۸۷٬۷۸۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:اربعین حسینی.jpg|جایگزین=اربعین|بندانگشتی|]] | [[پرونده:اربعین حسینی.jpg|جایگزین=اربعین|بندانگشتی|]] | ||
'''اربعین''' روز بیستم از [[صفر المظفر|ماه صفر المظفر]] و چهلمین روز پس از به [[شهادت]] رساندن حضرت حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) است؛ که که کاروان اسرای [[اهل بیت|اهل‌بیت]] از [[شام (شامات)|شام]] به [[مدینه]] بازگشتند و روزی است که [[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]]، [[صحابی]] [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] از [[مدینه]] به [[کربلا]] رسید تا به زیارت قبر حسین‌بن‌علی بشتابد. او نخستین کسی است که قبر حسین را زیارت کرد. در این روز زیارت حسین‌بن‌علی [[مستحب]] است و از آداب این زیارت، خواندن زیارت اربعین است. | '''اربعین''' روز بیستم از [[صفر المظفر|ماه صفر المظفر]] و چهلمین روز پس از به [[شهادت]] رساندن حضرت حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) است؛ که که کاروان اسرای [[اهل بیت|اهل‌بیت]] از [[شام (شامات)|شام]] به [[مدینه]] بازگشتند و روزی است که [[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]]، [[صحابی]] [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] از [[مدینه]] به [[کربلا]] رسید تا به زیارت قبر حسین‌بن‌علی بشتابد. او نخستین کسی است که قبر حسین را زیارت کرد. در این روز زیارت حسین‌بن‌علی [[مستحب]] است و از آداب این زیارت، خواندن زیارت اربعین است. | ||
==معنای اربعین== | ==معنای اربعین== | ||
اربعین (به عربی: الأربعین) در لغت به معنی چهلم است و در اصطلاح اسلامی به بیستم [[صفر المظفر|ماه صفر المظفر]] ۶۱ هجری قمری، چهل روز بعد از کشته‌شدن [[حسین بن علی (سید الشهدا)|حسین بن علی]] امام سوم [[مذهب شیعه|شیعیان]] فرزند علی بن ابی‌طالب امام اول شیعیان و [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه]] دختر رسول الله در واقعه [[کربلا]] اطلاق می‌گردد. | اربعین (به عربی: الأربعین) در لغت به معنی چهلم است و در اصطلاح اسلامی به بیستم [[صفر المظفر|ماه صفر المظفر]] ۶۱ هجری قمری، چهل روز بعد از کشته‌شدن [[حسین بن علی (سید الشهدا)|حسین بن علی]] امام سوم [[مذهب شیعه|شیعیان]] فرزند علی بن ابی‌طالب امام اول شیعیان و [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه]] دختر رسول الله در واقعه [[کربلا]] اطلاق می‌گردد. | ||
==نام‌گذاری== | ==نام‌گذاری== | ||
روز بیستم صفر یعنی اربعین چهل روز پس از کشته شدن حسین بن علی که حرم حسین بن علی یعنی کاروان اسرا از [[شام]] به [[مدینه]] بازگشتند و روزی است که [[جابر بن عبدالله انصاری]] صحابی پیامبر اسلام از [[مدینه]] به [[کربلا]] رسید تا به زیارت قبر امام حسین بشتابد و او نخستین کسی است که قبر امام حسین را زیارت کرد. در این روز زیارت حسین بن علی مستحب است و این زیارت همانا خواندن زیارت اربعین است. چهلمین روز پس از کشته شدن حسین بن علی که نزد امامیه دارای ارزشی آیینی است و بر اساس اعتقادات کهن سر بریده شده حسین بن علی در چنین روزی به بدن وی در کربلا ملحق شده است. فاصله چهل روز از هنگام وفات مومن از اعتقدادت و باور‌های [[مسلمانان]] به شمار می‌آید. | روز بیستم صفر یعنی اربعین چهل روز پس از کشته شدن حسین بن علی که حرم حسین بن علی یعنی کاروان اسرا از [[شام]] به [[مدینه]] بازگشتند و روزی است که [[جابر بن عبدالله انصاری]] صحابی پیامبر اسلام از [[مدینه]] به [[کربلا]] رسید تا به زیارت قبر امام حسین بشتابد و او نخستین کسی است که قبر امام حسین را زیارت کرد. در این روز زیارت حسین بن علی مستحب است و این زیارت همانا خواندن زیارت اربعین است. چهلمین روز پس از کشته شدن حسین بن علی که نزد امامیه دارای ارزشی آیینی است و بر اساس اعتقادات کهن سر بریده شده حسین بن علی در چنین روزی به بدن وی در کربلا ملحق شده است. فاصله چهل روز از هنگام وفات مومن از اعتقدادت و باور‌های [[مسلمانان]] به شمار می‌آید. | ||
==کامل بودن عدد چهل== | ==کامل بودن عدد چهل== | ||
عدد چهل دارای پیشینه اندیشه‌ای نزد مسلمانان داشته است. مسلمانان معتقدند از زمان تصلیب [[حضرت عیسی|عیسی‌بن‌مریم]] تا صعود آن 40 روز فاصله بوده است. فاطمه دختر پیامبر اسلام بر وفات پدرش 40 روز عزاداری می‌کند. در روایتی از امام [[جعفر بن محمد ( | عدد چهل دارای پیشینه اندیشه‌ای نزد مسلمانان داشته است. مسلمانان معتقدند از زمان تصلیب [[حضرت عیسی|عیسی‌بن‌مریم]] تا صعود آن 40 روز فاصله بوده است. فاطمه دختر پیامبر اسلام بر وفات پدرش 40 روز عزاداری می‌کند. در روایتی از امام [[جعفر بن محمد (صادق)|جعفر صادق]] آسمان و زمین و خورشید 40 روز به سختی و تیرگی برای کشته شدن حسین بن علی خون گریه می‌کنند<ref>دانشنامه ایران به همت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ج 1، ص 1971.</ref>. | ||
==روز اربعین== | ==روز اربعین== | ||
'''اربعین'''، مطابق نظر [[محمد بن محمد بن نعمان|شیخ مفید]] در مسارالشیعه و شاگردش [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]] در ''مصباح المتهجد''، زمان بازگشت اهل حرم از [[شام]] ([[دمشق]]) به [[مدینه]] است. همچنین بنا بر نقل ایشان، [[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]] صحابی برجسته محمد به عنوان نخستین زائر حسین بن علی، یا لااقل از نخستین زائران او، در این روز وارد کربلا شده و زیارت اربعین را بجا آورده است. ابراهیم آیتی نیز می‌نویسد: «[[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]] … بیستم ماه صفر المظفر، درست چهل روز بعد از شهادت امام وارد کربلا شد و سنت زیارت اربعین امام به دست او تأسیس گردید». برخی گزارش‌های تاریخی مبنی بر حضور بازماندگان اهل‌بیت حسین در [[کربلا]] در روز اربعین از عوامل توجه خاص ایشان به اربعین است. | '''اربعین'''، مطابق نظر [[محمد بن محمد بن نعمان|شیخ مفید]] در مسارالشیعه و شاگردش [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]] در ''مصباح المتهجد''، زمان بازگشت اهل حرم از [[شام]] ([[دمشق]]) به [[مدینه]] است. همچنین بنا بر نقل ایشان، [[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]] صحابی برجسته محمد به عنوان نخستین زائر حسین بن علی، یا لااقل از نخستین زائران او، در این روز وارد کربلا شده و زیارت اربعین را بجا آورده است. ابراهیم آیتی نیز می‌نویسد: «[[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]] … بیستم ماه صفر المظفر، درست چهل روز بعد از شهادت امام وارد کربلا شد و سنت زیارت اربعین امام به دست او تأسیس گردید». برخی گزارش‌های تاریخی مبنی بر حضور بازماندگان اهل‌بیت حسین در [[کربلا]] در روز اربعین از عوامل توجه خاص ایشان به اربعین است. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۷: | ||
===زیارت اربعین=== | ===زیارت اربعین=== | ||
روایات و گزارش‌های متعددی در موضوع اربعین حسین بن علی آمده است. از آن جمله اینکه [[حسن بن علی (عسکری)]] امام یازدهم شیعیان در روایتی پنج علامت را برای مومن ذکر کرده است که یکی از آنها زیارت اربعین می‌باشد. در روایتی دیگر از [[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]] آمده که در فرات غسل کرده و با پیراهنی پاکیزه و بوی خوش پابرهنه روانه می‌شود وقتی نزد سر حسین ایستاد سه مرتبه الله اکبر می‌گوید و بیهوش می‌افتاد و بعد آن زیارتی را می‌خواند که شبیه زیارت حسین بن علی در [[نیمه شعبان]] است و مجلسی آن را در بحار الانوار ذکر کرده است. همچنین در روایتی دیگر در تهذیب الاحکام صفوان از امام صادق امام ششم شیعیان نقل می‌کند که وی گفته: هنگامی که قسمت قابل توجهی از روز برآمد این زیارت را بخوان و این همان زیارت معروف اربعین می‌باشد<ref>ر. ک: کتاب ادعیه.</ref>. | روایات و گزارش‌های متعددی در موضوع اربعین حسین بن علی آمده است. از آن جمله اینکه [[حسن بن علی (عسکری)]] امام یازدهم شیعیان در روایتی پنج علامت را برای مومن ذکر کرده است که یکی از آنها زیارت اربعین می‌باشد. در روایتی دیگر از [[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبدالله انصاری]] آمده که در فرات غسل کرده و با پیراهنی پاکیزه و بوی خوش پابرهنه روانه می‌شود وقتی نزد سر حسین ایستاد سه مرتبه الله اکبر می‌گوید و بیهوش می‌افتاد و بعد آن زیارتی را می‌خواند که شبیه زیارت حسین بن علی در [[نیمه شعبان]] است و مجلسی آن را در بحار الانوار ذکر کرده است. همچنین در روایتی دیگر در تهذیب الاحکام صفوان از امام صادق امام ششم شیعیان نقل می‌کند که وی گفته: هنگامی که قسمت قابل توجهی از روز برآمد این زیارت را بخوان و این همان زیارت معروف اربعین می‌باشد<ref>ر. ک: کتاب ادعیه.</ref>. | ||
====اربعین در ایران==== | |||
====اربعین در ایران ==== | |||
در همۀ شهرهای شیعه‌نشین ایران در این روز به عزاداری می‌پردازند. برپایی مجالس روضه خوانی، سینه زنی، زنجیرزنی از جمله مراسم خاص این روز است و پس از پایان یافتن مراسم عزاداران را اطعام می‌کنند. در شهرهای مذهبی ایران مانند [[قم]] و [[مشهد]]، در منزل و حسینیۀ علما و [[مراجع تقلید]] نیز مراسم روضه‌خوانی برپا می‌شود. افزون‌بر مراسم عزاداری، اغلب مردم [[ایران]] در ماه‌های محرم و صفر مقید به رعایت آدابی هستند؛ از جمله اینکه از زمان‌های قدیم در این دو ماه مردم رخت عزا بر تن می‌کنند و هیچ‌گونه مجالس شادی و سرور برگزار نمی‌کنند. ماسه می‌نویسد: مردم از روز [[عاشورا]] تا اربعین سر خود را نمی‌تراشند و در این روز به احسان و [[صدقه]] می‌پردازند<ref>دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران به همت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ج 2، ص 76.</ref>. | در همۀ شهرهای شیعه‌نشین ایران در این روز به عزاداری می‌پردازند. برپایی مجالس روضه خوانی، سینه زنی، زنجیرزنی از جمله مراسم خاص این روز است و پس از پایان یافتن مراسم عزاداران را اطعام می‌کنند. در شهرهای مذهبی ایران مانند [[قم]] و [[مشهد]]، در منزل و حسینیۀ علما و [[مراجع تقلید]] نیز مراسم روضه‌خوانی برپا می‌شود. افزون‌بر مراسم عزاداری، اغلب مردم [[ایران]] در ماه‌های محرم و صفر مقید به رعایت آدابی هستند؛ از جمله اینکه از زمان‌های قدیم در این دو ماه مردم رخت عزا بر تن می‌کنند و هیچ‌گونه مجالس شادی و سرور برگزار نمی‌کنند. ماسه می‌نویسد: مردم از روز [[عاشورا]] تا اربعین سر خود را نمی‌تراشند و در این روز به احسان و [[صدقه]] می‌پردازند<ref>دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران به همت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ج 2، ص 76.</ref>. | ||
==روضه و اشعار== | ==روضه و اشعار== | ||
در گذشته در روز اربعین برخی نقاط ایران تعزیه و [[عزاداری]] برگزار می‌کردند روضه‌خوان‌ها متن روضه را براساس کتاب روضة الشهدای ملاحسین کاشفی می‌خوانند؛ در سینه‌زنی و زنجیرزنی هم اشعاری که صاحبان ذوق و شیفتگان به اهل‌بیت سروده‌اند، خوانده می‌شود، مانند ترکیب‌بند محتشم کاشانی، یا ابیاتی که شاعران آن برای مردم شناخته‌شده نیستند، مانند این ابیات: | در گذشته در روز اربعین برخی نقاط ایران تعزیه و [[عزاداری]] برگزار می‌کردند روضه‌خوان‌ها متن روضه را براساس کتاب روضة الشهدای ملاحسین کاشفی می‌خوانند؛ در سینه‌زنی و زنجیرزنی هم اشعاری که صاحبان ذوق و شیفتگان به اهل‌بیت سروده‌اند، خوانده می‌شود، مانند ترکیب‌بند محتشم کاشانی، یا ابیاتی که شاعران آن برای مردم شناخته‌شده نیستند، مانند این ابیات: | ||
'''{{شعر}}{{ب|«اربعین شهدای کربلا‌ست|زین الم کون و مکان اندر عزاست}}{{پایان شعر}}''' | '''{{شعر}}{{ب|«اربعین شهدای کربلا‌ست|زین الم کون و مکان اندر عزاست}}{{پایان شعر}}''' | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| خط ۴۴: | خط ۵۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع == | ==منابع== | ||
*کتاب «بشارة المصطفی لشیعة المرتضی» نوشتۀ عمادالدین أبی جعفر محمد بن أبی القاسم طبری آملی، ص۷4. | *کتاب «بشارة المصطفی لشیعة المرتضی» نوشتۀ عمادالدین أبی جعفر محمد بن أبی القاسم طبری آملی، ص۷4. | ||
*کتاب «اربعین و زیارات آن» نوشتۀ محمد مهدی محب الرحمان. | *کتاب «اربعین و زیارات آن» نوشتۀ محمد مهدی محب الرحمان. | ||