جعفر کاشف‌ الغطاء: تفاوت میان نسخه‌ها

|کاشف الغطاء / شیخ جعفر کبیر  

|سال ولادت  

|۱۱۵۴ قمری  

|سال وفات  

|برخی از اساتید  

از مهم‌ترین آثار کاشف الغطاء کتاب جامع [[کشف الغطاء]] می‌باشد. شیخ جعفر کاشف الغطا، شاگرد [[محمدباقر وحیدبهبهانی]] و شاگرد [[سید محمدمهدی بحرالعلوم]] بوده‌است.

شیخ جعفر کاشف‌الغطا از همان دوران کودکی به تحصیل علوم دینی پرداخت و مقدمات علوم را نزد پدر خود، [[شیخ خضر حلی]]، فراگرفت و سپس از محضر بزرگانی همچون وحید بهبهانی، سیدمهدی بحرالعلوم، [[شیخ محمدتقی دورقی]] و [[سیدصادق فحام]] و دیگر بزرگان آن زمان بهره برد.<ref>حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن 13 و 14، ج3، ص854.</ref>

وی از دانشمندان، فقها و مجتهدان بزرگ و پرآوازۀ شیعه است و از وی با القابی همچون «[[شیخ اکبر]]»، «[[شیخ نجفی]]»، «[[شیخ‌الفقها]]» و «[[صاحب کشف ‌الغطا]]» نام برده می‌شود. او دارای مقام‌های عالیِ علمی و عملیِ مشهوری است که در کتب تراجم ذکر شده است.<ref>مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الأدب، ج5، ص24.</ref> وی به‌جهت تألیف کتاب کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء به «کاشف‌الغطا» مشهور شد و حتی نسل او نیز به همین عنوان معروف هستند. وی این کتاب را در سفر و در حالی نوشته است که جز قواعد علامه حلی‌ یا شرح قواعد و یکى از کتاب‌های فقهی، کتاب دیگری نزد او نبوده است. این کتاب بهترین معرّفِ مقام‌های عالیِ علمیِ مؤلفِ خود و حاکى از کثرت علم و فهم و جودت فکر و حُسن‌ سلیقه و کثرت احاطۀ علمیِ وى، و شامل اصول و فروع علوم دینی است. از شیخ مرتضى انصارى نقل شده است که فرمودند: «کسى که قواعد اصولیۀ آن کتاب را خوب درک کرده باشد، نزد من مجتهد مسلّم است». مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الأدب، ج5، ص24 و 25.</ref> وی پس از درگذشت بحرالعلوم، به‌ رهبریِ دینیِ شیعیان عراق، ایران و دیگر کشورها دست یافت و بر شهرت و نفوذ اجتماعی و سیاسیِ او افزوده شد و عملاً مرجع تقلید شیعیان جهان گردید.<ref>امین، سیدمحسن، أعیان الشیعة، ج4، ص100.</ref>

کاشف‌الغطا ابتدا از سفرۀ علمیِ پدرش بهره‌مند شد و سپس در محضر شیخ محمدتقی دورقی و سیدصادق فحام تلمذ نمود. وی بیشترین دورۀ علم‌آموزیِ خویش را در محضر شیخ [[محمدمهدی فتونی عاملی نجفی]] سپری کرد. از دیگر اساتید برجستۀ وی می‌توان به محمد باقر بهبهانی و سید مهدى بحرالعلوم طباطبایی اشاره نمود.<ref>همان، ص103؛ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الأدب، ج5، ص24؛ حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن 13 و 14، ج3، ص853 و 854.</ref>

کاشف‌الغطا شاگردان زیادی را در دامن علم و دانش خویش پرورش داد که برخی از آنها از علمای شاخص و مطرح جهان تشیع هستند. از جملۀ شاگردانِ کاشف‌الغطا می‌توان به سه فرزندش، با ‌نام‌های شیخ موسى، شیخ علی، شیخ حسن، و همچنین شیخ [[اسدالله تستری کاظمی]] صاحب [[المقاییس]]، شیخ [[محمدتقی رازی]] صاحب [[حاشیة المعالم]]، [[سید صدرالدین عاملی]]، [[سیدجواد عاملی]] صاحب [[مفتاح الکرامة]]، شیخ [[محمدحسن نجفی]] صاحب [[جواهر الکلام]]، [[سید محمدباقر صاحب الأنوار]]، حاج [[محمدابراهیم کرباسی]] صاحب [[الإشارات]]، شیخ [[قاسم محیی‌الدین عاملی نجفی]]، ملا [[زین‌العابدین سلماسی]]، شیخ [[عبدالحسین اعسم]]، [[سیدباقر قزوینی]]، آقاجمال و شاگردان دیگری از عرب‌ها و فارس‌ها نام برد.<ref>امین، سیدمحسن، أعیان الشیعة، ج4، ص103 و 104؛ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الأدب، ج5، ص24.</ref>

صاحب [[مفتاح الکرامه]] در عبارتی اینچنین از شیخ جعفر کاشف الغطاء تعریف کرده: «الشیخ الأکبر أفقه المتأخّرین المحقّق المدّقق الشیخ جعفر صاحب کتاب کشف الغطاء الّذی اشتهر لأجل تألیف هذا الکتاب العظیم فی فنّه المتقن فی بیانه المبتکر فی کثیر من آرائه ب «کاشف الغطاء». شیخ اکبر، فقیه ترین از علماء متأخر، محققی که اهل دقت است و....».<ref>حسینی عاملی، سید جواد، مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة للفقيه، تحقیق: محمدبافر، خالصی، ناشر: آل البیت علیهم السلام، قم، بی تا، ج1، ص3.</ref>

[[حسن عیسی حکیم]] در کتاب [[تاریخ نجف]] نسبت به شخصیت علمی کاشف الغطاء می‌­نویسد: « فهو عندي مجتهد» او در نزد من مجتهد است.<ref>حكيم، حسن عیسی، المفصل في تاريخ النجف الأشرف، 10جلد، المكتبة الحيدرية - ايران - قم، چاپ: 1، 1427 ه.ق. ج‏5 ؛ ص98</ref>

مرحوم استاد [[میرزا حسین نورى]]، صاحب [[مستدرک الوسائل]](ره) این‏چنین کاشف الغطاء را ستایش مى‌‏کند و توصیف مى‌‏نماید: درست است در هر عصر، عالمان بزرگى داشته‌‏ایم که از نظر علم و تقوى کم نظیربوده و همتایى نداشتند، ولى امروز سخن از شخصیتى است عالیقدر و بزرگ مرتبه که با کتاب ارزنده‏ «کشف الغطاء» خود فقه و دشواری‌هاى فقه را شکافت و همانند کشتى که‌‏حباب دریا را مى‏‌شکافد. نام آن بزرگوار جعفر بن شیخ خضر جناجى نجفى و معروف‏ به ‏«کاشف الغطاء» است.<ref>خاتمه مستدرک الوسائل.</ref>

مرحوم شیخ جعفر کاشف الغطاء در کتاب «[[منهج الرشاد لمن اراد السداد]]» دیدگاه های شیعه را نسبت به موارد اختلافی و شبهات وارده را تبیین نموده و پاسخ های متقنی را ارائه نموده که در این مجال به اختصار به طرح اصل دیدگاه های وی در این مباحث پرداخته شده است:

[[أحکام الأموات]]؛<br>

[[بغیةالطالب في معرفة المفروض و الواجب]]؛<br>

[[الحق المبین في تصویب المجتهدین و تخطئة جهال الأخباریین]]؛<br>

[[شرح قواعد علامه حلی]]، که کاشف‌الغطا بر برخی ابواب مکاسبِ آن تا مبحث خیارات، شرح زده است؛<br>

[[العقائد الجعفریة]]؛

[[کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء]]؛

[[منهج الرشاد لمن أراد السّداد]].<ref>امین، سیدمحسن، أعیان الشیعة، ج4، ص104.</ref>

"[[عبد العزيز بن محمد بن علی آل عبد اللطيف]]" در کتاب "[[دعاوي المناوئين لدعوة الشيخ محمّد بن عبد الوهّاب]]" گفته است: (( وكتب جعفر النجفي مؤلفات بعنوان (منهج الرشاد لمن أراد السداد) ، وكان سبب تألفيه هو اطلاعه على كتاب من عبد العزيز بن سعود - كما ذكر ذلك في مقدمة كتابه -، فصنف هذا الكتاب،)) شیخ جعفر کاشف الغطاء مطالبی با عنوان " منهج الرشاد لمن أراد السداد" نوشت، اطلاع یافتن شیخ جعفر از نوشته عبدالعزیز او را به نوشتن این کتاب واداشت. متن نامه عبدالعزیز در دست نیست شیخ جعفر کاشف الغطا تنها بخشهای کوتاهی از نامه عبدالعزیز را در خلال نامه خود آورده و از این طریق می توان از بخشهایی از محتوای نامه عبدالعزیز اطلاع یافت. شیخ جعفر کاشف الغطاء این نامه را در سال 1210ق -هشت سال پیش از حمله وهابیان به کربلا و یازده سال پیش از حمله آنها به نجف- نوشت.