۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
1-مصونیت و معصومیت کلی، در تمامی ادوار عمر (از بدو تولد تا آخر) از تمامی سهو و نسیان و عصیان و خطا در فراگیری و تعلیم و اجرای دین الهی. این امر تنها در فرشتگان، انبیا و ائمه (ع) تحقق یافته و نسبت به تحقق آن در دیگران، دلیلی نداریم.<ref>نک: مصباح یزدى، معارف قرآن، ج 4 و 5 (راه و راهنماشناسى)، ص 212 - 147؛ آموزش عقاید، ج 2، ص 260 - 232، درس 26 - 24.</ref> | 1-مصونیت و معصومیت کلی، در تمامی ادوار عمر (از بدو تولد تا آخر) از تمامی سهو و نسیان و عصیان و خطا در فراگیری و تعلیم و اجرای دین الهی. این امر تنها در فرشتگان، انبیا و ائمه (ع) تحقق یافته و نسبت به تحقق آن در دیگران، دلیلی نداریم.<ref>نک: مصباح یزدى، معارف قرآن، ج 4 و 5 (راه و راهنماشناسى)، ص 212 - 147؛ آموزش عقاید، ج 2، ص 260 - 232، درس 26 - 24.</ref> | ||
2- عصمت نسبی، که قابل شدت و ضعف و در افراد مختلف، متفاوت و متغیّر است. در امور دین چه بسا پس از | 2- عصمت نسبی، که قابل شدت و ضعف و در افراد مختلف، متفاوت و متغیّر است. در امور دین چه بسا پس از تلاشها و ریاضتها و تهجدهای عدیده تا حدودی فراهم و به واسطه همانها حفظ میگردد، بدون این که تضمینی برای حفظ آن تا آخر عمر باشد. از این رو عصمت نسبی را با توجه به شدت و ضعف آن میتوان به سایرین نیز نسبت داد. از این حالت در افراد عادی با عنوان "ملکه عدالت" یاد میشود؛ یعنی شخص به گونهای است که لغزش عمدی و کبیره از او دیده نمیشود.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa1395 اقتباس از سایت اسلام کوئیست]</ref> | ||
=چه کسانی معصومند؟ = | =چه کسانی معصومند؟ = | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
امام عسکری(ع) میفرماید: «فرشتگان خدا به کمک الطاف الهی از کفر و امور ناپسند، معصوم و در اماناند.»<ref>بحارالانوار، ج 56، ص 321. " َ إِنَّ مَلَائِکَةَ اللَّهِ مَعْصُومُونَ مَحْفُوظُونَ مِنَ الْکُفْرِ وَ الْقَبَائِحِ بِأَلْطَافِ اللَّهِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِمْ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُونَ ".</ref> هم چنین در ادامه میفرمایند: فرشتگان مانند انبیا و امامان هستند.<ref>بحارالانوار، ج 56، ص 322- "ثُمَّ قَالَ ع لَوْ کَانَ کَمَا یَقُولُونَ کَانَ اللَّهُ قَدْ جَعَلَ هَؤُلَاءِ الْمَلَائِکَةَ خُلَفَاءَ عَلَى الْأَرْضِ وَ کَانُوا کَالْأَنْبِیَاءِ فِی الدُّنْیَا أَوْ کَالْأَئِمَّةِ فَیَکُونُ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَئِمَّةِ ".</ref> | امام عسکری(ع) میفرماید: «فرشتگان خدا به کمک الطاف الهی از کفر و امور ناپسند، معصوم و در اماناند.»<ref>بحارالانوار، ج 56، ص 321. " َ إِنَّ مَلَائِکَةَ اللَّهِ مَعْصُومُونَ مَحْفُوظُونَ مِنَ الْکُفْرِ وَ الْقَبَائِحِ بِأَلْطَافِ اللَّهِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِمْ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُونَ ".</ref> هم چنین در ادامه میفرمایند: فرشتگان مانند انبیا و امامان هستند.<ref>بحارالانوار، ج 56، ص 322- "ثُمَّ قَالَ ع لَوْ کَانَ کَمَا یَقُولُونَ کَانَ اللَّهُ قَدْ جَعَلَ هَؤُلَاءِ الْمَلَائِکَةَ خُلَفَاءَ عَلَى الْأَرْضِ وَ کَانُوا کَالْأَنْبِیَاءِ فِی الدُّنْیَا أَوْ کَالْأَئِمَّةِ فَیَکُونُ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَئِمَّةِ ".</ref> | ||
4. عصمت غیر گروههای | 4. عصمت غیر گروههای سهگانه (زیرا عصمت ملازم با نبوت یا امامت نیست زیرا ممکن است فردی معصوم باشد ولی پیامبر نباشد) مانند حضرت فاطمه (س) و حضرت مریم(س)؛ | ||
برخی از آیات قرآن بر پاکی و طهارت مریم گواهی میدهد: ای مریم، خداوند تو را برگزید و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است.»<ref>آل عمران، 42: «یا مَرْیَمُ اًِّنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی نِسأِ الْعالَمِینَ.</ref> مفسران بر دلالت این آیه بر عصمت آن حضرت تاکید دارند.<ref>المیزان، ج 3، ص 217.</ref> و همچنین آیه تطهیر بر عصمت حضرت فاطمه دلالت دارد، چنان که در بالا گفته شد. | برخی از آیات قرآن بر پاکی و طهارت مریم گواهی میدهد: ای مریم، خداوند تو را برگزید و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است.»<ref>آل عمران، 42: «یا مَرْیَمُ اًِّنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی نِسأِ الْعالَمِینَ.</ref> مفسران بر دلالت این آیه بر عصمت آن حضرت تاکید دارند.<ref>المیزان، ج 3، ص 217.</ref> و همچنین آیه تطهیر بر عصمت حضرت فاطمه دلالت دارد، چنان که در بالا گفته شد. | ||
5. گروهی از | 5. گروهی از انسانهای مخلص میتوانند به برخی از مراتب عصمت یعنی عصمت از گناه دست یابند.<ref> نک: ولایت نامه، علامه طباطبایی، ترجمه همایون همتی، ص 48 – 55.</ref> چون منشأ عصمت اراده و اختیار آدمی است، البته عصمت همهجانبه مخصوص گروه خاصی از اولیای الهی است، ولی برخی از مؤمنان پرهیزگار در سایه تهذیب نفس و تزکیه میتوانند در بخش عظیمی از افعال خویش از ارتکاب گناه مصون باشند و این امری اختیاری است.<ref>منشور عقاید امامیه، ص 116.</ref> در واقع ملکه راسخه داشتن بر اتیان اوامر و اجتناب از منهیّات و عدم اصرار بر صغایر است و این چیزی است که گاهی از آن به ملکه عدالت تعبیر آورده میشود. | ||
=دلیل عصمت معصوم= | =دلیل عصمت معصوم= | ||
1- علم معصوم به آثار خطا: | 1- علم معصوم به آثار خطا: | ||
"عصمت" نتیجه | "عصمت" نتیجه علم معصوم به عواقب گناه میباشد؛ یعنی علم و شعور معصومان به آثار گناهان به گونهای است که هیچ گاه مغلوب قوای دیگر انسانی نشده، بلکه مسلط بر آنان است.<ref>همان، ج 5، ص 78.</ref> | ||
2- عشق معصوم به خدا: | 2- عشق معصوم به خدا: | ||
"معصوم بر اثر بالا بودن مراتب شناخت خداوند متعال و دلباختگی نسبت به جمال و کمال حق به خود اجازه | "معصوم بر اثر بالا بودن مراتب شناخت خداوند متعال و دلباختگی نسبت به جمال و کمال حق به خود اجازه نمیدهد که گامی بر خلاف رضای او بردارد و عشق و علاقه انسان به معبود و درک جمال و جلال او و آگاهی از نعمتهای بیپایان او در حق وی، آنچنان در روحش خضوع و فروتنی به وجود میآورد که هرگز به فکر گناه نمیافتد چه رسد به این که مرتکب گناه شود".<ref>سبحانى، جعفر، منشور جاوید، ج 5، ص 14.</ref> | ||
این دو نظریه بر این مطلب اتفاق دارند که در وجود معصوم ملکهای به وجود | این دو نظریه بر این مطلب اتفاق دارند که در وجود معصوم ملکهای به وجود میآید که پیوسته عصیان و تجری و خلاف کاری را از زندگی طرد کرده و از گناه و لغزش، پاک و محفوظ نگاه میدارد. | ||
=ویژگیهای معصوم علاوه بر عصمت= | =ویژگیهای معصوم علاوه بر عصمت= | ||
همه ویژگیهای معصوم در آیات قرآن در مورد پیامبران(صلی الله علیهم اجمعین) مطرح شده است؛ لذا رهبران الهی و [[امامان معصوم]] (علیهمالسلام) باید علاوه بر مقام علم و عصمت، ویژگیهای زیر را داشته باشند: | همه ویژگیهای معصوم در آیات قرآن در مورد پیامبران (صلی الله علیهم اجمعین) مطرح شده است؛ لذا رهبران الهی و [[امامان معصوم]] (علیهمالسلام) باید علاوه بر مقام علم و عصمت، ویژگیهای زیر را داشته باشند: | ||
1ـ «صدق گفتار»؛ چراکه اگر این وصف در آنان نباشد اعتماد و اطمینانی که برای پیوند معنوی پیروان و پیشوایان لازم است حاصل نمیشود. | 1ـ «صدق گفتار»؛ چراکه اگر این وصف در آنان نباشد اعتماد و اطمینانی که برای پیوند معنوی پیروان و پیشوایان لازم است حاصل نمیشود. | ||
2ـ «پایبند بودن به پیمانها و وعدهها»؛ زیرا بخش مهمی از دعوت آنان بر اساس وعدههایی است که به مردم میدهند. اگر | 2ـ «پایبند بودن به پیمانها و وعدهها»؛ زیرا بخش مهمی از دعوت آنان بر اساس وعدههایی است که به مردم میدهند. اگر صادقالوعد نباشند ارکان اعتماد عمومی نسبت به آنها متزلزل میشود. | ||
3ـ «امانتداری در حفظ ودایع و احکام الهی و ابلاغ آنها»؛ که آن نیز یکی از ارکان اعتماد و اطمینان است. | 3ـ «امانتداری در حفظ ودایع و احکام الهی و ابلاغ آنها»؛ که آن نیز یکی از ارکان اعتماد و اطمینان است. | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
8ـ «توکل مطلق بر خداوند»؛ چراکه بسیار میشود که رهبر الهی تنهای تنها میماند و فساد فوقالعاده، محیط او را از همگان جدا میسازد؛ اگر تکیه بر توکل الهی نداشته باشد، ادامه راه برای او ممکن نیست. | 8ـ «توکل مطلق بر خداوند»؛ چراکه بسیار میشود که رهبر الهی تنهای تنها میماند و فساد فوقالعاده، محیط او را از همگان جدا میسازد؛ اگر تکیه بر توکل الهی نداشته باشد، ادامه راه برای او ممکن نیست. | ||
9ـ «نرمش و حُسن خُلق»؛ ویژگی دیگری است که در آیات قرآن در مورد پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) آمده و در حقیقت هر رهبر الهی [خواه پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا امام معصوم(علیهالسلام)] باید واجد آن باشد. در غیر این صورت خشونت و تندخویی و | 9ـ «نرمش و حُسن خُلق»؛ ویژگی دیگری است که در آیات قرآن در مورد پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) آمده و در حقیقت هر رهبر الهی [خواه پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا امام معصوم(علیهالسلام)] باید واجد آن باشد. در غیر این صورت خشونت و تندخویی و غلیظالقلب بودن سبب پراکندگی مردم و عقیم ماندن هدف رهبران الهی میگردد. | ||
10ـ «پیروزی در آزمایشهای سخت»؛ که قرآن مجید اعطای منصب امامت را به ابراهیم(علیهالسلام) متکی به آن میشمرد. | 10ـ «پیروزی در آزمایشهای سخت»؛ که قرآن مجید اعطای منصب امامت را به ابراهیم(علیهالسلام) متکی به آن میشمرد. |