم، طلبه ها و حوزه خیلی سخت بود. خیلی تلاش می شد. آقایان می رفتند. دوستان ما با آقایان تماس می گرفتند. همین جماعتی که عرض کردیم تقسیم شدند و قرار شد هر کدام بروند با یک نفر از آقایان مراجع صحبت کنند و از آنها مطالبه کنند و بخواهند بیشتر وارد میدان بشوند.<br> | |||
اعلامیه بدهند یا اقدام بکنند ... حقاً و انصافاً از ایشان هیچ انحرافی از خط و صراط مستقیم در مسئله ای دیده نشد و ایشان در مسائل مربوط به حوزه، گروه ها، اصل جمهوری اسلامی، امام، در همه مراحل گوناگون و در امتحانات سخت که در طول این بیست و چندسال پیش آمد در صراط مستقیم و در وسط جاده بودند و راه را خوب طی کردند. امتیازاتی هم ایشان داشتند که در خیلی ها دیده نمی شد و آن اینکه با بیان سلیس مثل آب روان حرف می زد. وقتی ایشان صحبت می کردند من واقعاً لذت می بردم. در بیاناتشان به آیات و روایات اتکا می کردند. | |||
ایشان احادیث زیادی حفظ بودند و در خاطر داشتند و به هر مناسبتی در مجامع عمومی یا خاص و در خبرگان با تناسب زمان، نصایح ایشان به روایات و به کلمات ائمه علیهم السلام متکی بود. ایشان خوش ذوق بودند. نامه نگاری هایی که می کردند و یاداشتهایی که می نوشتند، با تعبیرات لطیفی همراه بود. اتفاقاً قبل از وفاتشان نامه ای برای بنده فرستاده بودند. در ذیل نامه جامعه مدرسین حاشیه زدند. مطلب خیلی لطیفی با خط قشنگ نوشته بودند. خیلی آدم جامعی بود. بعد هم بی اعتنایی ایشان به دنیا. این وجهه ای که ایشان در بین مردم، علما و مسئولین داشت و احترامی که امام و مسئولین در طول زمان برای ایشان قائل بودند، هیچ موجب نشد که ذره ای در رفتارش و درگفتارش کبر یا غروری بهوجود آید.<br>والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته | ایشان احادیث زیادی حفظ بودند و در خاطر داشتند و به هر مناسبتی در مجامع عمومی یا خاص و در خبرگان با تناسب زمان، نصایح ایشان به روایات و به کلمات ائمه علیهم السلام متکی بود. ایشان خوش ذوق بودند. نامه نگاری هایی که می کردند و یاداشتهایی که می نوشتند، با تعبیرات لطیفی همراه بود. اتفاقاً قبل از وفاتشان نامه ای برای بنده فرستاده بودند. در ذیل نامه جامعه مدرسین حاشیه زدند. مطلب خیلی لطیفی با خط قشنگ نوشته بودند. خیلی آدم جامعی بود. بعد هم بی اعتنایی ایشان به دنیا. این وجهه ای که ایشان در بین مردم، علما و مسئولین داشت و احترامی که امام و مسئولین در طول زمان برای ایشان قائل بودند، هیچ موجب نشد که ذره ای در رفتارش و درگفتارش کبر یا غروری بهوجود آید.<br>والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته |