۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بررسی نظریه قرائات سبعه در قرآن از منظر فریقین (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۱۵
، ۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'عبد الله' به 'عبدالله'
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
جز (جایگزینی متن - 'عبد الله' به 'عبدالله') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
زرقانی در کتاب مناهل العرفان فی علوم القرآن اسامی قراء سبعه را اینگونه بیان می کند : ....وهم نافع وعاصم وحمزة | زرقانی در کتاب مناهل العرفان فی علوم القرآن اسامی قراء سبعه را اینگونه بیان می کند : ....وهم نافع وعاصم وحمزة وعبدالله بن عامر وعبدالله بن کثیر وأبو عمرو بن العلاء وعلی الکسائی | ||
ایشان در مورد قرائات عشر نیز می نویسد : قراء سبعه به ضمیمه أبی جعفر ویعقوب وخلف ، قراء عشره می باشند. <ref>مناهل العرفان فی علوم القران ج 1ص 287</ref> | ایشان در مورد قرائات عشر نیز می نویسد : قراء سبعه به ضمیمه أبی جعفر ویعقوب وخلف ، قراء عشره می باشند. <ref>مناهل العرفان فی علوم القران ج 1ص 287</ref> | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
برخی بخیال اینکه احرف سبعه – در روایات- همان قرائات سبعه بوده جهت اثبات قرآنی بودن این قرائات به روایات مذکور متمسک می شوند در حالی هیچیک از محققین ، ادعای مذکور را تایید نمی کنند. <ref>البیان فی تفسیر القران ص 164 قد یتخیل أن الأحرف السبعة التی نزل بها القرآن هی القراءات السبع ، فیتمسك لاثبات كونها من القرآن بالروایات التی دلت على أن القرآن نزل على سبعة أحرف ، فلا بد لنا أن ننبه على هذا الغلط ، وان ذلك شئ لم یتوهمه أحد من العلماء المحققینالبیان فی تفسیر القران ص 164 قد یتخیل أن الأحرف السبعة التی نزل بها القرآن هی القراءات السبع ، فیتمسك لاثبات كونها من القرآن بالروایات التی دلت على أن القرآن نزل على سبعة أحرف ، فلا بد لنا أن ننبه على هذا الغلط ، وان ذلك شئ لم یتوهمه أحد من العلماء المحققین</ref> | برخی بخیال اینکه احرف سبعه – در روایات- همان قرائات سبعه بوده جهت اثبات قرآنی بودن این قرائات به روایات مذکور متمسک می شوند در حالی هیچیک از محققین ، ادعای مذکور را تایید نمی کنند. <ref>البیان فی تفسیر القران ص 164 قد یتخیل أن الأحرف السبعة التی نزل بها القرآن هی القراءات السبع ، فیتمسك لاثبات كونها من القرآن بالروایات التی دلت على أن القرآن نزل على سبعة أحرف ، فلا بد لنا أن ننبه على هذا الغلط ، وان ذلك شئ لم یتوهمه أحد من العلماء المحققینالبیان فی تفسیر القران ص 164 قد یتخیل أن الأحرف السبعة التی نزل بها القرآن هی القراءات السبع ، فیتمسك لاثبات كونها من القرآن بالروایات التی دلت على أن القرآن نزل على سبعة أحرف ، فلا بد لنا أن ننبه على هذا الغلط ، وان ذلك شئ لم یتوهمه أحد من العلماء المحققین</ref> | ||
ایشان در ادامه گفتاربرخی از عالمان اهل سنت را در زمینه عدم ارتباط قرائات سبعه با روایات نزول قرآن به سبعه احرف نقل می کند. <ref>همان ص 164-165 والأولى أن نذكر كلام الجزائری فی هذا الموضع . قال :" لم تكن القراءات السبع متمیزة عن غیرها ، حتى قام الإمام أبو بكر أحمد ابن موسى بن العباس بن مجاهد - وكان على رأس الثلاثمائة ببغداد – فجمع قراءات سبعة من مشهوری أئمة الحرمین والعراقین والشام ، وهم : نافع ، | ایشان در ادامه گفتاربرخی از عالمان اهل سنت را در زمینه عدم ارتباط قرائات سبعه با روایات نزول قرآن به سبعه احرف نقل می کند. <ref>همان ص 164-165 والأولى أن نذكر كلام الجزائری فی هذا الموضع . قال :" لم تكن القراءات السبع متمیزة عن غیرها ، حتى قام الإمام أبو بكر أحمد ابن موسى بن العباس بن مجاهد - وكان على رأس الثلاثمائة ببغداد – فجمع قراءات سبعة من مشهوری أئمة الحرمین والعراقین والشام ، وهم : نافع ، وعبدالله ابن كثیر ، وأبو عمرو بن العلاء ، وعبدالله بن عامر ، وعاصم وحمزة ، وعلی الكسائی . وقد توهم بعض الناس أن القراءات السبعة هی الأحرف السبعة ، ولیس الامر كذلك . . . وقد لام كثیر من العلماء ابن مجاهد على اختیاره عدد السبعة ، لما فیه من الایهام .</ref> | ||
| خط ۳۸۹: | خط ۳۸۹: | ||
==الف - روایات “نزول قرآن به سبعه احرف” در منابع اهل سنت :== | ==الف - روایات “نزول قرآن به سبعه احرف” در منابع اهل سنت :== | ||
1-از پیامبر ص نقل شده است که فرمود : جبرئیل قرآن را نخست بر یک حرف بر من نازل کرد و من بعد از مراجعت پیوسته از او طلب می کردم که انرا – تعداد حروف – را بیشتر کند تا اینکه به هفت حرف رساند. <ref>صحیح البخاری ج 6ص 100- عن عبید الله بن | 1-از پیامبر ص نقل شده است که فرمود : جبرئیل قرآن را نخست بر یک حرف بر من نازل کرد و من بعد از مراجعت پیوسته از او طلب می کردم که انرا – تعداد حروف – را بیشتر کند تا اینکه به هفت حرف رساند. <ref>صحیح البخاری ج 6ص 100- عن عبید الله بن عبدالله ان ابن عباس رضی الله عنهما حدثه ان رسول الله صلى الله علیه وسلم قال : أقرأنی جبریل على حرف فراجعته فلم أزل أستزیده ویزیدنی حتى انتهى إلى سبعة أحرف "</ref> | ||
| خط ۴۱۱: | خط ۴۱۱: | ||
نظیرروایاتی که در منابع اهل سنت در زمینه نزول قرآن بر سبعه احرف ذکر گردید در منابع شیعی نیز دیده می شود که برخی از انها را در اینجا بیان می کنیم : | نظیرروایاتی که در منابع اهل سنت در زمینه نزول قرآن بر سبعه احرف ذکر گردید در منابع شیعی نیز دیده می شود که برخی از انها را در اینجا بیان می کنیم : | ||
حمادبن عثمان می گوید از امام صادق ع سئوال کردم : چرا احادیثی که از شما رسیده است با یکدیگر متفاوت است ؟ امام ع فرمود :قرآن بر هفت حرف نازل شده است و نزدیک ترین امر برای امام ان است که بر اساس هفت وجه فتوی بدهد . <ref>الخصال ص 358عن حماد ابن عثمان قال : قلت لأبی | حمادبن عثمان می گوید از امام صادق ع سئوال کردم : چرا احادیثی که از شما رسیده است با یکدیگر متفاوت است ؟ امام ع فرمود :قرآن بر هفت حرف نازل شده است و نزدیک ترین امر برای امام ان است که بر اساس هفت وجه فتوی بدهد . <ref>الخصال ص 358عن حماد ابن عثمان قال : قلت لأبی عبدالله علیه السلام : إن الأحادیث تختلف عنكم قال : فقال :إن القرآن نزل على سبعة أحرف وأدنى ما للامام أن یفتی على سبعة وجوه ، ثم قال : " هذا عطاؤنا فامنن أو أمسك بغیر حساب</ref> | ||
اهل بیت ع از پیامبر ص نقل فرموده اند که : | اهل بیت ع از پیامبر ص نقل فرموده اند که : | ||
پیک وحی از جانب خداوند متعال بر من نازل شد که امرالهی بر ان تعلق گرفته است که قرآن را بر یک حرف قرائت کنی . به خداوند متعال عرضه داشتم که دستورت را بر امتم وسعت داده و اسان کن . بار دیگر امر الهی بر قرائت به یک حرف تکرار شد؛ برای بار سوم نیز همین اتفاق افتاد اما در مرحله چهارم خداوند متعال فرمود : می توانی قرآن را بر هفت حرف قرائت نمائی نظربه اینکه در زمین از اغاز خلقتش، هفت عالم خلق شده است <ref> همان : عن عیسى بن | پیک وحی از جانب خداوند متعال بر من نازل شد که امرالهی بر ان تعلق گرفته است که قرآن را بر یک حرف قرائت کنی . به خداوند متعال عرضه داشتم که دستورت را بر امتم وسعت داده و اسان کن . بار دیگر امر الهی بر قرائت به یک حرف تکرار شد؛ برای بار سوم نیز همین اتفاق افتاد اما در مرحله چهارم خداوند متعال فرمود : می توانی قرآن را بر هفت حرف قرائت نمائی نظربه اینکه در زمین از اغاز خلقتش، هفت عالم خلق شده است <ref> همان : عن عیسى بن عبدالله الهاشمی ، عن أبیه عن آبائه علیهم السلام قال : قال رسول الله صلى الله علیه وآله : أتانی آت من الله فقال : إن الله عز وجل یأمرك أن تقرأ القرآن على حرف واحد ، فقلت : یا رب وسع على أمتی فقال : إن الله عز وجل یأمرك أن تقرأ القرآن على حرف واحد ، فقلت : یا رب وسع على أمتی فقال : إن الله عز وجل یأمرك ( أن تقرأ القرآن على حرف واحد ، فقلت یا رب وسع على أمتی فقال : إن الله یأمرك أن تقرأ القرآن على سبعة أحرف خلق الله عز وجل فی الأرض منذ خلقها سبعة عالمین</ref> | ||
| خط ۴۸۲: | خط ۴۸۲: | ||
ایشان در نقد کسانی که سبعه احرف را بمعنای سبعه قرائات تفسیر کرده اند می نویسد : | ایشان در نقد کسانی که سبعه احرف را بمعنای سبعه قرائات تفسیر کرده اند می نویسد : | ||
کسانی که سبعه احرف در روایات را به سبعه قرائات حمل کرده اند قطع نظر از تکلفی که در تعیین این قرائات مرتکب شده اند دیدگاهشان با روایات دیگر که نزول قرآن را به حرف واحد دانسته و منشا اختلاف قرائات را اختلاف روات می داند منافات دارد. <ref>التفسیر الصافی ج 1ص59 والتوفیق بین الروایات كلها أن یقال : إن للقرآن سبعة أقسام من الآیات وسبعة بطون لكل آیة ونزل على سبع لغات . واما حمل الحدیث على سبعة أوجه من القراءات ثم التكلف فی تقسیم وجوه القراءات على هذا العدد كما نقله فی مجمع البیان عن بعضهم فلا وجه له مع أنه یكذبه ما رواه فی الكافی باسناده عن زرارة عن أبی جعفر ( علیه السلام ) قال : إن القرآن واحد نزل من عند واحد ولكن الاختلاف یجیئ من قبل الرواة . وبإسناده عن الفضیل بن یسار قال : قلت لأبی | کسانی که سبعه احرف در روایات را به سبعه قرائات حمل کرده اند قطع نظر از تکلفی که در تعیین این قرائات مرتکب شده اند دیدگاهشان با روایات دیگر که نزول قرآن را به حرف واحد دانسته و منشا اختلاف قرائات را اختلاف روات می داند منافات دارد. <ref>التفسیر الصافی ج 1ص59 والتوفیق بین الروایات كلها أن یقال : إن للقرآن سبعة أقسام من الآیات وسبعة بطون لكل آیة ونزل على سبع لغات . واما حمل الحدیث على سبعة أوجه من القراءات ثم التكلف فی تقسیم وجوه القراءات على هذا العدد كما نقله فی مجمع البیان عن بعضهم فلا وجه له مع أنه یكذبه ما رواه فی الكافی باسناده عن زرارة عن أبی جعفر ( علیه السلام ) قال : إن القرآن واحد نزل من عند واحد ولكن الاختلاف یجیئ من قبل الرواة . وبإسناده عن الفضیل بن یسار قال : قلت لأبی عبدالله ( علیه السلام ) إن الناس یقولون إن القرآن نزل على سبعة أحرف . فقال : كذبوا أعداء الله ولكنه نزل على حرف واحد من عند الواحد ، ومعنى هذا الحدیث معنى سابقه والمقصود منهما واحد وهو أن القراءة الصحیحة واحدة الا أنه ( علیه السلام ) لما علم أنهم فهموا من الحدیث الذی رووه صحة القراءات جمیعا مع اختلافها كذبهم . وعلى هذا فلا تنافی بین هذین الحدیثین وشئ من أحادیث الأحرف أیضا</ref> | ||
| خط ۵۰۳: | خط ۵۰۳: | ||
1-مخالفت احادیث مذکور- نزول قرآن علی سبعه احرف- با روایات صحیحه ای که از ائمه معصومین علیهم السلام وارد شده است : | 1-مخالفت احادیث مذکور- نزول قرآن علی سبعه احرف- با روایات صحیحه ای که از ائمه معصومین علیهم السلام وارد شده است : | ||
ایشان در این رابطه می نویسد : مفاد این احادیث با صحیحه زراره که نزول قرآن را بر حرف واحد دانسته و منشا اختلاف در قرائات را راویان می داند مخالف است . در روایتی دیگر امام صادق ع قول به نزول قرآن بر سبعه احرف را به دشمنان اسلام نسبت داده و انرا دروغ می داند و اظهار می فرماید : ...ولکنه – قرآن - نزل على حرف واحد من عند الواحد قرآن. <ref>البیان فی تفسیر القران ص177 وهی مخالفة لصحیحة زرارة عن أبی جعفر علیه السلام قال :" إن القرآن واحد نزل من عند واحد ، ولكن الاختلاف یجئ من قبل الرواة " وقد سأل الفضیل بن یسار أبا | ایشان در این رابطه می نویسد : مفاد این احادیث با صحیحه زراره که نزول قرآن را بر حرف واحد دانسته و منشا اختلاف در قرائات را راویان می داند مخالف است . در روایتی دیگر امام صادق ع قول به نزول قرآن بر سبعه احرف را به دشمنان اسلام نسبت داده و انرا دروغ می داند و اظهار می فرماید : ...ولکنه – قرآن - نزل على حرف واحد من عند الواحد قرآن. <ref>البیان فی تفسیر القران ص177 وهی مخالفة لصحیحة زرارة عن أبی جعفر علیه السلام قال :" إن القرآن واحد نزل من عند واحد ، ولكن الاختلاف یجئ من قبل الرواة " وقد سأل الفضیل بن یسار أبا عبدالله علیه السلام فقال : إن الناس یقولون : إن القرآن نزل على سبعة أحرف . فقال أبو عبدالله علیه السلام : " كذبوا - أعداء الله - ولكنه نزل على حرف واحد من عند الواحد "</ref> | ||
| خط ۵۲۱: | خط ۵۲۱: | ||
3-عدم تناسب در سئوال و جواب برخی از روایات مذکور : | 3-عدم تناسب در سئوال و جواب برخی از روایات مذکور : | ||
در یکی از روایات تعدد قرائات به نقل از ابن مسعود امده است که اظهار داشت در تعداد ایات سوره ای از قرآن با جمعی اختلاف داشتیم ؛ بنزد رسول الله ص امده و به حضرتش عرضه داشتیم که در قرائت با یکدیگر اختلاف داریم. پیامبر ص برافروخته شده و از شدت ناراحتی فرمود :امتهای قبل ازشما بسبب همین اختلافات هلاک شدند انگاه امام علی ع از ناحیه پیامبر ص بما فرمود : قرآن را بهمان گونه که تعلیم داده شده اید قرائت کنید . <ref>مسند احمد ج 1ص106 ؛کنزالعمال ج 2ص 339: عن عاصم عن زر عن | در یکی از روایات تعدد قرائات به نقل از ابن مسعود امده است که اظهار داشت در تعداد ایات سوره ای از قرآن با جمعی اختلاف داشتیم ؛ بنزد رسول الله ص امده و به حضرتش عرضه داشتیم که در قرائت با یکدیگر اختلاف داریم. پیامبر ص برافروخته شده و از شدت ناراحتی فرمود :امتهای قبل ازشما بسبب همین اختلافات هلاک شدند انگاه امام علی ع از ناحیه پیامبر ص بما فرمود : قرآن را بهمان گونه که تعلیم داده شده اید قرائت کنید . <ref>مسند احمد ج 1ص106 ؛کنزالعمال ج 2ص 339: عن عاصم عن زر عن عبدالله ابن مسعود قال : " تمارینا فی سورة من القرآن ، فقلنا : خمس وثلاثون ، أو ست وثلاثون آیة . قال : فانطلقنا إلى رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فوجدنا علیا یناجیه . قال : فقلنا إنما اختلفنا فی القراءة . قال : فاحمر وجه رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم وقال : إنما هلك من كان قبلكم باختلافهم بینهم . قال : ثم أسر إلى علی شیئا . فقال لنا علی : إن رسول الله یأمركم أن تقرأوا كما علمتم</ref> | ||