confirmed
۲٬۲۰۰
ویرایش
سیمای علی بن‌ابی‌طالب در قرآن کریم از دیدگاه اهل‌سنت (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۹ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۲
، ۲۹ ژوئن ۲۰۲۱بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
ترجمه: ابن عباس از قول رسول خدا نقل میکند که فرمود: هرکس میخواهد به ابراهیم نگاه کند، در حلم و بردباریش و به نوح علیه‌السّلام در حکمتش و به یوسف علیه‌السّلام در جمالش، پس به علی ابن ابی‌طالب علیه‌السلام، نگاه کند. <ref>شواهد التنزيل ج 1/ 106، و مانند احاديث فوق با مختصر تغيير در كتابهاى زير آمده است: فضائل علی ابن ابی‌طالب احمد بن حنبل ج 1/ 63؛ كنز العمال متقى هندى ج 6/ 154؛ اسد الغابه ابن اثير ج 4/ 22؛ تذكرة الخواص ابن جوزى ص 53؛ الجامع الصغير سيوطى ج 1/ 364؛ الصواعق المحرقه و ابن حجر عسقلانى ص 73؛ تاريخ بغداد خطيب بغدادى ج 11/ 204؛ حلية الاولياء ابونعیم اصفهانى ج 1/ 65؛ المناقب ابن مغازلى ص 86؛ ينابيع المودة قندوزى ص 214.</ref> | ترجمه: ابن عباس از قول رسول خدا نقل میکند که فرمود: هرکس میخواهد به ابراهیم نگاه کند، در حلم و بردباریش و به نوح علیه‌السّلام در حکمتش و به یوسف علیه‌السّلام در جمالش، پس به علی ابن ابی‌طالب علیه‌السلام، نگاه کند. <ref>شواهد التنزيل ج 1/ 106، و مانند احاديث فوق با مختصر تغيير در كتابهاى زير آمده است: فضائل علی ابن ابی‌طالب احمد بن حنبل ج 1/ 63؛ كنز العمال متقى هندى ج 6/ 154؛ اسد الغابه ابن اثير ج 4/ 22؛ تذكرة الخواص ابن جوزى ص 53؛ الجامع الصغير سيوطى ج 1/ 364؛ الصواعق المحرقه و ابن حجر عسقلانى ص 73؛ تاريخ بغداد خطيب بغدادى ج 11/ 204؛ حلية الاولياء ابونعیم اصفهانى ج 1/ 65؛ المناقب ابن مغازلى ص 86؛ ينابيع المودة قندوزى ص 214.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام انفاق کننده در شب و روز و نهان و آشکارا== | ==علی علیه‌السّلام انفاق کننده در شب و روز و نهان و آشکارا== | ||
الَّذِینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ | <big>الَّذِینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ</big><ref>(274 بقره)</ref> ترجمه: کسانی که اموال خود را شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق میکنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان برای آنان خواهد بود، و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین میشوند. <br> | ||
حدیث: عن ابن عباس فی قوله تعالی: الَّذِینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیةً (قال): نزلت فی علی ابن ابی‌طالب لم یکن عنده (الا) اربعة دراهم فتصدق بدرهم لیلا و بدرهم نهارا و بدرهم علانیة فقال رسول‌الله: ما حملک علی هذه؟ قال حملنی علیها رجاء ان استوجب علی‌الله وعدنی قال رسول‌الله: الا ذلک لک فانزل اللّه الایة فی ذلک.<br> | حدیث: عن ابن عباس فی قوله تعالی: الَّذِینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیةً (قال): نزلت فی علی ابن ابی‌طالب لم یکن عنده (الا) اربعة دراهم فتصدق بدرهم لیلا و بدرهم نهارا و بدرهم علانیة فقال رسول‌الله: ما حملک علی هذه؟ قال حملنی علیها رجاء ان استوجب علی‌الله وعدنی قال رسول‌الله: الا ذلک لک فانزل اللّه الایة فی ذلک.<br> | ||
| خط ۲۶۰: | خط ۲۶۰: | ||
تذکر: این آیه شریفه به نظر کثیری از علماء عامه و مفسران قرآن در شأن علی علیه‌السّلام نازل شده است چنانچه نمونه این حدیث در شأن نزول آن گذشت و منابع اهل‌سنت با تغییراتی مانند آن را نقل کردهاند. <ref>شواهد التنزيل حسكانى ج 1/ 230؛ ما نزل من القرآن فى على فاضل احمد اصفهانى 92؛ مناقب مرتضوى محمد صالح كشفى ترمذى 54؛ مناقب خطيب بغدادى 186؛ ارحج المطالب 88.</ref> | تذکر: این آیه شریفه به نظر کثیری از علماء عامه و مفسران قرآن در شأن علی علیه‌السّلام نازل شده است چنانچه نمونه این حدیث در شأن نزول آن گذشت و منابع اهل‌سنت با تغییراتی مانند آن را نقل کردهاند. <ref>شواهد التنزيل حسكانى ج 1/ 230؛ ما نزل من القرآن فى على فاضل احمد اصفهانى 92؛ مناقب مرتضوى محمد صالح كشفى ترمذى 54؛ مناقب خطيب بغدادى 186؛ ارحج المطالب 88.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام فرستاده ویژه و اذان خدا و رسول الله== | ==علی علیه‌السّلام فرستاده ویژه و اذان خدا و رسول الله== | ||
وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یوْمَ الْحَجِّ الْأَکبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ وَ رَسُولُهُ<ref> 3 توبه.</ref> ترجمه: و این آیات اعلامی است از جانب خدا و پیامبرش به مردم در روز حج اکبر که خدا و پیامبرش در برابر مشرکان تعهدی ندارند.<br> | <big>وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یوْمَ الْحَجِّ الْأَکبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ وَ رَسُولُهُ</big><ref> 3 توبه.</ref> ترجمه: و این آیات اعلامی است از جانب خدا و پیامبرش به مردم در روز حج اکبر که خدا و پیامبرش در برابر مشرکان تعهدی ندارند.<br> | ||
حدیث: عن زید بن یثیع قال: نزلت براءة فبعثت بها رسول‌الله صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم ابا بکر ثم ارسل علیا فاخذها منه، فلما رجع ابو بکر قال: هل نزل فی شی؟ قال صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: لا و لکن امرت ان ابلغها انا او رجل من اهل‌بیتی.<br> | حدیث: عن زید بن یثیع قال: نزلت براءة فبعثت بها رسول‌الله صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم ابا بکر ثم ارسل علیا فاخذها منه، فلما رجع ابو بکر قال: هل نزل فی شی؟ قال صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: لا و لکن امرت ان ابلغها انا او رجل من اهل‌بیتی.<br> | ||
| خط ۳۳۶: | خط ۳۳۶: | ||
در کافی بسند خود از برید بن معاویه روایت کرده که در تفسیر آیه موردبحث فرمود: ما را منظور داشته که اولمان، و افضلمان و بهترین ما بعد از رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم علی علیه‌السّلام است و در معانی بسند خود از خلف بن عطیه عوفی از ابی سعید خدری روایت کرده که گفت: من از رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم از معنای گفتار خدای جل ثنائه که فرموده: «قالَ الَّذِی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکتابِ» پرسش نمودم، فرمود: او جانشین برادرم سلیمان بن داود بود، گفتم: یا رسول‌الله! در آیه: «قُلْ کفی بِاللَّهِ شَهِیداً بَینِی وَ بَینَکمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ» منظور کیست؟ فرمود: او برادرم علی بن ابی‌طالب است و در تفسیر عیاشی از عبدالله بن عطا روایت کرده است که گفت خدمت حضرت أبی جعفر علیه‌السّلام عرض کردم این پسر عبدالله بن سلام بن عمران چنین معتقد است که منظور از «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ» پدر اوست. آیا صحیح است، یا نه؟ فرمود: دروغ میگوید، منظور علی بن ابی‌طالب است. <ref>تفسير الميزان 11/ 388.</ref> | در کافی بسند خود از برید بن معاویه روایت کرده که در تفسیر آیه موردبحث فرمود: ما را منظور داشته که اولمان، و افضلمان و بهترین ما بعد از رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم علی علیه‌السّلام است و در معانی بسند خود از خلف بن عطیه عوفی از ابی سعید خدری روایت کرده که گفت: من از رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم از معنای گفتار خدای جل ثنائه که فرموده: «قالَ الَّذِی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکتابِ» پرسش نمودم، فرمود: او جانشین برادرم سلیمان بن داود بود، گفتم: یا رسول‌الله! در آیه: «قُلْ کفی بِاللَّهِ شَهِیداً بَینِی وَ بَینَکمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ» منظور کیست؟ فرمود: او برادرم علی بن ابی‌طالب است و در تفسیر عیاشی از عبدالله بن عطا روایت کرده است که گفت خدمت حضرت أبی جعفر علیه‌السّلام عرض کردم این پسر عبدالله بن سلام بن عمران چنین معتقد است که منظور از «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ» پدر اوست. آیا صحیح است، یا نه؟ فرمود: دروغ میگوید، منظور علی بن ابی‌طالب است. <ref>تفسير الميزان 11/ 388.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام فرع شجره طیبه== | ==علی علیه‌السّلام فرع شجره طیبه== | ||
أَ لَمْ تَرَ کیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کلِمَةً طَیبَةً کشَجَرَةٍ طَیبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ<ref>24 ابراهیم.</ref> ترجمه: آیا ندیدی خدا چگونه مثل زده: سخنی پاک، که مانند درختی پاک است که ریشهاش استوار و شاخهاش در آسمان است؟<br> | <big>أَ لَمْ تَرَ کیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کلِمَةً طَیبَةً کشَجَرَةٍ طَیبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ</big><ref>24 ابراهیم.</ref> ترجمه: آیا ندیدی خدا چگونه مثل زده: سخنی پاک، که مانند درختی پاک است که ریشهاش استوار و شاخهاش در آسمان است؟<br> | ||
حدیث: عن سلام الخثعمی قال: دخلت علی ابی جعفر محمد بن علی علیه‌السّلام فقلت: یا بن رسول‌الله قول اللّه تعالی: «أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ» قال: یا سلام الشجرة محمد، و الفرع علی امیرالمؤمنین، و الثمر الحسن و الحسین، و العضن فاطمة، و شعب ذلک الغصن الائمة من ولد فاطمة، و الورق شیعتنا و محبونا اهل البیت، فاذا مات من شیعتنا رجل تناثر من الشجرة ورقة، فاذا ولد لمحبّینا مولود اخضّر مکان تلک الورقة ورقة. <br> | حدیث: عن سلام الخثعمی قال: دخلت علی ابی جعفر محمد بن علی علیه‌السّلام فقلت: یا بن رسول‌الله قول اللّه تعالی: «أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ» قال: یا سلام الشجرة محمد، و الفرع علی امیرالمؤمنین، و الثمر الحسن و الحسین، و العضن فاطمة، و شعب ذلک الغصن الائمة من ولد فاطمة، و الورق شیعتنا و محبونا اهل البیت، فاذا مات من شیعتنا رجل تناثر من الشجرة ورقة، فاذا ولد لمحبّینا مولود اخضّر مکان تلک الورقة ورقة. <br> | ||
ترجمه: روایت میکنند با سند از سلام خثعمی که گفت داخل شدم بر علی ابی جعفر بن محمد بن علی و عرض کردم: ای پسر رسول خدا! قول خدا «أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ» یعنی چه؟ فرمود: ای سلام، شجرة و درخت، حضرت محمد صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم است و تنه آن امیرالمؤمنین و میوهاش، حسن و حسین و شاخهاش، فاطمه و شاخههای کوچک آن ائمه از فرزندان فاطمه و برگهای آن شیعیان و دوستان ما اهل‌بیت علیهم السّلام هستند هر کدام از شیعیان ما از دنیا برود برگی از این درخت جدا شده و هر مولودی به دنیا بیاید برگی در این درخت سبز میشود. <ref>شواهد التنزيل حسكانى ج 1/ 311؛ كفاية الطالب گنجى شافعى ص 220؛ المستدرك على الصحيحين حاكم نيشابورى ج 3/ 126؛ اسد الغابه ابن اثير ج 4/ 22؛ تهذيب التهذيب ابن حجر عسقلانى ج 6/ 320؛ فيض القدير مناوى ج 3/ 46.</ref> | ترجمه: روایت میکنند با سند از سلام خثعمی که گفت داخل شدم بر علی ابی جعفر بن محمد بن علی و عرض کردم: ای پسر رسول خدا! قول خدا «أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ» یعنی چه؟ فرمود: ای سلام، شجرة و درخت، حضرت محمد صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم است و تنه آن امیرالمؤمنین و میوهاش، حسن و حسین و شاخهاش، فاطمه و شاخههای کوچک آن ائمه از فرزندان فاطمه و برگهای آن شیعیان و دوستان ما اهل‌بیت علیهم السّلام هستند هر کدام از شیعیان ما از دنیا برود برگی از این درخت جدا شده و هر مولودی به دنیا بیاید برگی در این درخت سبز میشود. <ref>شواهد التنزيل حسكانى ج 1/ 311؛ كفاية الطالب گنجى شافعى ص 220؛ المستدرك على الصحيحين حاكم نيشابورى ج 3/ 126؛ اسد الغابه ابن اثير ج 4/ 22؛ تهذيب التهذيب ابن حجر عسقلانى ج 6/ 320؛ فيض القدير مناوى ج 3/ 46.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام همنشین بهشتی پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم== | ==علی علیه‌السّلام همنشین بهشتی پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم== | ||
<big>«وَ نَزَعْنا ما فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْواناً عَلی سُرُرٍ مُتَقابِلِینَ»</big><ref>47 حجر.</ref> ترجمه: و آنچه کینه (و شائبههای نفسانی) در سینههای آنان است بر کنیم، برادرانه بر تختهایی روبروی یکدیگر نشستهاند.<br> | |||
حدیث: عن احمد بن حنبل باسناده عن یزید بن ابی او فی قال: ان النبی صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم لعلی علیه السّلام: انت معی فی قصری فی الجنة مع ابنتی فاطمة، و انت اخی و رفیقی ثم تلا رسول‌الله صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: اخوانا علی سرر متقابلین.<br> | حدیث: عن احمد بن حنبل باسناده عن یزید بن ابی او فی قال: ان النبی صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم لعلی علیه السّلام: انت معی فی قصری فی الجنة مع ابنتی فاطمة، و انت اخی و رفیقی ثم تلا رسول‌الله صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: اخوانا علی سرر متقابلین.<br> | ||
ترجمه: از احمد بن حنبل روایت شده که پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم به علی علیه‌السّلام فرمود: ای علی! تو با من در قصر بهشت هستی، در کنار آن دخترم فاطمه، ای علی! تو برادر من و رفیق من هستی. سپس حضرت این آیه را تلاوت کرد: برادرانه بر تختهایی روبروی یکدیگر نشسته اند. <ref>ارجح المطالب ص 73 از عبد اللّه بسمل هندى.</ref> | ترجمه: از احمد بن حنبل روایت شده که پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم به علی علیه‌السّلام فرمود: ای علی! تو با من در قصر بهشت هستی، در کنار آن دخترم فاطمه، ای علی! تو برادر من و رفیق من هستی. سپس حضرت این آیه را تلاوت کرد: برادرانه بر تختهایی روبروی یکدیگر نشسته اند. <ref>ارجح المطالب ص 73 از عبد اللّه بسمل هندى.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام أَهْلُ الذِّکرِ== | ==علی علیه‌السّلام أَهْلُ الذِّکرِ== | ||
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِک إِلَّا رِجالًا نُوحِی إِلَیهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ <ref>43 نحل.</ref> ترجمه: و نفرستادیم پیش از تو مگر مردانی را که وحی میفرستادیم بدیشان، پس بپرسید اهل کتاب را اگر شما نمیدانید.<br> | <big>وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِک إِلَّا رِجالًا نُوحِی إِلَیهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ</big> <ref>43 نحل.</ref> ترجمه: و نفرستادیم پیش از تو مگر مردانی را که وحی میفرستادیم بدیشان، پس بپرسید اهل کتاب را اگر شما نمیدانید.<br> | ||
حدیث: عن جابر الجعفی قال: لمّا نزلت «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قال علی علیه‌السّلام نحن اهل الذکر.<br> | حدیث: عن جابر الجعفی قال: لمّا نزلت «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قال علی علیه‌السّلام نحن اهل الذکر.<br> | ||
| خط ۳۵۹: | خط ۳۵۹: | ||
کلمات حضرت و قضاوتهای امام، گوشه ای از علم خدادادی او را بیان میکند. آوردهاند زن مجنونی در زمان عمر، مرتکب زنا شده و باردار شد عمر دستور داد او را رجم کنند امام علی علیه‌السّلام فرمود آیا قول رسول خدا را نشنیدهای که سه نفر تکلیف ندارند اول دیوانه تا عاقل شود و دوم بچه تا بزرگ شود و سوم خوابیده تا بیدار شود. پس عمر گفت اگر علی علیه‌السّلام نبود عمر هلاک میشد. <ref>الاستيعاب 3/ 74؛ كنز العمال 3/ 95؛ تذكرة الخواص ص 87؛ سنن ابى داود 4/ 114؛ ذخاير العقبى ص 81؛ فرائد السمطين 1/ 66.</ref> | کلمات حضرت و قضاوتهای امام، گوشه ای از علم خدادادی او را بیان میکند. آوردهاند زن مجنونی در زمان عمر، مرتکب زنا شده و باردار شد عمر دستور داد او را رجم کنند امام علی علیه‌السّلام فرمود آیا قول رسول خدا را نشنیدهای که سه نفر تکلیف ندارند اول دیوانه تا عاقل شود و دوم بچه تا بزرگ شود و سوم خوابیده تا بیدار شود. پس عمر گفت اگر علی علیه‌السّلام نبود عمر هلاک میشد. <ref>الاستيعاب 3/ 74؛ كنز العمال 3/ 95؛ تذكرة الخواص ص 87؛ سنن ابى داود 4/ 114؛ ذخاير العقبى ص 81؛ فرائد السمطين 1/ 66.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام از بین برنده باطل== | ==علی علیه‌السّلام از بین برنده باطل== | ||
وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً <ref>81 اسراء</ref> ترجمه: و بگو حق آمد و باطل نابود شد. آری، باطل نابود شدنی است.<br> | <big>وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً</big> <ref>81 اسراء</ref> ترجمه: و بگو حق آمد و باطل نابود شد. آری، باطل نابود شدنی است.<br> | ||
حدیث: عن ابی هریره قال: قال لی جابر بن عبدالله: دخلنا مع النبی مکة و فی البیت و حوله ثلاث مائه و ستون صنما یعبد من دون اللّه، فامر بها رسول‌الله فالقیت کلها لوجهها، و کان علی البیت صنم طویل یقال له: هبل، فنظر رسول‌الله الی امیرالمؤمنین و قال له: یا علی ترکب علی او ارکب علیک لا لقی هبل عن ظهر الکعبة. قلت: یا رسول‌الله بل ترکبنی. فلما جلس علی ظهری لم استطع حمله لثقل الرسالة، فقلت: یا رسول‌الله ارکبک، فضحک و نزل فطأطأ لی ظهره و استویت علیه، فو الذی فلق الجنة و برأ النسمة لواردت ان امس السماء لمسستها بیدی فالقیت هبل عن ظهر الکعبه فانزل اللّه تعالی: وَ قُلْ جاءَ الْحَقُ یعنی قول: لا اله الا اللّه، محمد رسول‌الله «وَ زَهَقَ الْباطِلُ» یعنی و ذهب عبادة الاصنام «إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً» یعنی ذاهبا. ثم دخل البیت فصلی فیه رکعتین.<br> | حدیث: عن ابی هریره قال: قال لی جابر بن عبدالله: دخلنا مع النبی مکة و فی البیت و حوله ثلاث مائه و ستون صنما یعبد من دون اللّه، فامر بها رسول‌الله فالقیت کلها لوجهها، و کان علی البیت صنم طویل یقال له: هبل، فنظر رسول‌الله الی امیرالمؤمنین و قال له: یا علی ترکب علی او ارکب علیک لا لقی هبل عن ظهر الکعبة. قلت: یا رسول‌الله بل ترکبنی. فلما جلس علی ظهری لم استطع حمله لثقل الرسالة، فقلت: یا رسول‌الله ارکبک، فضحک و نزل فطأطأ لی ظهره و استویت علیه، فو الذی فلق الجنة و برأ النسمة لواردت ان امس السماء لمسستها بیدی فالقیت هبل عن ظهر الکعبه فانزل اللّه تعالی: وَ قُلْ جاءَ الْحَقُ یعنی قول: لا اله الا اللّه، محمد رسول‌الله «وَ زَهَقَ الْباطِلُ» یعنی و ذهب عبادة الاصنام «إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً» یعنی ذاهبا. ثم دخل البیت فصلی فیه رکعتین.<br> | ||
| خط ۳۶۷: | خط ۳۶۷: | ||
مانند این حدیث و با مختصر تغییری، که در آن جریان بالا رفتن علی علیه‌السّلام از دوش پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم نیز بیان شده باشد در کثیری از آثار محدثین اهل سنت با اسناد مختلف آمده است . <ref>احمد بن حنبل در مسند ج 1/ 84 و 151؛ نسائى در الخصائص ص 31؛ خطيب بغدادى در موضع اوهام- الجمع و التفريق ج 2/ 432؛ خطيب بغدادى در تاريخ بغداد ج 13/ 302؛ حاكم نيشابورى در المستدرك ج 2/ 368؛ خوارزمى در المناقب ص 71؛ متقى هندى در كنز العمال ج 6/ 407؛ گنجى شافعى در كفاية الطالب ص 257.</ref> | مانند این حدیث و با مختصر تغییری، که در آن جریان بالا رفتن علی علیه‌السّلام از دوش پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم نیز بیان شده باشد در کثیری از آثار محدثین اهل سنت با اسناد مختلف آمده است . <ref>احمد بن حنبل در مسند ج 1/ 84 و 151؛ نسائى در الخصائص ص 31؛ خطيب بغدادى در موضع اوهام- الجمع و التفريق ج 2/ 432؛ خطيب بغدادى در تاريخ بغداد ج 13/ 302؛ حاكم نيشابورى در المستدرك ج 2/ 368؛ خوارزمى در المناقب ص 71؛ متقى هندى در كنز العمال ج 6/ 407؛ گنجى شافعى در كفاية الطالب ص 257.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام دارای زینت زهد== | ==علی علیه‌السّلام دارای زینت زهد== | ||
إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَی الْأَرْضِ زِینَةً لَها <ref>7 کهف.</ref> ترجمه: در حقیقت ما آنچه را که بر زمین است زیوری برای آن قرار دادیم.<br> | <big>إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَی الْأَرْضِ زِینَةً لَها</big> <ref>7 کهف.</ref> ترجمه: در حقیقت ما آنچه را که بر زمین است زیوری برای آن قرار دادیم.<br> | ||
حدیث: عن قتادة عن عطاء عن عبدالله ابن مسعود و من طرق آخر عن عمار بن یاسر قال: سمعت رسول‌الله صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم یقول لعلی: «یا علی ان اللّه زینّک» بزینه لم یزین العباد باحسن منها: «بغّض الیک الدنیا، و زهّدک فیها، و حبّب الیک الفقراء. «فرضیت بهم اتباعا، و رضوا بک اماما»<br> | حدیث: عن قتادة عن عطاء عن عبدالله ابن مسعود و من طرق آخر عن عمار بن یاسر قال: سمعت رسول‌الله صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم یقول لعلی: «یا علی ان اللّه زینّک» بزینه لم یزین العباد باحسن منها: «بغّض الیک الدنیا، و زهّدک فیها، و حبّب الیک الفقراء. «فرضیت بهم اتباعا، و رضوا بک اماما»<br> | ||
| خط ۳۷۳: | خط ۳۷۳: | ||
روایت نقل میکنند از عمار بن یاسر که گفت شنیدم رسول‌الله صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم به علی علیه‌السّلام میفرمود: ای علی! خداوند ترا به زینتی مزین کرده که احدی از مردم به بهتر از آن زینت مزین نشدهاند. یکی اینکه دنیا را مبغوض تو قرار داد و ترا در دنیا زاهد گردانید و دیگر اینکه فقراء را نزد تو محبوب کرد و تو راضی شدی که آنها پیرو تو باشند و آنها نیز راضی باینکه تو امام آنها باشی. <ref>شواهد التنزيل حسكانى ج 1/ 354 و 395؛ مناقب على ابن ابى طالب عليه السّلام ابن مغازلى ص 105، ح 148؛ حلية الاولياء حافظ ابو نعيم اصفهانى ج 1/ 71؛ شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد معتزلى ج 9/ 166؛ المناقب موفق خوارزمى ص 69؛ ترجمه امير المؤمنين عليه السّلام من تاريخ دمشق ابن عساكر ج 2/ 212؛ ذخائر العقبى محب الدين طبرى ص 100؛ اسد الغابه ابن اثير ج 4/ 23؛ نظم در دار السمطين زرندى حنفى ص 102؛ كنز العمال متقى هندى ج 12/ 222؛ مجمع الزوائد هيثمى ج 9/ 121</ref> | روایت نقل میکنند از عمار بن یاسر که گفت شنیدم رسول‌الله صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم به علی علیه‌السّلام میفرمود: ای علی! خداوند ترا به زینتی مزین کرده که احدی از مردم به بهتر از آن زینت مزین نشدهاند. یکی اینکه دنیا را مبغوض تو قرار داد و ترا در دنیا زاهد گردانید و دیگر اینکه فقراء را نزد تو محبوب کرد و تو راضی شدی که آنها پیرو تو باشند و آنها نیز راضی باینکه تو امام آنها باشی. <ref>شواهد التنزيل حسكانى ج 1/ 354 و 395؛ مناقب على ابن ابى طالب عليه السّلام ابن مغازلى ص 105، ح 148؛ حلية الاولياء حافظ ابو نعيم اصفهانى ج 1/ 71؛ شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد معتزلى ج 9/ 166؛ المناقب موفق خوارزمى ص 69؛ ترجمه امير المؤمنين عليه السّلام من تاريخ دمشق ابن عساكر ج 2/ 212؛ ذخائر العقبى محب الدين طبرى ص 100؛ اسد الغابه ابن اثير ج 4/ 23؛ نظم در دار السمطين زرندى حنفى ص 102؛ كنز العمال متقى هندى ج 12/ 222؛ مجمع الزوائد هيثمى ج 9/ 121</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام محبوب دل مومنین== | ==علی علیه‌السّلام محبوب دل مومنین== | ||
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا <ref>96 مریم.</ref> ترجمه: کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند. به زودی خدای رحمان برای آنان محبتی در دلها قرار میدهد.<br> | <big>إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا</big> <ref>96 مریم.</ref> ترجمه: کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند. به زودی خدای رحمان برای آنان محبتی در دلها قرار میدهد.<br> | ||
احادیث زیادی در تفسیر این آیه به طرق مختلف از ابن عباس، از زید بن علی، از صحابه، از محمد بن حنیفه، از سعید بن خدری، از جابر بن عبدالله و دیگران نقل شده است که این آیه در مورد علی علیه‌السّلام نازل شده است. و مضمون احادیث این است: مؤمنی نیست مگر اینکه در قلب او محبت علی علیه‌السّلام میباشد از باب نمونه به بعضی از منابع و محتوای نقل آنها اشاره میشود:<br> | احادیث زیادی در تفسیر این آیه به طرق مختلف از ابن عباس، از زید بن علی، از صحابه، از محمد بن حنیفه، از سعید بن خدری، از جابر بن عبدالله و دیگران نقل شده است که این آیه در مورد علی علیه‌السّلام نازل شده است. و مضمون احادیث این است: مؤمنی نیست مگر اینکه در قلب او محبت علی علیه‌السّلام میباشد از باب نمونه به بعضی از منابع و محتوای نقل آنها اشاره میشود:<br> | ||
| خط ۳۸۴: | خط ۳۸۴: | ||
امام علی علیه‌السّلام فرمود: اگر با این شمشیرم بر بینی مؤمن بزنم که مرا دشمن دارد هرگز دشمن نخواهد داشت و اگر تمام دنیا را در کام منافق فروریزم که مرا دوست دارد دوست نخواهد داشت این به‌خاطر آن است که پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم بهصورت یک حکم قاطع به من فرموده است: ای علی هیچ مؤمنی تو را دشمن نخواهد داشت و هیچ منافقی محبت تو را در دل نخواهد داشت. | امام علی علیه‌السّلام فرمود: اگر با این شمشیرم بر بینی مؤمن بزنم که مرا دشمن دارد هرگز دشمن نخواهد داشت و اگر تمام دنیا را در کام منافق فروریزم که مرا دوست دارد دوست نخواهد داشت این به‌خاطر آن است که پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم بهصورت یک حکم قاطع به من فرموده است: ای علی هیچ مؤمنی تو را دشمن نخواهد داشت و هیچ منافقی محبت تو را در دل نخواهد داشت. | ||
==علی علیه‌السّلام اوج شرح صدر و امیر بیان== | ==علی علیه‌السّلام اوج شرح صدر و امیر بیان== | ||
قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ یسِّرْ لِی أَمْرِی وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِی یفْقَهُوا قَوْلِی وَ اجْعَلْ لِی وَزِیراً مِنْ أَهْلِی هارُونَ أَخِی اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی <ref>25 تا 31 طه.</ref> | <big>قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ یسِّرْ لِی أَمْرِی وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِی یفْقَهُوا قَوْلِی وَ اجْعَلْ لِی وَزِیراً مِنْ أَهْلِی هارُونَ أَخِی اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی</big> <ref>25 تا 31 طه.</ref> | ||
ترجمه: گفت: پروردگارا، سینهام را گشاده گردان، و کارم را برای من آسان ساز، و از زبانم گره بگشای تا سخنم را بفهمند. و برای من دستیاری از کسانم قرار ده، هارون برادرم را، پشتم را به او استوار کن.<br> | ترجمه: گفت: پروردگارا، سینهام را گشاده گردان، و کارم را برای من آسان ساز، و از زبانم گره بگشای تا سخنم را بفهمند. و برای من دستیاری از کسانم قرار ده، هارون برادرم را، پشتم را به او استوار کن.<br> | ||
| خط ۴۱۱: | خط ۴۱۱: | ||
حدیث: عن انس بن مالک فی قوله: «وَ مَنْ یسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَی اللَّهِ» قال: نزلت فی علی ابن ابی‌طالب، کان اول من اخلص للّه الایمان و جعل نفسه و عمله للّه. <br> | حدیث: عن انس بن مالک فی قوله: «وَ مَنْ یسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَی اللَّهِ» قال: نزلت فی علی ابن ابی‌طالب، کان اول من اخلص للّه الایمان و جعل نفسه و عمله للّه. <br> | ||
ترجمه: از انس ابن مالک درباره آیه مذکور روایت میکنند که درباره علی بن ابی‌طالب نازل شده است علی اول مخلص بود برای خدا از جهت ایمان. او بود که خود و عملش را خالصا برای خدا قرار داد. | ترجمه: از انس ابن مالک درباره آیه مذکور روایت میکنند که درباره علی بن ابی‌طالب نازل شده است علی اول مخلص بود برای خدا از جهت ایمان. او بود که خود و عملش را خالصا برای خدا قرار داد.<ref>شواهد التنزيل ج 1/ 444، ح 609؛ ينابيع المودة قندوزى ص 111؛ المناقب خوارزمى ص 35؛ مائه منقبه محمد شاذان ص 71.</ref><br> | ||
در حدیثی که در تفسیر برهان از طرق اهل‌سنت از امام علی بن موسی‌الرضا علیه‌السّلام از پیامبر گرامی اسلام نقل شده چنین آمده: بعد از من فتنهای تاریک و ظلمانی خواهد بود تنها کسانی از آن رهائی مییابند که به عروة الوثقی چنگ زنند عرض کردند: یا رسول‌الله سید الاوصیاء کیست؟ فرمود امیرالمؤمنان. | در حدیثی که در تفسیر برهان از طرق اهل‌سنت از امام علی بن موسی‌الرضا علیه‌السّلام از پیامبر گرامی اسلام نقل شده چنین آمده: بعد از من فتنهای تاریک و ظلمانی خواهد بود تنها کسانی از آن رهائی مییابند که به عروة الوثقی چنگ زنند عرض کردند: یا رسول‌الله سید الاوصیاء کیست؟ فرمود امیرالمؤمنان. | ||
| خط ۴۸۰: | خط ۴۸۰: | ||
یا درباره علی علیه‌السّلام نیز این سخن وارد شده است هرکس علی علیه‌السّلام را آزار کند پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم را آزرده و هرکس پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم را بیازارد خدا را آزرده و در این حال از رحمت خداوند دور است. <ref>مجمع البيان 8/ 580.</ref> آزار مومن هم موجب گناه آشکار است، چرا که مومن از طریق ایمان پیوندی با خدا و پیامبرش دارد و به همین دلیل در این آیه در ردیف خدا و پیامبرش قرار گرفته است و اول مومن به خدا و رسول او چنانچه در احادیثی بیان گردید مولا امیر المومنین علی علیه‌السّلام است. | یا درباره علی علیه‌السّلام نیز این سخن وارد شده است هرکس علی علیه‌السّلام را آزار کند پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم را آزرده و هرکس پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم را بیازارد خدا را آزرده و در این حال از رحمت خداوند دور است. <ref>مجمع البيان 8/ 580.</ref> آزار مومن هم موجب گناه آشکار است، چرا که مومن از طریق ایمان پیوندی با خدا و پیامبرش دارد و به همین دلیل در این آیه در ردیف خدا و پیامبرش قرار گرفته است و اول مومن به خدا و رسول او چنانچه در احادیثی بیان گردید مولا امیر المومنین علی علیه‌السّلام است. | ||
==سوال از ولایت علی علیه‌السّلام در قیامت== | ==سوال از ولایت علی علیه‌السّلام در قیامت== | ||
وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ <ref>24 صافات:</ref> و بازداشتشان نمایید که آنها مسئولند.<br> | <big>وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ</big> <ref>24 صافات:</ref> و بازداشتشان نمایید که آنها مسئولند.<br> | ||
حدیث: عن ابی سعید الخدری فی قوله: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» قال: امامة علی بن ابی‌طالب.<br> | حدیث: عن ابی سعید الخدری فی قوله: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» قال: امامة علی بن ابی‌طالب.<br> | ||
| خط ۵۰۱: | خط ۵۰۱: | ||
واحدی در اسباب التنزیل در قول خدا تعالی أَ فَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ ... گفته است: آیه در مورد علی و حمزه نازل شده و فَوَیلٌ لِلْقاسِیةِ قُلُوبُهُمْ درباره ابیلهب و اولادش نازل شده است. <ref>اسباب النزول واحدى ص 263؛ اسنى المطالب وصالى فصل 13؛ ينابيع المودة قندوزى ص 212؛ تفسير بيضاوى جزء 4، ص 96؛ ذخائر العقبى محب الدين طبرى ص 88؛ الرياض النضرة طبرى 2/ 207؛ تفسير الجامع لاحكام القرآن قرطبى 15/ 247؛ الفتح المبين احمد زينى دحلال ص 154.</ref> | واحدی در اسباب التنزیل در قول خدا تعالی أَ فَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ ... گفته است: آیه در مورد علی و حمزه نازل شده و فَوَیلٌ لِلْقاسِیةِ قُلُوبُهُمْ درباره ابیلهب و اولادش نازل شده است. <ref>اسباب النزول واحدى ص 263؛ اسنى المطالب وصالى فصل 13؛ ينابيع المودة قندوزى ص 212؛ تفسير بيضاوى جزء 4، ص 96؛ ذخائر العقبى محب الدين طبرى ص 88؛ الرياض النضرة طبرى 2/ 207؛ تفسير الجامع لاحكام القرآن قرطبى 15/ 247؛ الفتح المبين احمد زينى دحلال ص 154.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام تصدیق کننده پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم== | ==علی علیه‌السّلام تصدیق کننده پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم== | ||
فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ کذَبَ عَلَی اللَّهِ وَ کذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جاءَهُ أَ لَیسَ فِی جَهَنَّمَ مَثْوی لِلْکافِرِینَ وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِک هُمُ | <big>فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ کذَبَ عَلَی اللَّهِ وَ کذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جاءَهُ أَ لَیسَ فِی جَهَنَّمَ مَثْوی لِلْکافِرِینَ وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِک هُمُ الْمُتَّقُونَ</big> <ref>32 و 33 زمر.</ref> ترجمه: پس کیست ستمکارتر از آنکس که بر خدا دروغ بست و سخن راست را چون به او آمد دروغ پنداشت؟ آیا جای کافران در جهنم نیست؟ و آن کس را که راستی آورد و آن را باور نمود آنانند که خود پرهیزگارانند.<br> | ||
حدیث: عن مجاهد فی قول اللّه: «وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ» (قال: هو) محمد «الذی صدق به» علی بن ابی‌طالب.<br> | حدیث: عن مجاهد فی قول اللّه: «وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ» (قال: هو) محمد «الذی صدق به» علی بن ابی‌طالب.<br> | ||
| خط ۵۹۴: | خط ۵۹۴: | ||
پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم فرمود: صدیقون سه کس هستند، حبیب نجار مؤمن آل یاسین، حزبیل یا حزقیل مؤمن آل فرعون، و علی بن ابی‌طالب که افضل آنهاست. <ref>شواهد التنزيل ج 2/ 224؛ تاريخ دمشق ابن عساكر 2/ 282؛ المناقب ابن مغازلى ص 245؛ كفاية الطالب گنجى ص 123؛ كنز العمال متقى هندى 11/ 601؛ ينابيع المودة قندوزى ص 124.</ref> | پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم فرمود: صدیقون سه کس هستند، حبیب نجار مؤمن آل یاسین، حزبیل یا حزقیل مؤمن آل فرعون، و علی بن ابی‌طالب که افضل آنهاست. <ref>شواهد التنزيل ج 2/ 224؛ تاريخ دمشق ابن عساكر 2/ 282؛ المناقب ابن مغازلى ص 245؛ كفاية الطالب گنجى ص 123؛ كنز العمال متقى هندى 11/ 601؛ ينابيع المودة قندوزى ص 124.</ref> | ||
==علی علیه‌السّلام تنها انجام دهنده این آیه== | ==علی علیه‌السّلام تنها انجام دهنده این آیه== | ||
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَینَ یدَی نَجْواکمْ صَدَقَةً ذلِک خَیرٌ لَکمْ وَ أَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ. أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَینَ یدَی نَجْواکمْ صَدَقاتٍ <ref>12- 13 مجادله.</ref> ترجمه: ای کسانی که ایمان آوردهاید هرگاه با پیامبر گفتگوی محرمانه میکنید پیش از گفتگوی محرمانه خود صدقهای تقدیم بدارید این کار برای شما بهتر و پاکیزهتر است و اگر چیزی نیافتید بدانید که خدا آمرزنده مهربان است آیا ترسیدید که پیش از گفتگوی محرمانه خود صدقههایی تقدیم دارید؟<br> | <big>یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَینَ یدَی نَجْواکمْ صَدَقَةً ذلِک خَیرٌ لَکمْ وَ أَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ. أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَینَ یدَی نَجْواکمْ صَدَقاتٍ</big> <ref>12- 13 مجادله.</ref> ترجمه: ای کسانی که ایمان آوردهاید هرگاه با پیامبر گفتگوی محرمانه میکنید پیش از گفتگوی محرمانه خود صدقهای تقدیم بدارید این کار برای شما بهتر و پاکیزهتر است و اگر چیزی نیافتید بدانید که خدا آمرزنده مهربان است آیا ترسیدید که پیش از گفتگوی محرمانه خود صدقههایی تقدیم دارید؟<br> | ||
حدیث: عن مجاهد: ان علیا قال: ان فی القرآن لآیة ما عمل بها غیری قبلی و لا بعدی و هی آیة النجوی قال: کان لی دینار فبعته بعشرة دراهم فکلما اردت ان اناجی النبی تصدقت بدرهمن منه ثم نسخت.<br> | حدیث: عن مجاهد: ان علیا قال: ان فی القرآن لآیة ما عمل بها غیری قبلی و لا بعدی و هی آیة النجوی قال: کان لی دینار فبعته بعشرة دراهم فکلما اردت ان اناجی النبی تصدقت بدرهمن منه ثم نسخت.<br> | ||