۸۸٬۰۰۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ي' به 'ی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
[[راغب اصفهانی]] در ذیل ایه شریفه( | [[راغب اصفهانی]] در ذیل ایه شریفه( آیات محكمات هن أم الكتاب وأخر متشابهات ) در معنای محکم می نویسد : | ||
"فالمحكم مالا | "فالمحكم مالا یعرض فیه شبهة من حیث اللفظ ولا من حیث المعنى " | ||
محکم کلمه ای است که شبهه ای از جنبه لفظ ومعنا در ان وجود نداشته باشد . <ref>مفردات راغب ص 128</ref> | محکم کلمه ای است که شبهه ای از جنبه لفظ ومعنا در ان وجود نداشته باشد . <ref>مفردات راغب ص 128</ref> | ||
ایشان در معنای متشابه هم می نویسد : | ایشان در معنای متشابه هم می نویسد : | ||
"... والمتشابه من القرآن ما أشكل | "... والمتشابه من القرآن ما أشكل تفسیره لمشابهته بغیره إما من حیث اللفظ أو من حیث المعنى ، فقال الفقهاء المتشابه ما لا ینبئ ظاهره عن مراده" | ||
:متشابه در قران بمعنای ایاتی است که تفسیر انها بجهت مشابهت با دیگر امور از جنبه لفظ یا معنا یا هر دو مشکل و پیچیده می باشد و فقیهان می گویند متشابه چیزی است که از ظاهرش نمی توان به مراد متکلم پی برد . | :متشابه در قران بمعنای ایاتی است که تفسیر انها بجهت مشابهت با دیگر امور از جنبه لفظ یا معنا یا هر دو مشکل و پیچیده می باشد و فقیهان می گویند متشابه چیزی است که از ظاهرش نمی توان به مراد متکلم پی برد . | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
ایشان در ادامه انواع سه گانه متشابه را اینچنین بیان می کند : | ایشان در ادامه انواع سه گانه متشابه را اینچنین بیان می کند : | ||
فالمتشابه | فالمتشابه فی الجملة ثلاثة أضرب : | ||
متشابه من جهة اللفظ فقط ، ومتشابه من جهة المعنى فقط ، ومتشابه من جهتهما - انتهی – <ref>مفردات راغب ص254</ref> | متشابه من جهة اللفظ فقط ، ومتشابه من جهة المعنى فقط ، ومتشابه من جهتهما - انتهی – <ref>مفردات راغب ص254</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
===جلال الدین سیوطی:=== | ===جلال الدین سیوطی:=== | ||
ایشان نخست سه دیدگاه را در زمینه تعداد ایات محکم و متشابه در قرا ن کریم بیان می کند : | ایشان نخست سه دیدگاه را در زمینه تعداد ایات محکم و متشابه در قرا ن کریم بیان می کند : | ||
دیدگاه نخست : تمام ایات قران از محکمات است بدلیل ایه شریفه : {كِتَابٌ أُحْكِمَتْ | دیدگاه نخست : تمام ایات قران از محکمات است بدلیل ایه شریفه : {كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آیَاتُهُ} | ||
دیدگاه دوم : تمامی قران متشابه است بدلیل ایه شریفه : {كِتَاباً مُتَشَابِهاً | دیدگاه دوم : تمامی قران متشابه است بدلیل ایه شریفه : {كِتَاباً مُتَشَابِهاً مَثَانِیَ} | ||
دیدگاه سوم که مختار مولف الاتقان می باشد ان است که ایات قران به دو قسم محکم ومتشابه تفسیم می شود بدلیل ایه شریفه 7سوره ال عمران | دیدگاه سوم که مختار مولف الاتقان می باشد ان است که ایات قران به دو قسم محکم ومتشابه تفسیم می شود بدلیل ایه شریفه 7سوره ال عمران | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
===محمد بن صالح بن محمد | ===محمد بن صالح بن محمد العثیمین - از اعلام اهل سنت-=== | ||
ایشان در کتاب" اصول فی التفسیر" ایات قران را به اعتبار محکم ومتشابه یه سه نوع تقسیم نموده و سپس به بیان معنای هریک می پردازد: | ایشان در کتاب" اصول فی التفسیر" ایات قران را به اعتبار محکم ومتشابه یه سه نوع تقسیم نموده و سپس به بیان معنای هریک می پردازد: | ||
نوع اول : احکام بمعنای اتقان که وصف همه قران است. ایات زیادی از قران بیانگر این نوع از احکام می باشد نظیر ایه "الر كِتَابٌ أُحْكِمَتْ | نوع اول : احکام بمعنای اتقان که وصف همه قران است. ایات زیادی از قران بیانگر این نوع از احکام می باشد نظیر ایه "الر كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آیَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَكِیمٍ خَبِیرٍ"[هود:1. بر اساس این معنا قران از اتقان و جامعیت و عدم تناقض و فصاحت و ...برخوردار است . | ||
نوع دوم : تشابه عام ؛ بدین معنا که تمام ایات قران از جنبه زیبائی ، جامعیت و کمال در ابعاد مختلف مشابه یکدیگر است. برخی از ایات قران بیانگر این معنا است نظیر ایه : "اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ | نوع دوم : تشابه عام ؛ بدین معنا که تمام ایات قران از جنبه زیبائی ، جامعیت و کمال در ابعاد مختلف مشابه یکدیگر است. برخی از ایات قران بیانگر این معنا است نظیر ایه : "اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ كِتَاباً مُتَشَابِهاً مَثَانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ"[الزمر:23] | ||
نوع سوم : احکام – به کسر همزه - خاص و تشابه خاص که ایه 7سوره ال عمران بیانگر ان است : "هُوَ | نوع سوم : احکام – به کسر همزه - خاص و تشابه خاص که ایه 7سوره ال عمران بیانگر ان است : "هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آیَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِیلِهِ وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَمَا یَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ"در این ایه، محکم به کلامی گفته می شود که مفهومش وضوح داشته و متشابه به ایاتی گفته می شود که نوعی خفا در ان وجود دارد و راسخان در علم فقط اگاه به معنای ان هستند . | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۳۱: | ||
ایشان نکات ذکر شده را مستفاد از ایه" أفلا | ایشان نکات ذکر شده را مستفاد از ایه" أفلا یتدبرون القرآن" می داند. . <ref>القران فی الاسلام ص 33-37</ref> | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۹: | ||
ایشان در تبیین شیوه ارجاع متشابهات به محکمات می نویسد : | ایشان در تبیین شیوه ارجاع متشابهات به محکمات می نویسد : | ||
اگر به ظاهر ایه ( الرحمن على العرش استوى ) توجه کنیم جسمانیت الهی از ان استفاده می شود اما اگر انرا به ایه ( | اگر به ظاهر ایه ( الرحمن على العرش استوى ) توجه کنیم جسمانیت الهی از ان استفاده می شود اما اگر انرا به ایه ( لیس كمثله شئ ) ارجاع دهیم معنای ایه نخست نفی جسمانیت از خداوند خواهد بود . همان | ||
ایشان در ادامه برخی از روایات را که مفادشان اثبات ادعای مذکور- رفع ابهام از متشابهات بعد از ارجاع انها به محکمات و تصدیق ایات قران بوسیله یکدیگر - می باشد بیان می کند : | ایشان در ادامه برخی از روایات را که مفادشان اثبات ادعای مذکور- رفع ابهام از متشابهات بعد از ارجاع انها به محکمات و تصدیق ایات قران بوسیله یکدیگر - می باشد بیان می کند : | ||
پیامبر ص در وصف قران فرمود : ( وان القرآن لم | پیامبر ص در وصف قران فرمود : ( وان القرآن لم ینزل لیكذب بعضه بعضا ، ولكن نزل یصدق بعضه بعضا ، فما عرفتم فاعملوا به وما تشابه علیكم فآمنوا به ) | ||
امام | امام علی علیه السلام نیز در وصف قران فرمود : یشهد بعضه على بعض وینطق بعضه ببعض | ||
واز إمام رضا | واز إمام رضا علیه السلام در لزوم ارجاع متشابه به محکم نقل شده است که : هر کس ایات متشابه قران را به محکمات از ایات برگرداند به صراط مستقیم هدایت یافته است . | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۵۵: | ||
بیان دیگر علامه طباطبائی در معنای محکم و متشابه - در تفسیر المیزان - | بیان دیگر علامه طباطبائی در معنای محکم و متشابه - در تفسیر المیزان - | ||
علامه طباطبائی ره در تفسیر المیزان نیز در بیان فرق بین دو طائفه از ایات قران - توصیف کل قران به محکم و متشابه – کتاب احکمت ایاته ، كتابا متشابها | علامه طباطبائی ره در تفسیر المیزان نیز در بیان فرق بین دو طائفه از ایات قران - توصیف کل قران به محکم و متشابه – کتاب احکمت ایاته ، كتابا متشابها مثانی – و توصیف برخی دیگر - سوره ال عمران ایه 7 - که ایات را به دو نوع محکم و متشابه تقسیم نموده است –می فرماید : | ||
معنای کلمه "احکمت "در ایاتی نظیر : كتاب احكمت | معنای کلمه "احکمت "در ایاتی نظیر : كتاب احكمت آیاته ، با کلمه محکمات در سوره ال عمران " منه ایات محکمات " و نیز کلمه متشابه در ایاتی نظیر : كتابا متشابها مثانی- با "و اخر متشابهات" در در سوره ال عمران متفاوت است. | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۶: | ||
انگاه ایشان به بررسی این دو واژه در قران پرداخته و چنین اظهار می دارد که دربرخی از ایات قران ، وصف محکم و متشابه برای کل قران ذکر شده است :نظیر ایات ( الر كتاب احكمت | انگاه ایشان به بررسی این دو واژه در قران پرداخته و چنین اظهار می دارد که دربرخی از ایات قران ، وصف محکم و متشابه برای کل قران ذکر شده است :نظیر ایات ( الر كتاب احكمت آیاته ثم فصلت . . . ) و ( الله نزل أحسن الحدیث كتابا متشابها مثانی . . . ).<ref>همان</ref> | ||
ایشان در تبیین وصف محکم در ایه ( الر كتاب احكمت | ایشان در تبیین وصف محکم در ایه ( الر كتاب احكمت آیاته ثم فصلت . . . ) می نویسد : | ||
وصف محکم در قران بدان معناست که نظم و معانی قران از استحکام لازم برخوردار بوده و قابل بهم خوردن نیست ودر تبیین وصف متشابه برای کل قران( الله نزل أحسن | وصف محکم در قران بدان معناست که نظم و معانی قران از استحکام لازم برخوردار بوده و قابل بهم خوردن نیست ودر تبیین وصف متشابه برای کل قران( الله نزل أحسن الحدیث كتابا متشابها مثانی . . . ) می نویسد : متشابه نیز در قران بمعنای تشابه ایات به یکدیگر در نظم اتقان و پیوستگی رسالت و هدف نهائی و خالی بودن از تناقض می باشد. <ref>همان</ref> | ||
| خط ۱۹۲: | خط ۱۹۲: | ||
ایشان تفسیر ایات متشابه را از نوع تفسیر دوم –تحدید معنا و مصداق حقیقی - دانسته و می نویسد : | ایشان تفسیر ایات متشابه را از نوع تفسیر دوم –تحدید معنا و مصداق حقیقی - دانسته و می نویسد : | ||
بر این اساس ، ایات متشابه بر خلاف تعریف مشهور - ایاتی که معانی شان مجمل بوده و ظهور در مفهوم مشخصی خاصی ندارند – ایاتی هستند که گرچه معانی ظاهری و قابل فهم داشته اما مفهوم حقیقی و مصداق خارجی ان دقیقا روشن نیست از اینرو نیاز به تفسیر معنا دارند . <ref>علوم القران ص 169-170:</ref> | بر این اساس ، ایات متشابه بر خلاف تعریف مشهور - ایاتی که معانی شان مجمل بوده و ظهور در مفهوم مشخصی خاصی ندارند – ایاتی هستند که گرچه معانی ظاهری و قابل فهم داشته اما مفهوم حقیقی و مصداق خارجی ان دقیقا روشن نیست از اینرو نیاز به تفسیر معنا دارند . <ref>علوم القران ص 169-170:</ref> | ||
ایشان فقره : ( . . . | ایشان فقره : ( . . . فیتبعون ما تشابه منه . . . ) را قرینه بر اثبات تشابه بمعنای مذکور- الفاظی که فهم انها علاوه بر تفسیر لغوی نیاز به تفسیر معنا و مصداق حقیقی دارند – دانسته ومی نویسد : | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۳: | ||
ایشان در ادامه معنای ذکر شده در متشابه را در قالب مثالی در ایات( الرحمن على العرش استوى )و" | ایشان در ادامه معنای ذکر شده در متشابه را در قالب مثالی در ایات( الرحمن على العرش استوى )و" لیس كمثله شئ " تطبیق می کند . <ref>همان ص171</ref> | ||