افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

* فضل هادی شینواری (۲۰۰۶–۲۰۰۱)، عضو تنظیم دعوت اسلامی افغانستان بود.

* عبدالسلام عظیمی (۲۰۱۴–۲۰۰۶)، یک استاد سابق در دانشگاه آریزونا در [[ایالات متحده آمریکا]] بود.

== فهرست رئیسان قوه قضائیه قبل از ۲۰۰۱ ==

* عبدالسلام عظیمی (۲۰۱۴–۲۰۰۶)، یک استاد سابق در دانشگاه آریزونا در [[ایالات متحده آمریکا]] بود.

* سید یوسف حلیم (۲۰۱۴–کنونی)، معاون وزارت عدلیه افغانستان، معاون وزارت دارایی افغانستان، رئیس ادارهٔ عمومی قانونی وزارت دادگستری.

== فهرست رئیسان قوه قضائیه قبل از ۲۰۰۱ ==

عبدالسلام (دوره [[طالبان]])

=== گاه‌شماری لویه جرگه‌های مهم ===

# لویه جرگه‌های مهمی که تاکنون برگزار شده‌اند عبارتند از:<ref>[https://www.bbc.com/persian/afghanistan/2011/11/111115_k02-loy-jergas بی بی سی فارسی]</ref>

# ۱۱۲۶ شمسی (اکتبر ۱۷۴۷) به مدت ۹ روز در قلعه نظامی نادرآباد قندهار تشکیل شد و نتیجه آن تأیید پادشاهی احمدشاه درانی بود <ref>The Importance of Tribal Structures and Pakhtunwali in Afghanistan;. Their role in security and governance. By. Shahmahmood Miakhel. Former Deputy Minister</ref>.

# ۱۲۲۰ خورشیدی (۱۸۴۱) همایشی ۱۲ نفره در کابل، در خانه عبدالله اچکزایی به ریاست محمد زمان خان، که نتیجه آن فراخوانی مردم در جنگ اول افغان و انگلیس بود.

# ۱۲۴۴ خورشیدی (۱۸۶۵) نشستی دو هزار نفره در کابل به ریاست امیر شیرعلی خان، پادشاه وقت افغانستان، که نتیجه آن حمایت از سلطنت امیر شیرعلی خان و تحکیم پایه سلطنت او در برابر برادرانش بود.

# ۱۲۷۲ خورشیدی (۱۸۹۳) در کابل به ریاست امیر عبدالرحمان خان، پادشاه وقت، تشکیل شد و نتیجه آن تأیید پیمان دیورند دربارهٔ تعیین مرز میان افغانستان و هند بریتانیایی بود.

# ۱۲۹۴خورشیدی (۱۹۱۵) نشستی با شرکت ۵۴۰ نفر در کابل به ریاست امیر حبیب‌الله خان، پادشاه وقت، که نتیجه آن اعلام بی‌طرفی افغانستان در جنگ جهانی اول بود.

# ۱۱ سنبله ۱۳۲۰ (۲ سپتامبر ۱۹۴۱) نشستی ۸۰۰ نفره در کابل به ریاست محمد هاشم، نخست‌وزیر و عم محمد ظاهر، پادشاه وقت، که نتیجه آن تأیید بی‌طرفی افغانستان در جنگ دوم جهانی و اخراج اتباع آلمانی و ایتالیایی از کشور بود.

# ۲۲ عقرب ۱۳۲۸ (۱۴ نوامبر ۱۳۴۹) همایشی با شرکت ۴۵۲ نفر در کابل به ریاست محمد گل‌خان، یکی از حامیان عمده قضیه «پشتونستان» در افغانستان. نتیجه آن تأیید سیاست حمایت دولت افغانستان از منطقه پشتون‌نشین (پشتونستان) پاکستان و بی‌اعتبار اعلام کردن معاهده دیورند (۱۸۹۳)، پیمان افغان و انگلیس (۱۹۰۵)، پیمان راولپندی (۱۹۱۹) و پیمان ۱۹۲۱ افغان و انگلیس بود.

# زمستان ۱۳۰۱ (۱۹۲۳) جرگه‌ای ۸۷۲ نفره در جلال‌آباد به ریاست امان‌الله خان، پادشاه وقت افغانستان. نتیجه آن تصویب نخستین قانون اساسی کشور بود.

# ۱۳۰۳ خورشیدی (۲۸ سرطان-۹اسد؛ ۱۹۲۴ میلادی) با شرکت ۱۰۴۶ نفر در پغمان و کابل به ریاست امان‌الله خان، پادشاه وقت. نتیجه آن تعدیل قانون اساسی افغانستان بود.

# سنبله/شهریور ۱۳۰۷ (۱۹۲۸) با تعداد اعضا ۱۱۰۰ نفر در پغمان کابل به ریاست امان‌الله خان، پادشاه وقت، تشکیل شد. نتیجه آن تشکیل مجلس شورای ملی با ۱۵۰ عضو، اجباری شدن خدمت سربازی، و کشف حجاب بود. در این لوی جرگه، ثریا همسر شاه امان‌الله بدون حجاب سنتی حاضر شد و شاه اعضای جرگه را ملزم به پوشیدن لباس غربی کرد.

# ۱۳۰۹ (۱۹۳۰) نشستی با ۳۰۱ عضو به ریاست محمد هاشم، نخست‌وزیر و برادر محمد نادر خان پادشاه وقت در کابل. نتیجه آن حمایت از پادشاهی نادر خان و تشکیل هیاتی برای تهیه دومین قانون اساسی کشور بود. این جرگه همچنین یک هیئت ۱۰۵ نفری را موظف به تصویب دومین قانون اساسی کشور کرد. دومین قانون اساسی یک سال بعد تحت عنوان «اصولنامه اساسی» به تصویب رسید.

# ۱۸–۲۹ شهریور ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) این نشست در کابل برگزار شد. تعداد اعضا آن ۴۵۲ نفر، رئیس آن محمد ظاهر پادشاه، و نائب رئیس لوی جرگه دکتر عبدالظاهر رئیس مجلس یازدهم بود. نتیجه آن تصویب نخستین قانون اساسی دموکراتیک کشور بود که بر پایه آن خانواده سلطنتی از دخالت در امور حکومتی و سیاسی ممنوع و قدرت به نخست‌وزیرانی خارج از خانواده سلطنتی و پارلمان منتخب واگذار شد. تفکیک قوا، آزادی رسانه‌ها و گروه‌های سیاسی و برابری حقوق اتباع از مواد برجسته این قانون بود.

# ۱۰–۲۵ دلو ۱۳۵۵ (۳۰جنوری-۱۴ فبروری ۱۹۷۷) با شرکت ۳۴۹ نفر در کابل برگزار شد. رئیس گردهمایی محمد داوود خان، رئیس‌جمهوری، و نائب رئیس همایش عزیزالله واصفی بود. نتیجه این لویه جرگه تصویب قانون اساسی نظام جمهوری و انتخاب محمد داوود خان به عنوان رئیس‌جمهوری بودو

# ۱۳۶۴ (۱۹۸۵) با شرکت ۱۷۹۶ نفر در دانشگاه پلی‌تکنیک کابل و به ریاست عبدالرحیم هاتف، و نائب رئیسی عبدالواحد سرابی تشکیل شد که نتیجه آن حمایت از سیاست‌های دولت در مورد مسائل خارجی و داخلی بود. برگزاری این جرگه نخستین اقدام دولت تحت حمایت شوروی سابق برای بازگشت به سنت‌های اجتماعی برای حل مسائل سیاسی بود.

# ۸–۹ قوس/آذر ۱۳۶۶ (۲۹–۳۰ نوامبر ۱۹۸۷) به ریاست عبدالرحیم هاتف در دانشگاه پلی‌تکنیک کابل تشکیل شد و نتیجه آن تصویب ششمین قانون اساسی و انتخاب دکتر نجیب‌الله به ریاست‌جمهوری بود. این جرگه هم‌چنین قانون اساسی را تعدیل کرد و در این قانون اسلام به عنوان دین رسمی کشور پذیرفته شد و به مذاهب حنفی و جعفری رسمیت داده شد. پیش از آن تنها مذهب حنفی به رسمیت شناخته می‌شد.

# ۱۳۸۱ (۲۴حمل- ۱۱جوزا) این یک لویه جرگه اضطراری با شرکت ۱۵۵۱ نفر در کابل بود که ریاست آن را اسماعیل قاسمیار برعهده داشت. نتیجه آن انتخاب حامد کرزی به عنوان رئیس دولت انتقالی بود. این «لویه جرگه اضطراری» برای نخستین بار شاهد سهم ۱۱ درصدی زنان بود و همچنین نخستین بار مردم در انتخاب اعضای آن شرکت داشتند.

# قوس ۱۳۸۲ نام آن لویه جرگه قانون اساسی بود که با شرکت ۵۰۰ نفر و ریاست صبغت‌الله مجددی در کابل تشکیل شد و نتیجه آن تصویب هشتمین قانون اساسی بود.

# جوزا ۱۳۸۹ (جون ۲۰۱۰) جرگه مشورتی صلح که با شرکت ۱۶۰۰ نفر در کابل با ریاست برهان‌الدین ربانی تشکیل شد و نتیجه آن تأیید برنامه صلح حکومت حامد کرزی بود. حامد کرزی در پی این جرگه، شمار زیادی از زندانیان طالبان را آزاد کرد و شورای عالی صلح را هم به ریاست برهان‌الدین ربانی تشکیل کرد، هر چند برهان‌الدین ربانی جان خود را در این راه از دست داد.

# ۲۵ عقرب/آبان ۱۳۹۰ نشست چهار روزه این لویه جرگه در کابل به بررسی همکاری استراتژیک با آمریکا و موضوع مصالحه با طالبان پرداخت. طالبان تهدید کرده بود این مجمع را که بیش از دو هزار سرکرده سیاسی و اجتماعی در آن شرکت داشتند مختل خواهد کرد. هم‌زمان با این لویه جرگه راکت‌هایی در کابل شلیک شد.

== شهرها ی مهم افغانستان ==

# <big>'''هرات'''</big> در باختر افغانستان، قرار دارد و مهمترین شهر صنعتی و فرهنگی افغانستان است.

# <big>'''کابل'''</big> در خاور افغانستان قرار دارد و پایتخت کشور است.

# <big>'''بامیان'''</big> خرابه‌های به جا مانده از بوداییان. سازه‌های بلند این خرابه‌ها، زمانی یکی از عجایب جهان به شمار می‌آمد.

# <big>'''غزنی'''</big> در جنوب خاوری، بین کابل و قندهار.

# <big>''''''قندهار'''''</big> شهری در جنوب افغانستان که متاثر از حضور طالبان بوده است و در حال حاضر سفر به این شهر امن نیست.

# <big>'''مزار شریف'''</big> محلی که مسجد فیروزه‌ای با کاشیکاری‌های بی‌نظیر در آن واقع شده است و نقطه‌ای است برای رفتن به ازبکستان.

# <big>'''قندوز'''</big> یک شهر مهم در شمال خاوری که نقطه گذری به تاجیکستان می‌باشد.

# تأمین آزادی‌های سیاسی برای مردم افغانستان و به ویژه شیعیان؛

# وابستگی دستگاه‌های دولتی، ارتش، مراکز فرهنگی دانشگاهی و...

ب ـ خارجی: عوامل خارجی نهضت اسلامی افغانستان را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:

# تجاوز ارتش سرخ به افغانستان، با هدف چیرگی بر این کشور و از بین بردن نهضت مقاومت؛

==== سال۲۰۱۶====

در مارس ۲۰۱۶، گروه‌های طالبان مخالف منصور به رهبری محمد رسول شروع به مبارزه با وفاداران او در این گروه کردند. در جریان درگیری‌ها، ده‌ها نفر کشته شدند<ref>[https://www.scfr.ir/fa/tag/%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%D9%88-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ شورای روابط خارجی]</ref>.

# دانشگاه هلمند لشکرگاه

در افغانستان ۱۲۶ نهاد تحصیلی عالی غیردولتی از طرف وزارت تحصیلات عالی این کشور جواز فعالیت دریافت کرده‌اند:

== ولایت/استان کابل ==

در شهر کابل ۶۸ نهاد تحصیلی عالی غیردولتی فعالیت دارند که از آن‌جمله ۶۱ نهاد در کابل مرکزیت داشته و ۷ نهاد دیگر دراصل در شهر کابل شاخه دارند و مرکزیت‌شان یا بیرون از کابل در استان‌های افغانستان وجود دارد (مانند: مؤسسه تحصیلات عالی آریانا، مؤسسه تحصیلات عالی سپین غَر و دانشگاه غالب) یا هم بیرون از افغانستان مرکزیت دارند (مانند: دانشگاه آمریکایی افغانستان، دانشگاه آزاد اسلامی، مؤسسه تحصیلات عالی پیام نور، مؤسسه تحصیلات عالی جامعه المصطفی و مؤسسه تحصیلات عالی [[اهل بیت]]).

=== آ ===

# مؤسسه تحصیلات عالی آریانا – شاخه کابل

# دانشگاه آزاد اسلامی – شاخه کابل

#  

=== الف ===

# مؤسسه تحصیلات عالی ابن خلدون

# دانشگاه ابن سینا

=== ب ===

# دانشگاه باختر

# مؤسسه تحصیلات عالی بایزید روشان

=== پ ===

# مؤسسه تحصیلات عالی پیام

# مؤسسه تحصیلات عالی پیام نور – شاخه کابل

=== ت ===

مؤسسه تحصیلات عالی تابش

=== ج ===

# مؤسسه تحصیلات عالی جامعه المصطفی – شاخه کابل

# مؤسسه تحصیلات عالی جهان

=== چ ===

مؤسسه تحصیلات عالی چراغ

=== خ ===

# دانشگاه خاتم النبیین

# مؤسسه تحصیلات عالی خانه نور

=== د ===

دانشگاه دعوت

دانشگاه دنیا

=== ر ===

# دانشگاه رابعه بلخی

# مؤسسه تحصیلات عالی رازی

=== ز ===

مؤسسه تحصیلات عالی زاول

مؤسسه تحصیلات عالی زنان افغان (مورا)

=== س ===

مؤسسه تحصیلات عالی سپین غر – شاخه کابل

دانشگاه سلام

=== ش ===

مؤسسه تحصیلات عالی شرق

مؤسسه تحصیلات عالی شفا

=== ص ===

مؤسسه تحصیلات عالی صابر

=== ط ===

# مؤسسه تحصیلات عالی طلوع آفتاب

# انستیتوت علوم صحی طلوع سعادت <ref>[http://ts.edu.af/ طلوع سعادت]</ref>

=== ع ===

مؤسسه تحصیلات عالی عروج

مؤسسه تحصیلات عالی علامه

=== غ ===

مؤسسه تحصیلات عالی غازی امان‌الله خان

دانشگاه غالب – شاخه کابل

=== ف ===

مؤسسه تحصیلات عالی فانوس

=== ق ===

مؤسسه تحصیلات عالی قلم

=== ک ===

مؤسسه تحصیلات عالی کابورا

دانشگاه کاتب

=== گ ===

دانشگاه گوهرشاد

=== م ===

# دانشگاه مریم

# مؤسسه تحصیلات عالی مستقبل

# مؤسسه تحصیلات عالی میوند

# مؤسسه تحصیلات عالی میهن

=== ن ===

# مؤسسه تحصیلات عالی نعمان سادات

# مؤسسه تحصیلات عالی نورین

=== و ===

مؤسسه تحصیلات عالی وزیر شاه‌ولی خان

=== ه ===

مؤسسه تحصیلات عالی هیواد

== ولایت/استان بلخ ==

در استان بلخ، شهر مزارشریف، ۱۱ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# دانشگاه آریا

# مؤسسه تحصیلات عالی ابن سینا – شاخه بلخ

# مؤسسه تحصیلات عالی البرز

# مؤسسه تحصیلات عالی تاج

# مؤسسه تحصیلات عالی ترکستان

# مؤسسه تحصیلات عالی راه سعادت

# دانشگاه رهنورد

# مؤسسه تحصیلات عالی سادات

# مؤسسه تحصیلات عالی کاوون

# دانشگاه مولانا جلال‌الدین بلخی

# مؤسسه تحصیلات عالی نخبگان

# در استان هرات، شهر هرات، بیشتر از ۹ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی آسیا

# مؤسسه تحصیلات عالی اشراق

# مؤسسه تحصیلات عالی الغیاث

# دانشگاه جامی

# مؤسسه تحصیلات عالی خواجه عبدالله انصاری

# دانشگاه غالب

# مؤسسه تحصیلات عالی کهکشان شرق

# مؤسسه تحصیلات عالی هریوا

# انستیتوت علوم صحی طلوع سعادت

# مؤسسه تعلیمات تخنیکی و مسلکی طلوع سعادت

== ولایت/استان قندوز ==

در استان قندوز، شهر قندوز، ۷ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی امام محمد شیبانی

# مؤسسه تحصیلات عالی سلام – شاخه قندز

# مؤسسه تحصیلات عالی شمال

# مؤسسه تحصیلات عالی شهید سید جان

# مؤسسه تحصیلات عالی شیرزی افغان

# مؤسسه تحصیلات عالی کهندژ

# مؤسسه تحصیلات عالی نمر

== ولایت/استان ننگرهار ==

در استان ننگرهار، شهر جلال‌آباد، ۶ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی آریانا

# مؤسسه تحصیلات عالی التقوا

# دانشگاه الفلاح

# دانشگاه خراسان

# مؤسسه تحصیلات عالی روشان

# مؤسسه تحصیلات عالی سپین غر

== ولایت/استان تخار ==

در استان تخار، شهر تالقان، ۴ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی پیمان

# مؤسسه تحصیلات عالی خانه دانش

# مؤسسه تحصیلات عالی راه سعادت – شاخه تخار

# مؤسسه تحصیلات عالی فجرستان

== ولایت/استان جوزجان ==

در استان جوزجان، شهر شبرغان، ۴ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی امیرعلی شیر نوایی

# مؤسسه تحصیلات عالی برلاس

# مؤسسه تحصیلات عالی طلوع سعادت

# مؤسسه تحصیلات عالی متانت

== ولایت/استان قندهار ==

در استان قندهار، شهر قندهار، ۴ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی بینوا

# مؤسسه تحصیلات عالی سبا

# مؤسسه تحصیلات عالی ملالی

# مؤسسه تحصیلات عالی میرویس نیکه

== ولایت/استان بغلان ==

در استان بغلان، شهر پلخمری، ۳ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# دانشگاه حکیم سنایی

# مؤسسه تحصیلات عالی رویان

# مؤسسه تحصیلات عالی قدس

== ولایت/استان خوست ==

در استان خوست، شهر خوست، ۳ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی پامیر

# مؤسسه تحصیلات عالی احمدشاه ابدالی

# مؤسسه تحصیلات عالی دعوت – شاخه خوست

== ولایت/استان غزنی ==

در استان غزنی، شهر غزنی، ۳ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی خاتم النبیین – شاخه غزنی

# مؤسسه تحصیلات عالی سلطان محمود غزنوی

# مؤسسه تحصیلات عالی مسلم

== ولایت/استان هلمند ==

در استان هلمند، شهر لشکرگاه، ۳ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی اراکوزیا

# دانشگاه بُست

# مؤسسه تحصیلات عالی وادی هلمند

== ولایت/استان بادغیس ==

در استان بادغیس، شهر قلعه‌نو، ۲ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی حکمت

# مؤسسه تحصیلات عالی حنظله

== ولایت/استان فراه ==

در استان فراه، شهر فراه، ۲ نهاد تحصیلی عالی خصوصی فعالیت دارند:

# مؤسسه تحصیلات عالی ابونصر

# مؤسسه تحصیلات عالی غرجستان – شاخه فراه

== سایر ولایات/استان‌ها با یک نهاد تحصیلی عالی خصوصی ==

# مؤسسه تحصیلات عالی بامیکا (در بامیان)

# مؤسسه تحصیلات عالی برنا (در بدخشان)

# مؤسسه تحصیلات عالی دانش (در پروان)

# مؤسسه تحصیلات عالی زم زم (در پکتیا)

# مؤسسه تحصیلات عالی ناصر خسرو (در دایکندی)

# مؤسسه تحصیلات عالی مولانا جلال‌الدین بلخی – شاخه سمنگان (در سمنگان)

# مؤسسه تحصیلات عالی رشاد (در فاریاب)

# مؤسسه تحصیلات عالی تنویر (در کنر)

# مؤسسه تحصیلات عالی تابش - شاخه میدان وردک (در میدان وردک)

# مؤسسه تحصیلات عالی بارک (درنیمروز)<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 فهرست دانشگاه ها]</ref>

{{کشورهای جهان}}

[[رده:کشورها]]

[[رده:کشورهای اسلامی]]