۸۷٬۹۰۶
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ك' به 'ک'
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوالفضل جمال‌الدین محمدبن | '''ابوالفضل جمال‌الدین محمدبن مکرم معروف''' به <big>ابن منظور</big> نویسنده [[لسان العرب]] است. بیشتر مآخذ کهن او را <big>ابن مکرم</big> خواندهاند و او نسب خود را با هجده واسطه به «رویفع ابن ثابت انصاری» صحابی [[پیامبراکرم(ص)|پیامبراکرم(ص)]] رسانده است. برخی ابن منظور را [[شافعی مذهب]] و برخی [[شیعه|شیعه]] دانستهاند. | ||
ذهبى زادگاه وی را [[مصر]] نوشته است، اما از منابع قدیم درباره مولد و سال‌های نخستین زندگى او آگاهى دقیقى به دست نمى‌آید. وی در [[قاهره]] | ذهبى زادگاه وی را [[مصر]] نوشته است، اما از منابع قدیم درباره مولد و سال‌های نخستین زندگى او آگاهى دقیقى به دست نمى‌آید. وی در [[قاهره]] کاتب دیوان انشا بود و پس از آن منصب قضا را در [[طرابلس]] غرب به عهده گرفت. به گفته [[ابن حجر]] و [[سیوطى|سیوطى]] از آن‌جا که وی عمر خود را به خدمت در دیوان انشا گذرانده و به گفته ابن شاکر مدفن او در «قرافه»، نزدیکى قاهره، بوده است، مى‌توان گفت که وی در اثنای اقامت طولانیش در مصر به قضای طرابلس منصوب شده است. | ||
=ابن منظور کیست= | =ابن منظور کیست= | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
=آثار ابن منظور= | =آثار ابن منظور= | ||
مشهورترین | مشهورترین کتاب او لسان العرب است در بیست مجلد که کتب لغت مادر را در آن گرد آورده و مى توان گفت: از همه آنها بسنده است. دیگر کتاب او «مختارالاغانى» است در 12 جز و «نثار الازهار فى اللیل والنهار» در ادب و «اخبار ابى نواس» و چند کتاب دیگر که به طبع نرسیده. | ||
ابن منظور مذهب تشیع داشته خالى از تعصب و رفض. <ref>اعلام | ابن منظور مذهب تشیع داشته خالى از تعصب و رفض. <ref>اعلام زرکلى و روضات الجنات</ref> | ||
==آثار چاپ شده== | ==آثار چاپ شده== | ||
'''لسان العرب''' | '''لسان العرب''' که مشهورترین کتاب اوست. | ||
این کتاب نخست در بولاق (1299 - 1308 قمرى) در 20 جلد با مقدمۀ احمد فارس شدیاق چاپ شد. | این کتاب نخست در بولاق (1299 - 1308 قمرى) در 20 جلد با مقدمۀ احمد فارس شدیاق چاپ شد. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
'''سرور النفس بمدارک الحواس الخمس''' | '''سرور النفس بمدارک الحواس الخمس''' | ||
این کتاب گزیده‌اى از «فصل الخطاب» احمد بن یوسف تیفاشى است | این کتاب گزیده‌اى از «فصل الخطاب» احمد بن یوسف تیفاشى است که در بیروت (سال 1980 میلادى) به کوشش احسان عباس به چاپ رسیده است. جزء نخست این کتاب نیز با عنوان «نثار الأذهار فی اللیل و النهار و أطائب أوقات الأصائل و الأسحار» جداگانه در استانبول (سال 1298 قمرى) و بعد از آن در سال 1988 میلادى با حواشى احمد عبدالفتاح تمام، در بیروت چاپ شده است. | ||
'''مختار الأغانی فی الأخبار و التهانی'''، گزیده‌اى از «الأغانی» ابوالفرج اصفهانى است. | '''مختار الأغانی فی الأخبار و التهانی'''، گزیده‌اى از «الأغانی» ابوالفرج اصفهانى است. | ||
این اثر به | این اثر به کوشش جمعى از محققان در قاهره (سال 1384 - 1385 قمرى) در 8 جلد و پس از آن در بیروت (سال 1386 - 1387 قمرى) و در دمشق (سال 1971 میلادى) در 12 جلد به چاپ رسیده است. | ||
ابن منظور در این کتاب فصلى طولانى در | ابن منظور در این کتاب فصلى طولانى در استدراک اخبار ابونواس افزوده است که به گفته خود او، ابوالفرج آن را از قلم انداخته یا بعدها از نسخه‌هاى کتاب افتاده است. | ||
چاپهاى جداگانه‌اى از این بخش در قاهره (سال 1924 میلادى) با حواشى محمد عبدالرسول و در بغداد (سال 1952 میلادى) به | چاپهاى جداگانه‌اى از این بخش در قاهره (سال 1924 میلادى) با حواشى محمد عبدالرسول و در بغداد (سال 1952 میلادى) به کوشش شکرى محمد احمد صورت گرفته است. | ||
مختصر تاریخ دمشق ابن | مختصر تاریخ دمشق ابن عساکر | ||
ابن منظور در این کتاب علاوه بر حذف بیشتر اسانید، به تلفیق اخبار پرداخته است. بخشهاى افتاده از نسخه‌هاى کتاب ابن | ابن منظور در این کتاب علاوه بر حذف بیشتر اسانید، به تلفیق اخبار پرداخته است. بخشهاى افتاده از نسخه‌هاى کتاب ابن عساکر را در این اثر مى‌توان یافت. | ||
چاپ این کتاب از سال 1404 قمرى، به | چاپ این کتاب از سال 1404 قمرى، به کوشش عده‌اى از محققان در دمشق آغاز شده و تا کنون مجلداتى از آن انتشار یافته است. | ||
==آثار خطى== | ==آثار خطى== | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
1. اختصار کتاب الحیوان جاحظ. | 1. اختصار کتاب الحیوان جاحظ. | ||
2. لطائف الذخیرة، | 2. لطائف الذخیرة، که تلخیصى است از «الذخیرة فی محاسن أهل الجزیرة» ابن بسام که نسخه‌اى از آن در کتابخانه بایزید استانبول موجود است. | ||
3. مختار الطبقات | 3. مختار الطبقات الکبیر ابن سعد ازهرى. نسخه‌اى از آخرین جزء آن به خط ابن منظور در دار الکتب موجود است. | ||
4. مختصر الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیة ابن بیطار. نسخه‌اى از این کتاب در دار | 4. مختصر الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیة ابن بیطار. نسخه‌اى از این کتاب در دار الکتب موجود است. | ||
5. مختصر ذیل تاریخ بغداد، | 5. مختصر ذیل تاریخ بغداد، که خلاصه‌اى است از ذیل سمعانى بر تاریخ خطیب بغدادى. صفدى اختصار تاریخ بغداد و ذیل ابن نجار بر آن را به ابن منظور نسبت داده است. | ||
6. مختصر نشوار المحاضرة و أخبار | 6. مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة قاضى تنوخى. نسخه‌اى از این کتاب در آمبروزیانا موجود است. | ||
7. المنتخب و المختار فی النوادر و الأشعار. | 7. المنتخب و المختار فی النوادر و الأشعار. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
11. دیوان | 11. دیوان | ||
در میان آثار دیگر او، از اختصار زهر الآداب حصرى، صفة الصفوة ابن جوزى، یتیمة الدهر ثعالبى و اختصار العقد الفرید ابن عبدربه نیز یاد شده است | در میان آثار دیگر او، از اختصار زهر الآداب حصرى، صفة الصفوة ابن جوزى، یتیمة الدهر ثعالبى و اختصار العقد الفرید ابن عبدربه نیز یاد شده است که در فهرستهاى موجود از آنها نشانى نیست. <ref>مختصر تاریخ دمشق لابن عساکر | ||
لسان العرب (18 جلدی)</ref> | لسان العرب (18 جلدی)</ref> | ||