اخوان المسلمین لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


'''اخوان‌المسلمین لبنان''' عنوان مقاله ای است در زمینه شاخه [[لبنان]] گروه [[اخوان المسلمین]]. د راین مقاله تاریخچه، ساختار و رویکردهای این گروه اسلامگرا توضیحاتی داده شده است. <ref>نویسنده: جمال الدین ناصری</ref>
'''اخوان‌المسلمین لبنان''' عنوان مقاله ای است در زمینه شاخه [[لبنان]] گروه [[اخوان المسلمین]]. د راین مقاله تاریخچه، ساختار و رویکردهای این گروه اسلامگرا توضیحاتی داده شده است. <ref>نویسنده: جمال الدین ناصری</ref>
 
=سازمان و تشکیلات=
سازماندهی و تشکیلات از عوامل بنبادین حرکت اسلامی معاصر به ویژه در دنیای [[اهل سنت]] است. مسلمانان سنی همواره خود را در پناه خلافت اسلامی آسوده یافته اند و ضرورتی برای قیام نمی‌دیدند و به همین دلیل نهضت‌های «دولت اسلامی» بر ضد اصلاح طلبان در تاریخ اسلام سنی ، وابسته به کارهای فردی مصلحان بود و آنگونه که باید به سازماندهی و تشکیلات اهمیت نمی‌دادند و ضرورتی برای آن احساس نمی‌کردند. با سقوط نظام خلافت و از بین رفتن مشروعیت حکومتها در اذهان،دیگر مواضع اصلاحگرایانه مصلحان, کافی به نظر نمی‌رسید؛ چرا که بنیاد نظام از بین رفته بود و با ظاهرسازی و نقش و نگار نمی‌شد که ایوان حکومت را مرمت کرد و سر پا نگهداشت.
سازماندهی و تشکیلات از عوامل بنبادین حرکت اسلامی معاصر به ویژه در دنیای [[اهل سنت]] است. مسلمانان سنی همواره خود را در پناه خلافت اسلامی آسوده یافته اند و ضرورتی برای قیام نمی‌دیدند و به همین دلیل نهضت‌های «دولت اسلامی» بر ضد اصلاح طلبان در تاریخ اسلام سنی ، وابسته به کارهای فردی مصلحان بود و آنگونه که باید به سازماندهی و تشکیلات اهمیت نمی‌دادند و ضرورتی برای آن احساس نمی‌کردند. با سقوط نظام خلافت و از بین رفتن مشروعیت حکومتها در اذهان،دیگر مواضع اصلاحگرایانه مصلحان, کافی به نظر نمی‌رسید؛ چرا که بنیاد نظام از بین رفته بود و با ظاهرسازی و نقش و نگار نمی‌شد که ایوان حکومت را مرمت کرد و سر پا نگهداشت.


خط ۱۱: خط ۱۱:
هنگام فوران حوادث سال 1958 و همزمان با طبقه بندی ملی و طائفه ای تشکیل یک گروه جدید برای پاسخگویی به خواسته های نهضت اسلامی به شکل جامع تحت عنوان '''الجماعة الاسلامیة''' در دستور کار قرار گرفت. یکی از رهبران این گروه دبیر کل بنیانگذار فتحی محمد عنایه معروف به فتحی یکن می باشد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn5|[5]]]. افکار اساسی یکن با اندیشه اخوان المسلمین اشتراک دارد. بعد از ترور رفیق حریری یکن به ائتلاف مخالفان دولت به رهبری حزب الله پیوست. با وجود احترام زیادی که به جایگاه عربستان سعودی می گذارد، به شدت از روش مقاومت و پایداری دفاع می کند. ارتباطات شخصی و دیدارهای متعدد،او را با رهبر تشکیلات القاعده مرتبط کرده از او دفاع می کند و معتقد است بزرگترین دشمن آمریکاست. حوادث 11 سپتامبر را نفی نمی کند ولی با برخی سیاست های القاعده به ویژه به عملکرد ابو مصیب زرقاوی در بریدن سر گروگان ها و... بسیار مخالف است.    
هنگام فوران حوادث سال 1958 و همزمان با طبقه بندی ملی و طائفه ای تشکیل یک گروه جدید برای پاسخگویی به خواسته های نهضت اسلامی به شکل جامع تحت عنوان '''الجماعة الاسلامیة''' در دستور کار قرار گرفت. یکی از رهبران این گروه دبیر کل بنیانگذار فتحی محمد عنایه معروف به فتحی یکن می باشد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn5|[5]]]. افکار اساسی یکن با اندیشه اخوان المسلمین اشتراک دارد. بعد از ترور رفیق حریری یکن به ائتلاف مخالفان دولت به رهبری حزب الله پیوست. با وجود احترام زیادی که به جایگاه عربستان سعودی می گذارد، به شدت از روش مقاومت و پایداری دفاع می کند. ارتباطات شخصی و دیدارهای متعدد،او را با رهبر تشکیلات القاعده مرتبط کرده از او دفاع می کند و معتقد است بزرگترین دشمن آمریکاست. حوادث 11 سپتامبر را نفی نمی کند ولی با برخی سیاست های القاعده به ویژه به عملکرد ابو مصیب زرقاوی در بریدن سر گروگان ها و... بسیار مخالف است.    


'''اهداف، ساختار و چارچوب های الجماعة الاسلامیة'''
=اهداف، ساختار و چارچوب های الجماعة الاسلامیة=
 
می توان '''الجماعة الاسلامیة''' را با ادبیات آن شناخت. آنها معتقدند که این جماعت، جماعت مسلمانان نیست بلکه جماعتی از مسلمانان است، همچنین این جماعت گروهی، شخصی نیست و دبیر کل آن خادم گروه است، این جماعت فقط گروهی سیاسی نبوده  و نگرانی‌هایی در جهت فرهنگی, تربیتی و اسلامی دارد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn6|[6]]]. برخی از اهداف اصلی این جماعت عبارتند از:
می توان '''الجماعة الاسلامیة''' را با ادبیات آن شناخت. آنها معتقدند که این جماعت، جماعت مسلمانان نیست بلکه جماعتی از مسلمانان است، همچنین این جماعت گروهی، شخصی نیست و دبیر کل آن خادم گروه است، این جماعت فقط گروهی سیاسی نبوده  و نگرانی‌هایی در جهت فرهنگی, تربیتی و اسلامی دارد[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn6|[6]]]. برخی از اهداف اصلی این جماعت عبارتند از:


خط ۳۱: خط ۳۰:
البته این اهداف در طول سالیان فعالیت متمادی '''الجماعة الاسلامیة''' در لبنان با توجه به شرایط موجود تغییر، تعدیل و تکمیل شده است. مهمترین زمینه هایی که این گروه به آن توجه دارد، بخش خانواده، بخش عضویت، بخش دانشجویان و بخش فرهنگی است. ساختار منحصر به فرد '''الجماعة الاسلامیة''' مانند جنبش اخوان منحصر به فرد است. ساختار هرمی '''الجماعة الاسلامیة'''  که به جای راس به قاعده، از قاعده به راس می باشد در توسعه وگسترش تفکر این گروه در جامعه لبنان نقش بسزایی داشت.  
البته این اهداف در طول سالیان فعالیت متمادی '''الجماعة الاسلامیة''' در لبنان با توجه به شرایط موجود تغییر، تعدیل و تکمیل شده است. مهمترین زمینه هایی که این گروه به آن توجه دارد، بخش خانواده، بخش عضویت، بخش دانشجویان و بخش فرهنگی است. ساختار منحصر به فرد '''الجماعة الاسلامیة''' مانند جنبش اخوان منحصر به فرد است. ساختار هرمی '''الجماعة الاسلامیة'''  که به جای راس به قاعده، از قاعده به راس می باشد در توسعه وگسترش تفکر این گروه در جامعه لبنان نقش بسزایی داشت.  


'''الجماعة الاسلامية و صحنه سیاسی لبنان'''
=الجماعة الاسلامية و صحنه سیاسی لبنان=


برای محقق دشوار است که تقسیم تاریخی مشخصی برای عملکرد سیاسی '''الجماعة الاسلامة''' لبنان مشخص نماید؛ در صورتی که تاریخ عمل سیاسی در این گروه مسیری تکاملی و مرحله‌ای پیموده بوده است. ازآنجا که '''الجماعة الاسلامیة''' خود را امتداد جنبش اخوان المسلمین و حامل طرح‌های سیاسی و دینی‌اش می‌داند. این گروه بر اساس ادبیات جامع اخوانی و عملکرد و منافعش در لبنان بنا شده است. این جماعت در دهه 70 قرن گذشته در سراسر مناطق سنی‌نشین لبنان نفوذ خود را توسعه داد؛بیشتر توجه جماعت اسلامی لبنان به موسسات رسمی دینی بود. لذا نمایندگانی را در موسساتی مثل شورای عالی اسلامی و اداره اوقاف منصوب کرد. این جماعت به تدریج وارد فعالیت سیاسی شد به طوری که درسال 1972 اولین نماینده وابسته به جماعت اسلامی وارد پارلمان این شور شد. در جریان جنگ‌های داخلی لبنان در سال1975جماعت اسلامی لبنان گروه شبه نظامی موسوم به مجاهدین را تشکیل داد تا از مناطق طرابلس، بیروت و صیدا حمایت کند.  
برای محقق دشوار است که تقسیم تاریخی مشخصی برای عملکرد سیاسی '''الجماعة الاسلامة''' لبنان مشخص نماید؛ در صورتی که تاریخ عمل سیاسی در این گروه مسیری تکاملی و مرحله‌ای پیموده بوده است. ازآنجا که '''الجماعة الاسلامیة''' خود را امتداد جنبش اخوان المسلمین و حامل طرح‌های سیاسی و دینی‌اش می‌داند. این گروه بر اساس ادبیات جامع اخوانی و عملکرد و منافعش در لبنان بنا شده است. این جماعت در دهه 70 قرن گذشته در سراسر مناطق سنی‌نشین لبنان نفوذ خود را توسعه داد؛بیشتر توجه جماعت اسلامی لبنان به موسسات رسمی دینی بود. لذا نمایندگانی را در موسساتی مثل شورای عالی اسلامی و اداره اوقاف منصوب کرد. این جماعت به تدریج وارد فعالیت سیاسی شد به طوری که درسال 1972 اولین نماینده وابسته به جماعت اسلامی وارد پارلمان این شور شد. در جریان جنگ‌های داخلی لبنان در سال1975جماعت اسلامی لبنان گروه شبه نظامی موسوم به مجاهدین را تشکیل داد تا از مناطق طرابلس، بیروت و صیدا حمایت کند.  
خط ۶۱: خط ۶۰:
با دموکراسی و فرایندهای زندگی مدرن باشد در جوامع مختلف ارائه کند[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn10|[10]]].  
با دموکراسی و فرایندهای زندگی مدرن باشد در جوامع مختلف ارائه کند[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn10|[10]]].  


'''الجماعة الاسلامية و کار رسانه‌ای'''
=الجماعة الاسلامية و کار رسانه‌ای=


تقریبا سابقه کار رسانه ها در '''الجماعة الاسلامية''' به عمرخود گروه و شاید حتی قبل ازتاسیس گروه بر می‌گردد. علاوه بر این می‌دانیم که نسل اول از بنیانگذاران الجماعة با فکر اخوان المسلمین و ازطریق مجله‌های الدعوة، المسلمون و سپس الشهاب السورية که در طرابلس توزیع می شد آشنا شدند. اولین مجموعه از مجله ها یا نشریات این گروه تحت عنوان الثائر[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn11|[11]]] در سال 1957 منتشر شد. همچنین مجله المجتمع که در ابتدا با مجوز جماعة عباد الرحمن به چاپ می رسید بعد از جدا شدن نسل اول بنیانگذاران '''الجماعة الاسلامية''' از سال 1958بصورت دوماهنامه به چاپ می رسید. ویرایش، چاپ و توزیع این نشریه در طرابلس انجام می پذیرفت. یکی از کارکنان برجسته این نشریه فتحی یکن مسئول الجماعة بود و او تمامی سرمقالات و نظارت بر نشریه را بر عهده داشت؛ در آن زمان سردبیری مجله المجتمع با ابراهیم المصری[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn12|[12]]] بود.  
تقریبا سابقه کار رسانه ها در '''الجماعة الاسلامية''' به عمرخود گروه و شاید حتی قبل ازتاسیس گروه بر می‌گردد. علاوه بر این می‌دانیم که نسل اول از بنیانگذاران الجماعة با فکر اخوان المسلمین و ازطریق مجله‌های الدعوة، المسلمون و سپس الشهاب السورية که در طرابلس توزیع می شد آشنا شدند. اولین مجموعه از مجله ها یا نشریات این گروه تحت عنوان الثائر[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn11|[11]]] در سال 1957 منتشر شد. همچنین مجله المجتمع که در ابتدا با مجوز جماعة عباد الرحمن به چاپ می رسید بعد از جدا شدن نسل اول بنیانگذاران '''الجماعة الاسلامية''' از سال 1958بصورت دوماهنامه به چاپ می رسید. ویرایش، چاپ و توزیع این نشریه در طرابلس انجام می پذیرفت. یکی از کارکنان برجسته این نشریه فتحی یکن مسئول الجماعة بود و او تمامی سرمقالات و نظارت بر نشریه را بر عهده داشت؛ در آن زمان سردبیری مجله المجتمع با ابراهیم المصری[[اخوان المسلمین لبنان#%20ftn12|[12]]] بود.  


بعد از توقیف مجله المجتمع در سال 1966 مجوز چاپ نشریه الشهاب توسط '''الجماعة الاسلامية''' اخذ گردید. این مجله تا سال 1975 منتشر می شد ولی در آن سال بدلیل جنگ لبنان متوقف گردید. مجله الشهاب فقط یک مجله عادی اسلامی نبود بلکه با تشریح سابقه تاریخی آن می توان از شرایط جهان اسلام درآن زمان مطلع شد. مجله الشهاب تنها نشریه وابسته به حرکت اسلامی در جهان بود بدین خاطر افراد برجسته ای مثل فتحی یکن، شیخ فیصل مولوی، ابراهیم المصری،استاد ابو الاعلی مودودی، دکتر یوسف قرضاوی استاد یوسف العظم و برخی مشاهیر دیگر درآن به نگارش مطالب می پرداختند. این مجله به طور قابل توجهی جنبشی (تشکیلاتی) در ذهن و روح خوانندگان خود کمک نمود. مجله الشهاب ادامه مسیر مجله المجتمع بود با این تفاوت که الشهاب کاملا در اختیار '''الجماعة الاسلامية''' بود و در نشر افکار و نظرات هیچ محدودیت و ملاحظه ای نداشت.
بعد از توقیف مجله المجتمع در سال 1966 مجوز چاپ نشریه الشهاب توسط '''الجماعة الاسلامية''' اخذ گردید. این مجله تا سال 1975 منتشر می شد ولی در آن سال بدلیل جنگ لبنان متوقف گردید. مجله الشهاب فقط یک مجله عادی اسلامی نبود بلکه با تشریح سابقه تاریخی آن می توان از شرایط جهان اسلام درآن زمان مطلع شد. مجله الشهاب تنها نشریه وابسته به حرکت اسلامی در جهان بود بدین خاطر افراد برجسته ای مثل فتحی یکن، شیخ فیصل مولوی، ابراهیم المصری،استاد ابو الاعلی مودودی، دکتر یوسف قرضاوی استاد یوسف العظم و برخی مشاهیر دیگر درآن به نگارش مطالب می پرداختند. این مجله به طور قابل توجهی جنبشی (تشکیلاتی) در ذهن و روح خوانندگان خود کمک نمود. مجله الشهاب ادامه مسیر مجله المجتمع بود با این تفاوت که الشهاب کاملا در اختیار '''الجماعة الاسلامية''' بود و در نشر افکار و نظرات هیچ محدودیت و ملاحظه ای نداشت.
 
=تریبون های اخوان المسلمین لبنان=
'''الجماعة الاسلامية''' علاوه بر نشر مجلات مختلف در راه اندازی رادیو نیز فعالیت داشته است. آن جمله می‌توان به رادیو صدای لبنان آزاد اشاره کرد که در طول انقلاب سال ۱۹۵۸ نقطه عطفی در حوادث آن سال‌ها به شمار می‌رفت. بعد از توقف رادیوی صدای آزاد لبنان در تاریخ 26/9/1958 مدتی طولانی فعالیت‌های رسانه ای شنیداری این گروه متوقف ماند. تا راه‌اندازی رادیو «المجاهدون» در طول جنگ داخلی لبنان در سال 1975.
'''الجماعة الاسلامية''' علاوه بر نشر مجلات مختلف در راه اندازی رادیو نیز فعالیت داشته است. آن جمله می‌توان به رادیو صدای لبنان آزاد اشاره کرد که در طول انقلاب سال ۱۹۵۸ نقطه عطفی در حوادث آن سال‌ها به شمار می‌رفت. بعد از توقف رادیوی صدای آزاد لبنان در تاریخ 26/9/1958 مدتی طولانی فعالیت‌های رسانه ای شنیداری این گروه متوقف ماند. تا راه‌اندازی رادیو «المجاهدون» در طول جنگ داخلی لبنان در سال 1975.


۸٬۱۴۴

ویرایش