مسجد الحرام: تفاوت میان نسخه‌ها

== مهمترین بناهای داخلی مسجدالحرام ==

کعبه، خانه مکعب شکل مشهوری است که میان مسجدالحرام در شهر مکه قرار دارد. کعبه، قبله و مهم‌ترین عبادت‎گاه مسلمانان است که زیارت آن از گذر عمل عبادی و فریضه حج به شرط احراز شروطی خاص مانند استطاعت مالی، یک بار در طول عمر بر هر مسلمانی واجب است.

الحَجَرُ الأسوَد، سنگی مقدّس، دارای پیشینه کهن و جایگاهی ویژه در فرهنگ اسلامی و مناسک حج است. این سنگ در رُکن شرقی کعبه (که به رکن اسود یا رکن حَجَری نیز معروف است) در ارتفاع یک متر و نیم از زمین نصب شده است.

منظور سنگی است که می‌گویند حضرت ابراهیم هنگام بازسازی کعبه، زیر پای خود گذاشته تا دستش به قسمت بالای دیوار برسد. به نقلی، این سنگ پیش از اسلام درون کعبه بود؛ اما وقتی آیه «وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّی» نازل شد، به دستور پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آن را از کعبه بیرون آورده در پیرامون کعبه نهادند.

حِجْرِ اسماعیل؛ فضای بین کعبه و دیواری نیم‌دایره را گویند که از یال شمالی کعبه (رکن عراقی) تا یال غربی آن (رکن شامی) امتداد دارد. نام دیگر آن حطیم است و برخی نیز آن را حظیره خوانده‌اند. پس از آنکه [[حضرت ابراهیم|حضرت ابراهیم (علیه السلام)]] و [[هاجر]] و فرزند شیرخوارشان اسماعیل به وادی مکه رسیدند، با راهنمایی جبرئیل در جایگاه کنونی حجر مستقر شدند. سپس هاجر و اسماعیل، همراه با گوسفندانشان، در همین مکان و در سایبانی که با چوب درخت ساختند، سکونت گزیدند. هاجر و اسماعیل هر دو پس از وفات در همین مکان دفن شدند. حجر اسماعیل از دوران پیش از اسلام مورد احترام و تقدیس بود. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز، پس از بعثت، در حجر اسماعیل می‌نشست و علاوه بر عبادت و تلاوت قرآن، به سؤالات مردم پاسخ می‌داد. به نظر مشهور فقهای امامی، به استناد احادیث معتبر، حجر اسماعیل جزء کعبه نیست.

حد فاصل بین رکن حجرالاسود و درِ کعبه را حطیم گویند و در روایات آمده که بهترین مکان در مسجد‌الحرام است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۲۵</ref> دلیل نام‌گذاری آن به حطیم این است که مردم در آن جمع می‌شوند و به یکدیگر فشار می‌آورند<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۷</ref>.

چاه آبی در قسمت شرقی مسجدالحرام است که آن را بئر زمزم، چاه اسماعیل، حفیرة عبدالمطلب، شفاء سُقم، عافیه، مَیمونه، طُعم، بَرکة و بَرّة می‌خوانند. چاه در نزدیکی مقام ابراهیم و در حدود هجده متری کعبه و در زیرزمین قرار دارد.

در گذشته کعبه دو درب داشته است. یکی در دیوار شرقی در نزدیکی رکن حجر الاسود که امروزه نیز وجود دارد، دومین درب در دیوار غربی در نزدیکی رکن یمانی و مقابل در شرقی بوده که در بازسازی قریش این در بسته شد و امروزه جای آن روی دیوار کعبه مشخص است. به محل در غربی مستجار گفته می‌شود.لمس کردن کعبه در این ناحیه و دعا در آن در دور هفتم طواف مستحب است<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۵۸۱</ref>.

ملتزم فاصله مستجار است تا رکن یمانی مقابل حطیم. این محل را از آن روی ملتزم می­‌نامند که زائران و حج‌گزاران در آنجا می‌­ایستند و به دیوار ملتزم شده، می­ چسبند و دعا می­‌خوانند.

بنابر برخی روایات، پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) صورت و دست‌های خود را بر این قسمت از دیوار می‌گذاشت. از آن حضرت نقل کرده‌اند که در این محل، دعای بندگان مستجاب است. اعتراف به گناه و طلب بخشایش، از اعمال مستحب این محل است<ref>کلینی، الکافی، ج ۴، ص۴۱۰</ref>.

مسجد‌الحرام در گذر تاریخ و در توسعه‌هایى که صورت گرفت، داراى درهاى بسیارى شد که برخى از آنها، در هر دوره، نامى ویژه به خود گرفت. در حال حاضر، مسجد شمار فراوانى در خرد و بزرگ دارد. درهاى خرد اغلب در طرف مسعى است که نام‌هاى آنها عبارت است از: