ابن خفیف: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ابن خفیف''' مشهور به شیخ کبیر (د ۳۷۱ق)، یکی از مشهورترین [[صوفیان]] دوره خویش بود که واسطۀ میان عارفان سده‌های ۳ و ۵ق به شمار می‌آید. با آن‌که وی ظاهراً به حلاج به دیدۀ تحسین می‌نگریست  اما بیش‌تر بر مشرب صحو بود. او به آموختن علوم مختلف و از جمله [[کلام]] نیز اشتیاق داشت<ref>هجویری، علی، ج۱، ص۱۹۹، کشف المحجوب، به کوشش ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۵۸ش</ref>زهدِ فوق‌العاده و عبادت و ریاضت‌های عاری از شطح و طامات وی موجب شهرت وی گشت<ref>هجویری، علی، ج۱، ص۲۱۲، کشف المحجوب، به کوشش ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۵۸ش</ref> تا آن‌جا که یکی از مریدان او، به نام [[ابوالحسن دیلمی]](د ۳۹۱ق)، کتابی مستقل به [[زبان عربی]] با عنوانِ سیرة‌ الشیخ الکبیر ابوعبدالله‌ بن الخفیف الشیرازی در شرح احوال او نوشت که ترجمۀ [[فارسی]] آن در دست است.

به‌ گفته [[دیلمی‌]] خفیف‌ پدر شیخ‌ از شهر کلاشم‌ِ دیلمان‌ بوده‌ و در سپاه‌ [[عمرولیث‌ صفاری]] خدمت‌ می‌کرده‌ است‌ و هنگامی‌ که‌ عمرولیث‌ از خراسان‌ بیرون‌ آمد، خفیف‌ در نیشابور از سپاهیگری توبه‌ کرده‌ و در همان‌جا دختر یکی‌ از بزرگان‌ کرّامیه‌ را به‌ همسری گرفت‌، اما دیری نگذشت‌ که‌ باز به‌ سپاه‌ عمرولیث‌ پیوست‌ و به‌ شیراز رفت‌. ابن‌خفیف‌ در همین‌ زمان‌ در شیراز به‌ دنیا آمد و هنگامی‌ که‌ عمرولیث‌ بار دوم‌ از فارس‌ به‌ خراسان‌ می‌رفت‌ وی هشت‌ ماهه‌ بوده‌ است<ref>ابوالحسن‌ دیلمی‌، سیره الشیخ‌ الکبیر، ج۱، ص ۹، ترجمه رکن‌الدین‌ یحیی‌ ابن‌ جنید الشیرازی، به‌ کوشش‌ اشیمل‌ - طاری، تهران‌، ۱۳۶۳ش‌</ref>.این‌ وقایع‌ بایست‌ در فاصله میان‌ سال‌ ۲۶۶ق‌/۸۸۰م‌ که‌ عمرولیث‌ به‌ حکومت‌ رسید و از جندی شاپور به‌ فارس‌ و از آن‌جا به‌ سیستان‌ و خراسان‌ رفت‌ و سال‌ ۲۷۰ق‌/۸۸۳م‌، که‌ عمرولیث‌ بار دوم‌ در اوایل‌ حکومت‌ خود از فارس‌ رهسپار سیستان‌ و خراسان‌ شد، روی داده‌ باشد<ref>تاریخ‌ سیستان‌، به‌ کوشش‌ ملک‌ الشعرای بهار، ج۱، ص۲۳۵، تهران‌، ۱۳۵۲ش‌</ref>.

مادرش‌ «ام‌ّ محمد» زنی‌ پرهیزگار بود و ابن‌خفیف‌ خود از صفای باطن‌ او حکایتی‌ نقل‌ کرده‌<ref>ابوالحسن‌ دیلمی‌، سیره الشیخ‌ الکبیر، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶، ترجمه رکن‌الدین‌ یحیی‌ ابن‌ جنید الشیرازی، به‌ کوشش‌ اشیمل‌ - طاری، تهران‌، ۱۳۶۳ش‌</ref> و جنید شیرازی <ref>معین‌ الدین‌ جنید شیرازی، شدالازار، ج۱، ص‌ ۳۶۸، به‌ کوشش‌ قزوینی‌ و اقبال‌، تهران‌، ۱۳۲۸ش‌</ref> و [[جامی‌]] <ref>عبدالرحمان‌ جامی‌، نفحات‌ الانس‌، ج۱، ص‌ ۶۲۲، به‌ کوشش‌ مهدی توحیدی پور، تهران‌، ۱۳۳۶ش‌</ref> نام‌ او را در شمار زنان‌ زاهد و عارف‌ یاد کرده‌اند. چنین‌ به‌ نظر می‌رسد که‌ مشوّق‌ ابن‌خفیف‌ در پیوستن‌ به‌ طریقه صوفیه‌ مادرش‌ بوده‌ است<ref>ابوالحسن‌ دیلمی‌، سیره الشیخ‌ الکبیر، ج۱، ص۹۲، ترجمه رکن‌الدین‌ یحیی‌ ابن‌ جنید الشیرازی، به‌ کوشش‌ اشیمل‌ - طاری، تهران‌، ۱۳۶۳ش‌</ref>.