مرجئه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مُرجِئه''' نام فرقه‌ای است که پایان نیمه اول قرن یک هجری پدید آمد.

لغت مرجئه از مرجی به معنای تاخیر افکندن می‌آید؛ به این معنا که آنان کسی را که [[گناه کبیره]] مرتکب شده باشد مخلد در آتش نمی‌دانستند بلکه کار او را به [[خدا]] واگذار می‌کردند و به همین دلیل مرجئه نام گرفتند.

مرجئه پس از [[خوارج]] به وجود آمدند و سوال اصلی و اولیه‌شان این بود که آیا مرتکب گناه کبیره در آتش مخلد خواهد بود یا نه؟ به دنبال این سوال از حدود [[ایمان]] به میان آمد.

آنان معتقد بودند ایمان بر گفتار زبانی و گفتار زبانی بر عمل مقدم است و کسی که عملی نداشته باشد اما ایمان داشته باشد رستگار خواهد بود.

نقطه اشتراک تمامی طرفداران مرجئه جدا کردن حوزه ایمان از عمل است. اما درباره ماهیت ایمان اختلاف‌هایی بین آنان وجود دارد.

بعضی ایمان را همان معرفت دانسته‌اند، عده‌ای دیگر علاوه بر معرفت خضوع قلبی را اضافه کرده‌اند و بعضی تصدیق (اقرار زبانی) را لازم دانسته‌اند.

در کنار این مطلب توجه به این مساله که عضدالدین ریجی می‌نویسد: جمهور فقها و متکلمان احدی از اهل قبله را تکفیر نمی‌کنند جالب و تامل برانگیز است.

مرجئه با اصرار بر استقلال ایمان از عمل مرتکب کبیره را داخل در حوزه ایمان کرده‌اند. برخلاف [[خوارج]] که اصرار بر کفر مرتکب کبیره دارند.

البته اطلاق فسق بین فرقه‌های مختلف خوارج شدت و ضعف دارد.

مرجئه جدا از آن که اصرار بر آن دارند مرتکب کبیره را از خلود در [[جهنم]] معاف سازند، تمایل دارند درباره ورود موقت او نیز مفری بیابند که البته در این راه با مشکلات عدیده‌ای که مهمترین آنها ظواهر برخی [[آیات]] [[قرآن]] است رو به رو شده‌اند.

در‌این‌باره که آیا اصولا وعید (عذاب) برای فساق در قرآن آمده است یا خیر، دیدگاه‌های مختلفی از ناحیه مرجئه مطرح شده است که بعضا با قدری یا جبری بودن قائل مرتبط است.

در تقسیم کلی می‌توان مرجئه را از دو حیث نگریست:

ب) گروهی که قائلند ایمان تنها گفتار است و عمل در آن نقشی ندارد.

از حیث دوم مرجئه خود به چند فرقه تقسیم شده‌اند که عبارتند از:

این سلسله از عقایدشان، بسیار مقبول دستگاه‌های حکومتگر نیمه دوم قرن اول هجری و اوایل نیمه دوم هجری بوده است.

او معتقد است که امامت به اجماع اثبات می‌گردد، اما تقریبا همه فرق دیگر مرجئه اصل و نسب را در موضوع امامت شرط دانسته و اعتقاد دارند امام باید قریشی باشد.

اهمیت مرجئه از حیث سیاسی بیشتر با توجه به دوره حکومت بنی‌امیه و علی‌الخصوص حکومت معاویه و یزید مشخص می‌شود؛ معاویه که خود فرزند ابوسفیان از بزرگان قریش بود؛ فرزند کسی که اسلام نیاورد، مگر زمانی که از جان خود بیمناک شد.

او کسی بود که هیچ تقیدی به شعائر الهی چه در زندگی شخصی و چه در اداره حکومت نداشت.

سلطنت دارای یک خصیصه اصلی است و آن این که در سلطنت مردم می‌باید کاملا نسبت به سلطان مطیع باشند و کوچکترین اعتراضی به شیوه عمل سلطان ننمایند و سلوک سلطان را عین حق بدانند.

معاویه برای تحقق بخشیدن سلطنت نیازمند پشتوانه‌ای تئوریک داشت و این پشتوانه از طریق تفکر ارجائ قابل حصول بود.

اما همگی آنها را به خداوند وا می‌گذاریم تا خود در مورد آنها داوری کند.

تقویت اندیشه مرجئه در زمان خلافت معاویه و یزید سبب شد که مخالفت علنی اعمال خلیفه با شرایع اسلام به این شکل توجیه شود که اولا مرتکب کبائر از دایره اسلام خارج نیست و بنابراین خلیفه زمان که مرتکب کبائر شده، هنوز مومن است و از این جهت منعی در ادامه خلافت او نیست.

البته بعدها در حکومت بنی‌امیه بین مرجئه و حکومت اختلافات و حتی نزاع‌هایی به وجود آمد که علت آن از حوصله این مقاله خارج است.

1- مطهری، حماسه حسینی

3- جعفری، محمد تقی، امام حسین شهید فرهنگ پیشرو انسانیت

4- مهاجرانی، انقلاب عاشورا

[https://article.tebyan.net/37513 سایت تبیان]

[[رده:فرق و مذاهب]]