۸٬۲۰۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حرم'''، محدوده‌ای پیرامون اماکن مقدّس اسلامی، به ویژه [[کعبه]] می‌باشد.از احکام حرم در باب‌هاى [[طهارت]] ،[[حج]]، [[جهاد]]، [[لقطه]]، [[حدود]]، [[قصاص]] و [[دیات]] سخن گفته‌اند که به مهم‌ترین موارد آن اشاره مى‌شود. | |||
=معنا= | =معنا= | ||
واژه حرم، از ریشه حرم (به معنای ممنوع بودن)، گاهی به معنای اهل و عیال یک شخص یا محل اقامتشان است، که آن‌ها را از تعرض دیگران حفظ می‌کند. <ref>ابن اثیر، النهایة فی غریب‌الحدیث والاثر، ذیل «دعمص»، چاپ محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، بیروت ۱۳۸۳/۱۹۶۳، چاپ افست قم ۱۳۶۴ش.</ref><ref>ابن منظور،لسان العرب، ذیل واژه. </ref><ref>عبدالرحمان جبرتی، تاریخ عجائب الآثار فی التراجم و الاخبار، ج۲، ص۱۴۳، بیروت: دارالجیل، (بی‌تا).</ref>محدوده‌اى گرداگرد کعبه معظم و همچنین به حد فاصل بین دو کوه «عائر» و «وُعَیر» در مدینه ، وهمچنین به مدفن پیامبران و امامان علیهم السّلام گفته می‌شود . | واژه حرم، از ریشه حرم (به معنای ممنوع بودن)، گاهی به معنای اهل و عیال یک شخص یا محل اقامتشان است، که آن‌ها را از تعرض دیگران حفظ می‌کند. <ref>ابن اثیر، النهایة فی غریب‌الحدیث والاثر، ذیل «دعمص»، چاپ محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، بیروت ۱۳۸۳/۱۹۶۳، چاپ افست قم ۱۳۶۴ش.</ref><ref>ابن منظور،لسان العرب، ذیل واژه. </ref><ref>عبدالرحمان جبرتی، تاریخ عجائب الآثار فی التراجم و الاخبار، ج۲، ص۱۴۳، بیروت: دارالجیل، (بی‌تا).</ref>محدوده‌اى گرداگرد کعبه معظم و همچنین به حد فاصل بین دو کوه «عائر» و «وُعَیر» در [[مدینه]] ، وهمچنین به مدفن [[پیامبران]] و [[امامان]] علیهم السّلام گفته می‌شود . | ||
=وجه تسمیه= | =وجه تسمیه= | ||
در متون اسلامی، این واژه بیش‌تر در مورد مکانی گرداگرد اماکن مقدّس به کار می‌رود که ورود و حضور در آن‌ها آداب ویژه‌ای دارد. | در متون اسلامی، این واژه بیش‌تر در مورد مکانی گرداگرد اماکن مقدّس به کار می‌رود که ورود و حضور در آن‌ها آداب ویژه‌ای دارد. | ||
مثلا واژگان حرم یا حرم‌اللّه یا حرم مکّی معمولا به منطقه‌ای در حریم خانه کعبه تا محدوده‌ای معین اطلاق می‌شود. <ref>اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح:تاج‌اللغة و صحاح العربیة، ذیل واژه، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت (بی‌تا)، چاپ افست تهران ۱۳۶۸ ش. </ref><ref>محمد بن محمد زبیدی، تاج‌العروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه، چاپ علی‌شیری، بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴.</ref> | مثلا واژگان حرم یا حرم‌اللّه یا [[حرم مکه|حرم مکّی]] معمولا به منطقه‌ای در حریم خانه [[کعبه]] تا محدوده‌ای معین اطلاق می‌شود. <ref>اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح:تاج‌اللغة و صحاح العربیة، ذیل واژه، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت (بی‌تا)، چاپ افست تهران ۱۳۶۸ ش. </ref><ref>محمد بن محمد زبیدی، تاج‌العروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه، چاپ علی‌شیری، بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴.</ref> | ||
برخی حرم نامیدن محدوده این اماکن را به دلیل محترم بودن آن‌ها یا حرمت انجام دادن برخی کارها در آن‌ها دانسته‌اند. <ref>محمدطاهر کردی، التاریخ‌القویم لمکة و بیت‌اللّه الکریم، ج۱، جزء۱، ص۱۰۱، بیروت ۱۴۲۰/۲۰۰۰.</ref><ref>مرتضی بروجردی، مستندالعروة الوثقی، ج۸، ص۴۲۳، تقریرات درس آیت‌اللّه خویی، ج ۸، (قم) ۱۳۶۷ش.</ref> | برخی حرم نامیدن محدوده این اماکن را به دلیل محترم بودن آن‌ها یا حرمت انجام دادن برخی کارها در آن‌ها دانسته‌اند. <ref>محمدطاهر کردی، التاریخ‌القویم لمکة و بیت‌اللّه الکریم، ج۱، جزء۱، ص۱۰۱، بیروت ۱۴۲۰/۲۰۰۰.</ref><ref>مرتضی بروجردی، مستندالعروة الوثقی، ج۸، ص۴۲۳، تقریرات درس آیت‌اللّه خویی، ج ۸، (قم) ۱۳۶۷ش.</ref> | ||
=کاربرد= | =کاربرد= | ||
تعابیر حرم‌الرسول یا حرم نبوی درباره حرم پیامبر صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم در مدینه به‌کار می‌رود. | تعابیر حرم‌الرسول یا حرم نبوی درباره حرم [[پیامبر]] صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم در مدینه به‌کار می‌رود. | ||
همچنین، ترکیب حرمین شریفین برای اشاره به دو حرم مکه و مدینه یا دو حرم نجف و کربلا یا دو حرم بیت‌المقدّس و الخلیل بسیار کاربرد دارد. | همچنین، ترکیب حرمین شریفین برای اشاره به دو حرم مکه و [[مدینه]] یا دو حرم نجف و کربلا یا دو حرم بیت‌المقدّس و الخلیل بسیار کاربرد دارد. | ||
گفتنی است در متون دینی، گاهی واژه حرم در معنایی مضیق‌تر یعنی درخصوص مسجدالحرام یا مسجدالنبی ، یا در مفهومی وسیع‌تر یعنی سرزمینی که مکه یا مدینه را دربرگرفته است، به‌کار می‌رود. | گفتنی است در متون دینی، گاهی واژه حرم در معنایی مضیق‌تر یعنی درخصوص [[مسجدالحرام]] یا [[مسجدالنبی]] ، یا در مفهومی وسیع‌تر یعنی سرزمینی که مکه یا مدینه را دربرگرفته است، به‌کار می‌رود. | ||
همچنین اطلاق واژه حرم بر مدفن امامان شیعه (مشاهد مشرّفه) بسیار شایع است، مانند حرم حسینی <ref>اِجماعیات فقه‌الشیعة و اَحْوَطُ الاَقوال من احکام الشریعة، ج ۱، (قم) ۱۴۱۹.</ref> درباره مرقد امام حسین علیه‌السلام و حرم رضوی درباره مرقد امام رضا علیه‌السلام. <ref>محمد بن احمد منهاجی اسیوطی، جواهرالعقود و معین القضاة و المُوَقِعین و الشهود، ج۲، ص۴۷۴، چاپ مسعد عبدالحمید محمد سعدنی، بیروت ۱۴۱۷/ ۱۹۹۶.</ref><ref>یوسف بن احمد بحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترةالطاهرة، ج۷، ص۳۱۷۳۱۸، قم ۱۳۶۳۱۳۶۷ش. </ref><ref>یوسف بن احمد بحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترةالطاهرة، ج۱۱، ص۴۵۵، قم ۱۳۶۳۱۳۶۷ش. </ref><ref>محمد بن محمد زبیدی، تاج‌العروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه، چاپ علی‌شیری، بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴.</ref><ref>اسماعیل بغدادی، هدیةالعارفین، ج ۲، در حاجی‌خلیفه،ج ۲، ستون ۵۴۱، ج ۶.</ref><ref>آقابزرگ طهرانی،الذریعه، ج۶، ص۱۹۴.</ref><ref>آقابزرگ طهرانی،الذریعه، ج۸، ص۲۲۴.</ref><ref>آقابزرگ طهرانی،الذریعه، ج۲۱، ص۲۹۹.</ref> | همچنین اطلاق واژه حرم بر مدفن امامان شیعه (مشاهد مشرّفه) بسیار شایع است، مانند حرم حسینی <ref>اِجماعیات فقه‌الشیعة و اَحْوَطُ الاَقوال من احکام الشریعة، ج ۱، (قم) ۱۴۱۹.</ref> درباره مرقد امام حسین علیه‌السلام و حرم رضوی درباره مرقد امام رضا علیه‌السلام. <ref>محمد بن احمد منهاجی اسیوطی، جواهرالعقود و معین القضاة و المُوَقِعین و الشهود، ج۲، ص۴۷۴، چاپ مسعد عبدالحمید محمد سعدنی، بیروت ۱۴۱۷/ ۱۹۹۶.</ref><ref>یوسف بن احمد بحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترةالطاهرة، ج۷، ص۳۱۷۳۱۸، قم ۱۳۶۳۱۳۶۷ش. </ref><ref>یوسف بن احمد بحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترةالطاهرة، ج۱۱، ص۴۵۵، قم ۱۳۶۳۱۳۶۷ش. </ref><ref>محمد بن محمد زبیدی، تاج‌العروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه، چاپ علی‌شیری، بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴.</ref><ref>اسماعیل بغدادی، هدیةالعارفین، ج ۲، در حاجی‌خلیفه،ج ۲، ستون ۵۴۱، ج ۶.</ref><ref>آقابزرگ طهرانی،الذریعه، ج۶، ص۱۹۴.</ref><ref>آقابزرگ طهرانی،الذریعه، ج۸، ص۲۲۴.</ref><ref>آقابزرگ طهرانی،الذریعه، ج۲۱، ص۲۹۹.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
حرم مکّی مهم‌ترین و شاخص‌ترین مصداق حرم است. | حرم مکّی مهم‌ترین و شاخص‌ترین مصداق حرم است. | ||
به شخص منسوب به این حرم، حِرْمی (اهل حرم) و به کسی که وارد منطقه حرم می‌شود و احرام می‌بندد، مُحرِم گفته می‌شود. | به شخص منسوب به این حرم، حِرْمی (اهل حرم) و به کسی که وارد منطقه حرم می‌شود و احرام می‌بندد، [[محرم|مُحرِم]] گفته می‌شود. | ||
محدوده بیرونِ حرم را حِلّ نامیده‌اند. <ref>خلیل بن احمد، کتاب‌العین، ذیل واژه، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم ۱۴۰۵.</ref><ref>ابن اثیر، النهایة فی غریب‌الحدیث والاثر، ذیل واژه، چاپ محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، بیروت ۱۳۸۳/۱۹۶۳، چاپ افست قم ۱۳۶۴ش.</ref><ref>ابن منظور،لسان العرب، ذیل واژه. </ref> | محدوده بیرونِ حرم را حِلّ نامیده‌اند. <ref>خلیل بن احمد، کتاب‌العین، ذیل واژه، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم ۱۴۰۵.</ref><ref>ابن اثیر، النهایة فی غریب‌الحدیث والاثر، ذیل واژه، چاپ محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، بیروت ۱۳۸۳/۱۹۶۳، چاپ افست قم ۱۳۶۴ش.</ref><ref>ابن منظور،لسان العرب، ذیل واژه. </ref> | ||